logo

Afrosiyob yodgorliklari tadqiqot yutuqlari

Загружено в:

16.08.2023

Скачано:

0

Размер:

570.5 KB
MavzuMavzu
Afrosiyob yodgorlAfrosiyob yodgorl
iklari iklari 
tadqiqot yutuqlaritadqiqot yutuqlari               Afrosiyob  —  Samarqandning  qadimgi 
xarobasi. Bu nom tarixiy manbalarda qadimgi 
Samarqandga  nisbatan  faqat  17-asrdan 
boshlab  uchraydi.  Qadimgi  Samarqand  sugʻd 
manbalarida  Smarakanve  deb  atalgan.  Mil. 
av.  4-asrda  Samarqand  Aleksandr  Maqsuniy 
qoʻshinlari  tomonidan  istilo  etilgach,  yunon 
mualliflari  kundaliklarida  Maroqanda  sifatida 
eslatiladi.  Maroqanda  Smarakanvening 
yunoncha  tarjimasi.  Movarounnahrda 
somoniylar  hokimiyat  tepasiga  kelgach, 
qadimgi  Smarakanve  9-asrdan  boshlab 
Samarqand deb atala boshlandi.  XI-XV  asrlarda  turkiy  tilda  bitilgan 
adabiyotlarda  Samarqand  Semizkent 
sifatida  uchraydi.  XV   asrdan  forsiy  va 
turkiy  tillardagi  manbalarda  bir  xilda 
Samarqand  nomi  ishlatiladigan  bo ldi.ʻ  
Afrosiyob  hozirgi  Samarqandning 
shimoliy  chegarasiga  tutashgan  keng 
bo sh  tepaliklar  bo lib,  uning  maydoni 	
ʻ ʻ
219  ga.  Tepalikning  shim.  Siyob  arig i 	
ʻ
bilan  chegaralangan.  Jan.  tomondan 
„eski shahar“ deb atalgan Samarqandga 
qo shilib ketgan.	
ʻ                  Shaharning  dastlabki  tarixi  haqida  yozma 
manbalarda  ma lumotlar  juda  kam  uchraydi. ʼ
Ko hna  shaharda  o tkazilgan  arxeologik  qazishlar 	
ʻ ʻ
esa  bunday  ma lumotlarni  ko proq  bermoqda.	
ʼ ʻ  
Arxeologik  qazishmalar  bir  necha  metr  qalinlikdagi 
madaniy  qatlamlar  qanday  bo lganligini  ko rishga, 	
ʻ ʻ
boylar  va  kambag allarning  uylarini,  hunarmand	
ʻ -
larning  ustaxonalarini,  savdogarlarning  do konla	
ʻ -
rini, ko'cha va maydonlarni, shohona saroylar va
ibodatxona,  masjid  va  madra -
salarni,  mudofaa  inshootlarini, 
shaharning  suv  bilan  ta min	
ʼ -
lash tizimi va h.k.ni aniqlashga 
yordam beradi.                  Afrosiyobda  topilgan  arxeologik 
materiallar  Samarqand  miloddan  avvalgi 
VIII-V  a sr larda  Sug diyonaning  markaziy ʻ
shahri  sifatida  vujudga  kelganligini 
ko rsatadi.  Mil.  av.  329  yilda  shahar 	
ʻ
Aleksandr Maqduniy qo shinlari tomonidan 	
ʻ
vayron  etilgan,  uning  izlari  hozirgacha 
shahar  mudofaa  inshootlarida  yaxshi 
saqlangan.          Afrosiyobda qazishma ishlari ayniqsa 
Samarqandda  O zbekiston  Fanlar ʻ
Akademiyasi  Arxeologiya  instituti  tashkil 
topgach,  keng  ko lamda  kuchaydi.  Ya . 	
ʻ
G .  G ulomovdan  so ng  Afrosiyobdagi 	
ʻ ʻ ʻ
arxeologik qazishmalarga G.V.  Shishkina, 
Sh.Toshxo jaevlar  rahbarlik  qildi. 	
ʻ
Keyingi  yillarda  (1989 - yildan) 
Afrosiyobni  arxeologik  jihatdan  tadqiq 
etish  ishiga  fransuz  arxeologlari  —  Pol 
Bernar, Frans Grene va b. jalb etilgan.                  Fransuz  arxeologik  missiyasi  O zbekiston ʻ
arxeologlari  bilan  (M.Isomiddinov  va  b.) 
hamkorlikda Afrosiyobni o rganishda qatnashmoqsa. 	
ʻ
O zbek  va  fransuz  olimlarining  hamkorlikda  olib 	
ʻ
borgan  tadqiqot  natijalari  qadimgi  Samarqand 
tarixiga  oid  qator  masalalarga  aniqlik  kiritdi,  ya ni 	
ʼ
miloddan  avvalgi  VI-V  asrlarga  taalluqli  shahar 
mudofaa  devorlari  ostidan  guvalaqdan  qurilgan 
yanada  qadimgi  devor  qoldiqlari  ochilib, 
Samarqandning  yoshi  miloddan  avvalgi  8-asr 
o rtalariga  oid  ekanligi  isbotlaydi;  shaharning  arki 	
ʻ
a lo  qismidan  milodiy 
ʼ VIII  asrga  oid  murabba 
(70x70)  shaklidagi  Samarqand  ixshidlarining 
mahobatli  saroyi  qoldiqlari  ochildi.  Afrosiyobda 
arxeologik tadqiqot ishlari davom etmoqda.

MavzuMavzu Afrosiyob yodgorlAfrosiyob yodgorl iklari iklari tadqiqot yutuqlaritadqiqot yutuqlari

Afrosiyob — Samarqandning qadimgi xarobasi. Bu nom tarixiy manbalarda qadimgi Samarqandga nisbatan faqat 17-asrdan boshlab uchraydi. Qadimgi Samarqand sugʻd manbalarida Smarakanve deb atalgan. Mil. av. 4-asrda Samarqand Aleksandr Maqsuniy qoʻshinlari tomonidan istilo etilgach, yunon mualliflari kundaliklarida Maroqanda sifatida eslatiladi. Maroqanda Smarakanvening yunoncha tarjimasi. Movarounnahrda somoniylar hokimiyat tepasiga kelgach, qadimgi Smarakanve 9-asrdan boshlab Samarqand deb atala boshlandi.

XI-XV asrlarda turkiy tilda bitilgan adabiyotlarda Samarqand Semizkent sifatida uchraydi. XV asrdan forsiy va turkiy tillardagi manbalarda bir xilda Samarqand nomi ishlatiladigan bo ldi.ʻ Afrosiyob hozirgi Samarqandning shimoliy chegarasiga tutashgan keng bo sh tepaliklar bo lib, uning maydoni ʻ ʻ 219 ga. Tepalikning shim. Siyob arig i ʻ bilan chegaralangan. Jan. tomondan „eski shahar“ deb atalgan Samarqandga qo shilib ketgan. ʻ