logo

Zamburug’lardan sanoatda Foydalanish istiqbollari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1234.5244140625 KB
Zamburug’lardan   sanoat da  
Foy dalanish    ist iqbollarI.
  Reja:
1.Zamburug’lar dunyosi haqida 
umumiy ma’lumot.
2.Sanoatda foydalaniladigan 
zamburug’lar.
3.Zamburug'larning tibbiyotdagi 
ahamiyati.
4. Zamburug’lar keltirib chiqaradigan 
kasalliklar.                     Zamburug’lar   dunyosi
     Zamburug'lar  - qadimgi organizmlar 
hisoblanib, plastidalari yo’q geterotrof 
organizmlardir. Ular parazit va saprofit 
holda hayot kechiradi. Zamburug’larning 
hozirgi kunda 100 000 ga yaqin turi ma’lum. 
Zamburug'larning vegetativ tanasi mitseliy 
deb atalib, alohida ipchalar yig’indisi 
gifalardan tashkil topgan. Zamburug’ 
mitseliysi oziq moddalarni butun yuzasi 
bilan shimib oladi. Mitseliyda spora hosil 
qiluvchi Organlar hosil bo’ladi. Ko’payishi 
vegetativ, jinsiy va jinssiz usulda boradi.  Sanoat da   f oydalaniladigan  
zamburug’lar
■   A chit qi   zamburug’i-  haqiqiy mitselliysi bo‘lmay, 
tanasi alohida hujayralardan iborat. Hujayrasi 
bir yadroli, oval shaklda bo‘ladi. Bu zamburug‘ 
kurtaklanish yo‘li bilan ko‘payadi. Ular  shakarli 
muhitda yashaydi .  AchitqI zamburug‘larining 
faoliyati natijasida shakar spirt va karbonat 
angidrid gaziga parchalanadi. Ushbu jarayon 
pivo, vino va nonvoychilikda katta amaliy 
ahamiyatga ega.    Achitqi Zamburug'idan foydalanib olingan mahsulotlar.               F oydali   Mog’or  
zamburug’lari
■ Penitsill, penitsillium — 
gifomitsitlar  tartibiga mansub 
zamburugʻlar turkumi. Ipga 
oʻxshash mitseliysi yashil-
kulrang, koʻp marta 
tarmoqdangan. Bu zamburug’ 
bakteriyalarni o’ldirish 
xususiyatiga ega bo’lganligi 
uchun, undan tibbiyot sanoatida 
  penitsillin   antibiotigi  
tayyorlanadi.                     Pe nit sillin   Yarat ilish   t arixi
■    Penitsillin tibbiyot amaliyotida ilk bor qo’llanilgan antibiotik 
hisoblanadi. Penitsillium turkumiga mansub zamburug’ ishlab 
chiqaradi.  Birinchi bo’lib 1928-yilda Amerika bakteriologi 
A . Fleming  zamburugʻlarning bakteriyalarga taʼsir etuvchi 
xossasi borligini tasodifan aniqlagan. Ammo, faqat 1941-yilda 
A. Fleming , ingliz Bakteriologi X.Flori bilan birga mogʻor 
zamburugʻining bulon filtratidan Penitsillinni ajratib olib, 1945-
yil Penitsillinni yuqumli kasalliklarni davolashda 
samaradorligini kashf etganlar. Shuning uchun Nobel 
mukofotiga sazovor boʻlIshgan.                       Tibbiyot dagi   ahamiyat i
■
     Peni t si l l i n qu l oq, burun v a  
t om oqdagi  bak t eri al  i nf ek si y al arni  
dav ol a shda  i sh l at i l a di . Sh uni ngdek , 
u si nusl a r, t eri l a r, past k i  naf a s 
y o'l l ari , oshqozon , i chak , bu y rak  v a  
si y di k  puf agi ni n g ba k t eri al  
i nf ek si y al ari n i  da v ol ash da 
i shl at i l a di . Pen i t si l l i n f aqat  
bak t eri y a l ar sa ba b bo' l ga n 
i nf ek t si y a l arni  da v ol a sh uchu n 
i shl at i l i shi  k era k  . Mog’or   zamburug’idan   t ay y orlangan   pishloqlar  
■ Kabral – Ushbu t urdagi 
ko’k  pishloq f aqat  
shimoliy I spaniy ada 
ishlab chiqariladi. 
Buning sababi  haqiqiy  
k abral uchun f aqat  
A ust raliya t og’ 
sigirlarinibg sut i 
ishlat iladi. Rakfor ko’k pishloqlarning eng 
mashhuri              Pishloqlarning   foy dasi   v a  
zarari
■ Ko’k pishloqning afzalliklari, 
bunday mog’orlangan 
pishloqlarda foydali bakteriyalar, 
shuningdek,  minerallar va 
vitaminlar mavjudligi bilan 
bog’liq. Mahsulotni oz miqdorda 
muntazam ravishda ishlatish 
bilan ovqat hazm qilish va 
oshqozon-ichak traktining 
faoliyati yaxshilanadi. ■     Bunday pishloqlarni 
meyoridan ko’p iste’mol qilish 
zararli ta’sir ko’rsatishi mumkin. 
Ya’ni Antibiotiklar ichak 
mikroflorasining Tarkibini 
buzishi mumkin. Bundan 
tashqari mog’orlangan 
pishloqlarda topilgan 
qo’ziqorinlar kuchli allergiya 
qo’zg’atishi mumkin. Mog'orli pishloqni nima uchun ist e’mol qilish k e rak
■ Mog'orlagan pishloqni iste'mol 
qilish orqali nozik terini quyosh 
nurlaridan himoya qilishingiz 
mumkin, shunda mog'orda 
melanin ishlab chiqarishni 
ta'minlaydigan maxsus moddalar 
mavjud bo'lganligi sababli quyosh 
nuridan kuyishlarni va  Kuyish 
dog'lari paydo bo'lishini oldini 
olishingiz mumkin.      I st e’mol   qilinadigan   zamburug'lar
■                      Shampinion(qo’zidumba)
■                     Oq qo'ziqorin  Zamburug’lardan tayyorlangan dori vositalari tibbiyotda 
ko’plab qo’llaniladi.
Masalan: Sharq tabobatida Reysha, Shitake, Kordiseps, oq 
zamburug’, trutobik kabi zamburug’ turlaridan   foydalaniladi.
Penitsillin Zamburug’laridan –bakteriyalarga qarshi 
antibiotiklar olinadi.Zamburug’larning tibbiyotdagi ahamiyati  Zamburug’larning zararli 
xususiyatlari
■ Zamburug’lar inson tanasida turli xil kasalliklarni keltirib chiqararadi.
■ Masalan: Tinea pedis — oyoq mikozi;
■ Tinea corporis — tananing silliq terisi mikozi;
■ Tinea cruris — chov mikozi;
■ Tinea capitis — boshning sochli qismi mikozi;
■ Tinea unguim — onxiomikoz (tirnoq zamburug’i);
■ Tinea manum — bilak mikozi;
■ Tinea barbae — yuz mikozi. ■                                                           Alomatlari
■   Odatda, barcha zamburug’li kasalliklar terining yengil va sezilmaydigan 
qipiqlanishidan boshlanadi. Biroq, har bir turi ma’lum bir alomatlar bilan 
tavsiflanadi:
■ Keratomikoz  — bu epidermisga ta’sir etadi, yallig’lanishni keltirib chiqarmaydi, 
shikastlangan dermatomalarning qipiqlanishi, pigmentatsiyaning o’zgarishi 
xarakterlidir
■ Dermatofitiyalar  — bunda, yallig’lanish jarayoni rivojlanishi ehtimoli mavjud. 
Oyoq, sochlar, chov qatlamlari haddan tashqari qipiqlanish yoki qizarish bilan 
tavsiflanadi, yoriqlar, namlanish shakllanadi. Kandidozlar  — oq rangli o’choqlar paydo bo’ladi, ularning 
ostida qizarishlar aniqlanadi. Og’riq yoki qichishish bilan 
birga kechishi mumkin.
Chuqur   mikozlar  — bu terining, ichki a’zolarning tizimli, 
massiv shikastlanishi bo’lib, zamburug’larning organizm 
bo’ylab disseminatsiyali tarqalishi bilan birga kechadi . E’tiboringiz 
uchun rahmat!!!

Zamburug’lardan sanoat da Foy dalanish ist iqbollarI.

Reja: 1.Zamburug’lar dunyosi haqida umumiy ma’lumot. 2.Sanoatda foydalaniladigan zamburug’lar. 3.Zamburug'larning tibbiyotdagi ahamiyati. 4. Zamburug’lar keltirib chiqaradigan kasalliklar.

Zamburug’lar dunyosi Zamburug'lar - qadimgi organizmlar hisoblanib, plastidalari yo’q geterotrof organizmlardir. Ular parazit va saprofit holda hayot kechiradi. Zamburug’larning hozirgi kunda 100 000 ga yaqin turi ma’lum. Zamburug'larning vegetativ tanasi mitseliy deb atalib, alohida ipchalar yig’indisi gifalardan tashkil topgan. Zamburug’ mitseliysi oziq moddalarni butun yuzasi bilan shimib oladi. Mitseliyda spora hosil qiluvchi Organlar hosil bo’ladi. Ko’payishi vegetativ, jinsiy va jinssiz usulda boradi.

Sanoat da f oydalaniladigan zamburug’lar ■ A chit qi zamburug’i- haqiqiy mitselliysi bo‘lmay, tanasi alohida hujayralardan iborat. Hujayrasi bir yadroli, oval shaklda bo‘ladi. Bu zamburug‘ kurtaklanish yo‘li bilan ko‘payadi. Ular shakarli muhitda yashaydi . AchitqI zamburug‘larining faoliyati natijasida shakar spirt va karbonat angidrid gaziga parchalanadi. Ushbu jarayon pivo, vino va nonvoychilikda katta amaliy ahamiyatga ega.