Sharq mutafakkirlarining psixologik g’oyalari
Sharq mutafakkirlarining psixologik g’oyalari
Reja: 1. Qadimgi Misrda psixologik fikrlar. 2. 2 .Qadimgi Hindistonda ilk psixologik fikrlar. Vedalar maktabi, buddizm. 3 .Qadimgi Xitoyda ilk psixologik fikrlar. Ruh haqida ta'limot , Konfutsiy ta'limoti.
Er. av. 4 asr oxiriga oid Misrdan topilgan «Memfis teologiyasining yodgorligi» psixik-faoliyatiga berilgan ta‘rif fikrimizni tasdiqlaidi. Unga ko`ra bu dunyoning arxitektori Ptax xudosidir. U ko`z, quloq, burun, sezgi a‘zolarini yurakka xabar berish uchun yaratgan. Yurak orqali berilgan xabarni til takrorlaydi xalos. Albatta bugungi kun bahosi bilan bunday fikrlar ibtidoiy bo`lib Xisoblanadi. Ularda «periferiya - markaz» munosabatida dastlabki elementlari ko`zga tashlandi. Shu tariqa teologik dunyoqarash doirasida ba‘zi narsalar haqidagi tasavvurlar o`zgarib boradi. Buniig asosiy sababi qadimgi sharq tibbiyotining yutuqlari xisoblanadi.
Miloddan avvalgi bir necha ming yillikning urtalarida Xindiston va Xitoyda 2 ming yillikda paydo bo`lgan. «Veda» matnlar asoslanadi. Vedalarning yakuni sifatida keyinchalik er.av 1- ming yillikda Upanishadalar paydo bo`di. Ular da ruh muammosi kuproq etik muammo sifatida shaxsni yetuklikka erishishning nuqtai nazaridan taxlil qilindi va qabul qilingan umumiy g'oyalar, ya'ni ruhning uchib yurishi uning abdiyligi ushbu manbalarda owz aksini topdi. Shu asosda er.av.
Xind adabiyotida kadimdan idrokning 2 xil shakli: noaniq (nirvikalka) va aniq (sarvikalka) farqlangan. Noaniq idrok sensor, parey xodisaning sezgi azosi bilan kontaktga kirishi orkali idrok qilinishi. Vedanta maktabining namoyondlari noaniq xech qanday individualligi ham, umumiyligi ham bulmagan xissiy