logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Yerning iqlim mintaqalari

Yerning iqlim mintaqalari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3564.1611328125 KB
Ko'chirib olish
Yerning iqlim mint aqalari Ob-havoning biror joyga xos bo‘lgan ko‘pyillik rejimi (holati) shu joyning iqlimi deyiladi . I q l i m h o s i l q i l u v c h i o m i l l a r .Geografik kenglik atmosfera bosimi va havo massalari yerusti tuzilishi Geografik kenglik omili harorat, bosim, havo massalari va doimiy shamollarning zonal tarqalishiga olib keladi. Havo haroratining Yer yuzasida tarqalishi quyosh energiyasiga bog‘liq. Ekvatordan har ikkala qutblar tomon havoning o‘rtacha yillik harorati 25—26 °C dan –10 °C gacha pasayib boradi. ikkinchi omil—atmosfera bosimi va havo massalari  Troposferaning bir xil xusu siyatga ega bo‘lgan katta hajmdagi havolari havo massasi deb ataladi.  Yer yuzida ekvatorial (issiq va nam), tropik (issiq va quruq), mo‘tadil (iliq va nam), qutbiy, ya’ni arktika va antarktika (sovuq va quruq) havo massalari mavjud. Bular shu ketma-ketlikda ekvatordan qutblarga tomon har ikkala yarimsharda almashinadi. Uchinchi iqlim hosil qiluvchi omil —yerusti tuzilishi tabiat komplekslarining xilma-xil bo‘lishiga iqlim orqali ta’sir etadi. Iqlim mint aqalari.  Ekvatordan qutblarga tomon issiqlikning kamayishi hamda turli kengliklarda yil bo‘yi yoki fasllar bo`yicha turli havo massalarining hukmronligi tufayli Yer yuzida 7 ta asosiy va 6 ta oraliq iqlim mintaqalari vujudga kelgan. Ekvatorial iqlim mintaqasi yil davomida doimo harorat va namlik yuqori bo‘ladi Havo harorati 24°C dan 28°C gacha o‘zgaradi. Yiliga 1000–2000 mm yog‘in yog‘adi Ko‘pincha havo issiq hamda bulutli bo‘lib, tez-tez momaqaldiroq gumbirlab, jala quyadi.ekvatordan har ikki tomondagi 5–10° kengliklarni o‘z ichiga oladi Subekvatorial (“sub” lotincha “yoni” degan ma’noda) Yozda ekvatorial havo massalari kirib kelgani uchun mo‘l yomg‘ir yog‘adi. Yog‘inlar asosan yozda yog‘adi. Qish quruq bo‘lib, havo ochiq bo‘ladi. Qishda esa tropik havo massalari kirib keladi, shuning uchun qish quruq va yog‘insiz bo‘ladi, harorati yoznikidan deyarli farq qilmaydi. Materiklarning ichki qismlarida 1000–1500 mm, tog‘ yonbag‘irlarida yillik yog‘in miqdori 5000– 10000 mm ga etadiHavo massalari mavsumga qarab o‘zgaradi. Yozda ekvatorial havo massalari, qishda tropik havo massalari kirib keladi Tropik iqlim mintaqasi Havo ko‘p vaqt ochiq bo‘ladi Qish iliq bo‘lsa ham, yozdan ko‘ra ancha salqin bo‘lad Materiklarning markaziy qismlarida cho‘l iqlimi vujudga kelgan (Sahroi Kabir, Arabiston va b.).har ikkala yarimsharda joylashgan. Subtropik iqlim mintaqasi Yozda issiq va quruq tropik havo hukmron bo‘ladi. Qishda salqin va nam mo‘tadil havo massalari hukmron bo‘ladi. Eng sovuq oyning harorati musbat bo‘ladi, shuning uchun o‘simliklar vegetatsiyasi yil bo‘yi davom etadi.Shimoliy va Janubiy yarimsharlar 30° va 40° kengliklar oralig‘idagi hududlarni o‘z ichiga oladi Mo‘tadil iqlim mintaqasi yil davomida mo‘tadil havo massalarining va g‘arbiy shamollarning hukmronligidir. siklonlar harakatining faolligi, iliq yoz va sovuq qish, qalin qor qoplami, okeanlarda esa suzib yuruvchi muzlarning ko‘pligidir. to‘rtta iqlim turi ajratiladi: materik ichkarisidagi kontinental, materik sohillaridagi yumshoq (dengiz), musson va okean iqlimlari.har ikkala yarimsharning 40° va 65° kengliklari oralig‘idagi hududlarni o‘z ichiga oladi Subarktika va subantarktika iqlim mintaqalari qishi nisbatan iliq iqlim (Bofort dengizi sohili, Baffin yeri, Severnaya Zemlya, Novaya Zemlya, Shpitsbergen orollari, Taymir, Yamal yarimorollari qishi sovuq iqlim (Kanadaning ko‘plab orollari, Novaya Sibir orollari, Sharqiy Sibir va Laptevlar dengizi sohillari); qishi juda sovuq iqlim. Yoz harorati 0 °C dan past iqlim (Grenlandiya, Antarktida).Yil davomida muz bilan qoplanib yotadi. Yog‘inlar kam, fasllar bo‘yicha haroratning farqi katta. Yozi salqin, tuman bo‘lib turadi Qutbiy (Arktika va Antarktika) iqlim mintaqalari Yozda mo‘tadil, qishda qutbiy havo massalari hukmron Yozi biroz iliq, yog‘inli, qishi sovuq va quruq bo‘ladi

Yerning iqlim mint aqalari

Ob-havoning biror joyga xos bo‘lgan ko‘pyillik rejimi (holati) shu joyning iqlimi deyiladi .

I q l i m h o s i l q i l u v c h i o m i l l a r .Geografik kenglik atmosfera bosimi va havo massalari yerusti tuzilishi

Geografik kenglik omili harorat, bosim, havo massalari va doimiy shamollarning zonal tarqalishiga olib keladi. Havo haroratining Yer yuzasida tarqalishi quyosh energiyasiga bog‘liq. Ekvatordan har ikkala qutblar tomon havoning o‘rtacha yillik harorati 25—26 °C dan –10 °C gacha pasayib boradi.

O'xshashlar

Issiq iqlim mintaqalari
Materik iqlimining xususiyatlari. Iqlim mintaqalari
Janubiy Amerika materigining tabiiy, iqlim, iqlim mintaqalari va tabiat zonalarini kartasini tahlil qilish
Yerning koinotdagi o’rni
Yerning ekologik muammolari