Issiq iqlim mintaqalari
![Issiq iqlim mintaqalari Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_1.png)
![Yevrosiyoning issiq iqlim mintaqalari subtropik, tropik,
subekvatorial (2 tadan) va ekvatorial iqlim
mintaqalaridan iborat.
subtropik
tropik
subekvatorial
ekvatorial
subekvatorial](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_2.png)
![Subtropik iqlim mintaqasi
Materikning g‘arbidagi
Pireney yarimorolidan
to Tinch okean
sohiligacha bo‘lgan
qismini egallaydi.
Yozda tropik havo,
qishda esa mo‘tadil
havo massalari
hukmronlik qiladi.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_3.png)
![Materik ichkarisida yozda tropik havo massalari
ta’sirida harorat +30 +35 °C gacha ko‘tariladi, havo
ochiq bo‘ladi, yomg‘ir juda kam yog‘adi.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_4.png)
![O‘rta dengiz sohillarida qish iliq bo‘ladi. Yomg‘ir tez-
tez yog‘ib turadi, havoning o‘rtacha harorati hamma
joyda 0 °C dan yuqori. Shuning uchun o‘simliklar
vegetatsiyasi (o‘sishi) yil davomida to‘xtamaydi.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_5.png)
![Yomg‘irni Atlantika okeanidan esadigan g‘arbiy nam
shamollar keltiradi. Bu subtropik iqlim tipi O‘rta
dengizbo‘yi iqlimidir (4-B). Gruziyaning Qora dengiz
sohillarida ham nam subtropik iqlim tarkib topgan.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_6.png)
![G‘arbdan sharqqa, materik ichkarisi tomon borgan sari havoning
namligi kamayib, kontinentalligi orta boradi. Natijada subtropik
mintaqaning o‘rta qismida subtropik kontinental iqlim tarkib
topadi. Bu yerda yoz juda issiq va quruq, qish esa ancha sovuq
bo‘ladi. Yog‘ingarchilik kam, 100 — 150 mm atrofida yog‘adi.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_7.png)
![O‘rta Osiyoning janubiy qismlari iqlimi ana shunday
iqlimga to‘g‘ri keladi. Ozarbayjonning Kaspiybo‘yi
tekisliklari, Turkmaniston, O‘zbekistonning janubi
quruq subtropik hududga kiradi.
1
2 3](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_8.png)
![Materikning sharqiy — Tinch okean sohilidagi subtropik
mintaqada mavsumiy shamollar ta’sirida subtropik musson iqlimi
vujudga keladi. Yozda okeandan esadigan havo massalari ko‘p
miqdorda namgarchilik keltiradi. Qishda materikning ichki
qismidan sovuq havo esadi va harorat 0 °C gacha pasayishi
mumkin.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_9.png)
![Tropik iqlim mintaqasi
Arabiston yarimoroli,
Eron tog‘ligi va Hind
daryosi havzasini
egallaydi.
Mintaqaning janubida
yil davomida quruq va
issiq kontinental tropik
havo massalari tarkib
topadi. 1 2
3](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_10.png)
![Yozi juda issiq (+30 +35 °C), qishi iliq (+18 +24 °C)
bo‘lib, 500 — 1000 mm atrofida yog‘in yog‘adi.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_11.png)
![Subekvatorial iqlim mintaqasi
Hindiston
yarimorolining
markaziy va sharqiy
qismidan Tinch
okeanga qadar davom
etadi. Xitoyning
janubiy qismi (25° sh.
k. gacha), Filippin
orollari ham shu
mintaqaga kiradi. 1
2](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_12.png)
![Bu hududlarga musson iqlim tipi xos. Yog‘in ko‘p
yog‘adi. Yer sharining eng ko‘p yog‘in yog‘adigan joyi
bo‘lgan Cherrapunjada yillik yog‘in 12 000 mm dan
oshadi.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_13.png)
![Ekvatorial iqlim mintaqasi
Shri-Lanka oroli
bilan Malakka
yarimorolining
janubiy qismlari
hamda Osiyoning
janubi sharqidagi
orollarni qamrab
oladi. 31
2](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_14.png)
![Bu mintaqada yil davomida harorat yuqori (+24 °C),
yog‘in mo‘l (3 000 mm dan ko‘p) bo‘ladi.](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_15.png)
![Janubiy subekvatorial mintaqaga
Yava orolining yarmi
va undan sharqdagi
orollar, Yangi
Gvineya orolining
janubi g‘arbi kiradi.
Iqlimi ekvatorial
mintaqa iqlimiga
o‘xshash. Faqat
yog‘inlar miqdori
biroz kam (1 000 —
2 500 mm). 1 2](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_16.png)
![Demak, Yevrosiyoda
beshta issiq iqlim
mintaqasi shakllangan
bo‘lib, subtropik
mintaqa nisbatan eng
ko‘p maydonni
egallasa, janubiy
subekvatorial mintaqa
Osiyoda kam
maydonda
shakllangan.•
Subtropik
Subekvatorial](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_17.png)
![© Foydalanilgan adabiyotlar:
•
A. Soatov, A. Abulqosimov, M. Mirakmalov. –
Geografiya (Materiklar va okeanlar tabiiy
geografiyasi), umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6-
sinfi uchun darslik – Toshkent: „O‘qituvchi“, 2005 ,
2017/ www.eduportal.uz
•
Atlas, Geografiya 6-sinf, 2020-yil](/data/documents/d4cf9c0f-295d-4dd6-8f8d-a6926aff6834/page_18.png)
Issiq iqlim mintaqalari Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Yevrosiyoning issiq iqlim mintaqalari subtropik, tropik, subekvatorial (2 tadan) va ekvatorial iqlim mintaqalaridan iborat. subtropik tropik subekvatorial ekvatorial subekvatorial
Subtropik iqlim mintaqasi Materikning g‘arbidagi Pireney yarimorolidan to Tinch okean sohiligacha bo‘lgan qismini egallaydi. Yozda tropik havo, qishda esa mo‘tadil havo massalari hukmronlik qiladi.
Materik ichkarisida yozda tropik havo massalari ta’sirida harorat +30 +35 °C gacha ko‘tariladi, havo ochiq bo‘ladi, yomg‘ir juda kam yog‘adi.
O‘rta dengiz sohillarida qish iliq bo‘ladi. Yomg‘ir tez- tez yog‘ib turadi, havoning o‘rtacha harorati hamma joyda 0 °C dan yuqori. Shuning uchun o‘simliklar vegetatsiyasi (o‘sishi) yil davomida to‘xtamaydi.