logo

Tojiklar svilizatsiyasi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1117.6484375 KB
Tojiklar svilizatsiyasi Reja
1.Tojik xalqining shakllaniah jarayoni 
2. Mustaqil Tojikistonning tashkil etilishi
3. Bugungi Tojikiston davlati Tojiklar (tojikcha: Тоҷикон, dariycha:  ناکیجتا  [tɔː'ʤɪk], forscha:  ناکیجتا) — 
Markaziy Osiyodagi xalqdir. Tojiklar eroniy xalqlardan biri 
boʻlib fors-tojik kontinuumining turli lahjalarida gaplashadi 
va hozirgi Afgʻoniston, Tojikiston, Oʻzbekiston, Qirgʻiziston 
hamda Pokistonda joylashgan hozirgi Eronning sharqi va 
shimoli-sharqidagi hududlarda istiqomat qiladi. Tojiklarning 
tarixiy yashash hududi Amudaryo (Panj)ning yuqori oqimi 
havzasini, Murgʻob va Kobulning quyi oqimi, Zarafshon 
vodiysi, Zarafshon daryosi havzalari atrofi, Fargʻona vodiysi, 
Sirdaryo havzalari, shuningdek, Hilmand hamda Argʻandab 
havzalarini qamrab oladi  Afgʻonistondagi Herirud va Xamun koʻli havzalarining fors 
tilida soʻzlashuvchi aholisi odatda tojiklar deb ataladi. 
Tojiklarning umumiy soni, turli maʼlumotlarga koʻra, 20 
dan 30 million kishigacha. Afgʻonistonda 
Tojikistondagidan koʻra koʻproq tojikistonliklar yashaydi. 
Afgʻonistonda — 10 milliondan[5] 14 milliongacha[6], 
Tojikistonda — 9 milliondan ortiq[7] Oʻzbekistonda esa 
1,7 million tojik boref>Oʻzbekiston doimiy aholisining 
etnik tarkibi e’lon qilindi</ref>, Xitoyning sharqida (50 
mingdan ortiq), Eron Xurosonida (500 mingdan ortiq), 
Rossiya Federatsiyasida, Qozogʻistonda, Qirgʻiziston va 
Turkmanistonda, shuningdek, Pokistonda yashaydilar Afgʻoniston 15 500 000
  Tojikiston 6 847 356
  Oʻzbekiston 1 700 000
  Pokiston 4,200,000
  Rossiya 1,298,303
  Qirgʻiziston 46 105
  Qozogʻiston 36 277
  Ukraina 4 255  Asosiy qismi fors tili (tojik tili)da soʻzlashadi. Togʻli 
Badaxshon Muxtor viloyati hamda Yagʻnob aholisining 
asosiy qismi sharqiy eroniy tillari guruhi oilasiga kiruvchi 
tillarning dialektlarida soʻzlashadi. Tojiklar asosan, islom 
dinining sunniy mazhabiga, Badaxshon aholisining 
aksariyati esa shia mazhabining ismoiliya oqimiga eʼtiqod 
[8]. Tojik xalqining shakllanishida avval miloddan avvalgi 
2-ming yillikka oid uzoq etnogenetik jarayonlar asos 
boʻlgan[9]. Tarixiy tadqiqotlarga koʻra, tojiklarning ajdodlari miloddan 
avvalgi 1-ming yillik boshlarining 2-bosqichida Oʻrta 
Osiyoning bepoyon hududiga tarqalgan sugʻdiylar, 
baqtriyaliklar, parkonlar (qadimgi fargʻonaliklar) va 
saklarning oʻtroq va koʻchmanchi eroniyzabon xalqlaridir.
IX-X asrlarda Somoniylar davlatining tashkil topishi bilan 
tojiklarning etnik oʻzagining shakllanish jarayoni ham 
yakunlandi. Somoniylar davrida mintaqada hukmron tilga 
aylangan umumiy fors (tojik) tilining tarqalishi bilan 
chambarchas bogʻliq edi[9]. X asr oxirida Somoniylar 
davlati parchalanib, turkiy sulolalar kuchaygach, Oʻrta 
Osiyoda siyosiy hokimiyat turkiy tilli xalqlar qoʻliga oʻtdi.   Tojikiston (tojikcha: Тоҷикистон), Tojikiston 
Respublikasi (tojikcha. Ҷумҳурии Тоҷикистон) — 
Oʻrta Osiyoning janubi-sharqida joylashgan davlat. 
Maydoni 143.100 ming km². Aholisi 8,486,300 kishi 
(2014). Gʻarbiy va shimoli-gʻarbiy tomonidan 
Oʻzbekiston bilan, shimoliy tomonidan Qirgʻiziston, 
sharqiy tomonidan Xitoy bilan va janubiy tomonidan 
Afgʻoniston davlatlari bilan chegaradosh. Poytaxti — 
Dushanbe shahri. Maʼmuriy jihatdan Togʻli 
Badaxshon muxtor viloyati, 2 viloyat va 45 tumanga 
boʻlinadi. Tojikistonning dengizga chiqish imkoniyati 
yoʻq. Tojikiston Prezidenti Emomali Rahmon. Bosh 
Vazir: Qohir Rasulzoda.

Tojiklar svilizatsiyasi

Reja 1.Tojik xalqining shakllaniah jarayoni 2. Mustaqil Tojikistonning tashkil etilishi 3. Bugungi Tojikiston davlati

Tojiklar (tojikcha: Тоҷикон, dariycha: ناکیجتا [tɔː'ʤɪk], forscha: ناکیجتا) — Markaziy Osiyodagi xalqdir. Tojiklar eroniy xalqlardan biri boʻlib fors-tojik kontinuumining turli lahjalarida gaplashadi va hozirgi Afgʻoniston, Tojikiston, Oʻzbekiston, Qirgʻiziston hamda Pokistonda joylashgan hozirgi Eronning sharqi va shimoli-sharqidagi hududlarda istiqomat qiladi. Tojiklarning tarixiy yashash hududi Amudaryo (Panj)ning yuqori oqimi havzasini, Murgʻob va Kobulning quyi oqimi, Zarafshon vodiysi, Zarafshon daryosi havzalari atrofi, Fargʻona vodiysi, Sirdaryo havzalari, shuningdek, Hilmand hamda Argʻandab havzalarini qamrab oladi

Afgʻonistondagi Herirud va Xamun koʻli havzalarining fors tilida soʻzlashuvchi aholisi odatda tojiklar deb ataladi. Tojiklarning umumiy soni, turli maʼlumotlarga koʻra, 20 dan 30 million kishigacha. Afgʻonistonda Tojikistondagidan koʻra koʻproq tojikistonliklar yashaydi. Afgʻonistonda — 10 milliondan[5] 14 milliongacha[6], Tojikistonda — 9 milliondan ortiq[7] Oʻzbekistonda esa 1,7 million tojik boref>Oʻzbekiston doimiy aholisining etnik tarkibi e’lon qilindi</ref>, Xitoyning sharqida (50 mingdan ortiq), Eron Xurosonida (500 mingdan ortiq), Rossiya Federatsiyasida, Qozogʻistonda, Qirgʻiziston va Turkmanistonda, shuningdek, Pokistonda yashaydilar