logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Toponomik manbalardan foydalanish

Toponomik manbalardan foydalanish

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2491.328125 KB
Ko'chirib olish
Toponomik manbalardan foydalanish. Toponimika T oponimika geografik nomlar, kishi ismlarini o ‘ r ganadigan fan sifatida maydonga keldi. Toponimika atam a si yunon tilidan olingan bo‘lib, “topos” - joy, “ onom ” yoki “onima” - nom. umum a n, jo y nomini o ‘rganadigan fan degan ma'noni bildiradi X IX asr oxirlaridan e'tiboran dunyoda amaliy gramm atika, xususan, kartografiya ehtiyojlari m unosabati bilan toponim ikaga qiziqish kuchaydi. Toponim i kadan maxsus asarlar paydo bo ‘ldi, geografik nom l a rn i o'rganadigan komissiyalar va jam i yatlar tashkil etildi. Toponim i ka fani dastlab Yevropada paydo bo'idi va asta-sekinlik bilan taraqqiy etib, boshqa hududlarga ham tarqala boshladi. Sobiq Ittifoq davrida toponim ik tadqiqotlar rivojlandi. Uning ta’sirida 0 ‘zbekistonda ham toponimika fani rivojlana boshladi. A ngliyada 1923-yilda dunyoda birinchilardan bo'lib mamlakatdagi barcha toponimik ishla rni muvofiqlashtirish uchun “ Toponim ika jam iyati” tuzildi. Keyinchalik, G 'arb iy Yevropa, Fransiya, Germ aniya. Polsha va boshqa m amlakatlarda ham huddi shunday jamiyatlar yoki guruhlar paydo bo'lgan edi. R ossiyada toponimik tadqiqotlar tarix, geografiya va filologiya fanlari vakillari tomonidan olib borildi Akademik Shegreli (1794 - 1855 ), mashhur t arixchi v a ctnog r afN . L Nadejdin (1804-1856), tilshunos A. Kastreislar (1813- 1852) rus toponim i kasining dastlabki ladqiqotchilaridandir. 1847-yilda R ossiya Geografiya jamiyatida tuzilgan geografik terminologiyani o ‘rganish kom i ssiyasi va Rus tili va adabiyoti havaskorlari jam i yati (1811-1930) toponimikaga katta aham i yat berdi. 1904-yilda Rossiya geografiya jamiyati qoshida K artografiya kom issiyasi tuzildi Sobiq Ittifoq davrida toponimika bo ‘ yicha A. Matveyev, E. M . M irzayev, V. Nikonov, A. Popov, A. V. Superanskaya, A. A. Refonm atskiy, B. A. Serebrennikov, V. N. Toporov, O. N. Trabadiyevning asarlari ma'lum va mashhur O‘ZBEKISTON TOPONOMIYASI O 'zbekiston toponimiyasini tadqiq qilish bilan shug'ullanadigan har bir mutaxassis: V. V. B artol’d, M . S. Andreyev, S. P. Tolstov, Ya. G ‘. G 'ulom ov, B. A. Ahmedov, A. R. Muhamm a djonov, M. M asson, O. D. C hexovich, A. A. Sem e nov, O. A. Suxareva kabi olimlarning tarixiy- geografik asarlaridan O 'zbekiston toponimlarining ma’nosi, kelib chiqishi haqida talay ma’lumotlar topadi. A kadem ik Ya. G ‘. G 'ulom ovning “X o razmning sug‘orilish tarixi” asarida toponim ik nom lar ham ju d a k o ‘p. Ya. G ‘. G ‘ulom ov atam aologiyaga juda katta ahamiyat beradi. Bu esa k o 'plab toponim larning m a'nosini ochib beradi. Xorazmda am a (M a ng‘itam a, Paxtaam a, Shovotama, Otaliqam a , Polvonam a yob (yop) (B og‘yop, Bizyop, Polvonyop, Tozayop, Xonyop, Tozabog‘yop, Chirm onyop), qir (g ‘ir) (Manqir, T o yqir Tuzqir. Yassiqir), qal'a (B ozorqal'a Burgutqal'a, Qabulqal'a Q avatqal'a, Tuproqqal'a, K ofirqal'a) kabi atam alardan tuzilgan geografik nomlar juda ko ‘p. Ya. G ‘. G 'ulom o v bu atam a la rn i tushuntirib o ‘tadi. M asalan, a ma so‘zi Xorazm d a hozir “magistral kanal” ma'nosida keladi. Ya. G ‘. G 'ulom o v esa atam a sining asl ma'nosi “daryo tarm o g‘i”, “shaxobcha” ekanini aytadi Suyun Qorayev Suyun Qorayev O‘zbekistondagi ilmiy doiralarida va chet elda geografik obyektlarning nomini yozish qoidalari bo‘yicha malakali mutaxassis sifatida tan olingan. Ilmiy faoliyatining yo‘nalishlaridan biri toponimikadir, Qorayev ushbu sohada 1998-yilda doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Olimning ushbu yo‘nalishdagi mehnatlari toponimlarga oid umumiy savollar va toponimlar etimologiyasi, shuningdek, tarixiy toponimlar, oykonimiya va etnonimiya masalalariga bag‘ishlangan

Toponomik manbalardan foydalanish.

Toponimika T oponimika geografik nomlar, kishi ismlarini o ‘ r ganadigan fan sifatida maydonga keldi. Toponimika atam a si yunon tilidan olingan bo‘lib, “topos” - joy, “ onom ” yoki “onima” - nom. umum a n, jo y nomini o ‘rganadigan fan degan ma'noni bildiradi

X IX asr oxirlaridan e'tiboran dunyoda amaliy gramm atika, xususan, kartografiya ehtiyojlari m unosabati bilan toponim ikaga qiziqish kuchaydi. Toponim i kadan maxsus asarlar paydo bo ‘ldi, geografik nom l a rn i o'rganadigan komissiyalar va jam i yatlar tashkil etildi. Toponim i ka fani dastlab Yevropada paydo bo'idi va asta-sekinlik bilan taraqqiy etib, boshqa hududlarga ham tarqala boshladi. Sobiq Ittifoq davrida toponim ik tadqiqotlar rivojlandi. Uning ta’sirida 0 ‘zbekistonda ham toponimika fani rivojlana boshladi.

A ngliyada 1923-yilda dunyoda birinchilardan bo'lib mamlakatdagi barcha toponimik ishla rni muvofiqlashtirish uchun “ Toponim ika jam iyati” tuzildi. Keyinchalik, G 'arb iy Yevropa, Fransiya, Germ aniya. Polsha va boshqa m amlakatlarda ham huddi shunday jamiyatlar yoki guruhlar paydo bo'lgan edi.

O'xshashlar

CHIZMACHILIKNI O’QITISHDA TARIXIY MANBALARDAN FOYDALANISH METODIKASI
O‘RTA ZARAFSHON ORONIMLARINI TOPONOMIK TAHLILI
Toponomik manbalarning oʻlka tarixini oʻrganishdagi ahamiyati
Zamburug’lardan sanoatda Foydalanish istiqbollari
One Id saytidan foydalanish