logo

Ilk õrta asrlarda Janubiy sharqiy Osiyo

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2026.693359375 KB
ILK ÕRTA  ASRLARDA JANUBIY 
SHARQIY OSIYO  •
Tarix
•
IV asr davomida Janubiy Osiyoning ko'plab joylarida Dehli Sultonligiga qarshi 
qo'zg'olonlar ko'tarildi. Muhammad bin Tug'loq vafotidan so'ng, 1352 yilda Dehli 
Sultonligi parchalana boshlaganligi sababli Bengal Sultonligi hokimiyat tepasiga 
keldi. Bengal Sultonligi XVI asr boshlarida hokimiyatda qoldi. Mo'g'ul imperiyasi 
qo'shinlari tomonidan qayta tiklandi. Bengal Sultonligining davlat dini Islom edi 
va uning boshqaruvi ostidagi mintaqa, oxir-oqibat zamonaviy Bangladesh xalqi 
sifatida paydo bo'lgan mintaqa, Islomning sinkretik shaklini rivojlantirdiDekan 
mintaqasida, Hindlar qirolligi  Vijayanagara   imperiyasi  1336 yilda hokimiyat 
tepasiga keldi va XVI asrda hokimiyatda qoldi, undan keyin u haketdi. [136] [137]
m 
qayta qo'lga kiritilib, Mo'g'ul imperiyasiga singib    •
Mintaqada xilma-xil qazilma boyliklar bor. Ayniqsa, qalayi, volfram kabi rangli metallarning yirik korlari bor. 
Shuningdek, rux, qo'rg'oshin, temir rudasi, turli nodir va asl metallar, ko'mir, neft, tabiiy gaz boyliklariga 
ham ega. 
•
Keyingi yillarda dengiz sayozliklaridan ancha istiqbolli neft va gaz konlari topi Imoqda. Yer osti boyliklariga, 
ayniqsa, Indoneziya, Malayziya, Bruney, Vyetnam kabi davlatlar ancha boy.
  Janubi-sharqiy Osiyonning iqlimi musson tiplidir. U, ayniqsa, materik va unga tutash orollarda yaqqol 
seziladi.
  Hozirgi vaqtda Janubi-sharqiy Osiyoning aholisi 629 mln. kishidan iborat. Mintaqada aholi tabiiy o'sish 
hisobiga ancha tez (yiliga 8 mln. kishi)  `о smoqda. Aholining o'sish sur’atlari Kambodja, Laos, Vyetnam kabi 
mamlakatlarda, ayniqsa, yuqori. 
•
Ularda tabiiy o'sish har 1000 kishiga 20-22 kishidan to'g'ri keladi. Nisbatan yaxshi rivojlangan Singapur, 
Tailand, Indoneziya kabi mamlakatlarda esa bu ko'rsatkich, aksincha, past. Ularda bu ko'rsatkich 5-10 
kishinini tashkil qiladi.    •
Xo`jaligi, transporti, tashqi iqtisodiy aloqalari va ichki tafovutlari
•
Osiyoda bir qator yangi industrial mamlakatlar shakllandi. Ana shunday 
mamlakatlar qatoriga Janubi-sharqiy Osiyoning dastlab Singapur, so`ngra 
Malayziya, Tailand, Bruney davlatlari ham qo`shildilar. Indoneziya va 
Filippinning ham ijtimoiy hayotida keskin jonlanishlar ko`zga tashlanmoqda. 
•
Hozirgi vaqtda Janubi-sharqiy Osiyo mintaqasi iqtisodiyotida sanoat ishlab 
chiqarishning ahamiyati tobora ortib bormoqda. Mintaqa YIM ning 40,7% i 
sanoatga, 24,7% i qishloq xo`jaligiga va 34,6% i xizmat ko`rsatish sohasiga 
to`g`ri keladi.     •
Janubi-sharqiy  Osiyoda  transportning  o`ziga  xos  tarmoqlari  rivojlangan.  Mamlakatlar 
iqtisodiyotida dengiz va daryo  transportining roli,  ayniqsa, katta. Temiryo`l va avtomobil 
transporti  mamlakatlarda  ikkinchi  darajali  ahamiyatga  ega.  Havo  transporti  ko`proq 
xalqaro aloqalarda muhim o`rin tutadi. 
•
  Janubi-sharqiy  Osiyo  mamlakatlari  rekreatsiya  resurslariga  juda  boy  bo`lganligi  sababli, 
xalqaro turizm va dam olish tarmoqlari juda tez rivojlanmoqda. 
•
Mintaqa mamlakatlari jahon miqyosida eksport-import aloqalarida faol qatnashib 
kelmoqda. Ayrim mamlakatlar ichida eksport-import hajmining kattaligi bo`yicha 
Singapur (45,0 %), Malayziya (17,3 %), Tailand (14,7 %) va Indoneziya (10,8%) ajralib 
turadi. Mintaqada 2012-yilda 3,5 trln. AQSH dollariga teng YIM ishlab chiqarildi.     •
  Malakka mamlakatlari  
•
Malayziya, Singapur va Tailand. Mintaqa hududining 20 % i, aholisining 16 
% ini o`zida birlashtirgan bu mamlakatlar aholi jon boshiga tabiiy kauchuk, 
sholi, kokos palmasi moyi yetishtirishda jahonda yetakchilik qiladi.  Ular 
og`ir sanoat tarmoqlari (elekr stansiyasi, turli kemalar va port texnikalari, 
elektrotexnika va neft kimyosi), yengil va oziq-ovqat sanoatlari 
mahsulotlarining ko`pgina xillarini ishlab chiqarishda ham birinchi o`rinni 
egallaydi. Avtomobil va elektrometallurgiya korxonalari ham faqat 
Malakka mamlakatlarida mavjud.       •
Orollar mamlakatlari 
•
  Indonaziya, Bruney, Filippin va Sharqiy Timor Janubi-sharqiy Osiyoning Tinch va 
Hind okeanlari oralig`idagi minglab katta-kichik orollarda joylashgan. Indoneziyada 
13,6 ming va Filippinda 7 mingdan ortiq orollar hisobga olingan.
•
  3. Hindi-Xitoy mamlakatlari  
•
  Vyetnam, Kambodja, Myanma, Laos davlatlaridir. Tipik musson iqlimli bu 
mamlakatlar tabiiy resurslarga boy. Bu mamlakatlar iqtisodiyotning asosini qishloq 
xo`jaligi va uning mahsulotlarini qayta ishlovchi yengil va oziq-ovqat sanoati 
tarmoqlari tashkil qiladi.     •
ETI BORIN GIZ UCHUN  
•
RAX MAT

ILK ÕRTA ASRLARDA JANUBIY SHARQIY OSIYO

• Tarix • IV asr davomida Janubiy Osiyoning ko'plab joylarida Dehli Sultonligiga qarshi qo'zg'olonlar ko'tarildi. Muhammad bin Tug'loq vafotidan so'ng, 1352 yilda Dehli Sultonligi parchalana boshlaganligi sababli Bengal Sultonligi hokimiyat tepasiga keldi. Bengal Sultonligi XVI asr boshlarida hokimiyatda qoldi. Mo'g'ul imperiyasi qo'shinlari tomonidan qayta tiklandi. Bengal Sultonligining davlat dini Islom edi va uning boshqaruvi ostidagi mintaqa, oxir-oqibat zamonaviy Bangladesh xalqi sifatida paydo bo'lgan mintaqa, Islomning sinkretik shaklini rivojlantirdiDekan mintaqasida, Hindlar qirolligi  Vijayanagara imperiyasi  1336 yilda hokimiyat tepasiga keldi va XVI asrda hokimiyatda qoldi, undan keyin u haketdi. [136] [137] m qayta qo'lga kiritilib, Mo'g'ul imperiyasiga singib

• Mintaqada xilma-xil qazilma boyliklar bor. Ayniqsa, qalayi, volfram kabi rangli metallarning yirik korlari bor. Shuningdek, rux, qo'rg'oshin, temir rudasi, turli nodir va asl metallar, ko'mir, neft, tabiiy gaz boyliklariga ham ega. • Keyingi yillarda dengiz sayozliklaridan ancha istiqbolli neft va gaz konlari topi Imoqda. Yer osti boyliklariga, ayniqsa, Indoneziya, Malayziya, Bruney, Vyetnam kabi davlatlar ancha boy.   Janubi-sharqiy Osiyonning iqlimi musson tiplidir. U, ayniqsa, materik va unga tutash orollarda yaqqol seziladi.   Hozirgi vaqtda Janubi-sharqiy Osiyoning aholisi 629 mln. kishidan iborat. Mintaqada aholi tabiiy o'sish hisobiga ancha tez (yiliga 8 mln. kishi) `о smoqda. Aholining o'sish sur’atlari Kambodja, Laos, Vyetnam kabi mamlakatlarda, ayniqsa, yuqori. • Ularda tabiiy o'sish har 1000 kishiga 20-22 kishidan to'g'ri keladi. Nisbatan yaxshi rivojlangan Singapur, Tailand, Indoneziya kabi mamlakatlarda esa bu ko'rsatkich, aksincha, past. Ularda bu ko'rsatkich 5-10 kishinini tashkil qiladi.