logo

Zamonaviy ilmiy tafakkur tarzining yo’nalishlari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

32464.379882812 KB
                       RE JA: 
1. Zamonaviy ilmiy usullar
2.Tafakkur tushunchasi
3.umumiy yo’nalishlar* MAVZU:  Zamonaviy ilmiy tafakkur 
tarzining yo’nalishlari * Taf ak k ur  – 
arabcha so’z bo’lib, 
o’zbe k  t ilidagi 
“ fi k rlash” , “aqliy 
bilish”  so’zlarining 
sinonimi sif at ida 
qo’llaniladi.     D A S T L A B   Q A D I M G I   D U N Y O   FA L S A FA S I D A N   YA N F I   Z A M O N  
FA L S A FA S I G A C H A   B O ’ L G A N   D AV R D A   TA D Q I Q   E T I S H   Q A D I M G I   Y U N O N  
FAY L A S U F L A R I   S U Q R O T,   A F L O T U N   V A   A R A S T U L A R   Q A R A S H L A R I D A  
M A VJ U D   B O ’ L G A N .  V.I.Vernadskiy “noosfera” atamasini 
qat’iy matematik ma’noda ishlata 
boshladi. «Noosfera» ongning 
mavhum sohasi emas, balki 
biosfera rivojlanishining tarixiy 
muqarrar bosqichidir. U 1926 yilda 
"Bilimlar tarixining zamonaviy 
ahamiyati haqidagi fikrlar" 
maqolasida shunday deb yozgan 
edi: "Butun geologik vaqt 
davomida yaratilgan, o'z 
muvozanatida o'rnatilgan biosfera 
ta'siri ostida tobora chuqurroq 
o'zgara boshlaydi”.      Tafakkur tarzi 
tushunchasi 1935 yilda 
polshalik olim L.Flek 
tadqiqot doirasiga 
konsept sifatida kiritdi. U 
tafakkur tarzini ma’lum 
bir  
qolipga solingan 
standart ilmiy    
jamoatchilik tafakkuri    
deb belgilaydi.                                      TEST
1. Qaysi falsafiy tafakkurning gnoseologik asoslarini « insonning 
hissiyotlari har doim unga ob’ektiv hodisa va jarayonlar to‘g‘risida 
to‘g‘ri ma’lumotlar beraolmaydi » deb ta’kidlash tashkil qiladi? 
A)Sensualizm 
B)Ratsionalizm 
C)Emperizm 
D)Irratsionalizm       2. Ratsionalizm tushunchasi qanday omillar ta’sirida o‘zgaradi va shunga 
mos turli shakllarga ega bo‘lib boradi? 
A) Ilmiy tafakkur taraqqiyoti va ijtimoiy hayotdagi 
turli xil o‘zgarishlar 
B) Ilmiy bilish rivoji va aqliy ustunlik 
C)Falsafiy fikrlash va tahlil 
D) Ijtimoiy hayotdagi turli xil o‘zgarishlar va 
taraqqiyot       3. Ratsionalistik tafakkur tarzining mohiyati qanday 
kategoriyalar orqali ochib beriladi? 
          A) Mohiyat – hodisa , sabab-oqibat, narsa-
xususiyat, sifat- son
B) Tasodif -zaruriyat, bo‘lak-qism.    
C) Mohiyat-hodisa, sifat-son
D) Sifat-son, Mohiyat – hodisa       4. Keng ma’noda ratsionalistik tafakkur tarzi qaysi falsafiy yo‘nalishga 
qarama-qarshi turadi? 
A)Irratsionalizm
B) Sensualizm 
C) Emperizm 
D) Ilmiy bilish                                      XULOSA
•
Umumiy tsikl nazariyasining yaratilishi va uning tabiiy-texnik va 
ijtimoiy gumanitar fanlarda keng tadbiq qilinishi jarayonida 
postnoklassk ilmiy mazmunga ega bo'lgan tsiklistik tafakkur tarzi 
shakllanib, umumilmiy fenomenga aylandi. 
•
  Ekologik tafakkur tarzi postnoklassik ilmiy tafakkur tarzida yangi 
mazmunga ega bo'ldi. Koevolyusiya va global evolyusionizm g'oyalari 
zaminida shakllanayotgan postnoklassik ilmiy tafakkur tarzining 
evristik roli ortib bormoqda.

RE JA: 1. Zamonaviy ilmiy usullar 2.Tafakkur tushunchasi 3.umumiy yo’nalishlar* MAVZU: Zamonaviy ilmiy tafakkur tarzining yo’nalishlari

* Taf ak k ur – arabcha so’z bo’lib, o’zbe k t ilidagi “ fi k rlash” , “aqliy bilish” so’zlarining sinonimi sif at ida qo’llaniladi.