MUNDARIJA KIRISH ................................................................................................................. 2-4 I BOB. ITALIYANING ICHKI SIYOSATI 1.1. Italiyani birlashtirish yo’lidagi harakatlar …………………………………. 5-10 1.2. Italiyaning ijtimoiy iqtisodiy hayoti …………………………………….. 11-23 II BOB. XX ASR BOSHLARIDA ITALIYANING TASHQI SIYOSATI 2. 1. XIX - XX asrlarda Italiyada sanoat taraqqiyotining rivoji ………....…… 24-29 2. 2. XIX asr oxirida Italiyaning chet el davlatlari bilan aloqalari …………..... 30-32 XULOSA ………………………………………………………...…………… 33-34 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR …………………….………………35-36 METODLAR ..……………………………………………………………….. 37-39 1

KIRISH Mavzuning dolzarbligi. Bizning vatanimiz boy tarixga va madaniyatga egaligi bilan jahon tarixida ajralib turadi. O`zbekiston mustaqillika erishgandan so`ng milliy davlatchiligimiz shu bilan birga jahon tarxini xaqoniy ravishda o`rganish va o`zlashtirishga harakat qilina boshlandi. Jahon tarixida Italiya davlati boy tarixi bilan ajralib turadi 1 . Italiya bugungi kunda dunyoninh taraqqiy etgan davlatlaridan biri hisoblanadi. Shu bilan birgalikda qadim va boy tarixga egadir. Italiya bilan munosabatlarimiz qadim o`tmishdan hozirgi kungacha davom etmoqda. Kurs ishimiz mavzusi Italiya bo`lganligi sababli. Italiya va O`zbekiston munosabatlari tarixiga ham nazar solib o`tishimiz kerak. O zbekiston — Italiyaʻ munosabatlari — Italiya O zbekiston suverenitetini tan olganidan so ng ikkala ʻ ʻ mamlakat o rtasida savdoiqtisodiy aloqalarni yo lga qo yishga kirishildi. ʻ ʻ ʻ "O zbekiston bilan Yevropa Ittifoqi o rtasida sheriklik va hamkorlik to g risida" ʻ ʻ ʻ ʻ 1996 yil Florensiyada imzolangan bitim o zaro munosabatlarning huquqiy negizini ʻ yaratdi. 1996 yil iyunida va 2000 yil noyababrda Birinchi Prezidentimiz Islom Karimovning Italiyaga, 1997 yil mayda Italiya prezidenta, 1997 yil sentabrda Italiya Bosh vazirining O zRga tashriflari yakunida iqtisodiy, madaniy va ilmiy sohalardagi ʻ hamkorlik, ikkiyoklama soliq solinishiga yo l qo ymaslik, transport sohasidagi ʻ ʻ hamkorlik, say-yohlikni rivojlantirish, investitsi-yalarni rag batlantirish va o zaro ʻ ʻ himo-yalash to g risida muhim bitim va shartnomalar imzolandi. Italiya rahbarlariga ʻ ʻ hamroh bo lib kelgan savdo-sanoat do-iralarining namoyandalari O zbekistonning ʻ ʻ iqtisodiy salohiyati bilan tanishdilar va o zbek tadbirkorlari uchun biznes-seminar ʻ o tkazdilar. ʻ Kurs ishning maqsad va vazifalari. Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimov ta`kidlaganidek, “Albatta har qaysi xalq yoki millatning ma`naviyatini uning tarixi, 1 Mirziyoyev, Shavkat Miromonovich. Milliy taraqqiyot yo‘limizni kat’iyat bilan davom zttirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. - Toshkent: «Uzbekiston» NMIU, 2017. 2

o`ziga xos urf-odat va an`analari, hayotiy qadriyatlaridan ayri holda tasavvur etib bo`lmaydi” 2 . Har bir inson biron bir ishga kirishsa, inson o`sha olib boryotgan ishiga nisbatan o`z oldiga maqsad va vazifalar qo`yib oladi. Biz tarixchilar ko`zlagan asosiy maqsad. Italiyaning rivоjlangan kapitalistik mamlakatlardan iqtisоdiy jihatdan оrqada qоlishi sabablari. 1-jahоn urushi arafasida Italiya turli sanoatning po`lat eritish bo`yicha Gеrmaniyadan 18 marta, Frantsiyadan 5 marta оrqada qоlganligi sababini o`rganish. Cho`yan ishlab chiqarish esa Gеrmaniyadan 40 marta, Frantsiyadan 12 marta kam edi. Italiya iqtisоdiyotining rivоjlanishi nоtеkis bоrardi. Yuksalish davrlari inqirоzlar bilan almashib turardi. 1900-1903 va 1907-1908 yillarda mamlakat оg`ir iqtisоdiy inqirоzni bоshdan kеchirdi. Ko`plab kоrхоnalar yopilib, yuz minglab ishchilar ishdan haydaldi. yuqoridagi sohalarni tatqid qilish biznning asosiy mavzulardan biri hisoblanadi. Kurs ishining obekti va predmeti. XX asrning boshlaridagi siyosiy davr jarayonlar, Bu davrni o`z ichiga olganligi sababli asosiy e`tibor o`sha davrda hamda keyingi yillarda nashrdan chiqqan adabiyotlar, maqolalar, ilmiy ishlar, mustaqillik davrida e`lon qilingan xolis yoritilgan tarixiy materiallar maqola va monografiyalar shu kabilarga qaratilgan. Kurs ishining ilmiy yangiligi. Ushbu kurs ishimizni tayyorlash jarayonida, biz ko`proq tarixiy material va manbalarga, xrestomatik asarlarga va internet saytlaridan olingan ma`lumotlarga tayangan holda voqea-hodisalarni qiyosiy tahlil asosida yoritishga harakat qildim. Kurs ishining amaliy ahamiyati. Kurs ishimning ahamiyatishu davrda jahon tarixidagi bu qisqa davr tarixi, undagi ro`y bergan ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy o`zgarishlar, turli xil nazariyalarning vujudga kelishini, ularning sabab va mohiyatini chuqur va har tomonlama o`rganish orqali tarix yangi-yangi ma`lumotlar olib keladi. 2 Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – Toshkent: Ma’naviyat, 2008. – B.30. 3

Kurs ishining tuzilishi. Kurs ishi kirish, ikki bob, beshta paragraf, xulosa, foydalanilgan manba va adabiyotlar ro`yxatidan iborat. 4

I BOB. XIX ASRNING O`RTALARIDA ITALIYANING BIRLASHTIRISH UCHUN KURASH 1.1. Qayta tiklash davrida italiya milliy ozodlik harakati. Italiyani birlashtirishning dastlabki shartlari Italiyaning milliy davlat bo`lib birlashishi mamlakatda kapitalistik tuzumni barqaror qilish protsessini tezlashtirish uchun ob`ektiv shart-sharoitlar yaratib berd.i. Bu protsess burjua-demokratik revolyutsiyaning tugallanmaganligi bilan bog`liq bo`lgan maxsus tarixiy vaziyatda davom qildi. Yangidan tuzilgan burjua davlatiga og`ir feodal qoldiqlari meros qolgan edi. Italiya agrar mamlakatligicha qolaverdi; Italiyaning o`rtacha yillik sanoat mahsuloti qiymati 1861—1870 yillarda bir milliard lirani tashkil qilardi, holbuki, qishloc xo`jalik mahsulotining qiymati 3 milliard lirani tashkil qilardi. Erga asosan yirik va juda yirik zamindorlarning egalik qilishi saqlanib qolgan edi, buning ustiga dehqonlarning erdan foydalanishning qoloq formalari hukm surardi. Pomeshchiklar erining katta qsmi mayda va juda mayda uchastkalarga bo`li bu yerlar juda ogir shartlar bilan dexdonlarga ijaraga berilardi (nimkorlik, kolonat). Dehqonlar mulkdorligining salmog`i katta emas edi. Mulkdor dehqonlar juda ko`pchiligining bir gektardan oshmaydigan bir parcha chek eri bor edi. Italiyaning birlashuvidan chiqadigan ijtimoiy-siyosiy natijalarni oldindan belgilab qo`ygan narsa burjua-demokratik revolyutsiyaning tugallanmaganligi edi. Italiya davlati eski feodal davlat ele mentlaridan ancha-munchasini o`ziga meros qilib olgan burjua konstitucion monarxiya edi.Konstitutsiya konservativ kuchlarning anchagina hokimiyatga ega bo`lishini ta`minladi — bu konstitutsiya 1848 yil revolyutsiyasi davrida in`om qilib berilgan Sardiniya qirolligining mo``tadil statusiga asoslangan edi. Davlat boshlig`i ijroiya hokimiyat namoyandasi qirol edi; ministrlar, oliy fuqaro va harbiy vazifador kishilarni qirol tayinlar va vazifasidan tushirardi. Tashqi siyosat ishlari va qurolli kuchlarga qo`mondonlik qilish qirol qo`lida edi, qirolga palatani muhlatidan ilgari tarqatib yuborish huquqi berilgan edi. 5