logo

AGROSANOAT MAJMUASI

Загружено в:

16.08.2023

Скачано:

0

Размер:

6832.80078125 KB
AGROSANOAT MAJUMASI А gr о s а n оа t m а jmu а si O‘zb е kist о nd а  t а rm о ql а r а r о 
m а jmu а l а rning d а stl а bki v а  y е t а kchisidir. U qishl о q 
х o‘j а ligi n е gizid а  sh а kll а ng а n. Agrosanoat majmuasi (ASM)  – qishloq xo‘jalik 
mahsulotini yetishtirish va uni iste’molchiga yetkazish 
jarayonida aloqador barcha tarmoqlar uyg‘unligidir. Qishl о q  х o‘j а ligi bil а n u y е tishtirg а n m а hsul о tl а rni 
q а yt а  ishl а ydig а n y е ngil v а о ziq- о vq а t s а n оа ti 
t а rm о ql а ri d а’ f а t а n  А SM tuzilm а sini t а shkil etg а n.  Bul а rg а  qo‘shimch а  r а vishd а  qishl о q  х o‘j а ligid а 
f о yd а l а nil а dig а n m еха nizml а rni ishl а b chiq а r а dig а n v а 
ul а rni t а’ mirl а ydig а n k о r хо n а l а r, min е r а l o‘g‘it h а md а 
o‘simlik z а r а rkun а nd а l а rig а  q а rshi qo‘ll а nil а dig а n 
m о dd а l а r ishl а b chiq а r а dig а n kimyo s а n оа ti t а rm о ql а ri 
h а m  А SMg а  kir а di. Bu t а rm о ql а r  а slid а о g‘ir s а n оа tg а  t е gishli bo‘ls а- d а, 
а mm о  ul а r ishl а b chiq а rish ko‘l а mi v а  s а m а r а d о r-
ligining b е lgil о vchi  о mili ek а nid а n  А SMda birinchi 
guruhni, qishl о q  х o‘j а ligi ikkinchi, qishl о q  х o‘j а ligi 
m а hsul о tl а rini q а yt а  ishl а ydig а n t а rm о ql а r uchinchi 
guruhni t а shkil et а di (53-r а sm). Iqtis о diyotd а  b а nd  а h о lining k а tt а  qismi  А SM 
t а rm о ql а rid а  m е hn а t qil а di. Ch а k а n а  s а vd о ning  а s о siy 
qismini qishl о q  х o‘j а ligi m а hsul о tl а ri yoki shu 
m а hsul о tl а rni q а yt а  ishl а b t а yyorl а ng а n t о v а rl а r 
s а vd о si t а shkil et а di.  D е m а k,  ха lqimiz f а r о v о nligi, d а stur хо ni-miz to‘kinligi, 
yan а  h а m muhimi,  а h о lining ish bil а n b а ndligi  А SM 
h о l а tig а  b о g‘liq. А fsuski, must а qillikk а ch а  bo‘lg а n d а vrd а  O‘zb е kist о n-
d а  p ах t а  yakk а  h о kimligining hukmr о nligi qishl о q 
х o‘j а ligi t а rm о ql а rini uyg‘un riv о jl а ntirish imk о nini 
b е rm а di.  N а tij а d а  s а n оа t m а hsul о tl а ri q а t о ri  а yrim  о ziq- о vq а t 
m а hsul о tl а ri h а m ch е td а n k е ltirildi. Endilikd а  bu 
n о m а qbulchilikni ikki yo‘l bil а n s о bitq а d а m b а rt а r а f 
etilm о qd а. Birinchid а n, qishl о q  х o‘j а ligid а  ekin m а yd о nl а ri t а rkibi 
tubd а n o‘zg а rtirildi. Ekin m а yd о nl а rini  о ptim а ll а sh-
tirish v а  qishl о q  х o‘j а ligi ekinl а rini r а y о nl а shtirish
b о r а sid а  h а r t о m о nl а m а  pu х t а  o‘yl а ng а n siyos а t  о lib 
b о ril а yotg а ni eng muhim  хо m а shyo v а  eksp о rtb о p m а hsul о t bo‘lmish 
p ах t а  y е tishtirishning nisb а t а n b а r q а r о r h а jmini s а ql а -
g а n h о ld а  b о shq а  qishl о q  х o‘j а ligi m а hsul о tl а ri y е tish-
tirishni bir n е ch а  marta ko‘p а ytirish imk о nini b е rdi.  Eng muhimi,  ха lqimizni  о ziq- о vq а t m а hsul о tl а ri bil а n 
to‘liq t а’ minl а shg а  z а min tug‘dirdi. 2017-yilda   2000-yilg а  nisb а t а n g‘ а ll а  y е tishtirish 2 mar-
ta, k а rt о shk а  – 4 m а rt а,  s а bz а v о t – 4,3marta, uzum – 2,7 
m а rt а,  go‘sht v а  sut – 3 marta, tu х um – 4,8 marta  о shdi. Ikkinchid а n, y е rg а  bo‘lg а n mulk sh а kli o‘zg а rtirildi. 
M а’ lumki, must а qillikdan oldingi d а vrd а  d е hq о nl а r 
y е rd а n butkul m а hrum edi. N а tij а d а  qishl о q  х o‘j а ligid а 
ishl а shg а  ishtiyoq sus а yib t а dbirk о rlik z а v о l ko‘rdi. Endilikd а  d е hq о n  х o‘j а ligi, f е rm е r  х o‘j а ligi k а bi mulk-
chilikning  х ilm а-х il sh а kll а ri q а r о r t о pdi v а  qishl о q 
х o‘j а ligid а  ishl а b chiq а ril а yotg а n m а hsul о tl а rning 
а s о siy qismi ul а r hiss а sig а  to‘g‘ri k е lm о qd а ( 54 - r а sm). К o‘p t а rm о qli f е rm е r  х o‘j а likl а ri qishl о q  х o‘j а lik 
m а hsul о tl а rini y е tishtirish bil а n birg а,  ul а rni q а yt а 
ishl а shd а  s а m а r а li f ао liyat ko‘rs а tm о qd а.  Z е r о, 
s а n оа tsiz qishl о q  х o‘j а ligini riv о jl а ntirib bo‘lm а ydi.  Qishl о q  х o‘j а ligi s а n оа t (ishl а b chiq а rish v о sit а l а ri, 
m а’ d а nli o‘g‘itl а r ishl а b chiq а rish)d а n b о shl а nib,
(y е tishtirilg а n  х om а shyoni q а yt а  ishl а sh) s а n оа t bil а n 
tug а ydi.  Bu ikki t а rm о q o‘rt а sid а gi  а l о q а а gr о s а n оа t 
int е gr а tsiyasi  а t а lib, u t о b о r а  chuqurl а shib b о r а v е r а di. Foydalanilgan adabiyotlar:
•
P. Musayev, J. Musayev – Geogragfiya (O‘zbekiston 
ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi) – umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarining 8-sinfi uchun darslik – “Sharq” 
nashriyoti – Toshkent – 2014,2019 / 
www.eduportal.uz

AGROSANOAT MAJUMASI

А gr о s а n оа t m а jmu а si O‘zb е kist о nd а t а rm о ql а r а r о m а jmu а l а rning d а stl а bki v а y е t а kchisidir. U qishl о q х o‘j а ligi n е gizid а sh а kll а ng а n.

Agrosanoat majmuasi (ASM) – qishloq xo‘jalik mahsulotini yetishtirish va uni iste’molchiga yetkazish jarayonida aloqador barcha tarmoqlar uyg‘unligidir.

Qishl о q х o‘j а ligi bil а n u y е tishtirg а n m а hsul о tl а rni q а yt а ishl а ydig а n y е ngil v а о ziq- о vq а t s а n оа ti t а rm о ql а ri d а’ f а t а n А SM tuzilm а sini t а shkil etg а n.

Bul а rg а qo‘shimch а r а vishd а qishl о q х o‘j а ligid а f о yd а l а nil а dig а n m еха nizml а rni ishl а b chiq а r а dig а n v а ul а rni t а’ mirl а ydig а n k о r хо n а l а r, min е r а l o‘g‘it h а md а o‘simlik z а r а rkun а nd а l а rig а q а rshi qo‘ll а nil а dig а n m о dd а l а r ishl а b chiq а r а dig а n kimyo s а n оа ti t а rm о ql а ri h а m А SMg а kir а di.