So’ngi o’rta asrlarda Koreya -Yaponiya munosabatlari
![So’ngi o’rta asrlarda Koreya -Yaponiya munosabatlari
Mundarija
Kirish
I BOB Qaralayotgan davrda Koreya va Yaponiya
1.1So’ngi o’rta asrlarda Yaponiya va Koreyada ichki axvol ____________3
1.2 O`rtadagi munosabatlar keskinlashuvi_________________________8
II BOB Yaponlarning Koreyaga bosqinchilik harakati
2.1 Imjin urushi boshlanishi natija va oqibatlari_____________________12
2.2Urushning ikkinchi bosqichi va Imjin urushining yakunlanishi________17
III BOB ” So’ngi o’rta asrlarda Koreya -Yaponiya” mavzusida pedtexnologiya
qo’llash
3.1 Mavzuni samarali o’tkazuvchi metodlar________________________21
3.2 Interfaol o’yinlardan foydalanish_____________________________25
Glossariy__________________________________________________28
Xulosa ____________________________________________________29
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati_______________________________30](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_1.png)
![Kirish
So’nggi o’rta asrlar davrida Yaponiya va Koreya davlatlarida inqiroz sezila
boshladi . Siyosiy holatlarning yomonlashuvi xalq ahvolini yanada og’irlashtirib
yubordi. Ikki davlatda ham feodallarning oddiy xalq yerlarini tortib olish
jarayonlari kuchaydi .Bu esa davlatlarning inqirozini belgilab bergan asosiy
omillardan biri edi. Yaponiya Koreya bilan tashqi siyosatda tajovuzkor yo’lni
tanladi .Koreya orollari yaqinida bo’lgan qaroqchilik harakatlari anchagina
oshdi.Bu esa ikki davlat o’rtasida munosabatlar yomonlashuviga olib
keladi.Yaponlarning hujumlari natijasida yetti yil davom etgan urushning
boshlanishini belgilab bergan.
Yaponlar bilan bo’lgan Imjin urushi va manchjurlar bosqini Koreyani halokat
yoqasiga olib kelgan. Ishlab chiqarish va iqtisodiyotda inqiroz ro'y bergan.
Foydalaniladigan yer maydonlari 2/3 qismga qisqarganligi natijasida hosil miqdori
ham kamayib ketgan. Xususan, 1670—1671-yillarda mamlakatda 1 mln.dan ziyod
aholi ochlik natijasida qirilib ketgan.
Kurs ishimni yozishimdan maqsad so’nggi o’rta asrlar davridagi Yaponiya va
Koreya munosabatlarini va ular o’rtasidagi diplomatik aloqalarni o’rganish .Bu
mavzuni o’quvchilarga o’qitishda esa zamonaviy texnologiyalar orqali yoritib
berish](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_2.png)
![I BOB Qaralayotgan davrda Koreya va Yaponiya
1.1So’ngi o’rta asrlarda Yaponiya va Koreyada ichki ahvol
XV asr oxiridan markazlashgan feodal davlatni zaiflashtiruvchi inqiroz
jarayonlari sezila boshladi. Siyosiy holatning yomonlashishiga iqtisodiy
xarakterdagi, eng avvalo, agrar munosabatlardagi o'zgarishlar bevosita ta'sir
ko'rsatdi. Feodal ayonlar va mahalliy zamindorlarning yerlarni egallash hollari
ko'payib, davlat yer egaliginingtarqoqlashishi ro'y berdi, mahalliy feodal yer
egaligi esa amaldagi(huquqiy rasmiylashtirilmagan bo'lsa ham) mulk belgilarini
olaboshladi. Feodalllarning kuchayishi bilan markaziy hukumatning pozitsiyasi
zaiflashib bordi.Hokimiyat ayonlar qo'lida jamlandi, bu esa mamlakatdagi zulm va
zo'ravonlikni yanada oshirdi. Bunga javoban xalqning noroziligi oshib bordi.
XVI asrda yirik dehqon qo'zg'olonlari bo'lmagan bo'lsa ham, dehqonlarning
qochib ketishlari, majburiyatlarini bajarishdan bo'yin tovlashlari, mulkdorlarning
qo'rg'onlariga o't qo'yishlar ko'paydi.Umuman olganda, inqirozning umumiy
chuqurlashib borishi bilan bir qatorda ijtimoiy qarama-qarshilik ham ko'p karra
oshib borardi va zaiflashgan mamlakat tashqi bosqinchilar uchun tobora ko'proq
yoqimli luqmani eslatardi.
XV asr oxiridan boshlab. markazlashgan feodal Choson davlati
zaiflashuvining aniq belgilari bor edi. Feodal zodagonlar va mahalliy mulk egalari
tomonidan yer egaligining kuchayishi bilan davlat tarqoq holga kelib qoldi .
Mahalliy feodallari esa haqiqiy mulkdorga aylandi. Mahalliy feodallarning
kuchayishi bilan markaziy hokimiyatning iqtisodiy va siyosiy mavqei zaiflashdi.
Yirik yer egalarining o sishining manbai oldingi davrda amalda qo llanilganʻ ʻ
yer taqsimoti bo lgan . Masalan, byurokratik zodagonlar va qirol oilasi vakillariga
ʻ
barcha turdagi xizmatlari uchun rasmiy ajratmalar va mukofotlar berishar edi. Eng
oliy zodagonlarning yer egaliklari ayniqsa XV asrning ikkinchi yarmida kuchaydi,
har bir yangi saroy to'ntarishi yoki taxt o'zgarishi bilan ko'plab yangi "faxriy
arboblar" yoki maxsus yer grantlari olgan boshqa shaxslar paydo bo'la bordi. Shu](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_3.png)
![bilan birga, hukumat azolariga mamlakatdagi engyaxshi yerlar tuhfa qilinardi.
Yirik yer egalari dvoryanlarining ta’sirining kuchayishi joylardagi mayda va o‘rta
feodallarning maanfatlari bilan o`zaro bog`liq edi . XV asr oxiridan boshlab.
siyosiy doiralarda mahalliy provinsiya zodagonlari manfaatlarini aks ettiruvchi
poytaxt zodagonlari bo`lmish “faxriy zotlar” guruhi va “konfutsiy olimlari” guruhi
o‘rtasida keskin kurash boshlandi.
Konfutsiyning insonparvarlik va adolat, davlat manfaatlarini o'ylash
tamoyillariga ishora qilib, bir guruh olimlar eski nufuzli zodagonlarni
o'zboshimchalik va qonunsizlikda aybladilar. Poytaxt zodagonlarining ulkan yer
egaliklari barcha viloyatlarda bo‘lib, mahalliy ma’muriyat boshiga qo‘yilgan
ularning odamlari xalqni talon-taroj va zulm bilan vayron qilgan, zulm qilgan.
Oliy zodagonlarning o‘zboshimchaliklari shafqatsiz zolim shahzoda Yonsanni
taxtga o‘tqazgach, o‘zining haddan tashqari chegarasiga yetdi. Ayniqsa, ikki guruh
o‘rtasidagi kurash keskinlashib ketdi. 1498 va 1504 yillarda Yongsan "Konfutsiy
olimlarini" kaltaklashni buyurdi. Ammo xazina bo'sh bo'lgach, u o'z
hokimiyatining tayanchi bo'lgan oliy zodagonlarning yer egaliklariga bostirib kirdi.
Keyin katta shahar amaldorlari fitna uyushtirdilar va Yongsan taxtdan tushirildi.
Hokimiyat oliy zodagonlar qo'lida qoldi. Yangi yer o‘zlashtirish, aholidan
soliqlarni ko‘paytirish uchun har xil shafqatsizliklarga yo‘l qo‘ygan
amaldorlarning o‘zboshimchaliklari, zo‘ravonliklari hech narsa bilan
cheklanmagan edi . Mamlakatda xalq noroziligi kuchaydi. “Konfutsiy
olimlari”ning qarama-qarshiligi ortib bordi. Hukmron zodagonlar hokimiyatni
saqlab qolishga intilib, bir necha bor muxoliflarga qarshi harakatlar olib
bordilar.Qatag'onlar qonli kechdi. Konfutsiy guruhi tarafdorlarining qatl qilinishi -
sahva (olimlarni o'ldirish) jarayonlari kuchaydi. 1519 va 1545 yillarda ular
massivlarga aylana bordi. Ammo ta’qiblarda o‘zlarini butun xalq manfaatlarining
so‘zlovchisi sifatida ko‘rsatishga intilayotgan “Konfutsiy olimlari” muxolifat
guruhining o‘jar qarshiliklarini sindira olmadi.](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_4.png)
![Bu kurash jarayonida iqtidorli yetakchilar yetishib chiqdi, ular nafaqat
g‘alabaga erishdilar, balki oxir-oqibat markaziy hokimiyatda hal qiluvchi o‘rinlarni
egallab, mahalliy zodagonlar tashkilotlariga tayanibish ko`rdilar. Ularning siyosiy
markazlari “shon-shuhrat uylari” bo‘ldi. Deyarli barcha viloyatlarda konfutsiy
maktablari va uyushmalari paydo bo`ldi. Shon-sharaf ibodatxonalari ayniqsa
muhim rol o'ynadi.Bu ibodatxonalar mashhur “konfutsiy allomalari”ni ulug‘lash
maqsadida qurilgan edi . Ibodatxonalar o'zlarining tarafdorlari va mahalliy aholi
orasida mashhur edi. XVI asr oxiriga kelib bunday ibodatxonalar soni yuztaga
yetdi.
XVI asrning ikkinchi yarmida bitta konfutsiy lageri doirasida vujudga kelgan
turli feodal guruhlarning o'zaro kurashi to'xtamadi. Bu kurash jarayonida doimiy
siyosiy birlashmalar (ko'pincha qon qarindoshligi bo'lgan odamlardan iborat)
rivojlandi. Birinchi bunday uyushmalar 1575 yilda, saroy zodagonlari o'rtasidagi
bo'linish - G'arbiy va Sharq "partiyalari" ning shakllanishiga olib kelgan paytda
paydo bo'lgan. G'arbiyda eski yer egalari va "hurmatli zodagonlar" manfaatlari,
sharqiyda esa poytaxtda yaqinda ta'sir o'tkazgan yangi byurokratiya manfaatlari
aks etgan. Keyinchalik janubiy va shimoliy "partiyalar" tuzildi.
XVI asrda Koreyada feodal ekspluatatsiyasi sezilarli darajada kuchaydi.
Yirik yer magnatlari, o'rta va kichik yer egalari sonining tez o'sishi bilan davlat
soliqqa tortiladigan mulkni tashkil etuvchi dehqonlarning asosiy qismi yerdan
mahrum bo'ldi. Shu munosabat bilan, shuningdek, ekspluatatorlarning umumiy
sonining ko'payishi davlat daromadlari keskin qisqardi va markaziy hokimiyatning
kuchi sezilarli darajada zaiflashdi. Daromadning kamayishi bilan sud yangi soliq
va yig'imlarni belgilashga murojaat qila boshladi. Shunday qilib, ko'pchilik
dehqonlar uchun harbiy xizmatning matolarda to'lanadigan harbiy soliq bilan
almashtirilishi soliq yukini ancha oshirdi. Dehqonlarning umumiy halokati
mamlakatda xalq noroziligining kuchayishiga olib keldi.
XVI asrda Koreyada yirik dehqon qo zg olonlari bo lmagan, biroqʻ ʻ ʻ
dehqonlarning qochib ketishi, majburiyatlarni bajarishdan bo yin tovlash, davlat
ʻ](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_5.png)
![muassasalari va feodallarning mulklarini o t qo yish tez-tez uchragan. Qochoqʻ ʻ
dehqonlarning kichik qurolli otryadlari yer egalarining ma muriy markazlari va
ʼ
mulklariga hujum qilardi. Ular orasida 60-yillarning boshlarida Xvanxae va
Kyongi provinsiyalarida faoliyat yuritgan Lim Kokchon (Duqaji Lima) otryadi
ayniqsa mashhur edi. Xuddi shu qurolli otryadlar Jeolla, Gyeongsang, Gangvon va
boshqa provinsiyalarda faoliyat yuritgan.
Koreyadagi vaziyatni tasvirlab, konfutsiy olimi Li Yi 1569 yilda shunday deb
yozgan edi: “Agar hamma narsa avvalgidek qolsa, bir necha yillardan keyin xalq
albatta ko'tariladi va mamlakat halok bo'ladi. Xalqning yotgan o‘likdan ko‘ra
kuch-qudrati yo‘qligi, ruhi shu qadar zaifki, tinch kunlarda ham uni qo‘llab-
quvvatlash qiyin bo‘lganidan tashvishlanmaslik mumkin emas. Va agar shimoldan
va janubdan tashqi xavf yaqinlashsa-chi? Shunda u bo'ronli shamoldan uzilgan
bargga o'xshamaydimi?. Bu gap o`z navbatida koreyada ichki vaziyat yaxshi
emasligini anglatardi. 1
Yangi zamonni Yaponiya, «jangari viloyatlar davri» nomini olgan tarqoqlik
va fuqaro urushlari davridagi Asikaga syogunatidan (1467–1568) meros qilib oldi.
Bu davr vassallarning syogunga qarshi kurashlari bilan ajralib turadi. Asikaga
xonadonidan bo'lgan syogunlar poytaxt Kioto ustidan nazoratni qo'ldan berdilar,u
yerda shaharni mustaqil boshqarishning kuchli tizimi shakllandi. Yetakchilik endi
viloyatlardagi hukmdorlarga – knyaz-daymiolargao'tdi. O'z knyazliklarida ular
xo'jalik va siyosiy hayot ustidan to'liq nazorat o'rnatishga harakat qildilar.
Yevropaliklarning paydo bo'lishi savdo kapitalining kuchayishiga, harbiy
ishning mukammallashishiga ko'maklashdi, o'zarourushlarni keskinlashtirdi va
faqat Yaponiyaning bo'linib ketish xavfini emas, balki uning yevropaliklarga tobe
bo'lib qolish xavfini ham keltirib chiqardi. O'zaro urushlar va dehqonlarning
qo'zg'olonlari feodallarning o'ziga ham real xavf tug'dirdi; savdo kapitalining
to'laqonli ishyuritishi uchun feodal to'siqlar olib tashlanishi lozim bo'lardi;
Yaponiyaning chet elliklar tomonidan bosib olinish xavfi yetilib kelayotgandi.
1
https://annales.info/china/korea/perlin.htm](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_6.png)
![Xonsyu oroli markaziy qismining feodallari – Oda Nobunaga (1534 –1582),
Toyotami Xideyosi (1536 –1598) va Tokugava Ieyasular (1543 –1600)
birlashishning tashabbuskorlari bo'lib chiqdilar.Oda Nabunaga Ovari hududidan
(hozirgi Ayti prefekturasidan) edi. U mayda feodalning ikkinchi o'g'li bo'lib, otasi
uncha katta bo'lmagan Nagoya qal'asini qurgan va uni o'sha qo'rg'onda, oilasidan
alohida tarbiyalagan. 1551 yili otasi vafot etganidan so'ng o'n yetti yoshli
Nabunaga boshqalarning yerlarini egallab olishda ko'pgina hiyla-nayranglar
ishlatdi, qarindoshlarini ham, o'zinikilarni ham, qo'shnilarini ham ayab o'tirmadi.
Odaning o'z qo'shinini o'qotar qurollar bilan ta'minlaganligi harbiy yutuqlariga
sabab bo'ldi. 1573 yili u Asikaga xonadonidan bo'lgan, bu paytga kelib siyosiy
ta'sirini butunlay yo'qotgan, oxirgi syogunni taxtdan qulatdi.O'z yerlarini to'g'ri va
noto'g'ri yo'llar bilan kengaytirib, dehqonlar qo'zg'olonlarini ayovsiz tarzda
bostirib, Oda Nabunaga «syogun-knyazlik» (bakuxan) davlatiga asos soldi. Ammo
uningbunday yuksalishi, avvallari bir-birlari bilan kelishmay yurgan ko'plab
feodallarni unga qarshi kurashda birlashishga majbur qildi, buning ustiga, Odaning
o'z qarorgohida ham kelishmovchiliklar boshlanib ketdi. 1582 yili Kiotodagi
ibodatxonalardan birida raqiblarining qo'shinlari tomonidan qurshab olingan Oda
o'zini o'ldirish bilan hayotini yakunladi. Mamlakatni birlashtirish ishini,
dehqonlardan chiqqan va Odaning xizmatida o'zini ko'rsatgan Toyotami Xideyosi
davom ettirdi.
O'zi dehqonlardan chiqqan Xideyosi dehqonlar qo'zg'olonlarini ayovsiz
bostirardi. Dehqonlarni yerga biriktirish jarayonida ulardan qurollar olib qo'yilardi.
1588 yildagi «qilichlarni izlash» deb atalgan farmonga binoan dehqonlarning
qilichlar, xanjarlar, miltiqlar va boshqa qurollarga ega bo'lishi taqiqlanardi. Uch
yildan keyin chiqqan yangi farmon ijtimoiy tabaqalanishni rasmiy tarzda
mustahkamladi. Jamiyatni samuraylar (si), dehqonlar(no) va shaharliklar
(simin)dan iborat uch toifaga ajratish o'rnatildi. Shaharliklar hali
tabaqalashtirilmagan savdogarlar va hunarmandlardan iborat edi.1598 yili
Xideyosining o'limi birinchi birlashtiruvchilarning urinishlarini yo'qqa chiqardi.
O'zaro urushlar Tokugava Ieyasu bilan Xideyosining o'g'li – Xideyori o'rtasida](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_7.png)
![yangicha kuch bilan alanga oldi.Sekigaxara yonidagi (Biva ko'lining sharqiy
qirg'oqlarida) jangda mag'lubiyatga uchragan Xideyori va uning tarafdorlari 1600
yili Osaka shahrida qo'nim topdilar va bu yer 15 yil davomida muxolifatning
markaziga aylandi. Sekigaxara yonidagi jangda Tokugava birinchi marta
«ko'rinmas» lardan (ninzya) ayg'oqchi sifatida foydalandi.
1603 yili Ieyasu Tokugava syogun unvonini qabul qildi va Edo(zamonaviy
Tokio) shahrini poytaxt qilib, syogunatga (1603 –1867) asos soldi. Bu bilan u o'z
zamonasining eng mashhur xonadoniharbiy-feodal diktaturasini boshlab
berdi.Amalda Tokugava vauning izdoshlari imperator xonadonini hokimiyatdan
hamda siyosiy hayotdan ajratdi. Ammo ular imperatorning (mikado) diniyobro'sini
ta'kidlashda davom etdilar va doimo hokimiyatga imperator ruxsati bilan
kelganliklarini ta'kidlar edilar 2
.
1.2 O’rtadagi munosabatlar keskinlashuvi
Xitoy va Koreyani mo g ullar bosib olgandan so ng Xubilayxon ikki martaʻ ʻ ʻ
(1273 va 1281 yillarda) Yaponiyani egallashga urinib ko rdi, dengiz
ʻ
ekspeditsiyalarini uyushtirdi, ularda o sha paytda kuchli flotga ega bo lgan Koreya
ʻ ʻ
qatnashishga majbur bo ldi. Chunki o`sha davrda Koreya Xitoy tomonidan istilo
ʻ
qilingan edi. Xuddi shu davrda yapon qaroqchilari Koreya qirg'oqlariga hujum
qilishni boshladilar. Bu dushmanlik munosabatlariga chek qo'yish uchun koreyslar
yapon syogunlariga sovg'alar bilan elchixonalar yubora boshladilar. Yaponlar bu
sovg'alarni hurmat belgisi deb bilishgan. XV asrning o'rtalariga kelib, ichki kurash
Yaponiyada to'liq parchalanish va tartibsizlikni keltirib chiqargan .Bunday
vaziyatda koreyslar uchun elchilarnim shaxsan kimga yuborishni hal qilish qiyin
masala bo'lgan va boshqa tomondan, elchiliklarga qaramay, yapon qaroqchilari
Koreyaga hududiga bostirib kirishgan. Bunday talonchilik natijasida koreys
hukumati yaponlarga o`lpon to`lashdan voz kechadi.Natijada ikki o`rtadagi
aloqalar yomonlasha boradi.
2
Jahon tarixi Shuhrat Ergashev](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_8.png)
![1583 yilda Xideyosi o'z elchisi Tatsibanini o'lpon yuborishni davom ettirish
talabi bilan Koreyaga yubordi. So‘rov Koreya hukumati tomonidan rad etiladi.
Xideyosi koreyslarning jasoratidan hayratda qoldi va Tatsibanini unga berilgan
buyruqni uddasidan chiqolmagan degan baxonaga ishonib, uni qatl qildiradi.
1587 yilda Xideyoshi Koreya bilan muzokaralar olib borishni Susima feodal
Soga ishonib topshirdi. Ammo u ham Koreya hukumatidan hech narsaga erisha
olmadi.
1590 yilda Xideyosi unga itoatkorlikni ko'rsatish talabi bilan yana Soni
boshchiligida elchilik missiyasini Koreyaga yubordi. Bu safar Koreya qiroli
elchilikka javoban o‘z kanslerini Xideoysiga sovg‘alar bilan yuboradi. Agar
xohlasa yaponlar sovg`alarni o‘lpon deb hisoblanishi mumkin edi. Xideyosi
elchini xushmuomalalik bilan qabul qildi va elchini Koreyaga qaytarib
yubordi.Shuningdek Xidayosi bilan birga Koreya qiroliga maktub jo‘natib, unda
Koreya orqali Xitoyga yurish niyatida ekanligini ma’lum qildi va xatda o‘z istagini
bildirdi. Koreys qiroli va uning qo'shinlari unga xizmat qilishini xoxlashmadi .
Koreya qiroli elchilarni xushmuomalalik bilan qabul qildi. Lekin Xideyosining
Xitoyga yurish niyatini shunchaki maqtanish deb hisobladi va bu borada hech
qanday javob bermadi.
1591 yilda Xideyosi uchinchi marta Sonini Koreyaga yubordi. U Fuzanda o‘n
kun turdi, lekin yana uning talablariga Koreya hukumati tomonidan xech qanday
yordam bo`lmaydi va javob xati ololmadi. Shundan so'ng, o'sha yilning o`zidayoq
koreyaga qarshi Xideyosi kampaniyaga tayyorgarlik ko'ra boshladi. 3
1591-yil yozida Xideyosi Osakada o z qo shinlari boshliqlarini to`plabʻ ʻ
yig ilish o tkazadi va ularga Koreya va Xitoyga qarshi yurish rejasini aytib
ʻ ʻ
beradi .Shunindek u barcha qo`shinni shaxsan o zi boshqarish niyatida ekanligini
ʻ
ma lum qildi. Shu bilan birga, u Koreya armiyasi uning uchun avangard bo‘lib
ʼ
xizmat qilishiga ishonch bildirdi. Ammo agar koreyslar, kutilganidan ko'ra,
negadir uning tarafini olmasalar, u o'z armiyasini yo'q qiladi va butun Xitoyni
3
http://annales.info/china/korea/perlin.htm](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_9.png)
![bosib olish va uni o'z qo'shinlari rahbarlariga topshirish uchun Manchuriya orqali
Pekinga boradi. . Xitoyning zaifligi va qulashi haqida gapirgandan so'ng, u
ulardan yurishga tayyormisiz deb so'radi.Uyalgan rahbarlar qarama-qarshilik
aytishga jur'at eta olmadilar va faqat jimgina bir-birlariga qarashdi. Hideyoshi bu
sukunatni rozilik belgisi deb bildi va qo'shin va yurish uchun zarur narsalarni
tayyorlashni buyurdi.
Yaponlar bostirib kirgan paytga kelib, uzoq davom etgan tinchlik va sud
janjallari natijasida Koreya harbiylari tanazzulga yuz tutdi. uning armiyasidagi
tartib-intizom quladi, qal'alar vayron bo'ldi va qulab tushdi .Armiya esa yomon
qurollangan edi. Yaponiya armiyasi janglarda ancha pishgan , o'qotar qurollar va
to'plar bilan mukammal qurollangan edi. Bularning barchasi Xideyosiga yapon
qaroqchilarining alohida to'dalariga ham bardosh bera olmaydigan Koreya ,uning
kuchli yapon armiyasini o'z hududi orqali Xitoy chegarasiga o'tkazish talabini rad
etishga jur'at eta olmaydi, deb ishonish uchun barcha asoslarni berar edi.
Xideyosi tashqi siyosatda tajovuzkor bo`lgan. Xideyosi janubiy feodallarga
qarshi harbiy yurishlar evaziga hokimiyatni kuchaytirishga harakat qilgan. Ushbu
tajovuzkor siyosatni Koreya, Xitoy va Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlari bilan
savdo aloqalarini olib borgan Yaponiyaning dengiz bo'yidagi shaharlari
savdogarlari qo`llab-quvvatlaganlar. 1592 va 1597-yillarda Xideyosi ikkita katta
bosqinchilik harakatlarini amalga oshirgan.Uning tajovuzkor rejalari nafaqat
Koreya, balki Chi-Gау, Tayvan va Filippinga ham ta’sir qilgan. Xideyosi
tomonidan to'planib Koreyaga yo'naltirilgan ulkan armiya va flot dastlab Yaponiya
qurolli kuchlariga muvaffaqiyat keltirgan. Yaponlar 1592-1593-yillarda olov va
qilich kuchi bilan Koreyaning janubidan shimoliga qarab yurish qilganlar. Ammo
Koreyada boshlangan xalq urushi va Xitoyning yordami bilan yaponlar mag'lub
etilgan.Ushbu muvaffaqiyatsizlikdan so‘ng, dengiz savdosi va qaroqchilikka
asoslanib katta foyda olayotgan, Xideyosining keng mustamlakachilik siyosati
tarafdori bo`lgan yapon savdogarlari o'zlarining iqtisodiy va siyosiy nufuzini
yo'qotgan. Shu bilan birga, feodal nizolarining tugashi va mamlakatning birlashishi](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_10.png)
![natijasida ichki savdo taraqqiy eta boshlagan. Ichki bozorda faoliyat olib
borayotgan savdogarlar ham katta foyda ko'ra boshlagan.1598-yilda Xideyosining
vafotidan so'ng, uning qo'mondonlaridan biri, Kanto okrugi daymyosi Tokugava
leyasu uchinchi bo'lib mamlakatni birlashtirishga kirishgan. leyasu 1600-yiIdagi
Sekigaxara jangida Xideyosi o‘g'lining tarafdorlarini mag'lubiyatga uchratgan.
Ushbu jangda leyasu birinchi marta «ninza» -«sharpa jangchi»lardan
foydalangan. 1603-yilga kelib syogun unvoni olgan va butun davlat ustidan o 'z
hokimiyatini o`rnatgan.
II BOB Yaponlarning Koreyaga bosqinchlik harakati
2.1 Imjin urushi boshlanishi natija va oqibatlari
Dastlabki bosqinchilikni barpo etish. 1577 yillar boshida Toyotomi Xideyosi
Koreya hukumati nomiga yozgan maktubida Xitoyni mag'lub etish orzusini yozgan
edi. O'sha paytda, Oda Nobunaga generallaridan biri edi. Yaponiya hali
ham Sengoku yoki "Urushayotgan viloyatlar " davrida bo`lib , turli xil
hududlardagi aholilar va fuqarolik urushining bir asrlik davrida edi.
1591-yil Nobunaga vafot etdi va Xideyosi ancha birlashgan Yaponiya uchun
mas'ul edi, shimolning Xonshu viloyatida esa uning so'nggi qo'shinlari o'z
boshliqlari Xidayosi qo'shinlariga kelib qo`shildi. Xideyosi shu qadar muvaffaqiyat
qozondiki , hatto Sharqiy Osiyodagi asosiy kuch Xitoyni ustiga yurish qilish
haqidagi eski tushiga yana bir bor jiddiy fikr yuritishga kirishdi.
G'alaba g'alaba qozongan Yaponiyani qudratini barcha tasdiqlaydi va unga
ulkan yurishlar shon-sharaf keltiradi.Xideyosi ilk bor 1591-yilda Choson qiroli
Seonjoning huzuriga elchilarlarni yuborib, Xitoyga hujum qilish yo'lida Koreya
orqali Yaponiya armiyasini yuborishga ruxsat so'raydi. Va bu yo`lda hamkorlik
masalalari maktubda bayon etiladi.Ammo bu taklifni Koreya qiroli rad etdi.
Koreya uzoq vaqtdan buyon Min sulolasi –Xitoyining vassaliga aylangan edi .
Ammo Sengoku bilan munosabatlar Koreya qirg'og'i bo'ylab to'xtovsiz Yaponiya](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_11.png)
![qurolli hujumlari tufayli jiddiy darajada yomonlashdi.Koreyaliklar Yaponiya
qo'shinlarini Xitoyga hujum qilish uchun o'zlarining davlatlaridan foydalanishga
ruxsat berishiga hech qanday rozilik bermaydilar.
Shoh Seonjo, o'z navbatida, Yaponiyaga o'z elchixonalarini yuborib,
Xideyosining nimaga qodirligini o'rganib chiqdi. Turli elchilar turli xabarlar bilan
qaytib kelishdi va Koreya Seongoga Yaponiya boshqa hujum qilmasligini
aytganlarga ishonishni tanladi. U harbiy tayyorgarlik ko'rmadi.
Ammo Xideyosi 225 ming kishilik armiya to'plash bilan band edi. Uning
amaldorlari va aksariyat askarlari Yaponiyadagi eng qudratli domenlardan bir
necha yirik davralar rahbarligi ostidagi samuraylar edi.Shuningdek armiya
tarkibida ba'zi askarlar, urushga chaqirilgan qo'shiqchilar, fermerlar yoki
hunarmandlar ham bo'lgan.
Mushketlar bilan qurollangan yapon qo`shinlari, kamon va qilichli koreyslarga
nisbatan ancha yaxshi qurollangan bo`lib , qarshi qurolli kuchlar Seulga
yaqinlashdi. Ko`rinishidan taxminan 100 km uzoqlikda bo`lib,ular 28 aprel kuni -
Chungju shahridagi taxminan 100 ming kishilik Koreya qo'shiniga qarshi birinchi
haqiqiy qarshilikka duch kelishdi. Koreya askarlari yaxshi qarshilik ko`rsatish
uchun Koreyalik general Shin Rip o'z kuchlarini Han va Talcheon daryolari
o'rtasidagi yalpi y-shaklli hududda joylashtirdi. Koreyaliklar jang oxirigacha,
qolishlari yoki o'lishlari kerak edi. Afsuski, ular uchun yordamga kelayotgan 8000
ta Koreya otliq askarlari suv bosgan guruch po'stlog'iga botib qolishadi. Qurol
jihatidan ham koreys o'qlari esa Yaponiyadagi mushaklardan ko'ra ancha arzonroq
edi. 4
Imjin urushi Li suiolasining tashqi siyosati - Xitoyning Min sulolasi, Yaponiya
manchjurlar bilan borgan. Garchi, rasmiy Xitoy bilan munosabatlar vassallik
ko‘rinishiga ega bo’lgan bo’lsada, Xitoy Chosonning ichki ishlariga aralashmagan.
Ikki mamlakat doimiy ravishda o‘zlarining do'stona va rasman mustaqil
4
uz.efferit.com](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_12.png)
![munosabatlari tarzida elchilar va sovg'a-salomlar almashib turishgan.XVI asr
davomida Choson hududiga doimiy ravishda chjurchjenlar va yapon qaroqchilari
hujum qilib turganlar, lekin ular har safar keskin qarshiliklarga uchraganlar.XVI
asrning 80-yillari oxirlarida bo’lnib ketgan Yaponiya Toyotomi Xideyosi
tomonidan birlashtirilgandan so‘ng, u o 'z oldiga Xitoyni bosib olishni maqsad
qilib qo‘ygan. Xideyosi katta armiya yig'ib, Choson hukumatiga Xitoydagi Min
sulolasi bilan bo’ladigan jang uchun askarlarini Choson hududidan o’tkazishni va
koreyslarni boMajak jangda yordam berishini so‘rab murojaat qilgan. Seul esa, o 'z
navbatida, bu taklifni rad etgan va Xitoyga Yaponiyaning rejalari haqida xabar
bergan. 1592-yilning mayida yaponlar 200 ming qo‘shini bilan Koreyaga bostirib
kirgan va Imjin urushi (1592-1598) boshlangan. Garchi, urushgacha ko‘ plab
davlat arboblari armiyani tiklash to'g'risida ta’kidlashlariga qaramay, Koreya
urushga tayyor emas edi.Yapon qo'shinlarida o'qotar qurollar bo'lgan. Shu bois tez
orada Pusan shahri qo'lga kiritilgan. Jiddiy qarshilikka uchramagan yaponlar Seul
tomonga harakatlanishgan. Bu davrda Seul Min sulolasiga yordam so‘rab murojaat
qilgan. Van Sonjo saroy a’yonlari bilan poytaxtni tashlab ketgan. Keson shahriga
kelgan hukmdor va uning a’yonlarini g'azablangan olomon toshlar va balchiqli
kesaklar bilan qarshi olgan. Yapon q o ‘ shinlari Seulga jangsiz kirib kelgan. Tez
orada Keson va Pxenyan egallangan. Van o'zining yaqin odamlari bilan
chegaradagi kichik shaharcha bo’lgan Lydjuga yashiringan.Saroy a’yonlarining
qochib ketishi va koreys armiyasining mag'lubiyatiga qaramay, yaponlar
tomonidan bosib olingan hududlarda hukumat qo‘shinlari qarshilik harakatlarini
davom ettirgan.
1592 yil 8-iyulda Yaponiya Admirali Yi Koreya dengiz kuchlari qo'lida eng
yomon mag'lubiyatga uchradi. Hansan do jangida Admiral Yining 56 kemasi 73
ta kemadan iborat yapon flotini mag`lubiyatga uchratildi. Koreyaliklar katta flotni
o'rab olishdi, ulardan 47 tasi vayron bo'ldi va 12 nafarini qo'lga kiritdi. Taxminan
9000 ta yapon askari va dengizchilari koreyslar tomonidan o'ldirilgan. Koreyalik
kemalar va askarlar aytarli hech kimni yo'qotmagan va 19 nafar Koreys
dengizchilari o'lgan.](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_13.png)
![Admiral Yining dengizdagi mag`lubioyati nafaqat Yaponiya uchun kulfat
emas edi. Koreya harbiy mashqlari natijasida Yaponiyaliklar orolga boradigan
dengiz yo`llari vayron bo`ldi va Koreyaga yetkazib beradigan materiallar, kuchlar
va kommunikatsiya yo'li ham yo'q qildi.Yaponiyaning sobiq shimoliy poytaxti
Pxenyan 20-iyul, 1592-yil qo'lga olishi mumkin bo'lsa-da, ularning shimolidagi
harakatlar tezda pastga tushdi .
Qolaversa, barcha viloyatlarda «lybyon » («Adolat armiyasi») nomli xalq
harakatlari yuzaga kelgan.Koreys qo'shinlari quruqlikda mag`lubiyatga uchragan
bir vaqtda, sarkarda Li Sun Sin boshchiligidagi koreys floti dengizda
muvaffaqiyatga erishgan. Seul mag`lubiyatga uchragandan so‘ng,1592-yil yozida
kuchli zambaraklar bilan qurollangan 85 kemadan iborat Li Sun Sin
boshchiligidagi flotda dunyoda birinchi marta «toshbaqa-kemalar»
(«kobuksonlar») ishlatilgan bo’lib, ularning borti va yuqori palubasi o‘q
o‘tmaydigan qatlam bilan qoplangan.
Li Sun Sin o‘z flotidan unumli foydalanib, yonma-yon jang qilish taktikasi
o’rniga masofaviy jang taktikasini qo’llagan. Koreys artilleriyasi yapon kemalarini
o‘qqa tutib mag’lubiyatga uchratgan. «Toshbaqa-kemalar»ni yaponlar qo‘lga
tushira olishmagan. Koreys floti qisqa muddatda 300 dan ortiq yapon kemalarini
yo’q qilgan.Aynan koreyslarning dengizdagi muvaffaqiyati quruqlikdagi
voqealarga ham ta’sir qilgan. G ‘alabalar odamlarni kurashga undagan. Bundan
tashqari, suvdagi janglar davomida koreys floti dengiz yo’li orqali ta’minot bilan
shug’ullanuvchi yaponlarning transport kemalarini yo‘q qilganligi bois yaponlar
o’zlarining bazasi va oziq-ovqat zaxirasidan uzilib, o’ta qiyin holatda
qolgan.Yaponlarning Koreyani bosib olishi Xitoyga qaratilgan urush uchun harbiy
baza vazifasini bajarishi mumkinligini anglagan Min qo‘shinlari 1593-yili
yaponlarga qarshi jangga kirishgan. Birlashgan Xitoy-koreys qo‘shinlari
Pxenyanni ozod qilgan. Yapon qo‘shinlari Seulga chekinishgan, lekin uni ham tez
orada topshirib, koreys armiyasi va Iybyon otryadi ta’qibida janubga chekinishgan.
Biroq Xitoy armiyasi sarkardasi Li Ju-sun hujumni davom ettirishni istamay sulh](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_14.png)
![tuzgan. Bu davrda esa yaponlar janubda mustahkamlanib olishgan. Garchi, yapon
qo’shinlari Koreya hududidan butkul chiqib ketmagan bo’lsa-da, Xitoy armiyasi
mamlakatni tark etgan.Tinchlik sulhi tuzilganiga qaramay, yaponlar janubda harbiy
Harakatlarni to‘xtatmagan va qattiq janglardan so’ng Chinju shahrini bosib olgan.
Xitoy-yapon muzokaralari 4 yilga cho’zilgan.1596-yilga kelib yapon qo’shini
Koreyani tark etgan. 1597-yilning bahorida 140 minglik yapon qo’shini Koreyaga
yana bostirib kirgan. Yaponlar dengizdagi avvalgi mag’lubiyatni hisobga olgan
holda metall qoplamalar bilan yasalgan katta kemalarda jang qilganlar. Ular Li Sun
Sindan qutulish maqsadida o’zlarining ayg‘oqchisi Yosir ko’magida koreys
shtabida yapon flotining joylashgan o‘rni haqida yolg’on ma’lumotni tarqatgan. Li
Sun Sin Yapon flotini yo‘q qilish haqida buyruq olgandan so`ng, pistirma
uyushtirgan yaponlarning hiylasini tushungan va buyruqni bajarishdan bosh
tortgan. Aynan buyruqni bajarishdan bo’yin tovlagani uchun u o‘lim jazosiga
hukm qilingan. Lekin mashhur qo‘mondonning himoyasi uchun qilingan ko‘plab
murojaatlar natijasida afv etilib, oddiy askarga aylantirilgan.Koreys flotini Von
Gyun boshqargan, unga Li Sun Sinning shuhrati tinchlik bermaganligi bois u ham
mashhur qo’mondonni lavozimidan chetlatishga ko‘maklashib yuborgan. Aynan
ayg'oqchi Vosir yana bir bora dushman kemalarining katta kechuvni suzib
o'tganligi borasida yolg‘on ma’ lumotni tarqatgan. Li Sun Sindan farqIi ravishda
yangi bosh qo'mondon bunga ishongan va koreys floti tuzoqqa tushib, katta
yo'qotishlarga uchragan. Shundan keyingina Li Sun Sin avvalgi lavozimiga
tiklangan, lekin uning qaramog'ida atiga 12 ta kema va 100 ga yaqin dengizchilar
qolgan edi. Yangi kemalar va ularga ekipajni tayyorlash ma’Ium vaqt talab qilgan.
1597-yil oktyabr oyida Li Sun Sin boshchiligidagi jangda dushmanning 330 ta
kemasi bo'lishiga qaramay u g` alaba qozongan. 5
Koreys hukumati avvalgi quruqlikdagi muvaffaqiyatsizliklardan o‘ziga xulosa
chiqargan. Yapon armiyasi bu gal yaxshi tayyorlangan koreys va Xitoy qo‘shinlari
(Xitoyning Min imperiyasi 140 ming askar va flot yuborgan)ni yenga olmagan.
Aynan ular dushmanni janubga surib chiqargan. 1598-yiI sentyabrida Toyotomi
5
Jahon tarixi Sarimsokov](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_15.png)
![Xideyosi vafot etgan. Natijada yapon qo‘ shinlari Koreyani tark eta boshlagan. Ikki
tomon o'rtasidagi to‘qnashuvning oxirgi nuqtasi Noryanjin buxtasida bo‘lgan, bu
yerda Koreys-Xitoy floti 500 kemadan iborat yapon flotiliyasini butkul mag‘ lub
etgan. Lekin aynan shu jangda Li Sun Sin ham vafot etgan. Dushman taraflar o ‘
rtasida o ‘zaro sulh tuzilgan. Yaponlar butkul Koreyani tark etishi bilan yetti yillik
Imjin jangi yakuniga yetgan
2.2 Urushning ikkinchi bosqichi va imjin urushing yakunlanishi
1597-yil 27-avgustda Xideyosi Busan shahrida qolgan 50 000 kishini
qutqarish uchun 100 ming askarni olib o'tadigan 1000 ta kemani jo'natdi. Bu
bosqinchilik Xitoyga mag'lub bo'lishdan ko'ra Koreyani egallash uchun oddiyroq
maqsadga erishishdagi yo`l edi. Biroq, bu safar Koreya qo'shinlari juda yaxshi
tayyorlangan edi va Yaponiyalik bosqinchilar ulardan ancha oldinda edi.
Imjin urushining ikkinchi bosqichi ham yangilik bilan boshlandi - Yaponiya
harbiy kemasi Koreya dengiz floti ustidan Chilcheollyang jangida mag'lub bo'ldi,
unda 13 ta Koreya kemasi yo'q qilindi. Ko'p jihatdan bu mag'lubiyat Admiral Yi
Sun-shinning fitna qurboni bo'lganligi va uning nomidan buyruq chiqarib
yuborilishi va Seanjo shoh tomonidan qamoqqa olinishi bilan bog'liq edi.
Chilcheolliang falokatidan so'ng, podshoh tezda admiral Yi amrini bekor qildi.
Yaponiya Koreyaning janubiy sohillarini egallab olishni rejalashtirgan, keyin
Seulga yana bir marotaba borishni rejalashtirgan. Biroq, bu safar ular Joksan (hozir
Cheonan) da Joseon va Xitoylik Min qo'shinlari bilan uchrashib, poytaxtdan
chiqarib yuborishgan va hatto ularni Busan tomon yo'naltirgan.
Shu bilan birga, qayta tiklangan Admiral Yi Sun-shin Koreya dengiz flotini
1597 yil oktyabrda Myonnang urushida eng hayratlanarli g'alabasi bilan
boshqargan. Koreyaliklar hali ham Chilcheollyang jangidan keyin qayta tiklashga
harakat qilishgan; Admiral Yi o'z qo'mondonligi ostida 12 ta kemaga ega edi. U
133 ta yapon kemasini tor kanalga tortdi, bu erda Koreya kemalari, kuchli oqimlari
va tosh qirg'oqlari ustida jang qilib hammasini vayron qildi.](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_16.png)
![Yaponiya askarlari va kemachilarga noma'lum bo'lgan bir vaqtda Toyotomi
Xideyosi 1598 yil 18-sentabrda Yaponiyada vafot etdi. U bilan bu toshli, beg'araz
urushni davom ettirish uchun hamma narsa barbod bo'ldi. Jangchining o'limidan
uch oy o'tgach, Yaponiya rahbariyati Koreyadan umumiy chekinishni buyurdi.
Yaponiyadan ajralib chiqqach, ikki dengiz kuchlari Noryang dengizidagi oxirgi
so'nggi jangga kirishdi. Afsuski, boshqa sharafli g'alabaning ortidan, Admiral Yi
ko'chmanchi yapon askari o'qi bilan gavdani pastki qismiga tegib vafot etdi.
Oxir-oqibat, Koreya ikki jangda 1 million askar va tinch aholi vakillarini
yo'qotdi, Yaponiya esa 100 mingdan ortiq harbiylarni yo'qotdi. Bu mantiqsiz urush
edi, lekin u Koreyaga buyuk milliy qahramonlar va yangi dengiz kemasi
texnologiyasi bo`lgan - mashhur kaplumbaga kemasini berdi. 1597-yilning
bahorida 140 minglik yapon qo’shini Koreyaga yana bostirib kirgan. Yaponlar
dengizdagi avvalgi mag’lubiyatni hisobga olgan holda metall qoplamalar bilan
yasalgan katta kemalarda jang qilganlar. Ular Li Sun Sindan qutulish maqsadida
o’zlarining Ayg‘oqchisi Yosir ko’magida koreys shtabida yapon flotining
Joylashgan o‘rni haqida yolg’on ma’ lumotni tarqatgan. Li Sun Sin Yapon flotini
yo‘q qilish haqida buyruq olgandan so`ng, pistirma uyushtirgan yaponlarning
hiylasini tushungan va buyruqni bajarishdan bosh tortgan. Aynan buyruqni
bajarishdan bo’yin tovlagani uchun u o‘lim jazosiga hukm qilingan. Lekin
mashhur qo‘ mondonning himoyasi uchun qilingan ko‘ plab murojaatlar natijasida
afv etilib. oddiy askarga aylantirilgan.Koreys flotini Von Gyun boshqargan, unga
Li Sun Sinning shuhrati tinchlik bermaganligi bois u ham mashhur qo‘mondonni
lavovimidan chetlatishga ko‘ maklashib yuborgan. Aynan ayg’oqchi Vosir yana bir
bora dushman kemalarining katta kechuvni suzib o’tganligi borasida yolg‘on
ma’lumotni tarqatgan. Li Sun Sindan farqli ravishda yangi bosh qo’mondon bunga
ishongan va koreys floti tuzoqqa tushib, katta yo’qotishlarga uchragan. Shundan
keyingina Li Sun Sin avvalgi lavozimiga tiklangan, lekin uning qaramog’ida atiga
12 ta kema va 100 ga yaqin dengizchilar qolgan edi. Yangi kemalar va ularga
ekipajni tayyorlash ma’ Ium vaqt talab qilgan. 1597-yil oktyabr oyida Li Sun Sin](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_17.png)
![boshchiligidagi jangda dushmanning 330 ta kemasi bo’lishiga qaramay u g ‘ alaba
qozongan. 6
Koreys hukumati avvalgi quruqlikdagi muvaffaqiyatsizliklardan o`ziga
xulosa chiqargan. Yapon armiyasi bu gal yaxshi tayyorlangan koreys va Xitoy
qo‘shinlari (Xitoyning Min imperiyasi 140 ming askar va flot yuborgan)ni yenga
olmagan. Aynan ular dushmanni janubga surib chiqargan. 1598-yiI sentyabrida
Toyotomi Xideyosi vafot etgan. Natijada yapon qo‘ shinlari Koreyani tark eta
boshlagan. Ikki tomon o’rtasidagi to‘qnashuvning oxirgi nuqtasi Noryanjin
buxtasida bo‘lgan, bu yerda Koreys-Xitoy floti 500 kemadan iborat yapon
flotiliyasini butkul mag‘ lub etgan. Lekin aynan shu jangda Li Sun Sin ham vafot
etgan. Dushman taraflar o‘rtasida o ‘zaro sulh tuzilgan. Yaponlar butkul Koreyani
tark etishi bilan yetti yillik Imjin jangi yakuniga yetgan
Yapon feodallari (shu jumladan Xideyosining dushmanlari ham) Koreyada
yerlarga ega bo lish umidida muzokaralarni cho zardilar, bu vaqtdan esa harbiyʼ ʼ
harakatlarni yangidan boshlash Uchun tayyorgarlik ko rishda foydalandilar. 1597
ʼ
yilning boshlarida Koreyaga yaponlarning yangi kuchlari keldi va yangi hujumni
boshladi. Biroq bu safar Koreya dushman hujumlarini qaytarishga ancha yaxshi
tayyorlangandi. 1597–1598 yillari ozodlik urushini yakunlash imkonini beruvchi
g alabalarga quruqlikda ham, dengizda ham erishildi. XVII asr boshlarida yapon
ʼ
tomonining tashabbusi bilan tinchlik haqida muzokaralar olib borildi. Tinchlik
shartnomasi tuzilishi bilan Pusan porti orqali Yaponiya bilan Koreya o rtasida
ʼ
savdo o rnatildi, shuningdek, elchilar va sovg alar ham almashinildi.
ʼ ʼ
Tokugava Ieyasu Minlarning Xitoyi va Choson bilan munosabatlarni hal
qilmoqchi edi, shuning uchun u elchilarni yuboradi.1599 yilda diplomatlar
Koreyaga keladi, lekin ikkalasi ham hibsga olingan. Keyin Tokugava Ieyasu yana
elchilarga Susima orolining qo'mondoni So Yoshitoshi bilan do'stona munosabatlar
haqida muzokaralar olib boradi. Choson Tokugava Ieyasu va Toyotomi Xideyori
tarafdorlari o'rtasidagi ziddiyat chuqurlashdi va nihoyat Tokugava Ieyasu jangda
6
Valeriy Xan Koreya tarixi](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_18.png)
![Toyotomi Xideyori tarafdorlarini mag'lub etdi. 1600 yilda Sekigahara shahrini
egalladi va hokimiyatni qo'lga oldi. Biroq, Tokugava Ieyasu un har tomonlama
qo`llab turadigan hokimiyatga muhtoj edi. Bu masalada Koreya va Xitoy bilan
munosabatlarni yaxshilashni asosiy vazifa deb biladi. Susima oroliga shuningdek
1599 yildan 1607 yilgacha Chosonga 21 ta diplomatik tashriflar bo'lgan.
Repatriatsiya bo'yicha birinchi rasmiy elchi bu diplomatlar tarkibida bor edi. Min
sulolasi davrida Xitoy Yaponiya bilan diplomatik aloqalarni to'xtatdi. Urush
asirlari vataniga qaytarilgandan keyin Choson Yaponiya bilan diplomatiya
sohasida yetakchipog`onaga chiqadi. Uch marta bo'lgan Choson diplomatlari
vatanga qaytarish bo'yicha rasmiy elchilik missiyasidan oldin Yaponiyaga tashrif
buyurishadi.XVI -asr oxiridagi yapon bosqinlari ko'p narsalarni vayron qilib
tashladi .Chosonda ko'p yo'qotishlar bo`lib ular orasida madaniy boyliklarga jiddiy
zarar yetkazildi. Ma'budlar haykallari va saroylar yoqib yuborilgan, kitoblar va
san'at asarlari yaponlar tomonidan o'g'irlangan. Kulolchilik, texnologiya va
boshqalar ishlab chiqarishda bosqinlardan oldingi davrga nisbatan kasbiy mahorat
pasaygan. Urush davomida bosqinchiliklar chog'ida ko'plab Chosen odamlari
o'g'irlab ketilgan va qul sifatida safarbar qilingan. Ba'zi odamlar mahorat va
texnologiya bilan Yaponiyada kulollar kabi ma'lum bir ijtimoiy maqomga ega
bo'lgan va neokonfutsiylik olimlaridan iborat edi. Keyinchalik Yaponiyada qolgan
kulollar dunyoga mashhur bo'ldi.Susima kulolchiligi va Arima kulolchiligi kabi
kulolchilik ustalari paydo bo`ldi. Ba'zi odamlar avvalgi yashagan hududlarga
qaytib kelishdi. Urushni tasvirlagan Gannaryok Yaponiya va Hang Gang
tajribasiga ega Choson vakili bo'lgan shaxs edi. Choson sudi vatanga qaytarish
uchun yana ikkita rasmiy elchini yaponlar huzuriga yubordi, keyin esa rasman
Yaponiyaga “tongsinsa” yaxshi niyat missiyalarini yuboradi. Ushbu xayrixoh
missiyalar ikki davlat o`rtasida ko’prik bo’lib xizmat qilgandi. Yaponiyaga xitoy
va Choson madaniyatini tarqatish, shuningdek, Yaponiyaning ahvolini
ayg’oqchilik qilish shular jumlasidandir. Koreya yarim oroliga bostirib kirish
Yaponiyaga ko’p o’zgarishlar olib keldi. Keyin Choson bilan tinch
munosabatlarni tiklab, Tokugava Syogunati hokimiyatni qo’lga kiritdi.](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_19.png)
![Bosqinlardan so’ng Yaponiya va bosqinchilik paytida tarqalgan neo-konfutsiylik,
orqali Yaponlar tomonidan qo’lga olingan Choson olimlari yapon jamiyatiga
sezilarli ta’sir ko’rsatdi. Tokugava Syogunati Yaponiyani neo-konfutsiylik
ta’limoti va qadriyatlari bilan boshqargan va bu Yaponiyani tinchlikda nazorat
qilish, shuningdek, xalqaro tashkilotning bir qismi bo’lish uchun siyosiy strategiya
bo`lib xizmat qilgan edi .Sharqiy Osiyodagi tartib bir xil madaniyatga ega edi.
Biroq, Tokugava Syogunati Yaponiyani neoga aylantirgan bo’lsa-da Konfutsiylik
jamiyatida milliy falsafaning asosi saqlanib qolgan. Koreya yarim oroli qadimgi
Yaponiyaning irmoqli davlati degan fikrlar mavjud edi Shuningdek, Koreya yarim
oroliga bosqinlarni yerni qaytarib olish uchun haqli urush sifatida tasvirlaydi.Ular
nazdida Koreya hududi avvaldan ularniki edi. Bundan ayonki nafaqat
bosqinchilar o`zlarini maqtashyapti, balki bu ishlari orqali Choson xalqini
mensimaslikni ham ko`rsatib berdi. 7
III BOB “So`ngi o`rta asrlar davrida Koreya – Yaponiya munosabatlari”
mavzusida pedtexnologiya qo`llash.
3.1 Mavzuni samarali o`tkazuvi metodlar
“Stol o`rtasidagi ruchka”
O`quvchilar kichik guruhlarga bo`linib (uch kishidan yetti kishigacha), o`z
guruhlarida g`oya almashishni boshlaydilar. Har kim o`z ruchka yoki qalamini
stolni o`rtasiga qo`yib, bu bilan muhokamaga o`z-хissasini qo`shganligini
bildiradi. Guruh ishtirokchilarining hammasi ruchkalarini stolning o`rtasiga
qo`ymagunga qadar, hech kim o`zining boshqa g`oyalarini bayon eta olmaydi.
Bu usul o`qituvchidan katta mahoratni talab etadi. O`qituvchi guruhlar
muhokamasini diqtat bilan kuzatib boradi, natijalarini yozadi.Muhokama
tutagandan so’ng o`qituvchi stolning ustidan hohlagan ruchkani olib, u qanday
7
Relations between Japan and Korea 2015](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_20.png)
![«hissa» qo`shganligi to`g`risida so`rashi mumkin.Ohirida o`qituvchi guruhlar
muhokamalarini baholaydi va masalaga yakun yasaydi.
Bu usul guruh a’zolarining masala muhokamasiga teng hissa qo`shish
imkoniyatlariga ega ekanliklarini isbotlaydi. Bunday munozaralarda hech kim
ustunlik qila olmaydi. Boshqalarning fikrlarini hurmat qilishga o`rgatadi.
“Xulosa daraxt hosilida” usuli
Maqsad: “Xulosa-daraxt hosilida”—Mavzuning asosiy mazmunini keltirib
chiqaruvchi savollarga javob berish natijasida tahlil qilinib,yakuniy xulosani
keltirib chiqaruvchi o’yinli usuldir.Bu o’yinli usul orqali o’quvchi mavzuning
asosiy xulosasasini chiqarishni va bir-biri bilan fikr almashinib,voqealar bayonini
yorotib borishni ta’minlaydi.
Qo’llash bosqichlaribo’yicha tavsiyalar:
1.Ko’proq o’tilgan mavzuni mustahkamlash chog’ida ishlatilishi kerak.
2.Bu usul 5-9-sinflarda amalga oshirilsa maqsadga muvofiq bo’ladi.
3.„Xulosa-daraxt xosilida” usulini o’tkazish uvhun birinchi navbatda plakatga yoki
sinf taxtasiga (1-rasmda berilgan) daraxt chiziladi va daraxt novdalariga
mavzuning asosiy mazmunini tashkil etuvchi sodda savollar hamda o’quvchilarni
fikrlashga chorlaydigan muammoli savollar yozib qo’yiladi.Sodda savollar
yozilganligining asosiy sababi sizga ma’lumki faqat agar muammoli savollar
yozilsa a’lo baholarga o’qiydigan o’quvchilar javob berishi mumkin,lekin past
o’zlashtiruvchi o’quvchilar javob](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_21.png)
![bera olmasligi mumkin.Shuning uchun ham sodda savollar sinfdagi barcha
o’quvchilar ishtirokini ta’minlaydi.Bu esa o’quvchilar o’rtasida raqobat kelitirib
chiqaradi.
4.Daraxt novdalariga yuqoridagi tartibda savollar yozib qo’yilgandan
so’ng,o’quvchilarning javoblari qisqartirilib, daraxtning „Javoblar” qismiga yozib
boriladi. Javoblar to’g’ri yoki savoldan ozroq chetlashgan,noto’g’ri bo’lsa ham
daraxtning „Javoblar” qismiga yozib boriladi. Savol tug’ilishi mumkin nima uchun
noto’g’ri yoki mavzudan ozroq chetlashgan javoblar ham
yozib boriladi.Buning asosiy sababi tahlil jarayonida o’quvchining hatosini
o’quvchilar to’g’irlashadi va bu jarayon esa baxs-munozarani keltirib chiqaradi.
5.Daraxtning „Javoblar” qismidagi javoblar o’quvchilar bilan birgalikda tahlil
qilinib eng to’g’ri va eng maqbul xulosa javobi daraxtning „Javoblar” qismidan
chiqqan „Javoblar xulosasi” qismiga yoziladi.Shu tartibda hamma savollarga javob
berib bo’lgunga qadar davom etadi.
6.„Javoblar xulosasi” qismidagi javoblarning xulosasi o’quvchilar bilan birgalikda
tahlil qilinib,eng so’nggi mavzuning asosiy xulosasi daraxtning „Yakuniy
mavzuning asosiy xulosasi” qismiga yoziladi.Ko’rinib turibdiki mavzuning asosiy
xulosasi javoblarning bosqichma-bosqich tahlili jarayonida kelib chiqayapti.
“CHAYNVORD” METODİ (6-9-sinflar uchun)
Ushbu metodni qo’llash tarix fani o’qituvchisidan biroz mas’uliyat va
mehnatni talab etadi. Darslikning muayyan bir bo’limi yoki bobi yakunlangandan
so’ng o’quvchilarning o’tilgan mavzularga oid tarixiy atama, joy va shaxs
nomlarini qanchalik o’zIashtirganliklarini sinash maqsadida chaynvord tuziladi.](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_22.png)
![Bunda so’zlar Microsoft Word matn muharriri yordamida A4 formatdagi qog’ozga
tuşhirilgan katakchalarga vertikal (yuqoridan pastga), gorizontal (chapdan o’ngga)
yoki diagonal (yuqoridan pastga) yo’nalİshlarda joylashtİrİb chiqiladi. Ortiqcha
kalaklar taşodifiy harflar bilan to’ldirkladi. O’quvchilar chaynvord ichidan
o’zlariga tanish bo’lgan so’zlami topishlari va ulami izohlab berishlari talab etiladi.
Mazkur metodni o’quvchilami har biri 4 kishidan iborat guruhlarga bo’lgan
holda qo’llash mumkin. Qaysi guruh topshiriqni tez va to’g’ri bajarsa, o’sha guruh
ishtirokchilari rag’batlantirkladi, Ushbu metodni qo’llashga 10-15 daqiqa ajratilishi
mumkin.
3.2 Zamonaviy pedtexnologiyalarni qo’llash
“Klaster” metodidan foydalanish
«Klaster» so`zi g`uncha, bog`lam ma’nosini anglatadi. Klasterlarga ajratishni
da’vat, anglash va mulohaza qilish bosqichlaridagi fikrlashni rag`batlantirish
uchun qo’llash mumkin. U asosan yangi fikrlarni o`yg`otish, mavjud bilimlarni
ro’yobga chiqarishga qaratilgan strategiya bo`lib, muayyan mavzu bo`yicha
yangicha fikr yuritishga chorlaydi. Biror mavzuni o`rganishni boshlash paytida
klasterlar tuzishdan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Klaster tuzish ketma-ketligi: Sinf yozuv taхtasi o`rtasidagi katta qog`oz
varag`iga «kalit» so`zi yoki so`z birikmasini yozing.
• Sizni fikringizcha, bu mavzuga tegishli bo`lgan so`zlar yoki so`z birikmasini
yozib chiqing.
• Tushuncha va g`oyalar o`rtasidagi o`zaro bog`lanishlarni ko`rsating.
• Eslagan variantlaringizning hammasini yozing.](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_23.png)
![Klaster tuzishda guruhdagi barcha o`quvchilarning ishtirok etishi, shu guruh uchun
g`oyalar o`zagi bo`lib хizmat qiladi.
Venn diagrammasi
Aхborotni grafik asosda tashkil qilishning bu shakli umumiy va farq qiladigan
tamonlarga ega bo`lgan ikki yoki uch mavzuni takkoslash jarayonida ishlatiladi.
Chap doira bir mavzuning o`ziga хos bo`lgan tomonlari, ung doirada ikkinchi
mavzuning o`ziga хos tomonlari yozib chiqiladi. Doiralarning tutashgan joylaridan
esa ikkala mavzuning umumiy tomonlarini ko`rsatish uchun foydalaniladi.
Venn diagrammasi ustida ishlash jarayonini qo`yidagicha amalga oshirish tavsiya
etiladi:
1. Aqliy хujum yordamida taqqoslashning asosiy parametrlarini aniqlashdir.
2. Venn diagrammasi ustida ishlash.
3. Taqqoslash natijalarining prezentasiyasi.
Bu ko`rinishdagi interaktiv ish o`quvchilarning aktiv ishtirokida bajarilib, analitik
fikrlash ko`nikmalarni hosil bo`lishiga yordam beradi.](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_24.png)
![Glossariy
Mikado -Yaponiyada imperator shunday nom bilan atalgan
Syogun-Yaponiyada harbiy qo’mondon
Sahva -Koreyada konfutsiy tarafdorlarini qatl ettirish
Imjin urushi -1592 1598 yillarda bo’lgan Yaponiya Koreya urushi
Simin -Yaponiyada shaxarliklar toifasi
Tongsina-Yaponiyaga Koreya tomonidan yuborilgan missiyalar
Joksan -hozirgi Cheonan hududi
Kobuksonlar-toshbaqa kemalar
Lyubyon-Koreyada vujudga kelgan qo’zg’alonchilar guruhi nomi
Sengoku – Yaponiyada urushayotgan viloyatlar davri
Ovari -hozirgi Ayti profekturasi](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_25.png)
![Bakuxan -Yaponiyada syogun knyazlik nomi
Xulosa
Tarixdan ma lumki, barcha davlatlar savdo aloqalarini rivojlantirish, do stlikʼ ʼ
munosabatlari o rnatish, xalqaro hamkorliklar qilish maqsadida qo shni va xorijiy
ʼ ʼ
davlatlar bilan diplomatik aloqalar olib borganlar. So’nggi o’rta asrlar davri
tarixida muhim o rin tutgan
ʼ Yaponia va Koreya tashqi aloqalarni rivojlantirishga
alohida e tibor qaratganlar. Ular tashqi siyosatda bir birlari bilan shuningdek
ʼ
boshqa davlatlar o’rtasida savdo hamda diplomatik munosabatlar o rnatishgan va
ʼ
davlatlar o rtasida doimiy elchilik almashinuvi bo lib turgan.
ʼ ʼ
So’ngi o’rta asrlarga kelib nisbatan birlashgan Yaponiya davlat Koreyaga
bosqinchilik yurishlarini boshlaydi .Tashqi aloqalarda tajavuzkorlik yo’lidan
ketadi.Bu vaqtda Koreya kuchsiz bo’lib ichki kurashlar natijasida qolgan
davlatlarga nisbatan ancha ortda edi.Koreys qo’shinlarining muntazam emasligi
ham Yaponiya hujumi vaqtida koreys mag’lubiyatining asosiy sababi bo’lib
qoldi.
Urush yetti yil davom etgan bo’lsada ikki o’rtada juda kattayo’qotishlarga olib
keldi.Ayniqsa Koreya xalqi uchun Imjin urushining asoratlari oqibatida xalq
nochor axvolda qoldi.Davlat bir necha yil o’zini o’nglab olomadi.Ko’p vaqt o’tar
o’tmay , Yaponiyadan so’ng manjurlar tomonidan Koreys davlati egallanib vassal
davlatga aylantirildi .](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_26.png)
![Yaponiyada Xidayosining vafot etishi bilan uning tajavuzkorlik harakatlari
to’xtab qoldi.Askarlar tarqalishi yuz berdi .Natijada hukumat qo’shinlarni chaqirib
olish siyosatini olib bordi .Shu tariqa ko’plab yo’qotishlarga sabab bo’lgan Imjin
urushi sulh tuzish bilan yakuniga yetdi
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1.Jahon tarixi Shuhrat Ergashev
2.Jahon Tarixi Sarimsokov
3.Valeriy Xan Koreya Tarixi
4.Relations between Japan and Korea
5.uz.efferit.com
6 http://annales.info/china/korea/perlin.htm](/data/documents/22f08164-ab80-4b5a-a2fc-99a093f314f9/page_27.png)
So’ngi o’rta asrlarda Koreya -Yaponiya munosabatlari Mundarija Kirish I BOB Qaralayotgan davrda Koreya va Yaponiya 1.1So’ngi o’rta asrlarda Yaponiya va Koreyada ichki axvol ____________3 1.2 O`rtadagi munosabatlar keskinlashuvi_________________________8 II BOB Yaponlarning Koreyaga bosqinchilik harakati 2.1 Imjin urushi boshlanishi natija va oqibatlari_____________________12 2.2Urushning ikkinchi bosqichi va Imjin urushining yakunlanishi________17 III BOB ” So’ngi o’rta asrlarda Koreya -Yaponiya” mavzusida pedtexnologiya qo’llash 3.1 Mavzuni samarali o’tkazuvchi metodlar________________________21 3.2 Interfaol o’yinlardan foydalanish_____________________________25 Glossariy__________________________________________________28 Xulosa ____________________________________________________29 Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati_______________________________30
Kirish So’nggi o’rta asrlar davrida Yaponiya va Koreya davlatlarida inqiroz sezila boshladi . Siyosiy holatlarning yomonlashuvi xalq ahvolini yanada og’irlashtirib yubordi. Ikki davlatda ham feodallarning oddiy xalq yerlarini tortib olish jarayonlari kuchaydi .Bu esa davlatlarning inqirozini belgilab bergan asosiy omillardan biri edi. Yaponiya Koreya bilan tashqi siyosatda tajovuzkor yo’lni tanladi .Koreya orollari yaqinida bo’lgan qaroqchilik harakatlari anchagina oshdi.Bu esa ikki davlat o’rtasida munosabatlar yomonlashuviga olib keladi.Yaponlarning hujumlari natijasida yetti yil davom etgan urushning boshlanishini belgilab bergan. Yaponlar bilan bo’lgan Imjin urushi va manchjurlar bosqini Koreyani halokat yoqasiga olib kelgan. Ishlab chiqarish va iqtisodiyotda inqiroz ro'y bergan. Foydalaniladigan yer maydonlari 2/3 qismga qisqarganligi natijasida hosil miqdori ham kamayib ketgan. Xususan, 1670—1671-yillarda mamlakatda 1 mln.dan ziyod aholi ochlik natijasida qirilib ketgan. Kurs ishimni yozishimdan maqsad so’nggi o’rta asrlar davridagi Yaponiya va Koreya munosabatlarini va ular o’rtasidagi diplomatik aloqalarni o’rganish .Bu mavzuni o’quvchilarga o’qitishda esa zamonaviy texnologiyalar orqali yoritib berish
I BOB Qaralayotgan davrda Koreya va Yaponiya 1.1So’ngi o’rta asrlarda Yaponiya va Koreyada ichki ahvol XV asr oxiridan markazlashgan feodal davlatni zaiflashtiruvchi inqiroz jarayonlari sezila boshladi. Siyosiy holatning yomonlashishiga iqtisodiy xarakterdagi, eng avvalo, agrar munosabatlardagi o'zgarishlar bevosita ta'sir ko'rsatdi. Feodal ayonlar va mahalliy zamindorlarning yerlarni egallash hollari ko'payib, davlat yer egaliginingtarqoqlashishi ro'y berdi, mahalliy feodal yer egaligi esa amaldagi(huquqiy rasmiylashtirilmagan bo'lsa ham) mulk belgilarini olaboshladi. Feodalllarning kuchayishi bilan markaziy hukumatning pozitsiyasi zaiflashib bordi.Hokimiyat ayonlar qo'lida jamlandi, bu esa mamlakatdagi zulm va zo'ravonlikni yanada oshirdi. Bunga javoban xalqning noroziligi oshib bordi. XVI asrda yirik dehqon qo'zg'olonlari bo'lmagan bo'lsa ham, dehqonlarning qochib ketishlari, majburiyatlarini bajarishdan bo'yin tovlashlari, mulkdorlarning qo'rg'onlariga o't qo'yishlar ko'paydi.Umuman olganda, inqirozning umumiy chuqurlashib borishi bilan bir qatorda ijtimoiy qarama-qarshilik ham ko'p karra oshib borardi va zaiflashgan mamlakat tashqi bosqinchilar uchun tobora ko'proq yoqimli luqmani eslatardi. XV asr oxiridan boshlab. markazlashgan feodal Choson davlati zaiflashuvining aniq belgilari bor edi. Feodal zodagonlar va mahalliy mulk egalari tomonidan yer egaligining kuchayishi bilan davlat tarqoq holga kelib qoldi . Mahalliy feodallari esa haqiqiy mulkdorga aylandi. Mahalliy feodallarning kuchayishi bilan markaziy hokimiyatning iqtisodiy va siyosiy mavqei zaiflashdi. Yirik yer egalarining o sishining manbai oldingi davrda amalda qo llanilganʻ ʻ yer taqsimoti bo lgan . Masalan, byurokratik zodagonlar va qirol oilasi vakillariga ʻ barcha turdagi xizmatlari uchun rasmiy ajratmalar va mukofotlar berishar edi. Eng oliy zodagonlarning yer egaliklari ayniqsa XV asrning ikkinchi yarmida kuchaydi, har bir yangi saroy to'ntarishi yoki taxt o'zgarishi bilan ko'plab yangi "faxriy arboblar" yoki maxsus yer grantlari olgan boshqa shaxslar paydo bo'la bordi. Shu
bilan birga, hukumat azolariga mamlakatdagi engyaxshi yerlar tuhfa qilinardi. Yirik yer egalari dvoryanlarining ta’sirining kuchayishi joylardagi mayda va o‘rta feodallarning maanfatlari bilan o`zaro bog`liq edi . XV asr oxiridan boshlab. siyosiy doiralarda mahalliy provinsiya zodagonlari manfaatlarini aks ettiruvchi poytaxt zodagonlari bo`lmish “faxriy zotlar” guruhi va “konfutsiy olimlari” guruhi o‘rtasida keskin kurash boshlandi. Konfutsiyning insonparvarlik va adolat, davlat manfaatlarini o'ylash tamoyillariga ishora qilib, bir guruh olimlar eski nufuzli zodagonlarni o'zboshimchalik va qonunsizlikda aybladilar. Poytaxt zodagonlarining ulkan yer egaliklari barcha viloyatlarda bo‘lib, mahalliy ma’muriyat boshiga qo‘yilgan ularning odamlari xalqni talon-taroj va zulm bilan vayron qilgan, zulm qilgan. Oliy zodagonlarning o‘zboshimchaliklari shafqatsiz zolim shahzoda Yonsanni taxtga o‘tqazgach, o‘zining haddan tashqari chegarasiga yetdi. Ayniqsa, ikki guruh o‘rtasidagi kurash keskinlashib ketdi. 1498 va 1504 yillarda Yongsan "Konfutsiy olimlarini" kaltaklashni buyurdi. Ammo xazina bo'sh bo'lgach, u o'z hokimiyatining tayanchi bo'lgan oliy zodagonlarning yer egaliklariga bostirib kirdi. Keyin katta shahar amaldorlari fitna uyushtirdilar va Yongsan taxtdan tushirildi. Hokimiyat oliy zodagonlar qo'lida qoldi. Yangi yer o‘zlashtirish, aholidan soliqlarni ko‘paytirish uchun har xil shafqatsizliklarga yo‘l qo‘ygan amaldorlarning o‘zboshimchaliklari, zo‘ravonliklari hech narsa bilan cheklanmagan edi . Mamlakatda xalq noroziligi kuchaydi. “Konfutsiy olimlari”ning qarama-qarshiligi ortib bordi. Hukmron zodagonlar hokimiyatni saqlab qolishga intilib, bir necha bor muxoliflarga qarshi harakatlar olib bordilar.Qatag'onlar qonli kechdi. Konfutsiy guruhi tarafdorlarining qatl qilinishi - sahva (olimlarni o'ldirish) jarayonlari kuchaydi. 1519 va 1545 yillarda ular massivlarga aylana bordi. Ammo ta’qiblarda o‘zlarini butun xalq manfaatlarining so‘zlovchisi sifatida ko‘rsatishga intilayotgan “Konfutsiy olimlari” muxolifat guruhining o‘jar qarshiliklarini sindira olmadi.
Bu kurash jarayonida iqtidorli yetakchilar yetishib chiqdi, ular nafaqat g‘alabaga erishdilar, balki oxir-oqibat markaziy hokimiyatda hal qiluvchi o‘rinlarni egallab, mahalliy zodagonlar tashkilotlariga tayanibish ko`rdilar. Ularning siyosiy markazlari “shon-shuhrat uylari” bo‘ldi. Deyarli barcha viloyatlarda konfutsiy maktablari va uyushmalari paydo bo`ldi. Shon-sharaf ibodatxonalari ayniqsa muhim rol o'ynadi.Bu ibodatxonalar mashhur “konfutsiy allomalari”ni ulug‘lash maqsadida qurilgan edi . Ibodatxonalar o'zlarining tarafdorlari va mahalliy aholi orasida mashhur edi. XVI asr oxiriga kelib bunday ibodatxonalar soni yuztaga yetdi. XVI asrning ikkinchi yarmida bitta konfutsiy lageri doirasida vujudga kelgan turli feodal guruhlarning o'zaro kurashi to'xtamadi. Bu kurash jarayonida doimiy siyosiy birlashmalar (ko'pincha qon qarindoshligi bo'lgan odamlardan iborat) rivojlandi. Birinchi bunday uyushmalar 1575 yilda, saroy zodagonlari o'rtasidagi bo'linish - G'arbiy va Sharq "partiyalari" ning shakllanishiga olib kelgan paytda paydo bo'lgan. G'arbiyda eski yer egalari va "hurmatli zodagonlar" manfaatlari, sharqiyda esa poytaxtda yaqinda ta'sir o'tkazgan yangi byurokratiya manfaatlari aks etgan. Keyinchalik janubiy va shimoliy "partiyalar" tuzildi. XVI asrda Koreyada feodal ekspluatatsiyasi sezilarli darajada kuchaydi. Yirik yer magnatlari, o'rta va kichik yer egalari sonining tez o'sishi bilan davlat soliqqa tortiladigan mulkni tashkil etuvchi dehqonlarning asosiy qismi yerdan mahrum bo'ldi. Shu munosabat bilan, shuningdek, ekspluatatorlarning umumiy sonining ko'payishi davlat daromadlari keskin qisqardi va markaziy hokimiyatning kuchi sezilarli darajada zaiflashdi. Daromadning kamayishi bilan sud yangi soliq va yig'imlarni belgilashga murojaat qila boshladi. Shunday qilib, ko'pchilik dehqonlar uchun harbiy xizmatning matolarda to'lanadigan harbiy soliq bilan almashtirilishi soliq yukini ancha oshirdi. Dehqonlarning umumiy halokati mamlakatda xalq noroziligining kuchayishiga olib keldi. XVI asrda Koreyada yirik dehqon qo zg olonlari bo lmagan, biroqʻ ʻ ʻ dehqonlarning qochib ketishi, majburiyatlarni bajarishdan bo yin tovlash, davlat ʻ