logo

SHAXSNI O’RGANISHNING ZAMONAVIY NAZARIYALARI

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3667.9482421875 KB
RE JA:                                                                
1. SHAXS TUSHUNCHASI.
2. SHAXSNING MALAKA VA ODATLARI.
3.   SHAXSNI SHAKILLANISHIDA TASIR QILUVCHI OMILLAR.  
4. SHAXNING ASOSIY NAZARIYALARI.SHAXSNI O’RGANISHNING ZAMONAVIY 
NAZARIYALARI.   
SHAXS XUSUSYATLARIRINING SHAKLLANISHIDA ASOSAN 3 TA OMIL 
MUHIM AHAMIYATGA EGA 
1. IRSIY  (BIOLOGIK ) OMILLA R.
2.  PSIXOFIZIK OMILLAR.
3.  SHAXSNING BILISH DARAJASI. 2.SHAXSNING MALAKA VA 
ODATLARI.

Inson shaxsning eng muhim 
tomonlaridan biri uning 
induviduolligidir . Induvidualik 
bu shaxsning bir necha 
fazilatlarining qaytarilmaydigan 
birikmasidir uning tarkibiga 
xarakter (tabiati), temperament 
(mijoz) qobilyatlar hissiyotlar 
yog’indisi, odatlar kiradi. 
Odam turli guruhlarga kirar ekan har 
xil vaziyatlarni bir-biriga 
o’xshamagamn ro’llarni bajaradi. Bazi 
bolalar oilada erkatoy, injiq bo’lsa, 
maktabda tengdoshlari o’rtasida 
kamtarin , odobli, xushchaqchaq 
buladi. Ishda jiddiy yuradigan odam 
biror sayoxatga borganda hazilkash, 
qiziqchi bulib yurishi mumkin MALAKA VA ODATLARNING NERV-FIZALOGIK OSOSLARINI SHAKLI REFLEKSLARNING 
HOSIL BO’LISH MEHANIZIMI TASHKIL QILADI. BU SHARTLI REFLEX ODDIY EMAS, 
BALKI DINAMIK STIEROTIP TARZIDAGI YANI TAKRORLASH NATIJASIDA, 
MUSTAHKAMLANGAN SHARTLI REFLEKSLAR BIRLASHMASIDAN IBORAT.
MASALAN BOLALARNI BOG’CHAGA O’RGATGUNCHA 
QIYNALADI, CHUNKI UYDAGI SHAROITGA ULAR  
DINAMIK STEROTIP BO’LADI. YANGI HOSIL QILINGAN 
MALAKALAR ILGARI HOSIL QILINGAN  MALAKAGA  
BOG’LIQ BO’LADI.MALAKA VA ODATLARNING NERV-FIZALOGIK OSOSLARINI SHAKLI REFLEKSLARNING 
HOSIL BO’LISH MEHANIZIMI TASHKIL QILADI. BU SHARTLI REFLEX ODDIY EMAS, 
BALKI DINAMIK STIEROTIP TARZIDAGI YANI TAKRORLASH NATIJASIDA, 
MUSTAHKAMLANGAN SHARTLI REFLEKSLAR BIRLASHMASIDAN IBORAT.  AGAR ILGARIGI BILIMLAR 
MALAKAGA TASIR QILSA 
MALAKALAR INTERFERNSIYASI 
FEYILADI .
MASALAN BIR SOHADA ILGARI 
ISHLAGAN ODAM BUTUNLAY 
BOSHQA SOHAGA O’TSA 
QIYNALADI.   SHAXSNING KAMOLOTIDA 
TARBIYANING RO’LI.
SHAXSNING RIVOJLANISHI VA SHAKLLANISHIGA TA’SIR NUQTAI NAZARIDAN TARBIYA 
DOIRA MAQSADIGA YO’MALTIRILGAN BO’LIB BIRINCHI NAVBATDA , ANIQ 
MAQSADGA QARALGAN JAMIYATNING FAOLIYATIDIR. BUNGA JAMIYAN O’ZIDA 
MAVJUD BO’LGAN BARCHA IMKONIYAT HAMDA VOSITALARDAN FOYDALANADI. 
TARBIYA INSONNI MUAYYAN IJTIMOIY ZARURIY BILIMLAR MAJMUASI, UNI HAYOTGA 
VA MEHNATGA, XULQ ATVOR ME’YORLAR VA QADIRYATLARGA RIOYA QILISHGA, 
KISHILAR BILAN MUOMALA QILISHGA IJTIMOIY MUNOSABATLARGA TAYORLASHNI 
NAZARDA TUTADI. SHAXSNING XULQI VA UZINI TUTISHI.
ICHKI SABABLAR.  YANI XATTI-XARAKAT EGASINING SUBYEKTIV 
PSIXOLOGIK XUSUSIYATLARI NAZARDA TUTILADI (MOTIVLAR, 
EHTIYOJLAR, MAQSADLAR, MO’LJALLAR, ISTAKLAR VA H.K.
TASHQI SABABLAR.  –FAOLIYATNING TASHQI SHART SHAROITLARI 
VA HOLATLARI. YANI BULAR AYNI KONKRET HOLATLARNI KELIB 
CHIQARISHGA SABAB BO’LADIGAN TASHQI STUMULLARDIR FAOLLIK
.
FAOLLIK-(lotincha “actus”-
harakat, “activivus”-faol 
so’zlaridan kelib chiqqan 
tushuncha) jamiyat bilan 
doimiy munosabatni ushlab 
turuvchi, o’z-o’zini anglab, 
har bir harakatni 
muofiqlashtiruvchi shaxsga 
xos bo’lgan eng muhim va 
umumiy xususiyat Click icon to add picture
Masalan, mashina haydash, musiqa 
chalish, kasb egallash, mix qoqish, o’tin 
arralash sodda malaka hisoblanadi. 
Malakalarni mashq qilish natijasida 
egallanadiMalaka  deb
  avval ongli bajarib keyinchalik 
avtomadlashgan xatti-harakatlarga 
aytiladi.istalgan malakani qayta 
qayta takrorlashnatijasida hosil 
qilish mumkin.malakalar soda va 
murakkab bulishi mumkin.   Click icon to add picture
Shaxsning nisbatan 
barqaror va nisbatan 
o’zharuvchan xusisiyatlari 
shaxs xislatlarining bir 
butunligi va o’zaro 
bog’liqligidan iborat 
bo’lgan murakkab birlikni, 
yani dinamik tuzilishni 
hosil qiladiHar bir bir odam bilish, 
eshitish bilan birga malaka va 
odatlarni egallaydi. Malakalr 
bir necha xil bo’ladi (yozish, 
yurish sport va h.k) maqsadni 
ko’zlab biror ishni bajarish 
malakaga bog’liq    Insonni shax sifatida shakillanishiga tasir 
etuvchi omillar.
jamiyat
Shaxs faolligi
Shaxsiy 
xarakterdagi 
faollik Ijtimoiy 
xarakterdagi 
faollik   JAMIATDA SGAXS SHSAKILLANISHIGA TASIR ETUVCHI MUAMMOLAR

Jamiyatda shaxsshakillanishiga ta’sir etuvchi muammoning va uni hal 
qilish imkoniyatlarinin murakkab darajasiga ko’ra muammoli 
vaziyatning to’rtta asosiy holati mavjud.
1.Hech qanaqa muammo yo’q holat, bunday holat hech qanday qaror qabul qilish talab qilmandi.
•
2.Muamo bor biroq qiyinroq yoki osnroq bo’lsa-da, uning yechimi ham ijtimoiy me’yorlarda 
ko’rsatilgan holat.
3.Mavjud muammoni subyekt ijtimoiy meyorlar doirasida hal qila olmaydigan holat
•
4.Muammoni hech qanaqasiga hal qilib bo’lmaydigan holat. Ushbu turlicha holatlar keng 
ko’lamda biridan ikkinchisiga o’tib tu-rudi.  Shaxs kamolotida tarbiyaning ro’li
Shaxsning rivojlanishi va shakllanishi tasir nuqtai nazaridan tarbiya 
doimo maqsadga yonaltirilgan bo’lib, birinchi navbatda , aniq maqsadga 
qaratilgan jamiyatning faoliyatidir. Bunda jamiyat o’zida mavjud bo’lgan 
barcha imkoniyat hamda vositalardan foydalaniladi. Tarbiya insonni 
muayyan ijtimoiy zaruriy bilimlar majmui, ko’nikma va malaka bilan 
qurollantirish, uni uni hayotga va mehnatga, xulq-atvor meyorlari va 
qadiryatlariga rioya qilishga, kishilar bilan muomala qilishga ijtimoiy 
munosabatga tayorlanishni nazarda tutadi.   Psixik xodisalar psixik xolatlarni, psixik jarayonlarni va psixik 
xususiyatlarni o’z ichiga oladi. Bukarning barchasi tirik organizmning 
tashqi olamni u yoki bu darajada aks ettirishi bilan ruhiy, psixik 
xodisalar deb ataladi. Bular ichida psixik jarayonlar etakchi va asosiy 
mazmunni kasb etadi.
Psixik jarayonlar tashqi olamni ongda akas aks ettirish, unga javob 
reaksiyalarini berish bilan bog’liq jarayonlarning barchasini o’z ichiga 
oladi psixik jarayonlar ongni o’zida paydo bo’lib, ongning o’zida 
tugallanaddi degan fikirni SHECHENOV mutlaqo noto’g’ri fikr deb 
hisoblagan edi. Psixik xodisa xali yuzaga kelmagan natijadan ham 
darak beradi.Shaxsning betakror, o’ziga xos 
xususiyatlari, bu xaqdagi 
qarashglar Shaxs rivojlanishining muhim 
xususiyatlari
Shaxs rivojlanishi induviduitning fiziologik, ruhiy va intelektual o’sishini 
tamillovchifaoliyat, xatti-harakatlarining miqdor va sifat jihatdan ozgarishini 
ifodalovchi jarayaon.
Sgaxsning rivojlanganlik darajasini belgilovchi jarayonlar:
Uning fiziologik, ruhiy va intelektual o’sishini tamillovchi faoliyat va xatti-
harakatlarining miqdor va sifat jihatdan o’zgarishi. shaxsning 
individual 
xususiyatlari
Shaxsning yosh 
xususiyatlari.
Rivojlanish  •
Shaxsning yo’nalganligi, qiziqishlar, 
uni boshqalardan ajralib turadigan 
aqliy kamoloti va faoliyatining 
o’ziga xos, barqaror muhim 
xususiyatlari.
•
Muayyan bir yosh davriga xos 
bo’lgan anatomik
•
Fiziologik (jismoniy) va psixologik 
xususiyatlari
•
Mohiyatan odaydan murakkabga, 
quyidan yuqoriga eski sifatdan 
yangi holatga o’tish
•
Yangining paydo bo’lishi, eskining 
esking yo’qolib borishi, miqdor 
ozgarishiga o’tishini ifodalaydi.    HUKQ SHAXSNING G’O’ZAL AXLOQIY FAZILATLAR 
BILAN YOG’RILGAN FAOLIYAT TARZI YAXSHI 
NAMUNASI.
TABIATI VA FAOLIYATI AXLOQIY QADIRYATLARGA 
ZID AMALLARNING NOMOYON BO’LISHI.
INSON XULQI UNING MANAVIY- AXLOQIY 
DUNYOSINING O’ZIGA XOS KO’ZGUSIDIR. ODOB SHAX AXLOQIY 
FAOLIYATINING 
O’LCHAMI, 
KO;RSATKICHIDIR. Click icon to add picture
Shaxs o’zining motivlari yordamida 
borliq bilan uzviy aloqada bo’ladi. 
Insonning xulq- atvori (xulqi)ni 
harakterluvchi kuchi motivlar shaxsning 
tuzilishida (tarkibida) yetakchi o’rin 
egallaydi. Motivning tuzilish 
(strukturaviy) tarkibiga insonning 
yo’nalishi, uning xarakteri, emotsional 
holati(histuyg’uysi) qobilyati , ichki 
kechinmalari, faoliyati va bilish 
jarayonlari kiradi  ADABIYOTLAR.
1. Asmolov A. G. D е yat е lnost i ustanovka. M. Izd. MGU 1979
2.
L е ont е v A.N. D е yat е lnost. Soznani е.  Lichnost. M.1979.
3.
Abulxanova-Slavskaya K. A. D е yat е lnost i psixologiya 
lichnosti. M.1980 E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!!! RAQA MLI TEX NOLOGIYA  FA KUTETI
AMALIY  MATEMATIKA  VA  INFORMATIKA  YO’N ALISHI
UMUMIY  PSIX A LOGIYA  
305-GURUH 
NARZIYEV FARRUX

RE JA: 1. SHAXS TUSHUNCHASI. 2. SHAXSNING MALAKA VA ODATLARI. 3.   SHAXSNI SHAKILLANISHIDA TASIR QILUVCHI OMILLAR.   4. SHAXNING ASOSIY NAZARIYALARI.SHAXSNI O’RGANISHNING ZAMONAVIY NAZARIYALARI.

 SHAXS XUSUSYATLARIRINING SHAKLLANISHIDA ASOSAN 3 TA OMIL MUHIM AHAMIYATGA EGA 1. IRSIY (BIOLOGIK ) OMILLA R. 2. PSIXOFIZIK OMILLAR. 3. SHAXSNING BILISH DARAJASI.

2.SHAXSNING MALAKA VA ODATLARI.  Inson shaxsning eng muhim tomonlaridan biri uning induviduolligidir . Induvidualik bu shaxsning bir necha fazilatlarining qaytarilmaydigan birikmasidir uning tarkibiga xarakter (tabiati), temperament (mijoz) qobilyatlar hissiyotlar yog’indisi, odatlar kiradi.  Odam turli guruhlarga kirar ekan har xil vaziyatlarni bir-biriga o’xshamagamn ro’llarni bajaradi. Bazi bolalar oilada erkatoy, injiq bo’lsa, maktabda tengdoshlari o’rtasida kamtarin , odobli, xushchaqchaq buladi. Ishda jiddiy yuradigan odam biror sayoxatga borganda hazilkash, qiziqchi bulib yurishi mumkin