TOJIKLAR SIVILIZATSIYASI REJA: 1.Tojiklarning kelib chiqishi 2.Tojiklar madaniyati,tashqi ko’rinishi 3.Tojiklar xayoti,xo’jaligi,yashash tarzi

 - Fors-tojik kontinuumining turli lahjalarida so'zlashuvchi va Afg'oniston, Tojikiston, O'zbekiston va Pokistonda joylashgan zamonaviy Eronning sharqiy va shimoli-sharqidagi hududlarda istiqomat qiluvchi eron xalqi. Tojiklarning an anaviy ʼ yerlari Farg ona vodiysi, Choch (Chirchiq daryosi vodiysidagi viloyat), Zaravshon ʻ daryosi vodiysi, Amudaryoning yuqori havzasi (Pyanj), Mug rab va Kobul, ʻ shuningdek, Hilmand va Argandab havzalarini qamrab oladi. . Afg'onistonda Harirud havzalari va Xomun ko'lining fors tilida so'zlashuvchi aholisi ham tojiklar deb ataladi. Afg onistonga ushbu aholi guruhi nomining boshqa variantlari ham ʻ xosdir: forsivonlar (forszabonlar), dehqonlar (o troq dehqonlar). ʻ Tojikistonliklarning umumiy soni, norasmiy ma lumotlarga ko ra, taxminan 22 ʼ ʻ million kishi. - Fors-tojik kontinuumining turli lahjalarida so'zlashuvchi va Afg'oniston, Tojikiston, O'zbekiston va Pokistonda joylashgan zamonaviy Eronning sharqiy va shimoli-sharqidagi hududlarda istiqomat qiluvchi eron xalqi. Tojiklarning an anaviy yerlari Farg ona vodiysi, Choch (Chirchiq daryosi vodiysidagi ʼ ʻ viloyat), Zaravshon daryosi vodiysi, Amudaryoning yuqori havzasi (Pyanj), Mug rab ʻ va Kobul, shuningdek, Hilmand va Argandab havzalarini qamrab oladi. . Afg'onistonda Harirud havzalari va Xomun ko'lining fors tilida so'zlashuvchi aholisi ham tojiklar deb ataladi.

 Yoki tegishli so'g'dcha tāžīk so'zi bilan - 8-asrda jihod bayrog'i ostida bostirib kirgan arab qo'shinlari Eron dunyosining sharqida shunday nomlangan. Fors, Zagros va Xurosondan kelgan forszabon musulmonlar ham O rta Osiyoni islomiy bosib olishda faol ishtirok ʻ etganlar. U yerdagi umumiy so g d va baqtriya tillari bilan bog liq bo lgan fors tili nafaqat ʻ ʻ ʻ ʻ forszabon bosqinchilarning hukmron qatlamining tili, balki islom taʼlimotining tili bo lib ʻ chiqdi. U mahalliy shevalarni siqib chiqara boshladi va hozirgi tojiklarning forszabon musulmon jamoasiga asos soldi . XIX asr oxirida, tojik hududlari Rossiya imperiyasi tarkibiga kiritilganidan keyin etnik guruh rivojlanishining sifat jihatidan yangi bosqichi boshlandi. 1920-yillardan boshlab rus va tojik (rus alifbosi asosidagi grafik) tillarida savodxonlikning keng tarqalishi bilan birga madaniyatni sovetlashtirish boshlandi. Keng qo'llaniladigan "tojik" atamasining millat sifatida rasman birlashishi aniq XX asrda, Sovet hukumati tomonidan o'tkazilgan milliy demarkatsiya paytida sodir bo'lgan. 1924-yilda O zbekiston SSR tarkibida poytaxti Dushanbe bo lgan Tojikiston ASSR tashkil topdi. 1929- ʻ ʻ yilda Tojikiston alohida sovet respublikasiga bo lindi - zamonaviy mustaqil Tojikistonning ʻ peshvosi. Zamonaviy tojiklar o'zlarini butun forszabon hudud madaniyati bilan bog'liq bo'lgan ko'p ming yillik an'analarning tashuvchisi va saqlovchisi deb bilishadi. Respublika o zining ilk o rta asrlardagi davlat tuzilmalari bilan, eng avvalo, poytaxti Buxoroda ʻ ʻ bo lgan Somoniylar qudrati bilan (milodiy 874-1005) davomiyligini ta kidlaydi. ʻ ʼ Taxminlarga ko‘ra, tojik millati aynan shu davrda shakllangan. 

 Xalq madaniy taraqqiyotining eng yuqori cho‘qqisi hukmronlik davri bo‘ldi  Ismoili Somoniy . Bu davr tojik sivilizatsiyasining oltin davri deb ataladi. Saroyga eng yaxshi olimlar, yozuvchilar, faylasuflar, shoirlar, astronomlar, rassomlar, kimyogarlar to'plangan. Jahon madaniyatidan yangiliklar olib keluvchi mehmonlar uchun saroy eshiklari ochiq edi. 1999 yilda Tojikistonda Somoniylar davlatining 1100 yilligi tantanali ravishda nishonlandi. Eng baland cho qqi (sobiq Kommunizm ʻ cho qqisi, 7495 metr) va Dushanbening bosh maydoni Ismoili Somoniy nomi bilan ʻ atalgan. Respublika poytaxtida bu buyuk tojikning haykali o‘rnatildi.  Tojiklar juda chiroyli xalq. Ularning sochlari va ko'zlari quyuq, terisi - o'rtadan qora jigarranggacha. Sariq sochlar va ko'zlar Badaxshonning tojik tojiklari orasida uchraydi. O rta Osiyoda yashovchi xalqlarning bir qismi turkiylarning etnik ʻ xususiyatlarining qorishmasidan iborat bo lib, olis tog li hududlarda tojiklar turkiy ʻ ʻ va mo g ullargacha bo lgan Sharqiy eronliklarning xususiyatlarini yaxshiroq saqlab ʻ ʻ ʻ qolgan. Arablar istilosi davridan boshlab Markaziy Osiyo tojik aholisining asosiy dini hisoblanadi  Sunniy islom . Tojikistonda, Markaziy Osiyoning boshqa mamlakatlarida va Pokiston bilan Afg onistonda tojiklar adabiy tilining ikki xil ʻ shakli mavjud: tojik va dari. Asosiy taomlar -  palov  va  kurutob . Asosiy cholg u ʻ asboblari torus (yog ochdan uzilgan, besh torli) va  ʻ dutor (ikki qator).

 Hunarmand xalq  Tojiklar orasida iste’dodli xalq hunarmandlari, hunarmandlari ko‘p. Asrlar davomida ular matolar, idish-tovoqlar, musiqa asboblari, gilamlar, mebellar, zargarlik buyumlari va boshqa ko'p narsalarni yaratdilar. Va barchasi tabiiy ekologik toza xom ashyolardan. Qadimiy san’atni avloddan-avlodga o‘tkazib kelayotgan xalq hunarmandlari sulolalari mavjud. Xalq hunarmandchiligining eng qadimgi turi -  to'quv . Tojik matolarining eng keng tarqalgan turlari:  Zandona (Somoniylar davrida u turli mamlakatlarga eksport qilingan, tekis rangli va naqshli shaklga ega bo'lgan, ba'zan u abr, bulutsimon, bezak asosini tashkil etuvchi tugun bog'lash usuli bilan bezatilgan);  alocha (ipak va paxtadan tayyorlangan ko'p rangli chiziqli mato, uning yuzasi porlaydi va porlaydi);  snayperlar (ko'p rangli yarim ipak mato, bezak - chiziqli, naqshli);  brokar (butun dunyoga mashhur ipak mato); karbos (paxta gazlama, Markaziy Osiyoda eng keng tarqalgan gazlama turi);  shoxi-kamus (ipak mato‚ juda zich, boy naqshli, tantanali liboslar va ro'mollar tikishda ishlatiladi);  aldash (paxta, bezakli gazlama, Markaziy Osiyo aholisi orasida keng tarqalgan gazlamalardan biri);  zarduzi - zardo zlikʻ (ikki turdagi iplar ishlatiladi - oltin va oq, baxmal pardozlashda ishlatiladi);  zaminduzi (butun materialning maydoni bo'ylab qo'llaniladigan ko'p rangli bezak);  gulduzi (ornament materialga surtilgan naqsh asosida yaratilgan, xalat, chopon, kelin uchun tufli, boskat, do‘ppi, otlar uchun bezaklar shu tarzda tikilgan, zamonaviy zardo‘zlikda ko‘proq qo‘llaniladi);  abbrbands (tayyor materialga naqsh bosish orqali qo'llaniladigan to'piq yoki plomba).