Undalmalar

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2194 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Undalmalar
Reja:

1. Undalmalar va ularning xususiyati
2. Undalmalarning uslubiyati
3. Mavzuni mustahkamlash uchun
mashqlar

Darsning shiori
Biz yosh avlod
barkamol
O`qib topamiz kamol

Undalmalar so`zlovchining nutqi qaratilgan
shaxsni bildiradi. Undalmalar nutq jarayonida
undalgan, diqqati jalb qilingan shaxs-
predmetlar bo`lgani uchun bosh kelishikda
turadi. Bu jihatdan u egaga o`xshaydi, lekin
undash ohangi bilan talaffuz qilinishi va kesim
bilan moslashmasligi bilan egadan farq qiladi.
Solishtiring:

Ahmad keldi . Ahmad – ega. Kesim
bilan grammatik bog`langan .

Ahmad, keldi. Ahmad – undalma.
Kimningdir kelganligini Ahmadg
aytilyapti, kesim bilan grammatik
bo`glanmaydi undash ohangi bilan
talaffuz qilinadi.

Undalmalar so`zlovchining tinglovchiga bo`lgan
xolis, ijobiy, salbiy, tantanovor, rasmiy kabi
munosabatlarini ham ifodalaydi.

Masalan, rasmiy uslubda qo`llangan
undalmalarda rasmiylik bo`yog`I sezilib
turadi:
Hurmatli Ahmad Rahmatovich, Sizga shuni ma`lum
qilamizki…

Undalmalar so` zlashuv , badiiy v a publist ist ik
uslublarda, asosan emot sional-ek spressiv lik
bo` y og` iga ega bo` ladi:
Odamlar, siz mening hay ot im, Har biringiz umrim
parcahsi.
(Erk in Vohidov )

87-mashq. G aplar ni o` qing. R asmiy, badiiy va
so` zlashuv uslubida qo` llangan undalmalar ni
izohlang.
1. Qadamlaringizga gul bit sin, akalar! ( Badiiy uslub)
2. Hamqishloq, yaqinda muddat ingiz t ugab uyga ket asiz, - dedi u
past t ovushda ( Badiiy uslub)
3. Hurmat li Hoshimjon Olimjonov, bilim yurt i t alabalari bilan
uchrashuvga kelishingizni ilt imos qilamiz. ( Rasmiy uslub)
…


Vaqt

Zamon

Fursat

Mahall

Chog`

Kez 
Kezak

Mavrid

Palla

Muddat

Dam

On

lahza


1. Undalma gap bo`laklari bilan sintaktik
aloqaga kirishadimi?

2. Undalmalar gapning qaysi o`rinlarida
kelishi mumkin?

3. Undalma o`zi qoshilayotgan gapga
qanday uslubiy ma`nlarni yuklaydi?

4. Undalmalar gapning o`rtasi va oxiriga

kelganda, qanday subyektiv ma`nolarni
anglatadi?

Uyga vazifa
91-mashq. Undalmalarning gapdagi o`rnini
aniqlang, shunga ko`ra ulardagi uslubiy
ma`nolarni izohlang.

Mavzu: Undalmalar Reja: 1. Undalmalar va ularning xususiyati 2. Undalmalarning uslubiyati 3. Mavzuni mustahkamlash uchun mashqlar

Darsning shiori Biz yosh avlod barkamol O`qib topamiz kamol

Undalmalar so`zlovchining nutqi qaratilgan shaxsni bildiradi. Undalmalar nutq jarayonida undalgan, diqqati jalb qilingan shaxs- predmetlar bo`lgani uchun bosh kelishikda turadi. Bu jihatdan u egaga o`xshaydi, lekin undash ohangi bilan talaffuz qilinishi va kesim bilan moslashmasligi bilan egadan farq qiladi. Solishtiring:  Ahmad keldi . Ahmad – ega. Kesim bilan grammatik bog`langan .  Ahmad, keldi. Ahmad – undalma. Kimningdir kelganligini Ahmadg aytilyapti, kesim bilan grammatik bo`glanmaydi undash ohangi bilan talaffuz qilinadi.

O'xshashlar

Murakkablashgan sodda gaplar

Undalma, kirish so’zlar

UNDALMA VA KIRISH SO’ZLAR

UNDALMA

Fuzuliy g‘azallari “ O‘landan so‘r”, “Kerakmazmi sanga”