logo

O‘zbekistonda mustaqillik yillari demokratik davlat va fuqarolik jamiyati shakillari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

892.4775390625 KB
MAVZU: O‘ZBEKISTONDA 
MUSTAQILLIK YILLARI 
DEMOKRATIK DAVLAT VA 
FUQAROLIK JAMIYATI SHAKILLARI  RE JA: 
1.O‘ZBEKISTONNING ENG YANGI TARIXI FANINING 
MAQSADI VA VAZIFALARI
2.O‘ZBEKISTONNING DAVLAT MUSTAQILLIGINI 
QO‘LGA KIRITISHI TOMON YO‘L TUTISHI
3.SOVET IMPERIYASINING TANAZZULGA YUZ TUTISHI •
MUSTAQILLIK YILLARI IJTIMOIY-SIYOSIY JARAYONLARNING TEZKORLIGI, VOQEA VA HODISALARNING 
SHIDDATLILIGI, OLAM-U ODAM TAQDIRIGA DAXLDOR BO‘LGAN DUNYOVIY MUAMMOLAR-U SERQIRRA 
HAYOTNING BARCHA JABHALARINI QAMRAB OLGAN UMUMIY QARASHLARIMIZDAN TORTIB, ENG KICHIK, 
ENG SHAXSIY YUMUSHLARIMIZGACHA BO‘LGAN BARCHA HODISALARNI O‘ZIDA MUJASSAM ETADI. 
TABIIYKI, BUNDAY YALPI YANGILANISHLAR JARAYONI IJTIMOIY-GUMANITAR FANLAR QATORIDA TARIX FANI 
OLDIGA HAM YANGI VAZIFALAR QO‘YADI. TADQIQOTCHILAR BIRINCHI NAVBATDA XALQIMIZNING 
MUSTAQILLIKKA ERISHISH YO‘LIDAGI ASRLAR OSHA OLIB BORGAN TINIMSIZ KURASHINI, UNI QO‘LGA 
KIRITISH YO‘LLARI VA VOSITALARINI, MILLIY DAVLATCHILIK QURILISHIGA DOIR TA JRIBANI, MUSTAQILLIKNI 
MUSTAHKAMLASHNING SIYOSIY, IQTISODIY, IJTIMOIY VA MA’NAVIY OMILLARINI O‘RGANISH VA MILLIY 
G‘OYANI YARATISH KABI BIR QATOR MUHIM MUAMMOLARNI HAR TOMONLAMA MUSHOHADA 
QILMOQLARI LOZIM. DARHAQIQAT, TARIX XOTIRASI INSON TARAQQIYOTIGA KUCHLI TA’SIR O‘TKAZADI, 
MILLIY G‘OYANING SHAKLLANISHIDA MUHIM OMIL BO‘LIB XIZMAT QILADI. MILLIY ONG, MILLIY TAFAKKUR 
XALQ TARIXI, UNING RIVOJLANISH BOSQICHLARINI NECHOG‘LI O‘RGANISH, UNDAN SABOQ CHIQARISH 
BILAN BOG‘LIQ. ULUG‘ ALLOMALAR AYTGANIDEK, TARIX INSONNI ISTIQBOLGA DA’VAT ETADI, ULKAN 
YARATUVCHILIKNI RAG‘BATLANTIRADI. “O‘ZBEKISTONNING ENG YANGI TARIXI” FANINING VAZIFASI – 
O‘ZBEKISTON MILLIY DAVLATCHILIGINING VUJUDGA KELISHI VA TARAQQIY TOPISHINING ENG YANGI 
TARIXINI TADQIQ ETISH VA O‘QITISH, ILMIY, ILMIY-OMMABOP, O‘QUV-METODIK, MA’RIFIY ADABIYOTLARNI 
TAYYORLASH VA CHOP ETISH, ILM-FANNING TA’LIM VA BOSHQA IJTIMOIY SOHALAR BILAN INTEGRATSIYASI 
MEXANIZMLARINI MUSTAHKAMLASH VA RIVOJLANTIRISH BORASIDA ILMIY, MADANIY, TA’LIM, JAMOAT 
MUASSASALARI VA TASHKILOTLARI FAOLIYATINI MUVOFIQLASHTIRISH ISHLARINING SAMARADORLIGINI 
OSHIRISH, YOSHLARDA, AVVALAMBOR, UMUMTA’LIM MAKTABLARI, KASB-HUNAR KOLLE JLARI, AKADEMIK 
LITSEYLAR O‘QUVCHILARIDA, OLIY TA’LIM MUASSASALARI TALABALARIDA MAMLAKAT TARIXI HAQIDAGI 
CHUQUR BILIMLARNI SHAKLLANTIRISHDIR  •
YANGI YO’L 1989 YIL 23 IYUN KUNI BO’LIB O’TGAN O’ZBEKISTON KOMPARTIYASI MQNING XIV PLENUMIDA 
ISLOM ABDUG’ANIEVICH KARIMOV O’ZBEKISTON KOMPARTIYASI MQNING BIRINCHI KOTIBI ETIB SAYLANDI. 
I.A. KARIMOV BOSHLIQ YANGI RAHBARIYAT TOMONIDAN O’ZBEK XALQINING MILLIY O’ZLIGINI ANGLASHI 
KUCHAYIB BORAYOTGANLIGI BIRINCHI BOR ETIROF ETILDI. XALQNING SHON-SHUHRATI, QADR-QIMMATINI 
HIMOYA QILISH, MILLIY MUSTAQILLIKKA ERISHISH TOMON YO’L OLINDI. RESPUBLIKADA KADRLARNI 
TANLASH, JOY-JOYIGA QO’YISH VA TARBIYALASH MASALALARIDA MILLIY MANFAATDORLIK USTIVORLIGI 
TA’MINLANDI. MARKAZDAN YUBORILGAN «KADRLAR DESANTI» O’Z MAVQEINI YO’QOTDI. ANISHEV, OGAREK, 
SATIN VA BOSHQA «KAZO-KAZOLAR» RESPUBLIKADAN CHIQARIB YUBORILDI. MAHALLIY KADRLAR 
RAHBARLIK LAVOZIMLARIGA KO’TARILDI. KADRLAR SIYOSATIDAGI JIDDIY IJOBIY O’ZGARISH SHUNDAN 
IBORAT BO’LDIKI, ENDI O’ZBEKISTONDA PARTIYA, SOVET, DAVLAT, HUQUQNI HIMOYA QILISH 
ORGANLARINING BOSHLIQLARINI MOSKVA ORQALI HAL QILISH, MOSKVA BELGILAGAN XODIMLARNI 
KO’TARISH AMMALIYOTIGA CHEK QO’YILDI, BU MASALALARNI HAL QILISHNI RESPUBLIKA RAHBARIYATI O’Z 
QO’LIGA OLDI. BU VAZIYATNI TERAN ANGLAGAN RAHBARNING JASORATI BO’LIB, SIYOSIY MUTELIKDAN 
QUTILISH TOMON TASHLANGAN MUHIM QADAM BO’LDIRESPUBLIKA IQTSODIYOTI VA IJTIMOIY SOHASINI 
XOLISONA TAHLIL ETISH, BAHOLASH VA KO’TARISHGA QARATILGAN DASTLABKI SA’Y-HARAKATLAR QILINDI. 
QISHLOQ AHOLISINING SHAXSIY TOMORQALARI UCHUN ER AJRATILDI. ERGA MUHTOJ 381 MING OILAGA 
TOMORQA ERLARI BERILDI, 372 MING OILA O’Z TOMORQALARINI KENGAYTIRIB OLDI. SHU MAQSADLAR 
UCHUN JAMI 150 MING GEKTAR ER AJRATILDI. RESPUBLIKADA «ISH BILAN TA’MINLASH» DASTURI ISHLAB 
CHIQILDI. ANA SHU DASTURGA BINOAN 1990 YILDA 300 MING KISHI, ASOSAN YOSHLAR ISH BILAN 
TA’MINLANDI. AHOLINING KAM DAROMADLI QISMINI IJTIMOIY JIHATDAN HIMOYALASH UCHUN 1990 YILDA 
BYUDJETDAN VA KORXONALR HISOBIDAN 142 MLN. SO’M QO’SHIMCHA MABLAG’ AJRATILDI. O’ZBEKISTON SSR OLIY SOVETINING 1989 YIL 21 OKTYABRDA BO’LGAN O’N BIRINCHI SESIYASIDA 
«O’ZBEKISTON SSRNING DAVLAT TILI HAQIDA» QONUN QABUL QILINDI. QONUNDA O’ZBEKISTONNING 
DAVLAT TILI O’ZBEK TILIDIR, O’ZBEK TILI RESPUBLIKANING SIYOSIY–IJTIMOIY, IQTISODIY VA MADANIY 
HAYOTINING BARCHA SOHALARIDA TO’LIQ AMAL QILADI, DEB BELGILAB QO’YILDI. 1990 YIL 19 FEVRALDA 
«O’ZBEKISTON SSRNING DAVLAT TILI HAQIDA»GI QONUNNI AMALGA OSHIRISH DAVLAT DASTURI QABUL 
QILINDI. QONUN VA DAVLAT DASTURIGA BINOAN MEHNAT JAMOALARI, O’QUV YURTLARI, KORXONALAR VA 
DAVLAT MUASSASALARIDA ISH
•
YURITISH RUS TILIDAN O’ZBEK TILIGA O’TKAZILA BOSHLANDI. BU QONUNNING QABUL QILINISHI VA 
UNING AMALGA OSHIRILA BOSHLANISHI RESPUBLIKA IJTIMOIY HAYOTIDA KATTA TARIXIY VOQEA BO’LIB, 
MUSTAQILLIK SARI TASHLANGAN YANA BIR MUHIM QADAM BO’LDI. RESPUBLIKA IQTSODIYOTI VA IJTIMOIY 
SOHASINI XOLISONA TAHLIL ETISH, BAHOLASH VA KO’TARISHGA QARATILGAN DASTLABKI SA’Y-HARAKATLAR 
QILINDI. QISHLOQ AHOLISINING SHAXSIY TOMORQALARI UCHUN ER AJRATILDI. ERGA MUHTOJ 381 MING 
OILAGA TOMORQA ERLARI BERILDI, 372 MING OILA O’Z TOMORQALARINI KENGAYTIRIB OLDI. SHU 
MAQSADLAR UCHUN JAMI 150 MING GEKTAR ER AJRATILDI. RESPUBLIKADA «ISH BILAN TA’MINLASH» 
DASTURI ISHLAB CHIQILDI. ANA SHU DASTURGA BINOAN 1990 YILDA 300 MING KISHI, ASOSAN YOSHLAR 
ISH BILAN TA’MINLANDI. AHOLINING KAM DAROMADLI QISMINI IJTIMOIY JIHATDAN HIMOYALASH UCHUN 
1990 YILDA BYUDJETDAN VA KORXONALR HISOBIDAN 142 MLN. SO’M QO’SHIMCHA MABLAG’ AJRATILDI. 
1990 YIL 18 FEVRALDA O’ZBEKISTON OLIY SOVETIGA SAYLOV BO’LDI. BU SAYLOVLARNING YANGILIGI 
SHUNDAN IBORAT BO’LDIKI, 500 SAYLOV OKRUGINING 326.  O’ZBEKISTON SSR PREZIDENTI LAVOZIMINI TA’SIS ETISH TO’G’RISIDA» QONUN QABUL QILDI. 1990 YIL 24 MART KUNI OLIY SOVET 
SESSIYASIDA YASHIRIN OVOZ BERISH YO’LI BILAN ISLOM ABDUG’ANIEVICH KARIMOV O’ZBEKISTON PREZIDENTI ETIB SAYLANDI. ANA 
SHU SESSIYADA I. KARIMOV NUTQ SO’ZLAB, O’ZBEKISTONNING SIYOSIY MUSTAQILLIGINI, O’ZINI-O’ZI IDORA QILISHGA VA O’ZINI-O’ZI 
PUL BILAN TA’MINLASHGA O’TISHNI TA’MINLASHNI O’ZIMNING ASOSIY VAZIFAM DEB BILAMAN, DEB TA’QIDLADI. HALI SSSR VA 
MARKAZIY HOKIMIYAT MAVJUD BO’LGAN SHAROITDA O’ZBEKISTONDA O’Z PREZIDENTINING SAYLANISHI MUHIM VAQEA BO’LDI, 
MAMLAKATIMIZ MUSTAQILLIGIGA ERISHISH SARI TASHLANGAN YANA BIR DADIL QADAM BO’LDI. MUSTAQILLIK DEKLARATSIYASI 
O’ZBEKISTON SSR OLIY SOVETINING IKKINCHI SESSIYASI 1990 YIL 20 IYUN KUNI «MUSTAQILLIK DEKLARATSIYASI»NI QABUL QILDI. 
DEKLARATSIYADA HAR BIR MILLATNING O’Z TAQDIRINI O’ZI BELGILASH HUQUQIDAN KELIB CHIQQAN HOLDA, XALQARO HUQUQ 
QOIDALARIGA, UMUMBASHARIY QADRIYATLARIGA VA DEMOKRATIYA TAMOYILLARIGA ASOSLANIB O’ZBEKISTON SSRNING DAVLAT 
SUVERENITETI E’LON QILINDI. MUSTAQILLIK DEKLARATSIYASI 12 MODDADAN IBORAT BO’LIB, QUYIDAGILAR BAYON ETILGAN:
O’ZBEKISTON SSR DAVLAT SUVERENITETI
•  O’ZBEKISTON SSR DEMOKRATIK DAVLATINING O’Z HUDUDIDA BARCHA TARKIBIY QISMLARDA VA BARCHA TASHQI 
MUNOSABATLARDA TANHO HOKIMLIGIDIR.
•  O’ZBEKISTON SSR DAVLAT HUDUDI CHEGARASI DAXLSIZ VA BU HUDUD XALQNING MUHOKAMASIGA QO’YILMAY TURIB 
O’ZGARTIRILISHI MUMKIN EMAS. SSSR OLIY SOVETI QABUL QILADIGAN QARORLAR O’ZBEKISTON SSR KONSTITUTSIYASIGA MUVOFIQ 
O’ZBEKISTON SSR OLIY SOVETI TOMONIDAN TASDIQLANGANDAN KEYINGINA O’ZBEKISTON HUDUDIDA KUCHGA EGA BO’LADI.
•
•  O’ZBEKISTON SSR DAVLAT HOKIMIYATI VAKOLATIGA O’ZBEKISTON SSR ICHKI VA TASHQI SIYOSATIGA TEGISHLI BARCHA 
MASALALAR KIRADI VA HOKAZO. O’ZBEKISTON MUSTAQILLIGI TO’G’RISIDAGI DEKLARATSIYA MUHIM TARIXIY HUJJAT BO’LIB, 
MAMLAKATIMIZNING O’Z DAVLAT MUSTAQILLIGINI QO’LGA KIRITISH YO’LIDA YANA BIR YANGI QADAM BO’LDI. PREZIDENT 
LAVOZIMINING TA’SIS ETILISHI SOBIQ SSSR GA KIRUVCHI RESPUBLIKALAR RASMAN TENG VA SUVEREN DEB YURITILSADA, 
AMALDA QARAM EDI. ULAR O’Z ERLARI, SUVLARI, O’RMONLARI VA ER OSTI BOYLIKLARIGA, 
KO’PDAN-KO’P KORXONALARIGA O’ZLARI EGALIK QILOLMAS EDILAR. 80-YILLARNING OXIRLARI 
90-YILLARNING BOSHLARIDA KO’PCHILIK RESPUBLIKALAR MAVJUD VAZIYATNI O’ZGARTIRISH 
TALABLARINI ILGARI SURA BOSHLADILAR. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING RAHBARI 
I.A.KARIMOV 1989 YIL 20 SENTYABRDA MASKVADA BO’LIB O’TGAN KPSS MQ NING PLENUMIDA 
SO’ZLAGAN NUTQIDA RESPUBLIKALAR BILAN SSSR O’RTASIDAGI VAKOLATLARNI ANIQ-RAVSHAN 
AJRATIB QO’YISHNI KO’ZDA TUTADIGAN YANGI FEDERATIV SHARTNOMA ISHLAB CHIQISH 
ZARURLIGI TO’G’RISIDA O’Z FIKRINI BILDIRIB: «BIZ ITTIFOQ VA RESPUBLIKALARNING 
VAZIFALARINI, BURCHLARINI VA O’ZARO MAJBURIYATLARINI ANIQ-RAVSHAN BELGILAB QO’YISH, 
RESPUBLIKALAR MUSTAQILLIGINI HAR JIHATDAN MUSTAHKAMLASH TARAFDORIMIZ»,- DEGAN 
EDI.
BIROQ MARKAZIY HOKIMIYAT RESPUBLIKALARGA ERKINLIK BERISH HAQIDAGI 
TALABTAKLIFLARNI
•
E’TIBORGA OLMADI, TO’G’RIROG’I ULARGA ERKINLIK BERISHNI XOHLAMAS EDI. •
MARKAZDA VA JOYLARDA SSSR KONSTITUTSIYASI VA QONUNLARI USTUNMI YOKI 
RESPUBLIKA KONSTITUTSIYASI VA QONUNLARI USTUNMI, DEGAN MASALADA 
BAHS, MUNOZARALAR KUCHAYDI. MARKAZDAGILAR «KUCHLI MARKAZ-KUCHLI 
RESPUBLIKALAR» DESA, JOYLARDAGILAR «KUCHLI RESPUBLIKALAR-KUCHLI 
MARKAZ» DER EDILAR. MARKAZNING QAYSARLIGI HAMDA RESPUBLIKALAR JAMOATCHILIGINING TA’SIRI OSTIDA 
MARKAZDAN AJRALISH HARAKATI KUCHAYIB BORDI. 1990 YIL BAHORIDA BOLTIQBO’YIDAGI 
LATVIYA, LITVA, ESTONIYA RESPUBLIKALARI, KEYINROQ GRUZIYA VA OZARBAYJON SSSR 
TARKIBIDAN CHIQQANLIGINI E’LON QILDILAR. MARKAZDA VA JOYLARDA SSSR 
KONSTITUTSIYASI VA QONUNLARI USTUNMI YOKI RESPUBLIKA KONSTITUTSIYASI VA 
QONUNLARI USTUNMI, DEGAN MASALADA BAHS, MUNOZARALAR KUCHAYDI. 
MARKAZDAGILAR «KUCHLI MARKAZ-KUCHLI RESPUBLIKALAR» DESA, JOYLARDAGILAR «KUCHLI 
RESPUBLIKALAR-KUCHLI MARKAZ» DER EDILAR.
•
MARKAZIY HOKIMIYAT JAMOATCHILIKNING TALABI OSTIDA ITTIFOQ SHARTNOMASINI 
YANGILASH ZARURLIGINI E’TIROF ETISHGA MAJBUR BO’LDI. SSSR OLIY SOVETI MAZKUR 
MASALA BILAN SHUG’ULLANUVCHI MAXSUS DELEGATSIYA TUZDI VA UNING TARKIBINI 
TASDIQLADI. 1990 YIL IYULDA MOSKVADA MARKAZ VAKILLARI BILAN RESPUBLIKALAR 
DELEGATSIYALARI YANGI SHARTNOMA MATNINI TAYYORLASHGA KIRISHDI. 1990 YIL AVGUST 
OYIDA ITTIFOQNI YANGILASH DASTURI ISHLAB CHIQILDI. DASTURDA RESPUBLIKALAR O’Z 
HUDUDLARIDAGI BUTUN MILLIY BOYLIKLARGA EGALIK QILISH, FOYDALANISH HUQUQIGA 
EGA EKANLIGI TA’KIDLANGAN EDI

MAVZU: O‘ZBEKISTONDA MUSTAQILLIK YILLARI DEMOKRATIK DAVLAT VA FUQAROLIK JAMIYATI SHAKILLARI

RE JA: 1.O‘ZBEKISTONNING ENG YANGI TARIXI FANINING MAQSADI VA VAZIFALARI 2.O‘ZBEKISTONNING DAVLAT MUSTAQILLIGINI QO‘LGA KIRITISHI TOMON YO‘L TUTISHI 3.SOVET IMPERIYASINING TANAZZULGA YUZ TUTISHI

• MUSTAQILLIK YILLARI IJTIMOIY-SIYOSIY JARAYONLARNING TEZKORLIGI, VOQEA VA HODISALARNING SHIDDATLILIGI, OLAM-U ODAM TAQDIRIGA DAXLDOR BO‘LGAN DUNYOVIY MUAMMOLAR-U SERQIRRA HAYOTNING BARCHA JABHALARINI QAMRAB OLGAN UMUMIY QARASHLARIMIZDAN TORTIB, ENG KICHIK, ENG SHAXSIY YUMUSHLARIMIZGACHA BO‘LGAN BARCHA HODISALARNI O‘ZIDA MUJASSAM ETADI. TABIIYKI, BUNDAY YALPI YANGILANISHLAR JARAYONI IJTIMOIY-GUMANITAR FANLAR QATORIDA TARIX FANI OLDIGA HAM YANGI VAZIFALAR QO‘YADI. TADQIQOTCHILAR BIRINCHI NAVBATDA XALQIMIZNING MUSTAQILLIKKA ERISHISH YO‘LIDAGI ASRLAR OSHA OLIB BORGAN TINIMSIZ KURASHINI, UNI QO‘LGA KIRITISH YO‘LLARI VA VOSITALARINI, MILLIY DAVLATCHILIK QURILISHIGA DOIR TA JRIBANI, MUSTAQILLIKNI MUSTAHKAMLASHNING SIYOSIY, IQTISODIY, IJTIMOIY VA MA’NAVIY OMILLARINI O‘RGANISH VA MILLIY G‘OYANI YARATISH KABI BIR QATOR MUHIM MUAMMOLARNI HAR TOMONLAMA MUSHOHADA QILMOQLARI LOZIM. DARHAQIQAT, TARIX XOTIRASI INSON TARAQQIYOTIGA KUCHLI TA’SIR O‘TKAZADI, MILLIY G‘OYANING SHAKLLANISHIDA MUHIM OMIL BO‘LIB XIZMAT QILADI. MILLIY ONG, MILLIY TAFAKKUR XALQ TARIXI, UNING RIVOJLANISH BOSQICHLARINI NECHOG‘LI O‘RGANISH, UNDAN SABOQ CHIQARISH BILAN BOG‘LIQ. ULUG‘ ALLOMALAR AYTGANIDEK, TARIX INSONNI ISTIQBOLGA DA’VAT ETADI, ULKAN YARATUVCHILIKNI RAG‘BATLANTIRADI. “O‘ZBEKISTONNING ENG YANGI TARIXI” FANINING VAZIFASI – O‘ZBEKISTON MILLIY DAVLATCHILIGINING VUJUDGA KELISHI VA TARAQQIY TOPISHINING ENG YANGI TARIXINI TADQIQ ETISH VA O‘QITISH, ILMIY, ILMIY-OMMABOP, O‘QUV-METODIK, MA’RIFIY ADABIYOTLARNI TAYYORLASH VA CHOP ETISH, ILM-FANNING TA’LIM VA BOSHQA IJTIMOIY SOHALAR BILAN INTEGRATSIYASI MEXANIZMLARINI MUSTAHKAMLASH VA RIVOJLANTIRISH BORASIDA ILMIY, MADANIY, TA’LIM, JAMOAT MUASSASALARI VA TASHKILOTLARI FAOLIYATINI MUVOFIQLASHTIRISH ISHLARINING SAMARADORLIGINI OSHIRISH, YOSHLARDA, AVVALAMBOR, UMUMTA’LIM MAKTABLARI, KASB-HUNAR KOLLE JLARI, AKADEMIK LITSEYLAR O‘QUVCHILARIDA, OLIY TA’LIM MUASSASALARI TALABALARIDA MAMLAKAT TARIXI HAQIDAGI CHUQUR BILIMLARNI SHAKLLANTIRISHDIR