logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Yevropaning Sanoati va qishloq xo’jaligi

Yevropaning Sanoati va qishloq xo’jaligi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4636.5 KB
Ko'chirib olish
Yevropaning sanoati va qishloq xo‘jaligi Mashinasozlik • Mashinasozlik Yevropaning yetakchi sanoat tarmog’i hisoblanadi. Mazkur tarmoq butun sanoat mahsulotining 1/2 qismini, eksportning 2/3 qismini tashkil qiladi. Ayniqsa, avtomobilsozlik yuksak darajada rivojlangan. Dunyoda «Renault» (Mercedes-Benz Fransiya), «Wolkswagen», «Mercedes- Benz» (GFR), «Fiat» (Italiya), «Volvo» (Shvetsiya), «Ta tra» (Chexiya) kabi avtomobil markalari mashhurdir. Renault Wolkswagen Mercedes-Benz Fiat Volvo Tatra Harbiy sanoat markazlari bo‘lib Myunxen, Tuluza, Turin, Manchester, Brussel shaharlari hisoblanadi. • Mashinasozlik, avvalo, mehnat resurslari, ilmiy baza va rivojlangan infratuzilmaga asoslanadi. Lekin, bulardan ham ko‘proq yirik shaharlar va aglomeratsiyalarga, poytaxtlarga intiladi. Jumladan, Buyuk Britaniyada elektrotexnika, elektronika, kosmik va aviaraketa sanoati tarmoqlarining rivojlanganligi bo‘yicha London, avtomobilsozlik bo‘yicha Birmengem, to‘qimachilik mashinasozligi bo‘yicha Manchester, kemasozlik bo‘yicha Glazgo shaharlari va rayonlari alohida ahamiyat kasb etadi. Yevropada sanoat tarmoqlari ichida mashinasozlikdan keyin ikkinchi o‘ rinda kimyo sanoati turadi. Qit’ada nafaqat regionning, balki butun dunyoning eng «kimyolashgan» davlati – GFR joylashgan • Qit’ada neft va tabiiy gaz konlarining ochilishi neft-kimyo tarmog’ining rivojlanishiga sabab bo‘ldi. Yevropaning g’arbiy hududlarida joylashgan Te mza, Sena, Reyn, Elba, Rona kabi daryolar nomlari bilan bog’liq holda neftni qayta ishlovchi markazlar barpo etildi. Eng yirik neft-kimyo tarmog’i Niderlandiyaning Rotterdam shahri rayonida joylashgan. • Chexiya, Slovakiya, Polsha va Vengriyadagi neftni qayta ishlovchi korxonalar ham quvurlarga yaqin hududlarda barpo qilingan. Bolgariyadagi neft- kimyo majmuasi Qora dengiz sohilida joylashgan. Yevropaning ko‘pchilik davlatlarining yoqilg’i-energetika xo‘jaligida neft va tabiiy gaz muhim o‘rin egallaydi. Mazkur xomashyo turlari regionning ehtiyojini to‘la-to‘kis qondirmaydi. Yetishmagan xomashyo boshqa mamlakatlardan, avvalo Rossiyadan hamda Shimoliy Afrika va Fors ko‘rfazidan import qilinadi • Jahon miqyosida yoqilg’i-energetika balansida muhim rol egallagan qo‘ng’ir ko‘mir havzalari qatoriga Balxatuv (Polsha), Shimoliy Nesh (Chexiya), Post Lauziya va Galle- Leypsig (Germaniya) havzalari kiradi • Lekin IES larining asosiy qismi dengiz portlari va katta shaharlarda barpo etilgan. Elektr energetika tizimida AES lar muhim o‘rin egallaydi. Bu o‘rinda, ayniqsa, Fransiya, Belgiya, Germaniya, Buyuk Britaniya, Chexiya, Slovakiya, Vengriya, Bolgariya davlatlari ajralib turadi. Ularning hududlarida 80 dan ortiq AES joylashgan. • Dunay va uning irmoqlarida hamda Rona, Reyn, Dnepr, Dnestr va boshqa daryolarda ayrim GES lar va ularning kaskadlari barpo qilingan. Qora metallurgiya avvalambor yoqilg’isi va xomashyosi mavjud bo‘lgan Germaniya, Buyuk Britaniya, Fransiya, Ispaniya, Belgiya, Lyuksemburg, Polsha, Chexiyada rivojlandi. • Rangli metallurgiyaning asosiy tarmoqlari aluminiy va mis sanoatidir. Aluminiy ishlab chiqarish xomashyo va elektr energiyaga boy Fransiya, Italiya, Vengriya, Ruminiya, Gretsiya, Germaniya mamlakatlarida rivojlangan. So‘nggi paytlarda aluminiy korxonalari, asosan, rivojlanayotgan mamlakatlardan (Surinam, Yamayka, Gvineya, Gviana, Hindiston) olinadigan xomashyoga tayanmoqda. Mis sanoati Germaniya, Fransiya, Buyuk Britaniya, Italiya, Belgiya, Polsha hamda Bosniya va Gersogovinada rivojlangan. Portugaliya Yevropaning asosiy tikuvchilik fabrikasi bo‘lib qoldi, Italiya esa poyabzal ishlab chiqarishda dunyoda AQSh dan keyin ikkinchi o‘ringa chiqib oldi. • Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining yalpi hosili va turlari bo‘yicha Yevropa mamlakatlarining ko‘pchiligi o‘zlarining ichki ehtiyojlarini to‘la qondiradi va ularning qolgan qismini eksport qiladi • Ikkinchi jahon urushidan keyin mamlakatlarning agrar munosabatlarida, yer egaligi va unga ishlov berish tizimida universal mayda dehqon xo‘jaligidan katta ixtisoslashgan yuqori tovar ahamiyatga ega xo‘jalikka yetish bilan bog’liq bo‘lgan bir qator o‘zgarishlar bo‘lib o‘tdi. Qishloq xo‘jaligi korxonasining asosiy shakli sifatida yuqori darajada mexanizatsiyalashtirilgan fermer xo‘jaligi qabul qilindi. • Bu o‘rinda, ayniqsa, chorvachilik tarmog’ida katta ijobiy o‘zgarishlar yuz berganini ta’kidlab o‘tish zarurdir. Binobarin, chorvachilik Yevropaning juda ko‘p mamlakatlarida, shu jumladan, Daniyada yuqori darajada rivojlangan bo‘lib, u xalqaro ixtisoslashuv tarmog’iga aylandi. Daniya sariyog’, sut, pishloq, cho‘chqa go‘shti, tuxum yetishtirish va eksport qilish bo‘yicha dunyoning eng yirik davlatlaridan biriga aylandi. Uni Yevropaning «sut fermasi» deb atalishiga ham sabab shudir. • Janubiy Yevropada dehqonchilik chorvachilikdan ustun ahamiyatga ega. Italiya, Ispaniya, Portugaliya, Gretsiya va boshqa mamlakatlar boshoqli (bug’doy, arpa, suli, sholi) va moyli (zaytun daraxti, kungaboqar) ekinlarini yetishtirish bo‘yicha dunyoda yuqori o‘rinlarni egallaydi.

Yevropaning sanoati va qishloq xo‘jaligi

Mashinasozlik • Mashinasozlik Yevropaning yetakchi sanoat tarmog’i hisoblanadi. Mazkur tarmoq butun sanoat mahsulotining 1/2 qismini, eksportning 2/3 qismini tashkil qiladi. Ayniqsa, avtomobilsozlik yuksak darajada rivojlangan. Dunyoda «Renault» (Mercedes-Benz Fransiya), «Wolkswagen», «Mercedes- Benz» (GFR), «Fiat» (Italiya), «Volvo» (Shvetsiya), «Ta tra» (Chexiya) kabi avtomobil markalari mashhurdir.

Renault

Wolkswagen

Mercedes-Benz

O'xshashlar

XITOY MAVSUMIY QISHLOQ XO’JALIGI KALINDARI
KIMYO SANOATI
Yevropaning rivojlangan davlatlari va xo'jaligi
OZIQ-OVQAT SANOATI
QURILISH MATERIALLARI SANOATI