logo

Shayx Muhammad Solih Muhammad Yusuf – diniy notiqlik vakili sifatida

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

375.9130859375 KB
z Shayx Muhammad 
Solih Muhammad 
Yusuf – diniy notiqlik 
vakili sifatida. v  z
Diniy notiqlik
Dunyoda hozirgi kunda katta jamoaga ega bo’lgan dinlar: islom, 
xristianlik va buddizm. Bularning har birida o’z uslubiga ega 
bo’lgan notiqlik san’ati mavjud. Nima uchun dinda notiqlik kerak 
degan savol tug’ilishi mumkin. Oldinlari dinda eng kerakli narsa 
bu insonlarni o’z doirasiga kiritib olish va o’z mafkuralarini 
singdirish bo’lgan. Hozirda ham bu kabi holatlar  esa yo’q emas: 
xoh xohishiy tarzda bo’lsin, xoh majburiy tarzda bo’lsin dinga 
da’vat qilib o’z diniga kiritish holatlari  uchrab turadi,  z

Ular qanday qilib dinga kirgizishadi? Albbatta, yuksak ko’rinishdagi 
notiqlik san’atining hosilasi bo’lgan nutq orqali. Har qanday nutq 
shakli, albatta, dalillar bilan chiroyli ko’rinishga keladi. Bu dalillar 
esa muqaddas hisoblangan diniy kitoblarda keltirilgan dalillar 
asosida ifodalanadi. Ularning dalillari yoki asoslarining insonlarning 
ishontirishiga sabab ham mana shu diniy notiqlikning yutuqlaridadir.  z
Shayx Muhammad Solih
Shayx Muhammad Solih Muhammad Yusuf hazratlari XXI asr islom 
dinining yetuk ulamolaridan biri hisoblanadi. Shayx Muhammad Solih 
Muhamad Yusuf Markaziy Osiyoda yetishib chiqqan Zamaxshariy, 
Imom Buxoriy, At-Termiziy, Samarqandiy kabi yetuk ulamolarning 
munosib davomchisi. Terrorizm va diniy aqidaparastlikka qarshi eng 
ko’p kurashgan ulamolarning boshlig’i hisoblanadi.  z

1952-yil   15-aprelda   Andijon   viloyati   Buloqboshi   tumani  qishlog ida 	ʻ
tug ilgan.	
ʻ

1970-yilda   Buxorodagi   Mir Arab  madrasasiga  	
o qishga qabul qilindi. 	ʻ
Keyinchalik	
  Toshkent  islom   institutida  	tahsil olib,	  1975-yilda
 	
tamomladi.

1976-yilda   Liviyadagi  	
Islom universitetiga qabul qilindi va 1980-yilda 
tamomladi.

1980 - 1986  	
yillarda	  O rta	ʻ   Osiyo   va   Qozog iston	ʻ   musulmonlari   diniy  
boshqarmasi  	
xalqaro aloqalar bo limi xodimi va	 	ʻ Toshkent  islom  
instituti  	
o qituvchisi bo lgan.	ʻ ʻ  z

Shayx Muhammad Solih Muhammad Yusuf hazratlarining islom 
dinidagi  eng ulug’ ishlaridan biri bu dunyoni larzaga keltirgan 
terrorizm va diniy aqidaparastlik mafkuralariga mukkasidan ketib 
islom dinini niqob qilib olgan oqim va guruhlarning asl yuzini 
ochishda, islom dininig asl va soxta ko’rinishlarining bir-biridan 
farqini farqlashda butun insoniyatga yordam berdi.   z

1986-1989 yillarda Toshkent islom instituti rektori.

1989-1993 yillarda  O rta	ʻ   Osiyo   va   Qozog iston	ʻ   musulmonlari   diniy  
boshqarmasi  	
raisi, Oliy Sovet deputati.

1993-2001 yillarda	
  Liviyadagi  	Islom universiteti o qituvchisi.	ʻ

2001-2015 yillarda	
  O zbekiston	ʻ   musulmonlari   idorasi  	ulamolar 
kengashi a zosi.	
ʼ

2015-yil   10-mart  	
kuni	  yurak   infarktidan  	vafot etdi.  z  z

Nima uchun islom dinining soxta va asl ko’rinishi? Nima uchun 
biz uni farqlashimiz  kerak? Barcha zamonlarda bo’lgani kabi 
hozir ham din nozik masala. U insonlarni o’z izmiga soladi va 
ergashtiradi, insonlarni o’z aqidalariga ishontiradi. Shunday 
ekan har bir insonni din haqidagi ma’lumoti yetarli bo’lmasa 
soxta bo’lgan dinlar ta’siriga tushib qolishi mumkin. 
Aqidaparastlik faqat islomda emas bu buddizmda ham, 
xristianlikda ham border. Ammo bugun dunyoga tanilgan islom 
dinini niqob qilib olgan aqidaparastlik  guruhlari taniqli bo’lib 
qolgan.   z

Insonlar ham ahmoq emas-ku, oq-u qorani farqiga  boradi 
deymiz, ammo bu guruhlarga, notiqlar bu oqimlarga kirgizish 
uchun o’zlarining “buyuk” nutq ko’rinishlari bilan insonlarni  
o’zlariga jalb qiladi va “qabul qilib “ oladi. Notiq shunday 
insonki o’z nutqi bilan insonlarni o’ziga jalb qila oladi. 
Ularning ongiga ta’sir qila oladi. Din har doim insoniytaning 
eg ojiz nuqtalaridan biri hisoblanadi.  z

Yuqoridagi fikrlarga ko’ra dinni to’g’ri targ’ib qilib uni insonlar 
ongiga singdirish juda katta ahamiyatga ega. “Dinni noto’g’ri 
talqin qilish bu insonni jarga itarish bilan tengdir” – deydi Shayx 
Muhammad Solih Muhammad Yusuf nutqlaridan birida. Yo’nalish 
noto’g’ri bo’lgan har qanday ta’limot baribir bir kun o’z 
ahamiyatini yo’qotadi.  z  z
Shayx Muhammad Solih Muhammad Yusufning “Hadis va Hayot” 
asari ommaning e’tiborini o’ziga jalb qila olgan asardir. Bu asar  bir 
necha kitoblardan tashkil topgan. “Hadis va Hayot: Anbiyolar 
qissasi” kitobidagi nutqlarida u shunday deydi “Diniy asos har doim 
yagona va ishonchli bo’lishi kerak. Agar u bir nechta bo’lib har xil 
bo’lsa u ishonchliligini  yo’qotadi, misol qilib “Injil” kitobining to’t 
nusxasini olaylik. Bu ko’rinish xristianlikda juda ko’p qarama 
qarshiliklarni keltirib chiqaradi.”  z

“ Bir ishga o‘zingizni bir muddat majburlasangiz, o‘sha narsa sizga 
odatga aylanib qoladi, keyin o‘shani bajarmasangiz, uyqungiz 
kelmaydigan bo‘lib qoladi”.

“ Men har doim din haqida so’zlaganimda Qur’oni Karimdan isbot 
keltiraman, albatta, u bizga Yaratganning bizga bergan 
yo’lchirog’idir”  z  z

“ Bilib qo’ying hayotda zo’rdan zo’r chiqadi, voy peshonam sho’r demnag undan ham sho’r 
chiqadi. Omadni siz quvmang, quvsangiz u ketadi, doim halol bo’lsangiz o’zi quvib yetadi, 
kimdir aqlli bo’lar, kimdir undan ham aqlli bo’lar. Ko’p bilganni oxiri, ko’p savollar kutadi, 
osmondagi bulutlar doim uchib yuradi. Ayting  qaysi inson mangu hayot ko’radi, 
manmanlikdan foyda yo’q har bir inson o’ladi

         Shayx Muhammad Solih 
                              Muhammad Yusuf  z
Shayx Muhammad Solih Muhammad  
Yusuf so’zlari

“ Mo‘min-musulmon o‘zining kiyimi bilan, o‘zini pok tutishi bilan, 
hatti-harakati bilan insoniyatni eng go‘zal nuqtasiga aylanishiga 
paydam bo‘lishi kerak”.

“ Ko‘chaga chiqishdan oldin oila a’zolariga xabar berib, ularga 
yaxshi tilaklar bildiradi va duolarini so‘raydi. Ota-onasi bo‘lsa, 
ulardan alohida duo oladi. Bunday qilish kishining yuksak 
odobiga dalolat qiladi”.  z
Shayx Muhammad Solih Muhammad 
Yusuf dunyo e’tirofida

Koreya   Respublikasining   Kojedo  shahrida	  uning   nomiga  masjid 
qurilgan .

Checheniston  	
poytaxti	  Grozniydagi  	ko'chalardan biriga uning nomi 
berilgan

Qozog istonning	
ʻ   Chimkent  	shahrida uning nomiga masjid qurilgan.

Moskva  viloyati  	
Balashixa tumanida shayx nomi bilan ayollar va 
erkaklar madrasasi tashkil etilgan

Toshkent  shahrining   Chilonzor   tumanida   uning   nomi   bilan  masjid 
qurilgan .  z

Toshkent  shahri   Chilonzor   tumanidagi  So‘galli ota ziyoratgohi yonida 
Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf qurilishini boshlatgan 
masjid uzoq yillar qarovsiz holda qolib ketgan edi.	
  O zbekiston	ʻ  
Prezidenti   Shavkat   Mirziyoyev  	
2018 yili fevral oyida bu yerga kelib, 
masjidni keng va ko‘rkam qilib qurish bo‘yicha topshiriqlar bergan. Bir 
yildan ortiqroq vaqt davomida 2 gektardan ziyod maydonda ulkan 
majmua bunyod etildi. Avvalgi loyihadagi ayvon o‘rni ham masjid 
binosiga qo‘shilib, yanada kengaytirildi. Majmuadan, shuningdek, 
konferens-zal, o‘quv xonalari, tahoratxona, muzey va boshqalar joy 
olgan. Yo‘l bo‘yidagi So‘galli ota maqbarasi ta mirlangan. Beton 	
ʼ
qoldiqlari chiqarib tashlanib, ko‘kalamzorlashtirilgan.   z

Ma lumki, Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf O‘rta ʼ
Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy idorasi raisi, muftiy 
bo‘lgan. Turli diniy-ma rifiy mavzularda yuzdan ziyod kitoblar 	
ʼ
yozib, islom dini mohiyatini to‘g‘ri yetkazish, odamlarning bilim 
va ma naviyatini oshirishga katta hissa qo‘shgan. Prezident bu 	
ʼ
masjid Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf nomiga 
munosib bo‘lganini ta kidladi. Shayx hazratlarining ilmiy 	
ʼ
merosini o‘rganish, ma rifat va odob-axloq mavzularida ko‘proq 	
ʼ
kitoblar chop etish, jamiyatimizdagi ma naviy muhitni 	
ʼ
mustahkamlash bo‘yicha tavsiyalar berildi.  z
E’tiboringiz uchun rahmat

Bajardi: Maxmasoliyev Otajon

Tekshirdi: Suyun Karimov

z Shayx Muhammad Solih Muhammad Yusuf – diniy notiqlik vakili sifatida. v

z Diniy notiqlik Dunyoda hozirgi kunda katta jamoaga ega bo’lgan dinlar: islom, xristianlik va buddizm. Bularning har birida o’z uslubiga ega bo’lgan notiqlik san’ati mavjud. Nima uchun dinda notiqlik kerak degan savol tug’ilishi mumkin. Oldinlari dinda eng kerakli narsa bu insonlarni o’z doirasiga kiritib olish va o’z mafkuralarini singdirish bo’lgan. Hozirda ham bu kabi holatlar esa yo’q emas: xoh xohishiy tarzda bo’lsin, xoh majburiy tarzda bo’lsin dinga da’vat qilib o’z diniga kiritish holatlari uchrab turadi,

z  Ular qanday qilib dinga kirgizishadi? Albbatta, yuksak ko’rinishdagi notiqlik san’atining hosilasi bo’lgan nutq orqali. Har qanday nutq shakli, albatta, dalillar bilan chiroyli ko’rinishga keladi. Bu dalillar esa muqaddas hisoblangan diniy kitoblarda keltirilgan dalillar asosida ifodalanadi. Ularning dalillari yoki asoslarining insonlarning ishontirishiga sabab ham mana shu diniy notiqlikning yutuqlaridadir.

z Shayx Muhammad Solih Shayx Muhammad Solih Muhammad Yusuf hazratlari XXI asr islom dinining yetuk ulamolaridan biri hisoblanadi. Shayx Muhammad Solih Muhamad Yusuf Markaziy Osiyoda yetishib chiqqan Zamaxshariy, Imom Buxoriy, At-Termiziy, Samarqandiy kabi yetuk ulamolarning munosib davomchisi. Terrorizm va diniy aqidaparastlikka qarshi eng ko’p kurashgan ulamolarning boshlig’i hisoblanadi.

z  1952-yil 15-aprelda Andijon viloyati Buloqboshi tumani qishlog ida ʻ tug ilgan. ʻ  1970-yilda Buxorodagi Mir Arab madrasasiga o qishga qabul qilindi. ʻ Keyinchalik Toshkent islom institutida tahsil olib, 1975-yilda tamomladi.  1976-yilda Liviyadagi Islom universitetiga qabul qilindi va 1980-yilda tamomladi.  1980 - 1986 yillarda O rta ʻ Osiyo va Qozog iston ʻ musulmonlari diniy boshqarmasi xalqaro aloqalar bo limi xodimi va ʻ Toshkent islom instituti o qituvchisi bo lgan. ʻ ʻ