Yevropada qadimgi universitetlar
![YEVROPADA
QADIMGI
UNIVERSITETLAR](/data/documents/5c07c3ee-13fa-48cf-a281-379151438146/page_1.png)
![YEVROPADA BIRINCHI UNIVERSITETLAR XII ASRNING IKKINCHI YARMIDA
ITALIYA (BOLONYA SHAHRI), ANGLIYA (OKSFORD SHAHRI) VA FRANSIYA
(PARIJDA)DA TASHKIL QILINDI. BU UNIVERSITETLAR DASTLAB NROFESSOR VA
STUDENTLARNING MUSTAQIL IDORA QILINADIGAN UYUSHMASI
(KORPORASIYASI)DAN IBORAT EDI. KEYINCHALIK XIII ASRDA BU
KORPORASIYALAR O‘Z-O‘ZINI IDORA QILISH HUQUQINI SAQLAB QOLGAN
HOLDA DAVLAT TOMONIDAN RASMIY TASDIQLANDI. CHERKOV
UNIVERSITETLARNI TAMOMLAGAN STUDENTLARGA ILMIY DARAJA VA
O‘QITUVCHILIK HUQUQINI BERISHNI , O‘Z IXTIYORIGA OLDI. ANA SHU TARIQA
UNIVERSITETLAR RASMIY O‘QUV MUASSASASIGA AYLANIB QOLDI. XIV-XV
ASRLARGA KELIB, UNIVERSITETLAR YEVROPA MAMLAKATLARINING
HAMMASIDA OCHILGAN EDI. O‘RTA ASR UNIVERSITETLARI ODATDA TO‘RTTA
FAKULTETDAN TUZILGAN BO‘LIB, TAYYORLOV FAKULTETI, YURNDIK, MEDIDINA
VA TEOLOGIYA (DIN) AQIDALARI FAKULTETLARIDAN IBORAT EDI. TAYYORLOV
FAKULTETI STUDENTLARI TRIVIUM VA KVADRIVIUM TARKIBIGA KIRGAN
FANLARNI O‘QIR EDILAR.](/data/documents/5c07c3ee-13fa-48cf-a281-379151438146/page_2.png)
![](/data/documents/5c07c3ee-13fa-48cf-a281-379151438146/page_3.png)
![•
Tayyorlov fakultetida o‘qish muddati odatda 6-7 yilgacha, asosiy fakultetlarda esa 5-6 yilgacha
cho‘zilar edi. O‘rta asr universitetlari cherkov nazorati ostida ishlaganliklari oqibatida sxolastika
ruhidagi maktabga aylanib qolgai edilar. Bunda atrof-tevarakdagi real fakt hodisalarni o‘rganish
bilan emas , balki cherkov ruhoniylar tomonidan ma’qullangan va tavsiya qilingan kitoblarni quruq
yodlab olish bilan shug‘ullanardilar. Shu sababdan bunda o‘qish quruq qiroatxonlikdan iborat bo‘lib
qoldi. Universitetlarda o‘qitish metodlari leksiya , cherkov tomonidan tasdiqlangan darslik va asarlarni
yodlash va disput (munozara)lardan iborat edi. Universitetlarda o‘qish faqat lotin tilida olib borilar
edi.
•
Universitet ta’limi va undagi metodlarning sxolastik mazmunidan qat’i nazar, o‘rta asr universitetlari
Yevroia madaniyatining rivojlanishida katta rol o‘ynaydi. Ular ma’rifat tarqatish va o‘sha davrdagi
ma’lumotli kishilarni yetishtirishda katta xizmat qildi. XI-XIII asrda bir qancha Gʻarbiy Yevroia
mamlakatlarida oliy ma’lumot beradigan o‘quv yurtlari sifatida universitetlar paydo bo‘la boshlaydi.
Universitetlarning vujudga kelishiga o‘sha vaqtlarda ko‘p yevropaliklarning arab madaniyati
(xususan, medisina va falsafa) bilan tanishuvi katta ta’sir ko‘rsatdi. Bu madaniyat bilan tanishishga
Gʻarbiy Yevropa fsodallariping XI asr oxnrida Sharqdagi arab musulmon mamlakatlariga qarshi
boshlagan harbiy harakatlari sabab bo‘ldi. Usha zamon arab «mamlakatlarida madaiiyat va ma’rnfat
Fapbiy Yevropadagi madaniyatga nisbatan ko‘p jihatdan taraqqiy qilgan edi.](/data/documents/5c07c3ee-13fa-48cf-a281-379151438146/page_4.png)
![Universitet ta’limi va undagi metodlarning
sxolastik mazmunidan qat’i nazar, o‘rta asr
universitetlari Yevroia madaniyatining
rivojlanishida katta rol o‘ynaydi. Ular ma’rifat
tarqatish va o‘sha davrdagi ma’lumotli kishilarni
yetishtirishda katta xizmat qildi. XI-XIII asrda bir
qancha Gʻarbiy Yevroia mamlakatlarida oliy
ma’lumot beradigan o‘quv yurtlari sifatida
universitetlar paydo bo‘la boshlaydi.
Universitetlarning vujudga kelishiga o‘sha
vaqtlarda ko‘p yevropaliklarning arab madaniyati
(xususan, medisina va falsafa) bilan tanishuvi
katta ta’sir ko‘rsatdi. Bu madaniyat bilan
tanishishga Gʻarbiy Yevropa fsodallariping XI asr
oxnrida Sharqdagi arab musulmon
mamlakatlariga qarshi boshlagan harbiy
harakatlari sabab bo‘ldi. Usha zamon arab
«mamlakatlarida madaiiyat va ma’rnfat Fapbiy
Yevropadagi madaniyatga nisbatan ko‘p jihatdan
taraqqiy qilgan edi. Xususan arablar tomonidan
VIII asrda istilo qilingan Ispaniyada tashkil
qilingan arab oliy o‘quv yurtlari Yevropa
universitetlari uchun ma’lum darajada namuna
bo‘ldi.](/data/documents/5c07c3ee-13fa-48cf-a281-379151438146/page_5.png)
![•
Yevropaningg turli mamlakatlaridan kelgan ko‘p talabalar Kordovada o‘qib, oliy ma’lumot
olar edilar. Shuningdek, katolik cherkov aqidalariga xilof bo‘lgan turli diniy ta’limot va
bid’at fikrlar ham Yevropada universitetlar tashkil qilinishiga ta’sir etdi, chunki mana shu
bid’at fikrlarga qarshi kurash olib bora oladigan, oliy: ma’lumetli katolik ruhoniylarga
ehtiyoj tug‘ildi. Mavjud cherkov maktablari esa, bunday xodimlar tayyorlash vazifasini
bajara olmas edilar. Katolik cherkovga xilof diniy ta’limotlarning tarqalishi va rivojlanishi
munosabati bilan; katolik cherkovi maorif ishini batamom o‘z qo‘liga olishga majbur
bo‘ldi. Natijada katolizmga sodiq bo‘lgan oliy malakali o‘qituvchilarga ham ehtiyoj yuzaga
keldi. Universitetlarning paydo bo‘lishiga yana bir sabab shu ediki, Yevropada katta
davlatlar barpo qilinganligi va markazlashtirilgan monarxiya hokimiyatining
kuchayganligi munosabati bilan ilmli va yuksak malakali huquqshunoslarga talab tug‘ildi.
Mazkur sabablardan tashqary XII-XIII asrlarda Gʻarbiy Yevropa hayotbda yuz bergan
iqtisodiy, madaniy o‘zgarishlar, ya’ni hunar va savdoning rivojlanishi, shaharlarning o‘sib
borishi va shunga bog‘liq holda dunyoviy shahar madaniyatining taraqqiy qilib borishi,
xalqaro aloqalarning kengayishi yoshlar o‘rtasida oliy ma’lumot olish harakatini tug‘dirdi,
bu hol o‘z navbatida universitetlarning paydo bo‘lishiga katta ta’sir ko‘rsatdi.](/data/documents/5c07c3ee-13fa-48cf-a281-379151438146/page_6.png)
![](/data/documents/5c07c3ee-13fa-48cf-a281-379151438146/page_7.png)
![•
ETIBORINGIZ UCHUN
•
RAHMAT!!!](/data/documents/5c07c3ee-13fa-48cf-a281-379151438146/page_8.png)
YEVROPADA QADIMGI UNIVERSITETLAR
YEVROPADA BIRINCHI UNIVERSITETLAR XII ASRNING IKKINCHI YARMIDA ITALIYA (BOLONYA SHAHRI), ANGLIYA (OKSFORD SHAHRI) VA FRANSIYA (PARIJDA)DA TASHKIL QILINDI. BU UNIVERSITETLAR DASTLAB NROFESSOR VA STUDENTLARNING MUSTAQIL IDORA QILINADIGAN UYUSHMASI (KORPORASIYASI)DAN IBORAT EDI. KEYINCHALIK XIII ASRDA BU KORPORASIYALAR O‘Z-O‘ZINI IDORA QILISH HUQUQINI SAQLAB QOLGAN HOLDA DAVLAT TOMONIDAN RASMIY TASDIQLANDI. CHERKOV UNIVERSITETLARNI TAMOMLAGAN STUDENTLARGA ILMIY DARAJA VA O‘QITUVCHILIK HUQUQINI BERISHNI , O‘Z IXTIYORIGA OLDI. ANA SHU TARIQA UNIVERSITETLAR RASMIY O‘QUV MUASSASASIGA AYLANIB QOLDI. XIV-XV ASRLARGA KELIB, UNIVERSITETLAR YEVROPA MAMLAKATLARINING HAMMASIDA OCHILGAN EDI. O‘RTA ASR UNIVERSITETLARI ODATDA TO‘RTTA FAKULTETDAN TUZILGAN BO‘LIB, TAYYORLOV FAKULTETI, YURNDIK, MEDIDINA VA TEOLOGIYA (DIN) AQIDALARI FAKULTETLARIDAN IBORAT EDI. TAYYORLOV FAKULTETI STUDENTLARI TRIVIUM VA KVADRIVIUM TARKIBIGA KIRGAN FANLARNI O‘QIR EDILAR.
• Tayyorlov fakultetida o‘qish muddati odatda 6-7 yilgacha, asosiy fakultetlarda esa 5-6 yilgacha cho‘zilar edi. O‘rta asr universitetlari cherkov nazorati ostida ishlaganliklari oqibatida sxolastika ruhidagi maktabga aylanib qolgai edilar. Bunda atrof-tevarakdagi real fakt hodisalarni o‘rganish bilan emas , balki cherkov ruhoniylar tomonidan ma’qullangan va tavsiya qilingan kitoblarni quruq yodlab olish bilan shug‘ullanardilar. Shu sababdan bunda o‘qish quruq qiroatxonlikdan iborat bo‘lib qoldi. Universitetlarda o‘qitish metodlari leksiya , cherkov tomonidan tasdiqlangan darslik va asarlarni yodlash va disput (munozara)lardan iborat edi. Universitetlarda o‘qish faqat lotin tilida olib borilar edi. • Universitet ta’limi va undagi metodlarning sxolastik mazmunidan qat’i nazar, o‘rta asr universitetlari Yevroia madaniyatining rivojlanishida katta rol o‘ynaydi. Ular ma’rifat tarqatish va o‘sha davrdagi ma’lumotli kishilarni yetishtirishda katta xizmat qildi. XI-XIII asrda bir qancha Gʻarbiy Yevroia mamlakatlarida oliy ma’lumot beradigan o‘quv yurtlari sifatida universitetlar paydo bo‘la boshlaydi. Universitetlarning vujudga kelishiga o‘sha vaqtlarda ko‘p yevropaliklarning arab madaniyati (xususan, medisina va falsafa) bilan tanishuvi katta ta’sir ko‘rsatdi. Bu madaniyat bilan tanishishga Gʻarbiy Yevropa fsodallariping XI asr oxnrida Sharqdagi arab musulmon mamlakatlariga qarshi boshlagan harbiy harakatlari sabab bo‘ldi. Usha zamon arab «mamlakatlarida madaiiyat va ma’rnfat Fapbiy Yevropadagi madaniyatga nisbatan ko‘p jihatdan taraqqiy qilgan edi.
Universitet ta’limi va undagi metodlarning sxolastik mazmunidan qat’i nazar, o‘rta asr universitetlari Yevroia madaniyatining rivojlanishida katta rol o‘ynaydi. Ular ma’rifat tarqatish va o‘sha davrdagi ma’lumotli kishilarni yetishtirishda katta xizmat qildi. XI-XIII asrda bir qancha Gʻarbiy Yevroia mamlakatlarida oliy ma’lumot beradigan o‘quv yurtlari sifatida universitetlar paydo bo‘la boshlaydi. Universitetlarning vujudga kelishiga o‘sha vaqtlarda ko‘p yevropaliklarning arab madaniyati (xususan, medisina va falsafa) bilan tanishuvi katta ta’sir ko‘rsatdi. Bu madaniyat bilan tanishishga Gʻarbiy Yevropa fsodallariping XI asr oxnrida Sharqdagi arab musulmon mamlakatlariga qarshi boshlagan harbiy harakatlari sabab bo‘ldi. Usha zamon arab «mamlakatlarida madaiiyat va ma’rnfat Fapbiy Yevropadagi madaniyatga nisbatan ko‘p jihatdan taraqqiy qilgan edi. Xususan arablar tomonidan VIII asrda istilo qilingan Ispaniyada tashkil qilingan arab oliy o‘quv yurtlari Yevropa universitetlari uchun ma’lum darajada namuna bo‘ldi.