Dars ishlanmasi Fan: Tarix Sinf: 10 Mavzu: Germaniya imperiyasining tashqi siyosati Muallif: Dars maqsadlari 1. Ta’limiy: Germaniya imperiyasining XIX asr oxiri va XX asr boshidagi tashqi siyosati, uning asosiy yo‘nalishlari haqida ma’lumot berish. Bismark davrida olib borilgan diplomatiya va Germaniyaning xalqaro maydondagi mavqeini yoritish. 2. Tarbiyaviy: Tarixiy voqealar orqali o‘quvchilarda tinchlik va barqarorlikka intilish tuyg‘usini tarbiyalash. Germaniya tashqi siyosatining saboqlarini tahlil qilib, xolis va mas’uliyatli fuqarolik pozitsiyasini shakllantirish.

3. Rivojlantiruvchi: O‘quvchilarning tarixiy voqealar orasidagi sabab-oqibat munosabatlarini aniqlash qobiliyatini rivojlantirish. O‘quvchilarning tahliliy fikrlash, tarixiy manbalardan foydalana olish ko‘nikmalarini shakllantirish. Dars jihozlari Germaniya imperiyasi xaritasi va Yevropa davlatlarining XIX asr oxiridagi siyosiy xaritasi. Multimedia vositalari (slaydlar, tarixiy hujjatlar, fotosuratlar). Darslik va qo‘shimcha materiallar. Darsning tuzilishi 1. Tashkiliy qism (5 daqiqa) O‘quvchilar bilan salomlashish. Davomatni aniqlash. O‘quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirish. Mavzu va dars maqsadlarini e’lon qilish. 2. O‘tgan mavzuni takrorlash (10 daqiqa) Savollar: 1. Germaniya imperiyasi qanday sharoitda tashkil topdi?

2. Otto fon Bismarkning ichki siyosatidagi asosiy islohotlar nimalardan iborat edi? O‘quvchilar javoblari asosida qisqacha xulosa qilish: Germaniya imperiyasi 1871- yilda tashkil topib, qisqa vaqt ichida sanoatlashgan davlatga aylangan. Bu jarayon uning tashqi siyosatida ham faol rol o‘ynagan. 3. Yangi mavzu bayoni (25 daqiqa) Kirish: 1871-yilda Germaniya imperiyasining tashkil topishi Yevropada kuchlar muvozanatini o‘zgartirdi. Germaniya tez orada kuchli davlatga aylangan bo‘lsa- da, bu kuchni ushlab turish va rivojlantirish uchun Bismark tashqi siyosatda bir qator muhim qadamlar tashladi. Asosiy qism: 1. Bismarkning tashqi siyosat strategiyasi "Temir kansler" siyosati: Otto fon Bismarkning asosiy maqsadi Yevropada barqarorlikni saqlab, Germaniya imperiyasining birligini mustahkamlash edi. Shu sababli u diplomatiyaga katta ahamiyat berdi. Fransiyani izolyatsiya qilish siyosati: Fransiyaning revansh olish xavfidan kelib chiqib, Bismark uni xalqaro maydonda yolg‘iz qoldirishga harakat qildi.

Alyanslar tizimi: Germaniya imperiyasi tashqi siyosatida ittifoqlarni shakllantirish muhim rol o‘ynadi. 1879-yilda Avstriya-Vengriya bilan harbiy ittifoq tuzildi. 1882-yilda Italiya qo‘shilib, Uchlik ittifoqi shakllandi. Rossiya bilan Reassuranse shartnomasi imzolandi. 2. Kolonial siyosat va global manfaatlar 1880-yillardan boshlab Germaniya Afrika va Osiyo bozorlariga kirishni boshladi. U Nigeriya, Kamerun va Janubiy-Sharqiy Osiyoda mustamlaka siyosatini yuritdi. Germaniya mustamlakalari Angliya va Fransiyaning manfaatlariga ziddiyatlar keltirib chiqardi, bu esa yangi xalqaro mojarolarga sabab bo‘ldi. 3. XIX asr oxiridagi inqirozlar va yangi yo‘nalishlar

Vilgelm II davrida yangi siyosat: 1890-yilda Bismark iste’foga chiqqanidan so‘ng, Germaniya tashqi siyosatida agressivroq yo‘nalish paydo bo‘ldi. Vilgelm II “dunyoviy kuch” bo‘lish siyosatini olib bordi. Fransiya va Rossiya o‘rtasidagi yaqinlashuv Germaniya uchun yangi xavf tug‘dirdi. Xulosa: Germaniya imperiyasining tashqi siyosati bir tomondan muvaffaqiyatli bo‘lib, uni kuchli davlatga aylantirgan bo‘lsa, boshqa tomondan agressiv siyosat Yevropada kuchlar muvozanatini izdan chiqardi va Birinchi jahon urushiga olib keldi. 4. Mustahkamlash (10 daqiqa) Savollar: 1. Germaniya tashqi siyosatining asosiy maqsadlari nimalardan iborat edi? 2. Bismarkning Fransiyaga nisbatan izolyatsiya siyosati qanday amalga oshirilgan? 3. Uchlik ittifoqining ahamiyati nimada?