Sutemizuvchilarning xilma- xilligi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1373.5 KB

Ko'chirib olish

Tu x u m q o’y u vch ila r
•
Avstraliyada tarqalgan
•
So’rg’ichlari yo’q, kloakasi bor .
•
Ta na harorati 2 6º dan -3 6 о
gacha .
•
Tuxum qo’yib ko’payadi .

O’r d a kb u r u n
•
Yashash muhiti : suv ,
tuproqda uys qazib yashaydi .
•
Ta na uzunligi 60 sm .
•
Ta nasi zich va kalta jun bilan
qoplangan .
•
O’rdaknikiga o’xshash keng va
uzun muguz tumshug’I bor .
•
Oyog’ining barmoqlari orasidagi
suzgich pardasi bor .
•
Bolalari ko’r va yalang’och tug’iladi .
•
2 tadan tuxum qo’yadi .

Y ex id n a
•
Quruqlikda yashaydi .
•
Ta nasining uzunligi 40 sm .
•
Ta nasi tipratikannikiga
o’xshash uzun qillar bor .
•
Qorin qismida xaltasi bor .
•
Baquvvat va uzun
tirnoqlarga ega .

X a lta lila r
•
Ular Avstraliya qit’asi va uning yaqinidagi orollarda tarqalgan
•
Tirik bola tug’adi; kloakasi bo’lmaydi .
•
Ta na harorati nisbatan yuqori ( 37º gacha )
•
Bachadon rivojlanmagan yoki juda kuchsiz rivojlangan .

Y o’l d os h lila r
•
Homilasi urg’ochining bachadonida rivojlanadi.
•
So’rg’ichlari rivojlangan.
•
Bolalari tug’ilganda ko’zlari ochiq, jung bilan
qoplangan, 1- 2 soatdan keyin onasi ketidan yugurib
yuradi.

Ha sh or a tx o’r la r
•
Yer yuzasisi va ostida yashashadi
•
Faol va passiv hayot kechirishadi
•
Oyoqlari kalta
•
Tumshuqlar biroz cho’zilgan
•
Hid bilish organlari yaxshi
rivojlangan .
•
Tishlari mayda .
•
Miya yaxshi rivojlanmagan .
•
Ko’rish qobiliyati past .
•
Bolalarining ko’zlari yumiq va yungsiz tug’iladi .

Ha s h or a tx o’r la r tu r ku m i
yumronqoziqtupratikan

Qo’l q a n otlila r tu r ku m i
-Yer yuzasida va havoda yashayshga moslashgan . - Uchishga
va tunda yashashga moslashgan .
•
Ta nasi yung bilan qoplangan .
•
Oldingi oyoqlari suyaklari oralig’ida hamda orqa oyoqlari bilan
tanasining ikki yoni o’rtasida yupqa teri parda bor .
•
To ’sh suyagi bor .
•
Tishlar mayda .
•
Exolokasiya rivojlangan .
•
Ko’rish organlari yaxshi rivojlanmagan .
•
Bolalari ko’r va yungsiz tug’iladi. .

Qo’lq a n otli
su tem izu vch ila r
Quloqdor ko’rshapalk Malla shomshapalak
Shomshapalak Uchar tulkicha

Kem ir u vch il a r tu r tu m i
•
Yer yuzida, tuproqda va chuchuk suvda
yashashadi .
•
Kurak tishlari yaxshi rivojlangan , emal bilan
qoplangan , doim o’sib charxlanib turadi .
•
Uzun va yassilashgan dumi bor .
•
Serpusht .
•
Ichaklar uzun

Kem ir u vch i
su tem izu vch ila r
О ndatraYovvoyi sichqon
Qunduz
Olmaxon

Y er tq ich s u tem izu vch ila r
tu r ku m i
•
Yer yuzasi va havoda hamda suv muhitida
yashaydi .
•
O’mrov suyagi yo’q .
•
Qoziq, kurak, oziq va yirtqich tishlari bor.
•
Yarinsharlar po’stlog’ida burmalar ko’p
•
Bolalarining ko’zlari yumiq va yungsiz
tug’ilishadi.

Bo’r is im on la r oila si
•
Uzun oyoqli .
•
O’ljani uzoq vaqt taqib qila oldi
•
Tumshuq va quloqlari cho’ziq .
•
Dumlari momiq .
•
Tirnoqlati kalta .
Bo’ri Tulki Kuchuk

Mu s h u ks im on la r oila s i
- Eshitish organlari yaxshi
rivojlangan, ammo hidni yaxshi
sezmaydi.
•
Oyoqlaridagi maxsus xaltachalarga
tirnoqlari kirib turadi .
•
O’ljasini poylab yotadi . yolbars
She’r Silovsin qoplon

Ay iq sim on la r oila si
•
Baquvvat va yurik
hayvonlar .
•
Og’irligi 800 kggacha
boradi .
•
Tumshug’i cho’ziq
•
Boshi katta .

Ku r a k oy oq lila r tu r ku m i
•
Ham quruqlik ham suvda yashaydilar .
•
yurik .
•
Dag’al, kalta va siyrak yungli .
•
Oldingi oyoqlari kurakka aylangan .
•
Uni sovuqdan himoya qiladigan, oziq zaxirasi va tana
haroratini doimiyligini saqlaydigan yog’ qatlami mavjud .
•
Quruqlikka dam olish, ko’payish va tullash uchun chiqadilar .
•
Boalalri momiq yung bilan qoplangan bo’ladi. .
•
Ko’payish davrida to’da bo’lib oladilar .

Ku r a k oy oq li
s u tem izu vch ila r
Morj
Tyulen
Dengiz mushuklari

Kits im on la r tu r ku m i
•
Faqat okean va dengizlarda yshaydi .
•
Tanasi tarpedosimon .
•
Terisi yungsiz .
•
Tanasining old tomonida suzgichlar mavjud .
•
Orqa tomonida yirik dumi bor .
•
Tishlari mayda muguz plastinkalardan iborat .
•
Tos suyaklari o’zgargan .
•
Bolalari suvda, ko’ra oladigan
va mustaqil harakatlana oladi-
gan bo’lib tug’iladi .

Kits im on la r tu r ku m i
Ko’k kit Delfin
Kashalot Kasatka

Ju f t tu y oq li la r tu r ku m i
•
Yer yuzasida va havo muhitida tarqalgan .
•
Tuyoqning barmoqlari juft 2/4 va ular tuyoq bilan
qoplangan .
•
Ba’zi turlarida mugiz shoxi bor .
•
Kavish qaytaruvchiKavish qaytaruvchi
:: oshqozoni 4 bo’-
lmali , oziq tishlari keng yuzali .
•
Kavish qaytarmaydiganKavish qaytarmaydigan
: :
oshqozon
•
bo’limlarga bo’linmagan, qoziq tishkari kuchli
rivojlangan .

Toq tu y oq lila r tu r ku m i
•
Yer yuzida keng tarqalgan .
•
Oyog’ida bitta yoki 3 ta barmoq bo’ladi , tuyoq bilan qoplangan .
•
Tishlari kurak, oziq va qoziq
tishlarga bolinadi .
•
Oshqozon bir bo’lmali .

Pr im a tla r tu r ku m i
•
Eng yuksak tuzilgan hayvonlar .
•
Ikkala ko’zi orqali qaraydi .
•
Bosh miyasi ancha yirik .
•
Bosh miyada burmalar
ko’p, fe’l-ftvori murrakab.
•
Barmoqlar uchida yassi
turnoqlar bor .
•
Gala bo’lib yashaydi .

Od a m s im on m a y m u n la r
•
Yuzi va qo’l-oyoqlarda jun
bo’lmaydi .
•
Quloq suprasi kichik .
•
Lablarini cho’zib harakatlantira
oladi .
•
Yuz mimikasi rivojlangan
•
qurollarini yasaydi va foydalanadi

1. J. L. Laxanov " Umurtqalilar zoologiyasi"
Toshkent -2005
2. B.S. Matiryev , T.Z.Zoxidov "Zoologiya kursi"
II-tom Toshkent-1960
3. J.L.Laxanov "Umurtqalilar zoologiyasi "
o'quv qo'llanma Samarqand-2000
4. S.P. Naumov " Umurtqali hayvonlar zoologiyasi "
Toshkent-1995
5. S Dadayev "Umurtqalilar zoologiyasi"
Toshkent-2015 Foydalanilgan adabiyotlar:

Sutemizuvchilarning xilma- xilligi

Tu x u m q o’y u vch ila r • Avstraliyada tarqalgan • So’rg’ichlari yo’q, kloakasi bor . • Ta na harorati 2 6º dan -3 6 о gacha . • Tuxum qo’yib ko’payadi .

O’r d a kb u r u n • Yashash muhiti : suv , tuproqda uys qazib yashaydi . • Ta na uzunligi 60 sm . • Ta nasi zich va kalta jun bilan qoplangan . • O’rdaknikiga o’xshash keng va uzun muguz tumshug’I bor . • Oyog’ining barmoqlari orasidagi suzgich pardasi bor . • Bolalari ko’r va yalang’och tug’iladi . • 2 tadan tuxum qo’yadi .

Y ex id n a • Quruqlikda yashaydi . • Ta nasining uzunligi 40 sm . • Ta nasi tipratikannikiga o’xshash uzun qillar bor . • Qorin qismida xaltasi bor . • Baquvvat va uzun tirnoqlarga ega .

X a lta lila r • Ular Avstraliya qit’asi va uning yaqinidagi orollarda tarqalgan • Tirik bola tug’adi; kloakasi bo’lmaydi . • Ta na harorati nisbatan yuqori ( 37º gacha ) • Bachadon rivojlanmagan yoki juda kuchsiz rivojlangan .

O'xshashlar

Sudralib yuruvchilarning xilma-xilligi

Ekalogik omillar va ularning xilma-xilligi

Dunyo okeani bialogik xilma-xilligi va ularni muhofaza qilish

Sutemizuvchilarning ko‘payishi, rivojlanishi va kelib chiqishi

Biologik xilma – xillikni muhofaza qilish