logo
Русский O'zbekcha
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. KULACHOKLI MEXANIZMLAR

KULACHOKLI MEXANIZMLAR

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

2

Размер:

2.5 MB
Условия скачивания
« KULACHOKLI MEXANIZMLAR » KULACHOKLI MEXANIZMLAR R eja : 1. Kulachokli mexanizmlar vazifasi, tuzilishi va turlari; 2. Chiqish bo’g’inining harakat qonunlari va ularni tanlash; 3. Bosim burchagi va uning mexanizm o’lchamlariga va ishiga ta’siri; 4. Mexanizm asosiy o’lchamlarini aniqlash. Kulachok profili chiqarish . Kulachok li mexanizmlar Chiqish bo’g’inlari boshqa mexanizmlar bilan muvofiqlashgan tarzda, belgilangan aniq qonuniyat bo’yicha harakatlanuvchi mexanizmlar da eng oddiy, ishonchli va ixcham tarzdagi mushtli (kulachokli) mexanizmlar qo’llaniladi. Ular chiqish bo’g’ini - turtkich ning harakatini nazariy jihatdan aniq amalga oshiradi. Ularning kirish bo’g’ini musht ( kulachok ) deb ataladi. Kulachokli mexanizmlar vazifasi, tuzilishi va turlari Uzatish funksiyasi bilan beriladigan turtkichning harakat qonuni mushtning profiliga bog’liq bo’lib, mushtli mexanizmniig asosiy xususiyatidir . Mushtli mexanizmlarni loyihalash turtkichning harakatlanish qonunini belgilash, tuzilish sxemasini tanlash , asosiy hamda tashqi o’lchamlarini aniqlash , musht profili koordinatalarini xisoblash bosqichlarini o’z ichiga oladi. Kulachokli mexanizmlar yordamida yetakchi bo’g’inning aylanma harakatini yetaklanuvchi bo’g’inning ilgarilama-qaytma yoki tebranma harakatiga aylantirish yoki to’xtab yurgizish mumkin. Oddiy kulachokli mexanizmlar erkinlik darajasi birga teng bo’lgan kinematik zanjirdan iborat bo’lib, ular o’zaro o l iy kinematik juftni tashkil etuvchi ikkita qo’zg’aluvchi bo’g’inlan iborat bo’ladi, bu bo’g’inlar qo’zg’almas bo’g’in bilan quyi kinematik juftni tashkil etadi. Bu mexanizmlar turli mashinalar va asboblardagi ijrochi ishchi qismlarga talab yetilgan xarakat qonunini yuqori aniqlikda hosil qilib beruvchi mexanizm l ar sifatida foydalaniladi. Kulachokli mexanizmni loyihalash : 1. Mexanizm sxemasini tanlash; 2. Turtkichning xarakat qonunini tanlash; 3 . Mexanizm bo’g’inlarining asosiy geometrik o’lcha m larini aniqlash; 4. Grafik qo’rish yoki profil koordinatalarini analitik hisoblash bilan kulachok profilini chizish; 5. Dinamik va mustahkamlik shartlariga asoslanib, oliy juftga kiruvchi bo’g’in o’lchamlarini hisoblash; 6. Loyihalangan kulachokli mexanizmni kinemagik tekshirish.Kulachokli mexanizmlar turlari Chiqish bo’g’inining harakat qonunlari va ularni tanlash Harakat qonuni tezlanish diagrammasi tarzida berilganda ularni 2 turga bo’lish mumkin - Keskin zarbali; «Yumshoq» zarbali. Tekis tezlanuvchan Chiziqli kamayib o’zgaruvchi Sinusoida ko’rinishida Kosinusoida ko’rinishida Parabol a ko’rinishida Bosim burchagi va uning mexanizm o’lchamlariga va ishiga ta’siri12 12 12 T P N   Umumiy o’rinish nuqtasi A dan o’tkazilgan n - n normal chiziq bilan turtkichning harakat yo’nalishi orasidagi burchak α - bosim burchagi , γ - burchak ( γ = 90° - α ) uzatish burchagi deyiladi.  cos 12 12 N Р   sin 12 12 N T  Bunda P 12 turtkichning ko’tarilishiga yordam beruvchi N 12 kuchning foydali tashkil etuvchisi ; T 12 turtkichni o’ng tomonga suradigan N 12 kuchning zararli tashkil etuvchisi. bu yerda γ min - harakatni uzatish burchagining eng kichik qiymati ; γ q ad - turtkichning qadalish burchagi ; γ rux - harakatni uzatish burchagining ruxsat etilgan qiymati . Turtkichi qaytma-ilgarilama harakat qiluvchi mexanizmlar uchun γ min = 50°…60°, turtkichi tebranma harakat qiluvchi kulachokli mexanizmlarda esa γ min = 40° … 45°qad    max qad rux      min Mexanizm asosiy o’lchamlarini aniqlash S max - to’rtkichning maksimal yo’li ; φ u - uzoqlashish fazasi ; φ u.t - uzoqda turish fazasi ; φ ya - yaqinlashish fazasi ; φ ya.t - yaqinda turish fazasi . Turtgich harakat diagrammalarini qurish. 1. Sinusoida ko’rinishdagi qonun . Yo’l diagrammasi ni ( S=f(φ) yoki β=f(φ) turtgichning harakat xarakteriga qarab ) qurish uchun ordinata o’qi bo’ylab h = 2 0…50 mm kesma tanlanadi. Bu oraliq turtgichning maksimal yo’liga mos keladi, unda masshtab koeffisenti bu yerda: s max - turtgichning maksimal yo’li. Absissa o’qi bo’yicha kulochokning buralish burchagini joylashtiramiz va unda φ u, φ u.t va φ y.a faza burchaklariga mos kesmalar ajratamiz. Bu kesmalarning ham teng bo’laklarga ajratamiz (masalan, φ u va φ y.a faza burchaklarini teng 8 ga).mm m h s s , max   Absissa o’qi bo’yida masshtab koeffisiyenti ) 17 0( ) 17 0( .       ya t u u ish       Yo ’ l diagrammasini qurish uchun koordinata boshidan r 1 radiusda yarim aylana chizamiz va uni to ’ rtta teng yoyga ajratib olamiz . Yoylarga ajratgan nuqtalarni ordinata o’qiga proyeksiyalaymiz. Koordinata boshini 8 * nuqta bilan tutashtiramiz. Ordinata o’qida hosil bo’lgan a, b va d nuqtalardan 0 - 8 * chiziqqa parallel nurlar o’tkazamiz .  2 1 h r  a nuqtadan o’tgan nur bilan 6 nuqtadan o’tkazilgan ordinata kesishga nuqtasi 6 * nuqtani beradi . b nuqtadan o’tgan nur bilan 5 va 7 ordinatalar bilan kesishgan nuqtalar 5* va 7* nuqtalarni c nuqtadan o’tgan nurlarning 1 va 3 ordinata bilan kesishgan nuqtalari esa 1* va 3* nuqtalarni beradi . d nuqtadan o’tkazilgan nur bilan 2 ordinataning kesish nuqtasi 2* nuqtani beradi . Topilgan 1*,2*,….,8* nuqtalarni lekalo yordamida ravon egri chiziq bilan tutashtiramiz va uzoqlashish fazasida turtgichning yo’l diagrammasini hosil qilamiz. Yaqinlashish fazasida yo’l diagrammasini qurish shaklda ko’rsatilgan. 2 1 h r  Tezlik diagrammasi ni qurish uchun koordinata o’qlari o’tkaziladi, radiuslar bo’yicha yarim aylanalar koordinata bashi O nuqtadan va 17 nuqtadan o’tkaziladi . Bu ifodalarda φ u va φ ya faza burchaklarining qiymatlari radianlarda hisoblanadi. Yarim aylanalarni to’rtta teng bo’laklarga ajratamiz. Bo’lish nuqtalaridan φ o’qqa parallel chiziqlar o’tkazib, ularni mos nuqtalardan o’tkazilgan ordinatalar bilan kesishguncha davom ettiramiz. Kesishgan nuqtalarni birlashtirib axtarilayotgan diagrammani hosil qilamiz. Masshtab koeffisiyenti ya h r   2 ya h r         d ds Tezlanishlar diagrammasi ni qurish uchun ham yana yangi koordinata o’qlari o’tkaziladi. Koordinata boshidan ( 0 nuqtadan) va abssissa o’qi oxiri ( 17 – nuqtadan) radiuslar bo’yicha yarim aylanalar o’tkaziladi. Yarim aylanalar to’rtta teng bo’laklarga ajratiladi. Bo’lish nuqtalaridan abssissa o’qiga parallel nurlar o’tkazilib, ularni mos nuqtalardan o’tkazilgan ordinatalar bilan kesishguncha davom ettiriladi va sinusoida ko’rinishidagi harakat qonuni quriladi. Diagramma masshtabi      2 2 d s d 2 3 2 u h r    2 3 2 ya h r     Turtgichi rolik bilan jihozlangan va ilgarilanma-qaytma harakatlanuvchi kulochokli mexanizmlarning minimal radiusini aniqlash Berilgan ma’lumotlar : Y o’l, tezlik va tezlanish diagrammalari, bosim burchagi.          d ds f s Yo’l diagrammasining kulochok buralish burchagi bo’yicha hosilasining funksiyasi diagrammasi qo’riladi. Hosil qilingan yopiq egri chiziqning chetki tomonlaridan γ min = 60 o ostida urunma chiziqlar o’tkaziladi. Agar ekssentrisitet e = 0 bo’lsa, kulochok aylanish markazi qilib o s - chizig’i davomidagi shtrixlangan sohada yotuvchi istalgan nuqtani olish mumkin. Kulachok profili chiqarish Masshtab koeffisiyenti tanlanadi . Ixtiyoriy tanlangan O 1 nuqtadan radiusi e ga teng bo’lgan aylana chizamiz . Bu aylananing chap tomonidan tik urunma chiziq (turtkichning o’qini) o’tkazamiz. Shu markazdan r 0 radius bilan ikkinchi aylanani chizamiz va uning tik chiziq bilan kesishgan nuqtasini O bilan belgilaymiz. O’q bo’yicha O nuqtadan yuqorida s=f( φ 1 ) diagrammadan olingan turtkichning kuchish nuqtalarini belgilaymiz va 1, 2, 3, … , 16 nuqtalarni olamiz. Eng o’zoqda joylashgan 8 nuqtani O 1 bilan tutashtiramiz vash u radius bilan yana aylana chizamiz . O 1 – 8 to’g’ri chiziqdan boshlab kulochokning aylanishiga teskari tomonga φ u , φ u.t , φ ya faza burchaklarini ajratamiz. φ y va φ ya faza burchaklarga mos keluvchi yoylarni teng 8 bo’lakka ajratib 1*, 2*,…, 17* nuqtalarni olamiz. Bu nuqtalardan e radius bilan chizilgan aylanaga urunmalar o’tkazamiz . Kulochokning aylanish markazi O 1 nuqtadan O 1 1, O 1 2, …O 1 17 yoylar o’tkazamiz va ularni mos ravishda o’tkazilgan urunma chiziqlar bilan kesishguncha davom ettiramiz va 1 0 , 2 0 , …17 0 nuqtalarni olamiz va ravon egri chiziq bilan tutashtirib kulochokning nazariy profilini olamiz. ADABIYOTLAR: 1. Yuldoshbekov S.A. Mexanizm va mashinalar nazariyasi. – T.:2006. 2. Djurayev A. va boshq. Mexanizm va mashinalar nazariyasi. -T.: O’qituvchi, 2004. 3. Usmonxo’jayev X..X Mashina va mexanizmlar nazariyasi. Toshkent: O’qituvchi, 1981. 4. Frolov K.V. Mashina va mexanizmlar nazariyasi. – T.: O’qituvchi, 1990. TAYANCH IBORALAR: K ulachok , turtkich , k ulachokning haqiqiy profili , k ulachokning nazariy profili , faza burchaklari , uzoqlashish , uzoqda turish , yaqinlashish , yaqinda turish , minimal radius . NAZORAT UCHUN SAVOLLAR : 1. Kulachokli mexanizmlar haqida va ularning vazifalari haqida gapirib bering ; 2. Kulachokli mexanizmlarning qanaqangi turlari mavjud? 3. Chiqish bo’g’ini harakat qonunlari va ularni tanlashni bilasizmi? 4. Bosim burchagi nima va uning mexanizm o’lchamlariga va ishiga qanday ta’siri etadi? 5. Mexanizmning qanaqangi asosiy o’lchamlarini bilasiz? 6. To’rtkichning qanaqangi harakat diagrammalarini bilasiz? 7. Mexanizm asosiy o’lchamlari qanday aniqlanadi? 8. To’rtkichi rolik bilan jihozlangan va ilgarilanma-qaytma harakatlanuvchi kulochokli mexanizmlarning minimal radiusi qanday aniqlanadi? 9. To’rtkichi tebranma harakatlanuvchi kulochokli mexanizmlarning minimal (eng kichik) radiusi qanday aniqlanadi? 10. To’rtkich asosi tekis tarelkasimon bo’lgan ilgarilanma-qaytma harakatlanuvchi kulochokli mexanizmlarning minimal radiusi qanday aniqlanadi?

« KULACHOKLI MEXANIZMLAR »

KULACHOKLI MEXANIZMLAR R eja : 1. Kulachokli mexanizmlar vazifasi, tuzilishi va turlari; 2. Chiqish bo’g’inining harakat qonunlari va ularni tanlash; 3. Bosim burchagi va uning mexanizm o’lchamlariga va ishiga ta’siri; 4. Mexanizm asosiy o’lchamlarini aniqlash. Kulachok profili chiqarish .

Kulachok li mexanizmlar

Загрузите документ, чтобы увидеть его полностью.

Похожие

Mashina, mexanizm elementlari va turlari
Tokarlik keskichlarini hisoblash va konstruktsiyalash
Metallarga ishlov berishda qo‘llaniladigan dastgohlar, elektr va mexanizatsiyalashtrilgan jihozlar
Yog‘och materiallariga ishlov beriuvchi dastgohlar hamda elektr va mexanizatsiyalashtirilgan jihozlar
Tishli uzatmalar