logo

Abu Nasr Farobiy ilmiy faoliyatini o’rganish

Загружено в:

19.11.2024

Скачано:

0

Размер:

245.1103515625 KB
Mavzu: Abu Nasr Farobiy ilmiy faoliyatini 
o’rganish                                        Al Farobiy Abu Nasr ibn Muhammad — faylasuf, 
entsiklopediyachi-olim, astronom, matematik, o‘rta asrlar 
Sharq mediki, sharq arastuchilarining asosiy vakillaridan 
biri bo‘lgan. Ikkinchi ustoz (Arastudan keyin) nomiga ega 
bo‘lgan. Asosiy asarlari: “Donishmandlik gemmalari”, 
“Himmatli shahar aholisining nuqtai nazari haqida risola”, 
Ilmlar tasnifi risolasi, “Katta musiqa kitobi”.                   Hay о tining ko‘p yillarini u arab 
xalifatining siyosat va madaniyat 
markazi hisoblanmish Bog‘dodda 
o‘tkazgan. Bu yerda u “Bayt ul 
hikmat” arboblari ishlarini, yunon 
mualliflarining tarjimalarini 
o‘rganib, o‘z bilimlarini puxta 
boyitadi, taniqli olimlar bilan 
tanishib, vaqti kelganda, o‘zining 
yuqori axloqi va tafakkuri bilan ular 
orasida yetakchi o‘rinni egallaydi. 
Aynan shu yerda unga “Muallim 
Assana”, ya’ni Ikkinchi ustoz 
(Arastudan keyin ikkinchi, deya 
nazarda tutilgan) maqomi berilgan.                   Al Farobiyning ko‘p qirrali 
ilmiy tadqiqotlar natijasi 
o‘rnida “Fanlar tasnifi haqida” 
risolasini aytish mumkin. 
Unda o‘z davrining barcha 
ilmlari qat’iy tartibda sanalib, 
har bir fan ta’rifi o‘rganib 
chiqilgan.                   Farobiy doimiy ravishda dunyoning tuzilishini o‘rganishga 
harakat qilgan. Izlanishlariga ko‘ra, barchasining boshi har 
doimgiday Alloh. O‘rtasi — borliq iyerarxiyasi. Odamzod — 
dunyoni anglab, unda harakatlanuvchi nogiron. Oxiri — 
chinakam baxtga erishish.                   “ Himmatli shahar aholisining nuqtai nazari haqida 
risola” — al Farobiyning eng yetuk asarlaridan biri. 
948 yil Misrda yozilgan.                   “ Himmatli shahar” ta’limoti keltirilgan bo‘lib, uning eng 
boshida faylasuf turadi. Al Farobiy insonning maqsadi baxt 
bo‘lib, unga faqat aql-idrok orqali erishish mumkin, deya 
tahmin qilgan. Mutafakkir jamiyatni davlat bilan 
tenglashtirgan. Jamiyat — inson organizmi. “Himmatli 
shahar — tirik jonzot hayotini saqlab qolish maqsadidagi 
barcha a’zolari bir-biriga yordam beruvchi sog‘lom tana 
singari”.                   Farobi y , haqi qat dan ham  j ahon m i qy osi dagi  
i nson bo‘l gan, u o‘ zi ni ng i j odi y  y ut uql ari da 
ara b, fors, y unon, hi nd v a o‘ zi ni ng sha x si y  t urk  
m ada ni y at i ni  o‘ rgani b, um um l asht i rgan. Turk  
m ada ni y at i  sadosi  uni ng m a shhur “ K i t ab al  
m usi q al  k abi r”  (“ K at t a m usi qa k i t obi ” ) a sari da 
y aqqol  na m oy on bo‘l gan .                     Xulosa:
Farobiy qo‘lyozmalari dunyoning ko‘plab kutubxonalaridan 
joy olgan. Shuningdek, Farobiy ijodini o‘rganuvchi olimlar 
safi ham shunchalik keng. Farobiy asarlarini nashrdan 
chiqaruvchi, uning chinakam ensiklopedik merosinining 
turli jihatlardan o‘rganuvchi olimlar farobiyshunoslikka o‘z 
xissasini qo‘shib kelishmoqda .                   Foydalanilgan  saytlar:
www.wikipediya.org
https://e-library.samdu.uz

Mavzu: Abu Nasr Farobiy ilmiy faoliyatini o’rganish

Al Farobiy Abu Nasr ibn Muhammad — faylasuf, entsiklopediyachi-olim, astronom, matematik, o‘rta asrlar Sharq mediki, sharq arastuchilarining asosiy vakillaridan biri bo‘lgan. Ikkinchi ustoz (Arastudan keyin) nomiga ega bo‘lgan. Asosiy asarlari: “Donishmandlik gemmalari”, “Himmatli shahar aholisining nuqtai nazari haqida risola”, Ilmlar tasnifi risolasi, “Katta musiqa kitobi”.

Hay о tining ko‘p yillarini u arab xalifatining siyosat va madaniyat markazi hisoblanmish Bog‘dodda o‘tkazgan. Bu yerda u “Bayt ul hikmat” arboblari ishlarini, yunon mualliflarining tarjimalarini o‘rganib, o‘z bilimlarini puxta boyitadi, taniqli olimlar bilan tanishib, vaqti kelganda, o‘zining yuqori axloqi va tafakkuri bilan ular orasida yetakchi o‘rinni egallaydi. Aynan shu yerda unga “Muallim Assana”, ya’ni Ikkinchi ustoz (Arastudan keyin ikkinchi, deya nazarda tutilgan) maqomi berilgan.

Al Farobiyning ko‘p qirrali ilmiy tadqiqotlar natijasi o‘rnida “Fanlar tasnifi haqida” risolasini aytish mumkin. Unda o‘z davrining barcha ilmlari qat’iy tartibda sanalib, har bir fan ta’rifi o‘rganib chiqilgan.