Bobur va Boburiylar sulolasi

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

3877 KB

Скачать

MM
avzu: avzu:

Bobur va Boburiylar sulolasiBobur va Boburiylar sulolasi

RejaReja
1. Z. M. Boburning hayot yo’li1. Z. M. Boburning hayot yo’li
2. Uning ilmiy merosi2. Uning ilmiy merosi
3. Boburiylar sulolasi3. Boburiylar sulolasi
4. O’zbekistonda Bobur siymosi4. O’zbekistonda Bobur siymosi

Hindistonning buyuk davlat arbobi Javoharl’al Hindistonning buyuk davlat arbobi Javoharl’al
Neru o’zining “Hindistonning kashf etilishi” Neru o’zining “Hindistonning kashf etilishi”
nomli asarida Bobur haqida shunday yozadi: nomli asarida Bobur haqida shunday yozadi:
-Bobur dilbar shaxs, uyg’oning davriga xos -Bobur dilbar shaxs, uyg’oning davriga xos
hukmdor, dovyurak, mard, tadbirkor inson, u hukmdor, dovyurak, mard, tadbirkor inson, u
san’atni, adabiyotni sevgan, hayot nafosatidan san’atni, adabiyotni sevgan, hayot nafosatidan
lazzatlana bilgan. Uning nabirasi Akbar yana lazzatlana bilgan. Uning nabirasi Akbar yana
ham dilbarroq va ko’p yaxshi fazilatlarga ega ham dilbarroq va ko’p yaxshi fazilatlarga ega
bo’lgan… Boburning Hindistonga kelishi tufayli bo’lgan… Boburning Hindistonga kelishi tufayli
Hindistonda buyuk o’zgarishlar sodir bo’ldi, Hindistonda buyuk o’zgarishlar sodir bo’ldi,
san’atda, hayotda, me’morchilikda va san’atda, hayotda, me’morchilikda va
madaniyatning boshqa soxalarida yangicha madaniyatning boshqa soxalarida yangicha
serilhom taraqqiyot yuz berdi.serilhom taraqqiyot yuz berdi.

Hayotiy faoliyatiHayotiy faoliyati

1483-yili Andijonda Umarshayxmirzoning oilasida dunyoga 1483-yili Andijonda Umarshayxmirzoning oilasida dunyoga
keldi. keldi.

1494-yili otasining fojeali vafoti tufayli 12 yoshida taxtga 1494-yili otasining fojeali vafoti tufayli 12 yoshida taxtga
o’tirdi.o’tirdi.



1497-yili barcha tashqi xavflarni bartaraf etgach, 1497-yili barcha tashqi xavflarni bartaraf etgach,
Samarqanda birinchi bor yurish qildi. 7 oy qamal qilib, ortga Samarqanda birinchi bor yurish qildi. 7 oy qamal qilib, ortga
qaytadi. qaytadi.

1498-yilda ham yurish qildi, lekin muvaffaqqiyatsiz yakunlandi.1498-yilda ham yurish qildi, lekin muvaffaqqiyatsiz yakunlandi.

1500-yili uchinchi yurishi. Shayboniyxonni shahar 1500-yili uchinchi yurishi. Shayboniyxonni shahar
tashqaridaligidan foydalanib, 240 kishilik qo’shin bilan tashqaridaligidan foydalanib, 240 kishilik qo’shin bilan
Samarqandni egalladi.Samarqandni egalladi.

1501-yili Shayboniyxonni 6 oylik qamalidan so’ng, Saripul 1501-yili Shayboniyxonni 6 oylik qamalidan so’ng, Saripul
jangida mag`lubiyatga uchrab, shaharni tashlab chiqadi. Shu jangida mag`lubiyatga uchrab, shaharni tashlab chiqadi. Shu
yili Andijonga qaytadi. yili Andijonga qaytadi.

1504-yili Qobulni egalladi1504-yili Qobulni egalladi

1526-yili o`zining 12 ming kishilik qo’shini bilan 100 ming 1526-yili o`zining 12 ming kishilik qo’shini bilan 100 ming
qo’shinga ega Bahlul Lodini yengib, Hindistonni egalladi.qo’shinga ega Bahlul Lodini yengib, Hindistonni egalladi.

1530-yili 47 yoshida Agrada vafot etdi.1530-yili 47 yoshida Agrada vafot etdi.

Ilmiy merosi:Ilmiy merosi:

“ “
Bobur devoni”Bobur devoni”


Islom dini asoslarini yoritib beruvchi Islom dini asoslarini yoritib beruvchi
“Mubayyin” nomli she’riy risolasi“Mubayyin” nomli she’riy risolasi

““
Volidiya”Volidiya”


O`zi ixtiro qilgan “Xatti Boburiy” nomli O`zi ixtiro qilgan “Xatti Boburiy” nomli
alfavit jadvali.alfavit jadvali.


Har sohani o’zida mujassam qilgan Har sohani o’zida mujassam qilgan
“Boburnoma” asarlari.“Boburnoma” asarlari.

« Boburnoma » haqida « Boburnoma » haqida

Bobur ijodiy me’rosining eng kattasi va eng Bobur ijodiy me’rosining eng kattasi va eng
muhimi Markaziy Osiyo, Afg’oniston, Eron va muhimi Markaziy Osiyo, Afg’oniston, Eron va
Hindiston xalqlarining tarixi va Hindiston xalqlarining tarixi va
geografiyasiga oid eng qimmatli ma’lumotlarni geografiyasiga oid eng qimmatli ma’lumotlarni
o’z ichiga olgan “Boburnoma” asaridir.o’z ichiga olgan “Boburnoma” asaridir.


Asarning asl nomi “Boburiya” bo’lsada, uni Asarning asl nomi “Boburiya” bo’lsada, uni
“Vaqoe” , “Tuzuki Boburiy” deb atadilar, “Vaqoe” , “Tuzuki Boburiy” deb atadilar,
keyinchalik bu asar “Boburnoma” nomi bilan keyinchalik bu asar “Boburnoma” nomi bilan
mashhur bo’lib ketdi. mashhur bo’lib ketdi.

““
Boburnoma” Boburning o’zi tomonidan nasrda Boburnoma” Boburning o’zi tomonidan nasrda
yozilgan asar bo’lib, u 1493-1529 yillarni o’z yozilgan asar bo’lib, u 1493-1529 yillarni o’z
ichiga oladi.ichiga oladi.


Bobur Hind diyorida ko’plab ishlarni Bobur Hind diyorida ko’plab ishlarni
amalga oshirdi. amalga oshirdi.

Hindistondagi din-mazhab janjallarini Hindistondagi din-mazhab janjallarini
oldini olishga, mamlakatda oldini olishga, mamlakatda
osoyishtalik qaror toptirishga urindi. osoyishtalik qaror toptirishga urindi.

Adolatli qonunlar chiqardi. Adolatli qonunlar chiqardi.

G'ayridinlik solig'i (juz'ya)ni bekor G'ayridinlik solig'i (juz'ya)ni bekor
qildi.qildi.

O'lgan erning tirik xotinini murda O'lgan erning tirik xotinini murda
bilan birga yoqishni ta'qiqladi.bilan birga yoqishni ta'qiqladi.

Boburning hayoti va faoliyatiga doir Boburning hayoti va faoliyatiga doir
asarlar asarlar

Fransiyalik Flora Anna Stilning “Boburxon” Fransiyalik Flora Anna Stilning “Boburxon”
(Parij, 1940) (Parij, 1940)

Fernard Grenardning “Bobur” (Parij, 1930) Fernard Grenardning “Bobur” (Parij, 1930)

AQShlik Xarold Lembning “Bobur - yo‘lbars” AQShlik Xarold Lembning “Bobur - yo‘lbars”
(Nyu-York, 1961) (Nyu-York, 1961)

Vamber Gaskonining “Bobur va uning avlodlari Vamber Gaskonining “Bobur va uning avlodlari
yoki Buyuk mo‘g‘ullar” (Nyu-York, 1980)yoki Buyuk mo‘g‘ullar” (Nyu-York, 1980)

Hindistonlik Muni La’l Bobur va boburiylar Hindistonlik Muni La’l Bobur va boburiylar
haqida 6 ta roman yozgan. haqida 6 ta roman yozgan.

O’zbek adabiyotida P. Qodirov, B. Boyqobilov, O’zbek adabiyotida P. Qodirov, B. Boyqobilov,
X. Sultonov Boburga bag‘ishlab roman, qissa X. Sultonov Boburga bag‘ishlab roman, qissa
va doston yaratganlar.va doston yaratganlar.


Humoyunmirzo 1508-yilda Kobulda Humoyunmirzo 1508-yilda Kobulda
tug’iladitug’iladi

1530-1556 yillarda hukmronlik 1530-1556 yillarda hukmronlik
qiladi. qiladi.

Bobur vorisi bo’lmish Humoyunga Bobur vorisi bo’lmish Humoyunga
eng boy yerlar, Ganga daryosi eng boy yerlar, Ganga daryosi
havzasi, Panjob, Sharqiy havzasi, Panjob, Sharqiy
Afg’onistonni bergan bo’lsa, Kobul va Afg’onistonni bergan bo’lsa, Kobul va
Qandahor esa uning ukalariga tegdi. Qandahor esa uning ukalariga tegdi.

1530-yilda Humoyunga qarshi 1530-yilda Humoyunga qarshi
afg’onlarning sur qabilasi g’alayon afg’onlarning sur qabilasi g’alayon
ko’tardi. ko’tardi.

Uning hukmronlik yillari asosan Uning hukmronlik yillari asosan
jangu-jadal bilan kechdi. jangu-jadal bilan kechdi.

Lekin shunga qaramay, ajoyib Lekin shunga qaramay, ajoyib
inshootlar qurdirdi va hind diyorida inshootlar qurdirdi va hind diyorida
bir qator islohotlar o’tqazdi.bir qator islohotlar o’tqazdi.

Akbarshoh hukmronligi Akbarshoh hukmronligi

Dastavval Akbarshoh qo’shinlari Sind, Kashmir, Dastavval Akbarshoh qo’shinlari Sind, Kashmir,
Madva va Qandanhorni o’z hokimligiga qaytardi. Madva va Qandanhorni o’z hokimligiga qaytardi.

Keyinchalik Dakan sultonligi, Gujarat va Keyinchalik Dakan sultonligi, Gujarat va
Bengaliya bosib olindi.Bengaliya bosib olindi.

Akbarshoh o’tkazgan islohatlar ham alohida Akbarshoh o’tkazgan islohatlar ham alohida
ahamiyatga molikdir.ahamiyatga molikdir.

Uning yirik yer egaligi sohasidagi islohatlar Uning yirik yer egaligi sohasidagi islohatlar
mamlakatdagi siyosiy barqarorlikni ta’minlaydimamlakatdagi siyosiy barqarorlikni ta’minlaydi

Akbarshoh ilm-ma’rifatga tashna bo’lib, uning Akbarshoh ilm-ma’rifatga tashna bo’lib, uning
davrida maxsus davlat tasviriy san’at korxonasi davrida maxsus davlat tasviriy san’at korxonasi
va rasmlar bo’linmasi – naqqoshlik ta’sis etilgan. va rasmlar bo’linmasi – naqqoshlik ta’sis etilgan.

Shoh Jahon podsholigi davri Shoh Jahon podsholigi davri


Uning podsholigi yillarida Hindistonning Uning podsholigi yillarida Hindistonning
iqtisodiy va madaniy yuksalishi ayniqsa iqtisodiy va madaniy yuksalishi ayniqsa
kuchaydi. kuchaydi.

Shoh Jahon masjidlar, go’zal madrasalar va Shoh Jahon masjidlar, go’zal madrasalar va
maqbaralar, sharqona saroylar qurdirdi. maqbaralar, sharqona saroylar qurdirdi.

Shoh Jahon davrida Dehli shahridagi jome’ Shoh Jahon davrida Dehli shahridagi jome’
masjidi, Qizil Fort qal’a-saroyi va boshqa masjidi, Qizil Fort qal’a-saroyi va boshqa
me’morchilik durdonalari yaratildi.me’morchilik durdonalari yaratildi.

Uning hukmronlik yillarida qurilgan va hozirgi Uning hukmronlik yillarida qurilgan va hozirgi
kunga qadar “Hindiston marvaridi” deb atalib kunga qadar “Hindiston marvaridi” deb atalib
kelinayotgan Agra shahridagi Toj Mahal kelinayotgan Agra shahridagi Toj Mahal
maqbarasi haqiqiy mo’jizadir.maqbarasi haqiqiy mo’jizadir.

Mustaqil O’zbeksitonimizda Mustaqil O’zbeksitonimizda
Boburning nomini tiklash uchun ko’p Boburning nomini tiklash uchun ko’p
ishlar qilinmoqda. Bir necha ishlar qilinmoqda. Bir necha
joylarda, xususan Boburning ona joylarda, xususan Boburning ona
yurti bo’lmish Andijonda qad yurti bo’lmish Andijonda qad
ko’targan Bobur yodgorligi bunga ko’targan Bobur yodgorligi bunga
yaqqol misoldir. Uning ilmiy yaqqol misoldir. Uning ilmiy
asarlarini olimlar o’rganishda davom asarlarini olimlar o’rganishda davom
etishmoqda.etishmoqda.

MM avzu: avzu: Bobur va Boburiylar sulolasiBobur va Boburiylar sulolasi

RejaReja 1. Z. M. Boburning hayot yo’li1. Z. M. Boburning hayot yo’li 2. Uning ilmiy merosi2. Uning ilmiy merosi 3. Boburiylar sulolasi3. Boburiylar sulolasi 4. O’zbekistonda Bobur siymosi4. O’zbekistonda Bobur siymosi

Hindistonning buyuk davlat arbobi Javoharl’al Hindistonning buyuk davlat arbobi Javoharl’al Neru o’zining “Hindistonning kashf etilishi” Neru o’zining “Hindistonning kashf etilishi” nomli asarida Bobur haqida shunday yozadi: nomli asarida Bobur haqida shunday yozadi: -Bobur dilbar shaxs, uyg’oning davriga xos -Bobur dilbar shaxs, uyg’oning davriga xos hukmdor, dovyurak, mard, tadbirkor inson, u hukmdor, dovyurak, mard, tadbirkor inson, u san’atni, adabiyotni sevgan, hayot nafosatidan san’atni, adabiyotni sevgan, hayot nafosatidan lazzatlana bilgan. Uning nabirasi Akbar yana lazzatlana bilgan. Uning nabirasi Akbar yana ham dilbarroq va ko’p yaxshi fazilatlarga ega ham dilbarroq va ko’p yaxshi fazilatlarga ega bo’lgan… Boburning Hindistonga kelishi tufayli bo’lgan… Boburning Hindistonga kelishi tufayli Hindistonda buyuk o’zgarishlar sodir bo’ldi, Hindistonda buyuk o’zgarishlar sodir bo’ldi, san’atda, hayotda, me’morchilikda va san’atda, hayotda, me’morchilikda va madaniyatning boshqa soxalarida yangicha madaniyatning boshqa soxalarida yangicha serilhom taraqqiyot yuz berdi.serilhom taraqqiyot yuz berdi.

Hayotiy faoliyatiHayotiy faoliyati  1483-yili Andijonda Umarshayxmirzoning oilasida dunyoga 1483-yili Andijonda Umarshayxmirzoning oilasida dunyoga keldi. keldi.  1494-yili otasining fojeali vafoti tufayli 12 yoshida taxtga 1494-yili otasining fojeali vafoti tufayli 12 yoshida taxtga o’tirdi.o’tirdi.  1497-yili barcha tashqi xavflarni bartaraf etgach, 1497-yili barcha tashqi xavflarni bartaraf etgach, Samarqanda birinchi bor yurish qildi. 7 oy qamal qilib, ortga Samarqanda birinchi bor yurish qildi. 7 oy qamal qilib, ortga qaytadi. qaytadi.  1498-yilda ham yurish qildi, lekin muvaffaqqiyatsiz yakunlandi.1498-yilda ham yurish qildi, lekin muvaffaqqiyatsiz yakunlandi.  1500-yili uchinchi yurishi. Shayboniyxonni shahar 1500-yili uchinchi yurishi. Shayboniyxonni shahar tashqaridaligidan foydalanib, 240 kishilik qo’shin bilan tashqaridaligidan foydalanib, 240 kishilik qo’shin bilan Samarqandni egalladi.Samarqandni egalladi.  1501-yili Shayboniyxonni 6 oylik qamalidan so’ng, Saripul 1501-yili Shayboniyxonni 6 oylik qamalidan so’ng, Saripul jangida mag`lubiyatga uchrab, shaharni tashlab chiqadi. Shu jangida mag`lubiyatga uchrab, shaharni tashlab chiqadi. Shu yili Andijonga qaytadi. yili Andijonga qaytadi.  1504-yili Qobulni egalladi1504-yili Qobulni egalladi  1526-yili o`zining 12 ming kishilik qo’shini bilan 100 ming 1526-yili o`zining 12 ming kishilik qo’shini bilan 100 ming qo’shinga ega Bahlul Lodini yengib, Hindistonni egalladi.qo’shinga ega Bahlul Lodini yengib, Hindistonni egalladi.  1530-yili 47 yoshida Agrada vafot etdi.1530-yili 47 yoshida Agrada vafot etdi.

Bobur va Boburiylar sulolasi

15.08.2023

0

3877 KB

Похожие