logo

O’zbekiston tarixini o’rganishda Petrografiyaning o’rni

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

3301.2626953125 KB
O’zbekiston tarixini 
o’rganishda 
Petrografiyaning o’rni                 Petrografiya  (yun. petros	 —	 tosh	 va	 ...grafin)	 —  tog	 jinslari ,	 ularning	 
mineralogik	
 va	 kimyoviy	 tarkibi,	 strukturam	 va	 teksturasi,	 Yer	 po stida	 	ʻ
va	
 yer	 ustida	 yotish	 sharoitlari,	 tarqalish	 qonuniyatlari,	 kelib	 chiqishi	 va	 
o zgarishi	
 haqidagi	 fan.	ʻ                 Tog jinslari	 haqidagi	 fanni	 ikki	 qismga	 —	 tavsifiy	 ko rinishga	 ega	 bo lgan	 	ʻ ʻ ʻ
petrografiya	
 va	 petrologiyaga	 bo lishga	 mayllik	 mavjud.	 Petrografiya	 	ʻ
mineralogiya,	
 geokimyo,	 vulkanologiya,	 tektonika,	 stratigrafiya	 va	 foydali	 
kazilmalar	
 ta limoti	 bilan	 bog liq.	ʼ ʻ                 O rganilayotgan tog	 jinslarining	 tipiga	 qarab	 magmatik	 petrografiya,	 metamor-fik	 	ʻ ʻ
petrografiya	
 va	 cho kindi	 jinslar	 petrografiyasi	 —	 litologiya	 farq	 qilinadi.	ʻ                 Magmatik tog	 jinslari	ʻ  Petrografiyasi,	 asosan	 magmaning	 sovishi	 va	 kristallanishi	 
natijasida	
 hosil	 bo lgan	 kristalli	 tog	 jinslarini	 o rganadi.	 Magmatik	 jinslar	 ularning	 	ʻ ʻ ʻ
moddiy	
 tarkibini,	 magmaning	 sovish	 jarayonidagi	 fizikkimyoviy	 sharoitlarini,	 atrofdagi	 
jinslar	
 bilan	 o zaro	 munosabatlarini	 anikdash	 maqsadida	 o rganiladi.	ʻ ʻ                 Metamorfik tog jinslari	ʻ  Petrografiyasi	 yangi	 fizikkimyoviy	 sharoitlar	 ta sirida	 o zining	 	ʼ ʻ
dastlabki	
 mineralogik	 va	 kimyoviy	 tarkibini	 o zgartirgan	 tog	 jinslarini	 tadqiq	 etish	 bilan	 	ʻ ʻ
shug ullanadi	
 (yana	 qarang 	ʻ Tog	 jinslari	 metamor-fizmi	ʻ ).                 Tog jinslarining	 tarkibi	 va	 tuzilishini	 o rganishda	 maxsus	 metodlar	 qo llaniladi.	 	ʻ ʻ ʻ
Mas,	
 kristalooptik	 metod	 bilan	 mayda	 donali	 mineral	 agre-gatlari	 o rganiladi.	 	ʻ
Shuningdek,	
 rentgenoskopiya	 metodi	 va	 spektral	 tahlil	 ham	 keng	 qo llaniladi.	 	ʻ                   Tog jinslari	 moddalari,	 shuningdek,	 kimyoviy	 tahlil	 yo li	 bilan	 ham	 	ʻ ʻ
aniqlanadi.	
 Tog	 jinslari	 va	 ularni	 tashkil	 qilgan	 mi-nerallarni	 	ʻ
fizikaviy	
 o rganishda	 zichligi,	 qattiqligi,	 issiqliqdan	 ken-gayishi,	 	ʻ
qisilishi,	
 seysmik	 to lqinlarning	 tezligi,	 qovushqoqligi,	 elektr	 va	 	ʻ
magnit	
 xususiyatlari	 aniqlanadi.                 Petrografiya o rganilayotgan	 xususiyatlari	 harakteriga	 va	 	ʻ
qo llanilayotgan
 metodlariga	 ko ra,	 petrokimyo,	 petrofizika,	 	ʻ ʻ
petrotexnika,	
 fizikkimyoviy	 va	 zksperi-mental	 Petrografiya,	 texnik	 
Petrografiya,	
 kosmik	 Petrografiyaga	 bo linadi.	ʻ                 Petrografiyaga oid	 ayrim	 ma lumotlar	 Abu	 Rayhon	 Beruniy	 va	 boshqa	 o rta	 	ʼ ʻ
asr	
 mualliflarining	 asarlarida	 uchraydi.	 19-asr	 o rtalariga	 qadar	 Petrografiya	 	ʻ
muammolari	
 mineralogiya	 va	 umumiy	 geologiya	 tomonidan	 o rganildi.	 	ʻ                 Minerallar paragenezisi	 tahlili	 asosida	 magmatik,	 metamorfik	 va	 me-tasomatik	 tog	 ʻ
jinslarining	
 mineral	 fatsiyalari	 sistemasi	 ishlab	 chiqildi.	 Turli	 magmatik	 va	 
metamorfik	
 jinslarning	 paydo	 bo lishini	 aniqlashda	 F.Yu.Levinson-Lessing	 va	 A.	 S.	 	ʻ
Ginz-berglarning	
 tajriba	 tadqiqotlari	 muhim	 ahamiyatga	 ega	 bo ldi.	 Tadqiqotchilar	 	ʻ
tabiatda	
 granitning	 ikki	 tipi	 mavjudligini	 e tirof	 etadilar.	ʼ                 E’tiboringiz uchun rahmat

O’zbekiston tarixini o’rganishda Petrografiyaning o’rni

Petrografiya  (yun. petros  —  tosh  va  ...grafin)  —  tog  jinslari ,  ularning   mineralogik  va  kimyoviy  tarkibi,  strukturam  va  teksturasi,  Yer  po stida   ʻ va  yer  ustida  yotish  sharoitlari,  tarqalish  qonuniyatlari,  kelib  chiqishi  va   o zgarishi  haqidagi  fan. ʻ

Tog jinslari  haqidagi  fanni  ikki  qismga  —  tavsifiy  ko rinishga  ega  bo lgan   ʻ ʻ ʻ petrografiya  va  petrologiyaga  bo lishga  mayllik  mavjud.  Petrografiya   ʻ mineralogiya,  geokimyo,  vulkanologiya,  tektonika,  stratigrafiya  va  foydali   kazilmalar  ta limoti  bilan  bog liq. ʼ ʻ

O rganilayotgan tog  jinslarining  tipiga  qarab  magmatik  petrografiya,  metamor-fik   ʻ ʻ petrografiya  va  cho kindi  jinslar  petrografiyasi  —  litologiya  farq  qilinadi. ʻ

Magmatik tog  jinslari ʻ  Petrografiyasi,  asosan  magmaning  sovishi  va  kristallanishi   natijasida  hosil  bo lgan  kristalli  tog  jinslarini  o rganadi.  Magmatik  jinslar  ularning   ʻ ʻ ʻ moddiy  tarkibini,  magmaning  sovish  jarayonidagi  fizikkimyoviy  sharoitlarini,  atrofdagi   jinslar  bilan  o zaro  munosabatlarini  anikdash  maqsadida  o rganiladi. ʻ ʻ