logo

Sharq mutafakkirlarining psixologik g’oyalari

Yuklangan vaqt:

23.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

13537.259765625 KB
Sharq 
mutafakkirlarining 
psixologik g’oyalari  Reja:
1. Qadimgi Misrda psixologik fikrlar. 
2. 2 .Qadimgi Hindistonda ilk psixologik fikrlar. Vedalar 
maktabi, buddizm.
3 .Qadimgi Xitoyda ilk psixologik fikrlar. Ruh haqida ta'limot , 
Konfutsiy ta'limoti. Er.  av.  4  asr  oxiriga  oid  Misrdan  topilgan  «Memfis  teologiyasining  yodgorligi»  psixik-faoliyatiga  berilgan 
ta‘rif  fikrimizni  tasdiqlaidi.  Unga  ko`ra  bu  dunyoning  arxitektori  Ptax  xudosidir.  U  ko`z,  quloq,  burun,  sezgi 
a‘zolarini yurakka xabar berish uchun yaratgan. Yurak orqali berilgan xabarni til takrorlaydi xalos. Albatta bugungi 
kun  bahosi  bilan  bunday  fikrlar  ibtidoiy  bo`lib  Xisoblanadi.  Ularda  «periferiya  -  markaz»  munosabatida  dastlabki 
elementlari ko`zga tashlandi. Shu tariqa teologik dunyoqarash doirasida ba‘zi narsalar haqidagi tasavvurlar o`zgarib 
boradi. Buniig asosiy sababi qadimgi sharq tibbiyotining yutuqlari xisoblanadi.  Miloddan avvalgi bir necha ming yillikning urtalarida Xindiston va 
Xitoyda 2 ming yillikda paydo bo`lgan. «Veda» matnlar asoslanadi. 
Vedalarning yakuni sifatida keyinchalik er.av 1- ming yillikda 
Upanishadalar paydo bo`di. Ular da ruh muammosi kuproq etik 
muammo sifatida shaxsni yetuklikka erishishning nuqtai nazaridan 
taxlil qilindi va qabul qilingan umumiy g'oyalar, ya'ni ruhning uchib 
yurishi uning abdiyligi ushbu manbalarda owz aksini topdi. Shu 
asosda er.av. Xind adabiyotida kadimdan 
idrokning 2 xil shakli: 
noaniq (nirvikalka) va aniq 
(sarvikalka)
farqlangan. Noaniq idrok 
sensor, parey xodisaning 
sezgi azosi bilan kontaktga 
kirishi orkali idrok qilinishi. 
Vedanta maktabining 
namoyondlari noaniq xech 
qanday
individualligi ham, 
umumiyligi ham
bulmagan xissiy Qadimgi xitoy tibbiyot 
manbalari (er. av. 8 asrga oid 
<<Ichki haqidagi kitoblar»)dan 
ma'lum bo`lishicha, bosh organ 
<<tana knyazi» bu yuksak bo`lib, 
hayotiy
jarayonlar asosan xavosimon Qi 
elementi bilan bogliq. Tanadagi 
boshqa elementlar bilan 
aralashib, Qi fiziolog jarayonlar 
va psixik fe'lni bajaradi deb 
hisoblangan. Konfutsiylikda uning asoschisi 
Konfuqiy
birinchidan bo`lib irsiy va hayotda 
orttirilgan narsalar masalasini 
kutarib chiqdi. Uning fikricha 
odam o`z tabiatiga ko`ra 
mehribon mavjudot, uni tashqi 
muhit bo`zadi. Uning zararli 
taʼsirini yengish uchun inson 
yetuklikka erishish keraq 
Konfutsiyning bunday qarashlari 
uning izdoshi Metsz davom – Xitoydagi materialistok oqimining yirik namoyondasi Van Chui edi. U 
o`zining mashxur «Tanqidiy muloxazalar» nomli asarida tabiatshunoslik va 
mediqinaning usha davrdagi yutuklari asosida diniy telolognk goyalarni 
tanqid qiladi.
– Ma'lumki, er.av. 4-5 asrda ishlab chiqarish kuchlarnning rivojlanishi 
jamiyatning tabaqalanishi va quldorlik davlatlarining paydo bo`lishiga olib 
keldi. Bu davlatlarda ruxning abadiyligini, u tanani tark etib bemalol 
harakatlanib yurishi mumkiiligini ta'kidlovchi diniy ideologiya hukmron edi. 
Shu bilan birga bizgacha yetib kelgan manbalarda nafaqat diniy balki tabiiy 
bilimlariipg asoslari ham ta'riflangan. Psixik hayot davomida utish 
davrlari muammosi faylasufini 
g`arbiy yevropa faylasufidan 
kuprok qiziktirdi. Xech kimni 
xindlar darajasi «men» 
muammosi bunchalik kup 
uylantirmagan masalan, lakata
maʼlumotida umuman «men» 
inkor qilinadi. Ular shunga 
asoslanadiki, sezgi a'zolarimiz 
bizga <<men» xasida hech 
narsani ma'lum qilmaydi. Xulosa 
chikarish Etiboringiz uchun raxmat !

Sharq mutafakkirlarining psixologik g’oyalari

Reja: 1. Qadimgi Misrda psixologik fikrlar. 2. 2 .Qadimgi Hindistonda ilk psixologik fikrlar. Vedalar maktabi, buddizm. 3 .Qadimgi Xitoyda ilk psixologik fikrlar. Ruh haqida ta'limot , Konfutsiy ta'limoti.

Er. av. 4 asr oxiriga oid Misrdan topilgan «Memfis teologiyasining yodgorligi» psixik-faoliyatiga berilgan ta‘rif fikrimizni tasdiqlaidi. Unga ko`ra bu dunyoning arxitektori Ptax xudosidir. U ko`z, quloq, burun, sezgi a‘zolarini yurakka xabar berish uchun yaratgan. Yurak orqali berilgan xabarni til takrorlaydi xalos. Albatta bugungi kun bahosi bilan bunday fikrlar ibtidoiy bo`lib Xisoblanadi. Ularda «periferiya - markaz» munosabatida dastlabki elementlari ko`zga tashlandi. Shu tariqa teologik dunyoqarash doirasida ba‘zi narsalar haqidagi tasavvurlar o`zgarib boradi. Buniig asosiy sababi qadimgi sharq tibbiyotining yutuqlari xisoblanadi.

Miloddan avvalgi bir necha ming yillikning urtalarida Xindiston va Xitoyda 2 ming yillikda paydo bo`lgan. «Veda» matnlar asoslanadi. Vedalarning yakuni sifatida keyinchalik er.av 1- ming yillikda Upanishadalar paydo bo`di. Ular da ruh muammosi kuproq etik muammo sifatida shaxsni yetuklikka erishishning nuqtai nazaridan taxlil qilindi va qabul qilingan umumiy g'oyalar, ya'ni ruhning uchib yurishi uning abdiyligi ushbu manbalarda owz aksini topdi. Shu asosda er.av.

Xind adabiyotida kadimdan idrokning 2 xil shakli: noaniq (nirvikalka) va aniq (sarvikalka) farqlangan. Noaniq idrok sensor, parey xodisaning sezgi azosi bilan kontaktga kirishi orkali idrok qilinishi. Vedanta maktabining namoyondlari noaniq xech qanday individualligi ham, umumiyligi ham bulmagan xissiy