logo

ZA’FARONNING O’SISHI, RIVOJLANISHI VA HOSILDORLIGIGA MULCHALASH AGROTEXNOLOGIYASINING TA’SIRI

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

17434.770507812 KB
Mav zu: ZA’FARONNI NG O’SISHI , 
RIVOJ LANISHI  VA HOSILDORLIGIGA 
MULCHA LASH AGROTEX NOLOGIYA SINING 
TA’SIRI
               ISPANIYA ITALIYA
FRANSIYA
HINDISTON
 
  ZA’FARON  dunyoning  ko’pgina  mamlakatlarida  (Avstraliya, 
Xitoy,  Turkiya,  Eron,  Pokiston,  Yangi  Zelandiya,  Fransiya,  Italiya,  Ispaniya, 
Gresiya,  Marokko,  Kipr,  Ozarbayjon,  Afg’oniston,  Koreya,  Hindiston, 
Ukraina,  Rossiya,  Malayziya,  Germaniya,  Kanada  va  boshqalar)  asosiy 
qishloq  xo’jaligi  ekini  sifatida    katta  miqiyosdagi  plantasiyalarda 
yetishtiriladi.ENG K O’ P ZA’FARON YETISHTIRADIGAN DAVLATLAR
                   Tadqiqot  obyekti.  Zarafshon  vohasi 
sug’oriladigan  o’tloqi  tuproqlari,  mulchalash 
materiallari  -  kuzgi  bug’doy  somoni, 
polietilen  plyonka,  qoramol  go’ngi  va 
Za’faron o’simligi. TADQIQOT OBYEKTI
Mulcha materiallari              Zarafshon  vohasi  sug’oriladigan  o’tloqi  tuproqlarini  mulchashning  (polietilen 
plyonka,  bug’doy  somoni,  qoramol  go’ngi)  tuproq  harorati,  namligi  va  oziqa  rejimi  hamda 
Za’faronning o’sishi, rivojlanishiga tasirini o’rganishdir.  TADQIQOT MAQSADI              TADQIQOT VAZIFALARI

Mulchalashning tuproq harorat rejimiga ta’sirini aniqlash;

Mulchalashning tuproqni namlik sig’imiga ta’sirini aniqlash;

Mulchalashning tuproqni oziq moddalariga ta’sirini aniqlash;

Mulchalashning tuproq umumfizik xossalariga ta’sirini aniqlash;

Mulchalashning tuproq suv xossalariga ta’sirini aniqlash;

Mulchalashni Za’faronning o’sishi, rivojlanishi va hosildorligiga ta’sirini aniqlash;              
  “ Dala  tajribalarini  o’tkazish  uslublari”.  O’zbekiston  paxtachilik  ilmiy-tadqiqot  instituti.  Toshkent  –  2007. 
“Metodika polevogo op ы ta” B.A.Dospexov., Moskva – 1985. 

Za’faron o’simligining rivojlanish maromini o’rganishda  I.N. Beydeman (1974) usulidan foydalanildi. 

O’simlikning  gullash  biologiyasi  va  kunlik  gullash  dinamikasini  o’rganishda A.N.  Ponomariyov  (1960),  O.A. 
Ashurmetov va X.Q. Karshibayev (2008)  metodlaridan foydalanildi.

Za’faron  o’simligining  morfologik  belgilarini  aniqlashda  Al.A.  Fedorov  va  Z.T.  Artyushenko    (1986),  P.Yu. 
Jmыlev va boshqalar (2005)ning ishlaridan foydalanildi. 
  ILMIY  TA DQIQOT USLUBLARI
               MULCHALASHNING DEKADALAR BO’YICHA O’RTACHA SUTKALIK 
HARORATGA TA’SIRI
№  Variantlar  Qatlam 
chuqurligi, 
(sm)
  Oylar (kun)
 
YILLIK 
HARORAT
01.sen 10.sen 20.sen 30.sen 10.okt 20.okt 30.okt
1 Nazorat  
 
5
 
  27,9 28,1 25,8 23,1 17,1 9,4 12,9 144,2
Plyonka  31,1 31,3 29,3   24,2   18,1 10,7  11,4	  156,1
Somon 29,7 29,3 27,2 25,9 19,5 12,1 15,9 159,7
Go’ng 30,2 30,1 28,4 27,5 21,7 13,8 17,2 168,9
2 Nazorat 
 
10
 
  27,4 27,5 25,3 23,3 17,0 10,0 13,0 143,3
Plyonka  30,6 30,6 29,8 23,9	
  18,7	  12,4	  14,2	  160,2
Somon 28,5 28,6 26,8 26,2 20,2 13,2 15,2 158,7
Go’ng 29,6 29,7 28,4 28,1 21,7 15,3 16,5 169,3
3 Nazorat 
 
15
 
  27,3 27,0 23,8 23,5 17,8 10,9 13,7 144,0
Plyonka  30,1 30,2 27,2   23,8 18,5	
  12,1	  14,6	  156,2
Somon 28,3 28,1 26,8 26,1 21,0 13,6 16,1 160,0
Go’ng 29,2 29,3 28,4 28,2 22,9 15,1 17,5 170,6
4 Nazorat 
 
20
 
  27,3 27,1 25,0 23,6 18,3 11,7 14,1 147,0
Plyonka  29,9 30,9 27,3 23,9	
    19,1 12,6	    15,5 159,2
Somon 27,9 27,9 27,9 26,2 20,9 14,9 16,6 162,3
Go’ng 28,8 29,8 29,8 27,6 23,2 16,6 18,1 173,8              ZA’FARONNING UNIB CHIQISH FAZASI
 
Variantlar
I  qaytariq
Nazorat  1.09  5.10
23,1 2,1 2,5
Plyonka 1.09 04.10	
 
24,9 2,3 2,6
Somon 1.09 1.10
25,9 2,5 2,8
Go’ng  1.09 30.09
27,5 2,6 2,9
II  qaytariq
Nazorat  1.09   5.10
 
17,1 2,0 2,5
Plyonka 1.09 02.10
  18,1 2,1 2,4
Somon   1.09 1.10
19,5 3,5 3, 2
Go’ng  1.09   1.10
21,7 2,8 3,0
III  qaytariq
Nazorat    1.09 5.10
17,8 2,7 2 , 6
Plyonka 1.09 03.10
18,5	
  2,5 2,8
Somon   1.09 1.10
21,0 3 , 5 3, 4
Go’ng    1.09 30.09
22,9 2, 7 3 , 0
IV  qaytariq
Nazorat  1.09 6.10
18,3 2 , 8 2 ,5
Plyonka 1.09 04.10
  19,1 2,6 2,4
Somon     1.09	
  2.10
20,9 3 , 1 3 , 5
Go’ng 
  1.09 1.10 23,2
2,8 2, 9E k i sh  
m u dd a t i   U n i b  
ch i q a n  
k u n   t u p r o q  
h a r o r a t i ,  
0
S   Ye r   u s t k i   q i s m i   u z u n l i g i ,  s m   T u g a n a k   p i yo z   i l d i z i   u z u n l i g i ,  s m  
                                                            ZA’FARONNING UNIB CHIQISH FAZASI              ZA’FARONNING G’UNCHALASH FAZASI              ZA’FARONNING BIOMETRIK KO’RSATKICHLARI (Gullash fazasi)  
30.10.2022 y
Variantlar
 
I  qaytariq
Nazorat  12,9
12 11 3,4 21 3,5
Plyonka  11,4 
14,5   13   3,5	  22	  3,7	 
Somon 15,9
14,8 14 3 ,6 29 3,9
Go’ng  17,2
1 7 ,7 17 4,1 30 4,2
                                       II  qaytariq
Nazorat  13,0
10 ,2 13 3 ,6 22 3 ,5
Plyonka  14,2	
 
  14 15	  3,8	    24   3,6
Somon 15,2
15,9 17 3,9 27 3, 7
Go’ng  16,5
1 6,2 19 4,2 28 4,0
                                          III  qaytariq
Nazorat  13,7
16,7 17 2, 9 23 3,1
Plyonka  14,6	
  17,1 18 3,4 24 3,7
Somon 16,1
17,8 19 3,9 26 3,9
Go’ng  17,5
18,7 20 4, 1 30 4,5
                                            IV  qaytariq
Nazorat  14,1
16,7 14 2,7 21 3,0
Plyonka    15,5 17,1 15 2,9 25 3,7
Somon 16,6
17,5 17 3,0 27 4,1
Go’ng  18,1
19,4 19 4,2 30 4,5	
tuproq 	
harorati, 
0
S 	
O	’sim	lik 	
balandli 	
gi, sm	 	
Barg soni 	Barg uzunligi, sm	 	Tuganak piyo	z 	
ildizch	alari soni 	
Tuganak piyo	z 	
ildizch	alari uzunligi, 	
sm	 	
               ZA’FARONNING GULLASH FAZASI              ZA’FARONNING BIOMETRIK KO’RSATKICHLARI (G’unchalash fazasi) 
   20.10.2022 y            
Variantlar
I  qaytariq
Nazorat  9,4
10,2 10 2 ,6 15 2,5
Plyonka  10,7 
9,1	  11	    2,5 16	  2,6	 
Somon 12,1
13,1 12 2 , 7 17 2,9
Go’ng  13,8
15,1 14 3 ,0 18 3,2
  II  qaytariq
Nazorat  10,0
10,0 9 2,6 16 2,5
Plyonka  12,4	
    11,5   12   2,7   16   2,8
Somon 13,2
13,5 16 3,0 17 3,0
Go’ng  15,3 15,5 18 3,2 20 3, 2
  III  qaytariq
Nazorat  10,9
10,5 18 2 , 9 17 2 , 6
Plyonka  12,1
  12,0 19 3,1 18 2,9
Somon 13,6
12,2 20 3,5 16 3,1
Go’ng  15,1
13,8 19 3, 7 19 3,4
  IV  qaytariq
Nazorat  11,7
10,3 1 2 1,7 15 2,8
Plyonka  12,6
  12,5 14 1,9 17 2,7
Somon 14,9
12,0 16 2,0 19 2,9
Go’ng  16,6
16,1 14 2,4 20 3,5	
tuproq 	
harorati, 
0
S 	
O	’sim	lik 	
balandli 	
gi, sm	 	
Barg soni 	Barg uzunligi, sm	 	Tuganak piyo	z 	
ildizch	alari soni 	
Tuganak piyo	z 	
ildizch	alari uzunligi, 	
sm	 	
               
Olib  borilgan  tadqiqotlarimizda  shunday  xulosaga  keldik-ki,  mulchalashning  
kunlik  tuproq  temperaturasidagi  o’rtacha  ko’rsatkichini  kuzatganimizda  nazoratga  nisbatan 
plyonkada  31,3   0
С ,  somonda  29,7   0
С ,  go’ngda  30,2   0
С   bo’lishi  aniklandi.  Tajribalarimiz 
natijasida  plyonka  bilan  mulchalangan  variantda  tuproq  harorati  yaxshi  bo’lib,  xosilning 
yuqori bo’lishiga erishildi. 

Za’faron  o’simligi  kuzda  gullovchi  o’simlik  bo’lib,  o’simlikning  generativ 
jarayonga  o’tishida  tuproq  haroratining  normal  bo’lishi,  o’simlikni  jadal  o’sishiga  zamin 
yaratib beradi. Qish oylarida havo haroratining  0   0
С  dan  -20   0
С  gacha tushganda yer yuzasi 
muzlaganda ham o’simlikning yer ostki qismi shkastlanmasligi qayd etildi. 

Samarqand  viloyati  sharoitida  ekilgan  Za’faron  maydonida  oktyabr  oyida  tuproq 
harorati  23-25,9   0
С  bo’lganda tuganakpiyozlarning vegetasiyasi boshlanganligi kuzatildi. XULOSA

Mav zu: ZA’FARONNI NG O’SISHI , RIVOJ LANISHI VA HOSILDORLIGIGA MULCHA LASH AGROTEX NOLOGIYA SINING TA’SIRI  

ISPANIYA ITALIYA FRANSIYA HINDISTON ZA’FARON dunyoning ko’pgina mamlakatlarida (Avstraliya, Xitoy, Turkiya, Eron, Pokiston, Yangi Zelandiya, Fransiya, Italiya, Ispaniya, Gresiya, Marokko, Kipr, Ozarbayjon, Afg’oniston, Koreya, Hindiston, Ukraina, Rossiya, Malayziya, Germaniya, Kanada va boshqalar) asosiy qishloq xo’jaligi ekini sifatida katta miqiyosdagi plantasiyalarda yetishtiriladi.ENG K O’ P ZA’FARON YETISHTIRADIGAN DAVLATLAR

Tadqiqot obyekti. Zarafshon vohasi sug’oriladigan o’tloqi tuproqlari, mulchalash materiallari - kuzgi bug’doy somoni, polietilen plyonka, qoramol go’ngi va Za’faron o’simligi. TADQIQOT OBYEKTI Mulcha materiallari

Zarafshon vohasi sug’oriladigan o’tloqi tuproqlarini mulchashning (polietilen plyonka, bug’doy somoni, qoramol go’ngi) tuproq harorati, namligi va oziqa rejimi hamda Za’faronning o’sishi, rivojlanishiga tasirini o’rganishdir. TADQIQOT MAQSADI

TADQIQOT VAZIFALARI  Mulchalashning tuproq harorat rejimiga ta’sirini aniqlash;  Mulchalashning tuproqni namlik sig’imiga ta’sirini aniqlash;  Mulchalashning tuproqni oziq moddalariga ta’sirini aniqlash;  Mulchalashning tuproq umumfizik xossalariga ta’sirini aniqlash;  Mulchalashning tuproq suv xossalariga ta’sirini aniqlash;  Mulchalashni Za’faronning o’sishi, rivojlanishi va hosildorligiga ta’sirini aniqlash;