Taqlid,undov va modal soʻzlar

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

392.5 KB

Ko'chirib olish

Mav zu:Taqlid,undov v a Mav zu:Taqlid,undov v a
modal soʻzlar. modal soʻzlar.

1.Taqlid so’zlar haqida
2. Undov so’zlar haqida
3.Modal so’zlar haqida Reja:

Taqlidiy soʻzlar shaxs,predmet va turli Taqlidiy soʻzlar shaxs,predmet va turli
jonivorlarning tovushiga, ularning harakat va jonivorlarning tovushiga, ularning harakat va
holatiga taqlidni bildiruvchi soʻzlardir.Taqlidiy holatiga taqlidni bildiruvchi soʻzlardir.Taqlidiy
soʻzlar turli xildagi ixtiyoriy tovush va soʻzlar turli xildagi ixtiyoriy tovush va
qichqiriqlarni harakat yoki holatni bildiradi.qichqiriqlarni harakat yoki holatni bildiradi.

Taqlid soʻzlar ikkiga boʻlinadi:Taqlid soʻzlar ikkiga boʻlinadi:
1.Tovushga taqlid;1.Tovushga taqlid;
2.Holatga taqlid.2.Holatga taqlid.
Tovushga taqlid soʻzlar borliqdagi turli xil tovushga Tovushga taqlid soʻzlar borliqdagi turli xil tovushga
taqliq qilish ularni qayta takrorlash asosida hosil taqliq qilish ularni qayta takrorlash asosida hosil
qilinadi:qilinadi:
Tars-turs ; qars-qurs.Tars-turs ; qars-qurs.
Holatga taqlid soʻzlar:Holatga taqlid soʻzlar:
Lip-lip , jimir-jimir.Lip-lip , jimir-jimir.

Taqlid cheklanmagan moslanuvchanlikka ega:Taqlid cheklanmagan moslanuvchanlikka ega:
1.Ega:Taqir-tuqur tinmadi.1.Ega:Taqir-tuqur tinmadi.
2.Kesim: Atrof g ala-g ovur.ʻ ʻ2.Kesim: Atrof g ala-g ovur.ʻ ʻ
3.Hol:Shabada g ir -g ir esadi.
ʻ ʻ3.Hol:Shabada g ir -g ir esadi.ʻ ʻ
4.To ldiruvchi: Odamlarning vag ir-vug uridan
ʻ ʻ ʻ4.To ldiruvchi: Odamlarning vag ir-vug uridan ʻ ʻ ʻ
quloqlar bitgudek.quloqlar bitgudek.
5.Aniqlovchi: Mahallada duv-duv gap. 5.Aniqlovchi: Mahallada duv-duv gap.

His - hayajon , buyruq - xitobni bildirib,gap boʻlaklari His - hayajon , buyruq - xitobni bildirib,gap boʻlaklari
bilan grammatik jihatdan bogʻlanmaydigan soʻzlar bilan grammatik jihatdan bogʻlanmaydigan soʻzlar
undov soʻzlar undov soʻzlar
deyiladi.Undovlar morfologik deyiladi.Undovlar morfologik
belgilarga ega emas,morfologik usulda belgilarga ega emas,morfologik usulda
yasalmaydi.Biroq undovlarni takrorlash va juftlash yasalmaydi.Biroq undovlarni takrorlash va juftlash
orqali ayrim undovlar hosil boʻlgan:orqali ayrim undovlar hosil boʻlgan:
Ehhe, voy-boʻy,voy.Ehhe, voy-boʻy,voy.

Undov soʻzlar xususiyatiga koʻra ikki xil boʻladi:Undov soʻzlar xususiyatiga koʻra ikki xil boʻladi:
1.His-hayajon undovlari:1.His-hayajon undovlari:
Voy dod; oʻho.Voy dod; oʻho.
2.Buyruq-xitob undovlari:2.Buyruq-xitob undovlari:
Beh-beh;tu-tu.Beh-beh;tu-tu.
Baʼzi bir kitoblarda Baʼzi bir kitoblarda
urf-odat undovlari urf-odat undovlari
keltiriladi:keltiriladi:
Salom, xayr Salom, xayr
kabi.kabi.

Undovlar ham Undovlar ham
soʻz-gap soʻz-gap
vazifasida vazifasida
keladi.Ayniqsa urf -odat undovlari.keladi.Ayniqsa urf -odat undovlari.
Undovlar asosan otlashmaydi,lekin ba'zi Undovlar asosan otlashmaydi,lekin ba'zi
hollarda otlashadi:hollarda otlashadi:
SoldatlarningSoldatlarning
urasidan urasidan
barcha uygʻonib ketdi.barcha uygʻonib ketdi.

Modal soʻzlar fikrning voqelikka munosabatini Modal soʻzlar fikrning voqelikka munosabatini
bildiradi.Oʻzbek tilida modal maʼnolari bir qancha bildiradi.Oʻzbek tilida modal maʼnolari bir qancha
yoʻllar bilan ot , feyoʻllar bilan ot , fe
ʼʼ
l va ravishlarning ayrim shakllari , l va ravishlarning ayrim shakllari ,
shuningdek yuklama va modal soʻzlar bilan shuningdek yuklama va modal soʻzlar bilan
ifodalanadi.Modal soʻzlar quyidagilarni ifodalaydi:ifodalanadi.Modal soʻzlar quyidagilarni ifodalaydi:
1.Fikrning tartibi:birinchidan, ikkinchidan,avvalambor.1.Fikrning tartibi:birinchidan, ikkinchidan,avvalambor.
2.Fikrni dallilash:masalan.2.Fikrni dallilash:masalan.

3. Achinish: attang , afsus.3. Achinish: attang , afsus.
Fikirni hulosalash:hullas, demak.Fikirni hulosalash:hullas, demak.
Madal so’z asosan sintaktik funksiyasiga ko’ra kirish Madal so’z asosan sintaktik funksiyasiga ko’ra kirish
so’z vazifasida keladi.so’z vazifasida keladi.

A dabiy ot lar ro’y xat i:
• 1. U.Tursunov, N.Muxtorov, SH.Rahmatullaev.
Hozirgi o’zbek adabiy tili. 1992 yil.
• 2. Sh. Shoabdurahmonov, M.Asqarova,
A.Hojiev. Hozirgi o’zbek adabiy tili. I qism. II
qism. Toshkent. «O’qituvchi» nashriyoti. 1980
yil.
• 3. A. G’ ulomov, M.Asqarova. Hozirgi o’zbek
adabiyoti. Sintaksis.
• Toshkent. O’qituvchi nashriyoti. 1987 yil.
• 4. O’zbek tilining imlo lug’ati. Toshkent.
O’qituvchi. 1995 yil.

Mav zu:Taqlid,undov v a Mav zu:Taqlid,undov v a modal soʻzlar. modal soʻzlar.

1.Taqlid so’zlar haqida 2. Undov so’zlar haqida 3.Modal so’zlar haqida Reja:

Taqlidiy soʻzlar shaxs,predmet va turli Taqlidiy soʻzlar shaxs,predmet va turli jonivorlarning tovushiga, ularning harakat va jonivorlarning tovushiga, ularning harakat va holatiga taqlidni bildiruvchi soʻzlardir.Taqlidiy holatiga taqlidni bildiruvchi soʻzlardir.Taqlidiy soʻzlar turli xildagi ixtiyoriy tovush va soʻzlar turli xildagi ixtiyoriy tovush va qichqiriqlarni harakat yoki holatni bildiradi.qichqiriqlarni harakat yoki holatni bildiradi.

Taqlid soʻzlar ikkiga boʻlinadi:Taqlid soʻzlar ikkiga boʻlinadi: 1.Tovushga taqlid;1.Tovushga taqlid; 2.Holatga taqlid.2.Holatga taqlid. Tovushga taqlid soʻzlar borliqdagi turli xil tovushga Tovushga taqlid soʻzlar borliqdagi turli xil tovushga taqliq qilish ularni qayta takrorlash asosida hosil taqliq qilish ularni qayta takrorlash asosida hosil qilinadi:qilinadi: Tars-turs ; qars-qurs.Tars-turs ; qars-qurs. Holatga taqlid soʻzlar:Holatga taqlid soʻzlar: Lip-lip , jimir-jimir.Lip-lip , jimir-jimir.

Taqlid cheklanmagan moslanuvchanlikka ega:Taqlid cheklanmagan moslanuvchanlikka ega: 1.Ega:Taqir-tuqur tinmadi.1.Ega:Taqir-tuqur tinmadi. 2.Kesim: Atrof g ala-g ovur.ʻ ʻ2.Kesim: Atrof g ala-g ovur.ʻ ʻ 3.Hol:Shabada g ir -g ir esadi. ʻ ʻ3.Hol:Shabada g ir -g ir esadi.ʻ ʻ 4.To ldiruvchi: Odamlarning vag ir-vug uridan ʻ ʻ ʻ4.To ldiruvchi: Odamlarning vag ir-vug uridan ʻ ʻ ʻ quloqlar bitgudek.quloqlar bitgudek. 5.Aniqlovchi: Mahallada duv-duv gap. 5.Aniqlovchi: Mahallada duv-duv gap.

O'xshashlar

Taqlid, undov, modal so‘zlar

Taqlid, modal va undov so’zlar

O’ZBEK ADABIYOTIDA matndan undov, modal va taqlid so'zlami aniqlash

Undov so'zlar

UNDOV SO’ZLAR