logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Педагогика шахс тарбияси ва ривожланиши тугрисидаги фан. Илмий-педагогик тадқиқотлар методологияси ва методлари

Педагогика шахс тарбияси ва ривожланиши тугрисидаги фан. Илмий-педагогик тадқиқотлар методологияси ва методлари

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

70.779296875 KB
Ko'chirib olish
Педагогика шахс тарбияси ва ривожланиши тугрисидаги фан . Илмий-педагогик тад қ и қ отлар методологияси ва методлари Режа: • 1. Педагогика фани ва унинг асосий категориялари. • 2. Педагогика фанининг пайдо булиши ва ривожланиши. • 3. Педагогик фанлар тизими. • 4. Педагогиканинг бошка фанлар билан алокаси. • 5.Илмий педагогик тадкикотларни ташкил этиш ва утказиш. Педагогика предмети • Педагогика (юнонча “ paidagogike ” – “paidagogos” “бола” ва “етаклайман”) ижтимоий фанлар тизимига кирувчи фан саналиб, шахсни шакллантиришга аратилган қ тизимли фаолият мазмуни, таълим, ижтимоий тарбиянинг умумий онуниятлари, қ шакллари, методлари, воситалари, ягона ижтимоий ма сад асосида ёш авлодни қ миллий исти лол ояси ру ида тарбиялаш, қ ғ ҳ унга таълим бериш муаммоларини ўрганади. ТАЪЛИМ НАЗАРИЯСИ • Дидактика (таълим назарияси, юнонча “didaktikos”-“ўргатувчи”, “didasko”-“ўрганувчи”) – таълимнинг назарий жи атлари, таълим жараёнининг ҳ мо ияти, тамойиллари, онуниятлари, ҳ қ ў увчи ва ў итувчи фаолияти, таълимнинг қ қ ма сади, мазмуни, шакллари, методлари, қ воситалари, натижаси, таълим жараёнини такомиллаштириш йўллари ва оказо ҳ муаммоларни тад и этади қ қ Шахс психологик жиҳатдан тараққий этган, шахсий хусусиятлари ва хатти- ҳаракатлари билан бошқалардан ажралиб турувчи, муайян хулқ-атвор ва дунёқарашга эга бўлган жамият аъзоси Таълим ўқувчиларни назарий билим, амалий кўникма ва малакалар билан қуроллантириш, уларнинг билиш қобилиятларини ўстириш ва дунёқарашларини шакллантиришга йўналтирилган жараён Кўникма шахснинг муайян фаолиятни ташкил эта олиш қобилияти Маълумот таълим-тарбия натижасида ўзлаштирилган ва тизимлаштирилган билим, ҳосил қилинган кўникма ва малакалар ҳамда таркиб топган дунёқараш мажмуи Ривожланиш шахснинг физиологик ва интеллектуал ўсишида намоён бўладиган миқдор ва сифат ўзгаришлар моҳиятини ифода этувчи мураккаб жараёнМалака муайян ҳаракат ёки фаолиятни бажаришнинг автоматлаштирилган шаклиБилим шахснинг онгида тушунчалар, схемалар, маълум образлар кўринишида акс этувчи борлиқ ҳақидаги тизимлаштирилган илмий маълумотлар мажмуиТарбия муайян, аниқ мақсад ҳамда ижтимоий-тарихий тажриба асосида ёш авлодни ҳар томонлама ўстириш, унинг онги, хулқ-атвори ва дунёқарашини таркиб топтириш жараёниПедагогика фанининг асосий категориялари (категориялар матнда қорайтирилиб кўрсатилган) қуйидагилар ҳисобланади: • • Педагогика назарияси – таълим ёшидаги болалар, ўсмирлар ва ўспиринларни тарбиялаш ва уларга таълим бериш масалаларини ўрганади. • Педагогика тарихи – таълим-тарбияга оид педагогик фикрларнинг ривожланиш, тара ий этиш тарихини, шахсни ў итиш ва уни тарбиялашнинг тарихий шаклларини, ққ қ шунингдек, асрлар давомида педагогик жараёнда ўлланилиб келинган метод ва қ воситаларни ўрганади. • Мактабгача таълим педагогикаси – мактабгача таълим ёшидаги болаларни тарбиялаш, уларни интеллектуал, маънавий-ахло ий ва жисмоний жи атдан камолотга қ ҳ етказиш масалаларини ўрганади. • Бошлан ич таълим педагогикаси ғ – бошлан ич синфлар ў увчиларини тарбиялаш, ғ қ таълим бериш, уларнинг ўзига хос психологик, физиологик хусусиятларини тад и этиш, қ қ уларни интеллектуал, маънавий-ахло ий ва жисмоний камолотга етказиш масалаларини қ ўрганади. • Коррекцион (махсус) педагогика – ривожланишида турли психологик ва физиологик ну сонлари бўлган болаларни тарбиялаш ва ў итиш билан бо ли қ қ ғ қ муаммоларни ўрганади. Коррекцион педагогика таркибига турли со алар киради. Яъни: ҳ ПЕДАГОГИК ФАНЛАР ТИЗИМИ КОРРЕКЦИОН ПЕДАГОГИКА ▫ Сурдопедагогика ва сурдопсихология – эшитиш обилияти бузилган болаларни ривожлантириш, ў итиш ва қ қ тарбиялаш масалаларини ўрганади. ▫ Олигофренопедагогика ва олигофренопсихология – а ли заиф болаларни ривожлантириш, ў итиш ва тарбиялаш қ қ масалаларини ўрганади. ▫ Тифлопедагогика ва тифлопсихология – кўриш обилияти бузилган болаларни ривожлантириш, ў итиш ва қ қ тарбиялаш масалаларини ўрганади. ▫ Логопедия ва нут ий бузилишлар психологияси қ – нут и, моторли- аракатланиш доирасида мураккаб ну сонлар қ ҳ қ бўлган болалар (кўр, со ов ва кар болалар)ни ривожлантириш, қ ў итиш ва тарбиялаш масалаларини ўрганади. қ ПЕДАГОГИК ТИЗИМ • 6 . Методика хусусий фанларни ў итиш хусусиятларини ўрганадиқ • 7. Педагогик ма орат ҳ – бўлажак ў итувчиларнинг касбий ма оратларини ошириш, қ ҳ такомиллаштириш муаммоларини ўрганади. • 8. Педагогик технология – таълим ва тарбия жараёнида замонавий педагогик технологияларни ўллаш, технологик ёндашув асосида таълим ва тарбия жараёнининг самарадорлигини ошириш қ муаммоларини ўрганади. • 9. Ижтимоий педагогика – шахсни ижтимоийлаштириш жараёнига салбий таъсир этувчи омилларни, уларни бартараф этиш йўлларини, ижтимоий ёрдамга му тож шахслар тоифаларига ҳ кўрсатиладиган ижтимоий-педагогик ёрдам мо иятини, турлари. шакл, метод ва воситаларини ҳ ўрганади. • 10. Касбий педагогика – таълим олувчиларга муайян касб ёки унар йўналишида махсус ҳ билимларни бериш асосида уларда амалий кўникма амда малакаларни шакллантириш, касбий ҳ фаолиятни малакали ташкил этиш, касбий ма оратни такомиллаштириш масалаларини ўрганади. ҳ • 11.Таълим менежменти – таълим муассасаларининг фаолиятини йўлга ўйиш, бош ариш, назорат қ қ илиш, исти болни белгилаш масалаларини ўрганади. қ қ • 12. иёсий педагогика Қ – турли хал ларнинг шахсни тарбиялашга оид педагогик арашлари, қ қ таълим-тарбия тизими, педагогик таълимотларнинг мо ияти, шунингдек, жа он таълимига хос бўлган ҳ ҳ самарали шакл, метод, восита ва инновацион ёндашувларни иёсий-генетик жи атдан ўрганади. қ ҳ • 13. Конфликтология – таълим жараёнида юзага келадиган педагогик муаммолар, таълим оувчи ва таълим берувчи ўртасида юзага келган зиддиятлар мо ияти, уларни самарали бартараф этиш ҳ йўлларини ўрганади. Педагогика фанининг бош а қ фанлар билан ало адорлиги қ • 1. Фалсафа – шахс ривожланиши жараёнининг диалектик хусусиятлари, муайян педагогик оя, араш амда таълимотларнинг фалсафий жи атлари каби ғ қ ҳ ҳ масалаларни та лил этишга имкон беради. ҳ • 2. И тисодиёт назарияси қ – таълим муассасаларининг фаолиятини йўлга ўйиш, қ ў ув биноларини уриш, таълим-тарбия жараёнларини ташкил этиш ва уларнинг қ қ моддий-техника ва замонавий технологиялар билан жи озлаш каби масалаларнинг ҳ и тисодий жи атларини англашга хизмат илади. қ ҳ қ • 3. Социология – ижтимоий муносабатлар мазмуни, уларни ташкил этиш шартлари хусусида маълумотларга эга бўлиш асосида таълим-тарбия жараёни иштирокчиларининг ўзаро муносабатларини самарали ташкил этиш учун имконият яратади. • 4. Этика (ахло шунослик) қ – шахс маънавиятини шакллантириш, унда энг олий инсоний сифатлар, ахло ий онг ва маънавий-ахло ий маданиятни тарбиялашда қ қ му им ўрин тутувчи назарий ояларни педагогик жараёнга татби этишда ало ида ҳ ғ қ ҳ ўрин тутади. • 5. Эстетика – шахс томонидан гўзалликнинг ис этилиши, унга интилиши, ҳ шунингдек, унда эстетик дидни тарбиялашда му им йўналишларни ани лашга ҳ қ хизмат илади. қ ФАНЛАР УЗВИЙЛИГИ • 6. Физиология – ў ув-тарбия жараёнида болаларнинг физиологик, анатомик қ хусусиятларини инобатга олиниши учун бошлан ич асосларни беради. ғ • 7. Гигиена – ў увчиларнинг саломатлигини му офазалаш, уларнинг жинсий жи атдан қ ҳ ҳ тў ри шакллантиришда назарий ва амалий оялари билан ёрдам беради. ғ ғ • 8. Психология – шахсда маънавий-ахло ий, ру ий-интеллектуал, иссий-иродавий қ ҳ ҳ сифатларни таркиб топтириш учун замин яратади. • 9. Тарих – педагогика фани тара иёти, таълим-тарбия жараёнларининг динамик, ққ диалектик хусусиятларини инобатга олиш, шунингдек, хал педагогикаси ояларини қ ғ келгуси авлодга узатиш учун йўналтирилади. • 10. Маданиятшунослик – ў увчиларда инсоният томонидан яратилган моддий ва қ маънавий маданият асослари а идаги тасаввурни шакллантириш, уларда маданий хул - ҳ қ қ атвор хислатларини таркиб топтириш учун хизмат илади. қ • 11. Тиббий фанлар – шахснинг физиологик-анатомик жи атидан тў ри ривожланишини ҳ ғ таъминлаш, унинг организмида намоён бўлаётган айрим ну сонларни бартараф этишга қ амалий ёндашув, шунингдек, ну сонли болаларни ў итиш амда тарбиялаш қ қ ҳ муаммоларини ўрганишда кўмаклашади. • 12. Маънавият асослари – жамият, инсон ва маънавият ўртасидаги муносабатларни, маънавиятнинг жамият тара иёти, инсон онгини ривожланишидаги роли, фу ароларни ққ қ маънавий тарбиялаш омилларини ўрганади. Педагогик тад и от методлариқ қ • Су бат методи ҳ педагогик кузатиш чо ида ғ эга бўлинган маълумотларни бойитиш, вазиятга тў ри ба о бериш, муаммонинг ғ ҳ ечимини топишга имкон берувчи педагогик шарт-шароитларни яратиш, тажриба-синов ишлари субъектлари имкониятларини муаммо ечимига жалб этишга ёрдам беради. Анкета методи • Анкета (французча “текшириш”) методи ёрдамида педагогик кузатиш ва су бат жараёнида тўпланган далиллар ҳ бойитилади. Бу методи ам тизимланган ҳ саволлар асосида респондентлар билан муло отни ташкил этишга асосланади. қ Саволларга жавоблар, одатда, ёзма равишда олинади. Илмий ендашув • Таълим муассасаси ужжатларни ҳ та лил илиш. ҳ қ Педагогик одиса ва ҳ далилларни текшириш ма садида таълим қ муассасалари фаолияти мазмунини ёритувчи маълумотларни текшириш ма садга қ мувофи дир. қ Болалар ижодини ўрганиш методи • ў увчиларнинг муайян йўналишлардаги қ лаё ати, обилияти, маълум фан со алари қ қ ҳ бўйичаБКМ даражасини ани лаш ма садида қ қ ўлланилади. қ Тест методи • Тест методи респондентлар томонидан муайян фан со аси ёки фаолият (шу ҳ жумладан, касбий фаолият) бўйича ўзлаштирилган назарий билим ва амалий кўникма, малакалар даражасини ани лашга қ хизмат илади. қ Педагогик кузатиш • Педагогик кузатиш. Уни ўллаш қ жараёнида таълим муассасаларининг ў ув- қ тарбия ишлари жараёнини ўрганиш асосида тад и этилаётган муаммо олат қ қ ҳ ани ланади, тажриба- аввали ва якунида қ ўлга киритилган қ Педагогик тажриба методи • Педагогик тажриба (“эксперимент” лотинча – “тажриба илиб кўриш”)қ методидан муаммо ечимини топиш имкониятларини ўрганиш, мавжуд педагогик шароитларнинг ма садга эришишнинг қ кафолатлай олиши, берилаётган тавсияларнинг амалиётда ўз инъикосига эга бўла олиши ва уларнинг самарадорлигини ани лаш ма садида фойдаланилади. қ қ Математик- статистик метод • Математик статистика тажриба-синов ишлари, шунингдек, умумий олда ҳ тад и отнинг самарадорлик даражасини қ қ ани лаш ма садида ўлланилади. Муаммо қ қ қ олатини ифодаловчи кўрсаткичлар махсус ҳ математик формулалар ёрдамида айта қ та лил этилади. ҳ Адабиётлар: • 1. Каримов И.А. Ўзбекистонниннг ўз исти лол ва тара иёт йўли. қ ққ – Тошкент: Ўзбекистон, 1992. • 2. Каримов И.А. Баркамол авлод – Ўзбекистон тара иётининг ққ пойдевори. – Тошкент: Шар нашриёт-матбаа концерни, 1997. қ • 3. ЎзРнинг “Таълим тў рисида”ги онуни // Баркамол авлод – ғ Қ Ўзбекистон тара иётининг пойдевори. – Тошкент: Шар ққ қ нашриёт-матбаа концерни, 1997. • 4. Форобий, Абу Наср. Фозил одамлар ша ри. – Тошкент: Хал ҳ қ мероси нашриёти, 1993. • 5. Педагогика назарияси ва тарихи. 1- қ исм. Педагогика назарияси / М.Х.Тохтаходжаева ва бош алар. Проф. М.Х.Тохтаходжаеванинг қ умумий та рири остида. – Тошкент: “Iqtisod-moliya”, 1996. ҳ ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ !

Педагогика шахс тарбияси ва ривожланиши тугрисидаги фан . Илмий-педагогик тад қ и қ отлар методологияси ва методлари

Режа: • 1. Педагогика фани ва унинг асосий категориялари. • 2. Педагогика фанининг пайдо булиши ва ривожланиши. • 3. Педагогик фанлар тизими. • 4. Педагогиканинг бошка фанлар билан алокаси. • 5.Илмий педагогик тадкикотларни ташкил этиш ва утказиш.

Педагогика предмети • Педагогика (юнонча “ paidagogike ” – “paidagogos” “бола” ва “етаклайман”) ижтимоий фанлар тизимига кирувчи фан саналиб, шахсни шакллантиришга аратилган қ тизимли фаолият мазмуни, таълим, ижтимоий тарбиянинг умумий онуниятлари, қ шакллари, методлари, воситалари, ягона ижтимоий ма сад асосида ёш авлодни қ миллий исти лол ояси ру ида тарбиялаш, қ ғ ҳ унга таълим бериш муаммоларини ўрганади.

ТАЪЛИМ НАЗАРИЯСИ • Дидактика (таълим назарияси, юнонча “didaktikos”-“ўргатувчи”, “didasko”-“ўрганувчи”) – таълимнинг назарий жи атлари, таълим жараёнининг ҳ мо ияти, тамойиллари, онуниятлари, ҳ қ ў увчи ва ў итувчи фаолияти, таълимнинг қ қ ма сади, мазмуни, шакллари, методлари, қ воситалари, натижаси, таълим жараёнини такомиллаштириш йўллари ва оказо ҳ муаммоларни тад и этади қ қ

Шахс психологик жиҳатдан тараққий этган, шахсий хусусиятлари ва хатти- ҳаракатлари билан бошқалардан ажралиб турувчи, муайян хулқ-атвор ва дунёқарашга эга бўлган жамият аъзоси Таълим ўқувчиларни назарий билим, амалий кўникма ва малакалар билан қуроллантириш, уларнинг билиш қобилиятларини ўстириш ва дунёқарашларини шакллантиришга йўналтирилган жараён Кўникма шахснинг муайян фаолиятни ташкил эта олиш қобилияти Маълумот таълим-тарбия натижасида ўзлаштирилган ва тизимлаштирилган билим, ҳосил қилинган кўникма ва малакалар ҳамда таркиб топган дунёқараш мажмуи Ривожланиш шахснинг физиологик ва интеллектуал ўсишида намоён бўладиган миқдор ва сифат ўзгаришлар моҳиятини ифода этувчи мураккаб жараёнМалака муайян ҳаракат ёки фаолиятни бажаришнинг автоматлаштирилган шаклиБилим шахснинг онгида тушунчалар, схемалар, маълум образлар кўринишида акс этувчи борлиқ ҳақидаги тизимлаштирилган илмий маълумотлар мажмуиТарбия муайян, аниқ мақсад ҳамда ижтимоий-тарихий тажриба асосида ёш авлодни ҳар томонлама ўстириш, унинг онги, хулқ-атвори ва дунёқарашини таркиб топтириш жараёниПедагогика фанининг асосий категориялари (категориялар матнда қорайтирилиб кўрсатилган) қуйидагилар ҳисобланади:

O'xshashlar

ТАДҚИҚОТ МЕТОДИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ
Ҳуқуқий тадқиқот методлари ва улардан фойдаланиш тартиби
БОШҚАРУВДА ПСИХОДИАГНОСТИКА. САМАРАЛИ РАҲБАР СИФАТЛАРИНИ АНИҚЛАШ
ТАЪЛИМ ПСИХОЛОГИЯСИ
Тарбия турлари мазмуни, мақсади ва вазифалари шакл ва методлар таснифи