logo

UMURTQA POG’ONASI SUYAKLARI

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2281.3388671875 KB
UMURTQA POG’ONASI SUYAKLARI.                        
                                    Umurt qa pogʻonasi
Umurtqa pog onasiʻ  -	 odam	 va	 umurtqali	 hayvonlar	 skeletinint	 asosiy	 qismi.	 Ontogenezpa	 tog ayli	 yoki	 	ʻ
suyakli	
 umurtqa	 tanasi	 rivojlanib,	 embriondagi	 xordaning	 dastlab	 bir	 oz	 qismi,	 keyinchalik	 hammasini	 
egallagan.	
 To garak	 og izliyaar,	 ikki	 xil	 nafas	 oluvchilar,	 yaxlit	 boshlilar,	 osyotrsimonlarning	 voyaga	 yetgan	 	ʻ ʻ
individlarida	
 Umurtqa	 pog onasi	 yo q,	 juft	 yoylar	 esa	 yaxshi	 rivojlangan	 xordaga	 joylashgan.	 Suvdagi	 	ʻ ʻ
umurtqali	
 hayvonlarning	 quruqlikda	 yashashga	 o tishi	 Umurtqa	 pog onasining	 tayanch	 rolini	 oshirdi.	 	ʻ ʻ
Umurtqa	
 pog onasi	 orqa	 miyans	 ham	 ta sirlardan	 himoya	 kiladi.	ʻ ʼ
Umurtqa	
 pog onasi	 ahamiyatiga	 ko ra	 qator	 qismlarga	 bo linadi.	 Balikdar	 Umurtqa	 pog onasi	 qovurg ali	 tana	 	ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
va	
 dum,	 qurukliqsagi	 umurtqali	 hayvonlarniki	 bo yin,	 ko krak,	 bel	 (ba zi	 guruh	 vakillarida	 yo q),	 dumg aza	 va	 	ʻ ʻ ʼ ʻ ʻ
dum	
 qismlaridan	 iborat.	 Boshni	 atrofga	 harakatlantirish	 zarurati	 bo yin	 qismining	 paydo	 bo lishiga	 olib	 	ʻ ʻ
kelgan.	
 Amfibiyalarda	 bitta,	 sudralib	 yuruvchilarda	 4—9	 (ba zilarida	 ko p),	 qushlarda	 11—25,	 sut	 	ʼ ʻ
emizuvchilarda	
 7—10	 ta	 bo yin	 umurtqasi	 bor.	 Umurtqa	 pog onasining	 ko krak	 qismida	 qovurg alar	 bo lib,	 	ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
ko pchiligi	
 to sh	 suyagi	 bilan	 birikib	 ko krak	 qafasinn	 (amfibiyalarda	 yo q)	 hosil	 qiladi.	 Bel	 qismda	 	ʻ ʻ ʻ ʻ
(amfibiyalar	
 va	 sudralib	 yuruvchilarda	 yo q)	 rudimentar	 qovurg alar	 mavjud.	 Dumg aza	 umurtqalari	 	ʻ ʻ ʻ
(amfibiyalarda	
 bitta,	 sudralib	 yuruvchilarda	 2,	 sut	 emizuvchilarda	 1 —10	 ta	 va	 h.k.)	 chanoq	 suyagi	 bilan	 
ko rinishi	
 o zgargan	 qovurg alar	 yordamida	 tutashgan.	 	ʻ ʻ ʻ Umurt qa pog‘onasida og‘riq — 
sabablari, xav f omillari, 
t ashxislash v a dav olash usullari
Umurtqa pog‘onasidagidagi og‘riqlar  ish  qobiliyatini 
pasaytirib,  shifokorga  murojaat  qilishga  sabab 
bo‘luvchi  holatdir.  Umurtqa pog‘onasidagi og‘riqlar 
har  qanday  yoshda  kuzatiladi,  ko‘proq  35  va  55 
yoshlar  oralig‘ida uchraydi. 
Umurtqa pog‘onasidagi og‘riqlar  orqa sohadagi bir-
biri  bilan bog‘ liq bo‘lgan  mushaklar,  suyaklar  va 
boylamlarning  ish  faoliyatida  kamchiliklar 
bo‘lishidan  kelib  chiqadi.  Umurtqa  pog‘onasining 
bel sohasidagi og‘riqlarga  bel, 
dumg‘aza umurtqalari,  umurtqalararo  disklar, 
suyaklar  va  disklar  orasidagi  boylam,  bel  nervlari, 
bel  mushaklari,  qorin  va  chanoq sohasi ichki  a’zolari 
va  bel sohasidagi terida  bo‘ladigan  o‘zgarishlar 
sabab  bo‘ladi.  Ko‘krak  umurtqalaridagi  og‘riqlarga 
esa  aorta,  ko‘krak sohasidagi o‘smalar  va  umurtqa 
suyaklarining yallig‘lanishlari sabab bo‘lishi mumkin. Umurt qa sohasidagi og‘riq sabablari
Umurt qa sohasidagi og‘riq sabablari
Odam  organizmining  orqa sohasi mushaklar,  boylamlar,  paylar,  disk  va 
suyaklar  kompleksidan  tuzilgan.  Har  bir  umurtqa  suyaklari  orasida,  ularga 
yostiqcha  vazifasini  bajaruvchi  disklar  bo‘ladi.  Yuqoridagi  sanab  o‘tilgan 
komponentlardan  birontasida  o‘zgarish  bo‘lsa,  orqa  umurtqa sohasida og‘riq 
kelib chiqadi.
Zo‘riqish
•
Mushaklar zo‘riqishi, charchashi;
•
Boylamlar zo‘riqishi;
•
Mushaklar spazmi;
Zo‘riqish v a spazmga olib k eluv chi fak t orlar:
•
Yuklarni ko‘tarishda xato yo‘l qo‘yish;
•
Juda og‘ir yukni ko‘tarish;
•
Keskin va qo‘pol harakat qilish.  Omurilik ustunining 17 kasalligi, 
alomatlari va sabablari
Tarkib:
•
Bo'yin   og'rig'i
•
Serviksning   degenerativ  
kasalligi
•
Servikal  disk  churrasi
•
Servikal   stenoz
•
Servikal   osteoartrit
•
Bo'yinning   og'rig'i   va   qattiqligi
•
Dorsal  yoki   ko'krak   og'rig'i
•
Mushak   muammolari
•
Qo'shimchalarning   buzilishi
•
Degeneratsiya   yoki   churra  
disklari
•
Artrit
•
Umurtqaning   sinishi
•
Kifoz  ( dumg'aza )
•
Skolyoz
•
Bel  og'rig'i
•
Mushak   muammolari •
Diskning   degeneratsiyasi
•
Lomber  disk  churrasi
•
Sakroiliak   qo'shma  
disfunktsiyasi
•
Spondilolistez
•
Artroz
•
Lomber   stenoz
•
Sakrum   og'rig'i
•
Orqa   miya   anatomiyasi
•
Servikal   mintaqa  ( bo'yin )
•
Ko'krak   yoki   ko'krak   sohasi  (
yuqori   orqa )
•
Bel  sohasi  ( orqa   tomonning  
pastki   qismi )
•
Sakral  joy ( umurtqaning   eng  
pastki   qismi ) Ushbu maqolada men asosiy narsani tasvirlab beraman  umurtqa pog'onasi kasalliklari  shuning uchun siz ularni aniqlab olishingiz va ularning takrorlanishiga yo'l qo'ymasligingiz 
mumkin. Bel og'rig'i juda tez-tez uchraydi, men hayotida kamida bir marta azob chekmagan odamni bilmayman. Ular odatda noto'g'ri pozitsiyadan kelib chiqqan kontrakturadan 
kelib chiqadi.
Umurtqa pog'onasi juda ko'p suyak va bo'g'imlardan tashkil topgan murakkab tuzilishdir, shuning uchun ba'zida tuzilmalardan birida nimadir sodir bo'lishi va biz bo'yin, bel va 
hatto oyoq og'rig'ini his qilishimiz ajablanarli emas.
•
Bo'yin og'rig'i
•
Serviks umurtqasining murakkab tuzilishi har kuni 
shunchaki uni ortiqcha yuklaydigan kundalik vazifalar 
(masalan, kompyuter oldida ishlash) tufayli zo'riqishadi. 
Eng keng tarqalgan shartlardan ba'zilari:
•
Serviksning degenerativ kasalligi
•
Ushbu kasallikka chalingan odamlarda eng ko'p 
uchraydigan alomatlar bo'yinning qattiqlashishi va 
og'riqdir, ammo bachadon bo'yni sohasidagi nervlarni 
tirnash xususiyati yoki chimchilashi natijasida bo'yin, elka 
va qo'llarda karıncalanma, karaxtlik yoki zaiflik paydo 
bo'lishi mumkin. disk degeneratsiyasiga.
•
Bundan tashqari, ushbu kasallik serviks stenozi va 
boshqa progressiv kasalliklarga aylanib, bachadon bo'yni 
diskida churraga duchor bo'lish ehtimolini oshirishi 
mumkin. Servikal osteoartrit
Serviks osteoartriti, bu degenerativ qo'shma kasallik yoki oddiygina bo'yin artriti deb ham ataladi, bu 
bo'yin bo'g'imlarining degeneratsiyasi tufayli yuzaga keladi.
Ushbu kasallikka chalingan odamlar elkalariga yoki yelka pichog'iga cho'zilgan bo'ynidagi o'tkir og'riqni 
his qilishadi, bu og'riq kunning oxirida va boshida kuchliroq bo'lib, odam harakatlana boshlaganda va 
dam olish bilan yaxshilanadi.
Ba'zan ular bosh og'rig'idan azob chekishi mumkin, ayniqsa orqa tomondan.
Suyak tizimining tuzulishi va rivojlanishi.
Odam tanasidagi barcha suyaklar birikkan holda sk е l е t d е b 
yuritiladi va ular organizmda asosan uch xil funktsiyani 
bajaradi. Ularga tayanch, himoya va suyaklarning ko`mik 
qismida qonnning shaklli el е m е ntlari (eritrotsitlar, 
l е ykotsitlar, trombotsitlar) ishlab chiqariladi. Odam 
tanasida jami 206 ta suyak bo`lib, ularning 85 tasi juft 36 
tasi toq suyaklardan tashkil topgan. Suyaklarning vazni: 
katta odamlarda ya’ni erkaklar umumiy tana vazning 18 
%, ayollarda 17 % , Yangi tug`ilgan bolalarda tahminan 14 
% ni tashkil etadi.  Suyaklar  tuzilishi,  rivojlanishi  va  vazifalariga  ko’ra  quyidagi  turlarga  bo’linadi:
I  Naysimon  suyaklar:  Bular  o`z  navbatida  ikki  xil  bo`ladi.  Uzun  naysimon  suyaklar  ularga  е lka,  bilak,  son,  boldir 
suyaklari,  ya’ni  qo’l-oyoq  suyaklari  bo’lib,  g’ovak  va  zich  moddalardan  tuzilgan,  bu  yerdan  ilik  kanali  o’tadi,  u 
richak harakatiga ega bo’lb, tayanch, muhofaza vazifalarini bajaradi; kalta naysimon suyaklarga qo’l-oyoqlarning kaft 
va  panja  suyaklari  kiradi,  ular  kalta  harakat  qilish  richagiga  egadir.
II  G’ovak  suyaklar:	
  a)  	uzun  g’ovak  suyaklar  —  qovurg’a  va  to’sh  suyaklari.  Asosan  g’ovak  moddadan  tuzilgan, 
suyaklari  yupqa,  zich  modda  plastinkasi  qoplab  turadi,  u  tayanch  vazifasini  bajaradi;	
  b)	  kalta  g’ovak  suyaklarga 
umurtqalar,  qo’l-oyoq,  kaft  usti  suyaklari  kiradi;	
  v)  	sesamasimon  suyaklar  —  tizza  qopqog’I,  no’xatsimon  suyak  va 
barmoq  suyaklarining  sesamasimon  suyaklari  g’ovak  moddadan  tuzilgan  muskul  paylari  orasida,  deyarli  bo’g’im 
atrofida  joylashib,  ularni  hosil  qilishda  qatnashadi  va  harakatni  osonlashtiradi.
III  Yassi  suyaklar:	
  a)	  kallaning  yassi  (qopqoq)  suyaklari  himoya  vazifasini  bajaradi;	  b)  	yassi  kamar  suyaklar-kurak 
va  chanoq  suyaklari  tayanch,  muhofaza  vazifasini  bajaradi.
IV  Aralash  suyaklar.  	
Bunga  bir  qancha  suyaklarning  birikishidan  vujudga  kelgan  kalla  suyagining  asosiy  qismini 
tashkil  etuvchi  suyaklar  kiradi.  (R.  E.  Xudoyberdiyev,  N.  K.  Ahmedov,  X.  Z.  Zohidov  R.  A.  Alavi  “Odam 
anatomiyasi”  Tashkent  1993-  yil  36-37-  betlar). Umurtqa Sinishi. Sinish Davolash Orqa Miya. Birinchi Yordam, Jarrohlik, Reabilitatsiya •
FRAKTÜRLÜ NAVLARI
•
Fraktürlü turli va daraja hisoblanadi. Ba'zi jihatdan 
qildi sinish tasnifi. jarohati mexanizmi hisobga olib, 
biz jarohati takiz uch turdagi ajratish mumkin:
1. Siqish sinish. Bu travmatik kuchlari ostida 
umurtqasi siqilishi natijasida sodir bo'ladi. 
Ko'pincha bunday zarar uning orqa oyoqlari yoki 
dumba ustidan tushib tugaydi.
2. Egish-ekstenzivnye zarar, yoki ular fleksör-
ekstansör deyiladi. Bunday jarohat, eng qiyin 
hisoblanadi, u fleksiyonda va voqea sodir bo'lgan 
yoki uning orqasiga bir og'ir ob'ekt yiqilib natijasida 
umurtqa pog'onasi uzaytirish asoslangan.
3. Qaytib jarohat. Ularning mohiyati umurtqa 
bo'ylama o'qi atrofida transtsendentdir harakatlar 
bo'lgan. Bu, chunki to'g'ridan-to'g'ri zarba bo'ladi. Suyak hujayralari
Suyaklar statik to'qima emas, lekin ularni 
doimiy ravishda saqlash va qayta tiklash 
kerak.Ushbu jarayonda uchta asosiy hujayra 
turi mavjud.
Osteoblastlar:   Bular  yangi  suyak 
yasash  va  eski  suyakni  tiklash  uchun 
javobgardir.  Osteoblastlar  osteoid 
deb  nomlangan  oqsil  aralashmasini 
hosil  qiladi,  u  minerallashadi  va 
suyakka  aylanadi.  Ular  shuningdek 
gormonlar,  shu  jumladan 
prostaglandinlarni  ishlab 
chiqaradilar.
Osteootsitlar:   Bular  ular  yaratgan 
suyakka  tushib  qolgan  harakatsiz 
osteoblastlar.  Ular  boshqa  osteoitlar 
va  osteoblastlar  bilan  aloqalarni 
saqlab  turadilar.  Ular  suyak 
to'qimalarida  aloqa  qilish  uchun 
muhimdir UMURTQA  SUYA KLARI                                    FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.
https://uz.wikipedia.org/wiki/Umurtqa_pog%CA%BBonasi
https://avitsenna.uz/back-pain/
https://uz.unansea.com/umurtqa-sinishi-sinish-davolash-orqa-
miya-birinchi-yordam-jarrohlik-reabilitatsiya/
https://uz1.evidentista.org/320444-8170 E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

UMURTQA POG’ONASI SUYAKLARI.

Umurt qa pogʻonasi Umurtqa pog onasiʻ  -  odam  va  umurtqali  hayvonlar  skeletinint  asosiy  qismi.  Ontogenezpa  tog ayli  yoki   ʻ suyakli  umurtqa  tanasi  rivojlanib,  embriondagi  xordaning  dastlab  bir  oz  qismi,  keyinchalik  hammasini   egallagan.  To garak  og izliyaar,  ikki  xil  nafas  oluvchilar,  yaxlit  boshlilar,  osyotrsimonlarning  voyaga  yetgan   ʻ ʻ individlarida  Umurtqa  pog onasi  yo q,  juft  yoylar  esa  yaxshi  rivojlangan  xordaga  joylashgan.  Suvdagi   ʻ ʻ umurtqali  hayvonlarning  quruqlikda  yashashga  o tishi  Umurtqa  pog onasining  tayanch  rolini  oshirdi.   ʻ ʻ Umurtqa  pog onasi  orqa  miyans  ham  ta sirlardan  himoya  kiladi. ʻ ʼ Umurtqa  pog onasi  ahamiyatiga  ko ra  qator  qismlarga  bo linadi.  Balikdar  Umurtqa  pog onasi  qovurg ali  tana   ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ va  dum,  qurukliqsagi  umurtqali  hayvonlarniki  bo yin,  ko krak,  bel  (ba zi  guruh  vakillarida  yo q),  dumg aza  va   ʻ ʻ ʼ ʻ ʻ dum  qismlaridan  iborat.  Boshni  atrofga  harakatlantirish  zarurati  bo yin  qismining  paydo  bo lishiga  olib   ʻ ʻ kelgan.  Amfibiyalarda  bitta,  sudralib  yuruvchilarda  4—9  (ba zilarida  ko p),  qushlarda  11—25,  sut   ʼ ʻ emizuvchilarda  7—10  ta  bo yin  umurtqasi  bor.  Umurtqa  pog onasining  ko krak  qismida  qovurg alar  bo lib,   ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ ko pchiligi  to sh  suyagi  bilan  birikib  ko krak  qafasinn  (amfibiyalarda  yo q)  hosil  qiladi.  Bel  qismda   ʻ ʻ ʻ ʻ (amfibiyalar  va  sudralib  yuruvchilarda  yo q)  rudimentar  qovurg alar  mavjud.  Dumg aza  umurtqalari   ʻ ʻ ʻ (amfibiyalarda  bitta,  sudralib  yuruvchilarda  2,  sut  emizuvchilarda  1 —10  ta  va  h.k.)  chanoq  suyagi  bilan   ko rinishi  o zgargan  qovurg alar  yordamida  tutashgan.   ʻ ʻ ʻ

Umurt qa pog‘onasida og‘riq — sabablari, xav f omillari, t ashxislash v a dav olash usullari Umurtqa pog‘onasidagidagi og‘riqlar ish qobiliyatini pasaytirib, shifokorga murojaat qilishga sabab bo‘luvchi holatdir. Umurtqa pog‘onasidagi og‘riqlar har qanday yoshda kuzatiladi, ko‘proq 35 va 55 yoshlar oralig‘ida uchraydi. Umurtqa pog‘onasidagi og‘riqlar orqa sohadagi bir- biri bilan bog‘ liq bo‘lgan mushaklar, suyaklar va boylamlarning ish faoliyatida kamchiliklar bo‘lishidan kelib chiqadi. Umurtqa pog‘onasining bel sohasidagi og‘riqlarga bel, dumg‘aza umurtqalari, umurtqalararo disklar, suyaklar va disklar orasidagi boylam, bel nervlari, bel mushaklari, qorin va chanoq sohasi ichki a’zolari va bel sohasidagi terida bo‘ladigan o‘zgarishlar sabab bo‘ladi. Ko‘krak umurtqalaridagi og‘riqlarga esa aorta, ko‘krak sohasidagi o‘smalar va umurtqa suyaklarining yallig‘lanishlari sabab bo‘lishi mumkin.

Umurt qa sohasidagi og‘riq sabablari Umurt qa sohasidagi og‘riq sabablari Odam organizmining orqa sohasi mushaklar, boylamlar, paylar, disk va suyaklar kompleksidan tuzilgan. Har bir umurtqa suyaklari orasida, ularga yostiqcha vazifasini bajaruvchi disklar bo‘ladi. Yuqoridagi sanab o‘tilgan komponentlardan birontasida o‘zgarish bo‘lsa, orqa umurtqa sohasida og‘riq kelib chiqadi. Zo‘riqish • Mushaklar zo‘riqishi, charchashi; • Boylamlar zo‘riqishi; • Mushaklar spazmi; Zo‘riqish v a spazmga olib k eluv chi fak t orlar: • Yuklarni ko‘tarishda xato yo‘l qo‘yish; • Juda og‘ir yukni ko‘tarish; • Keskin va qo‘pol harakat qilish.