logo

Pirofit- Pyrophyta va Evglenofit- Euglenophyta suvottoifalar bo’limi

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

3608.5615234375 KB
MAVZU: PIROFIT -  PYROPHYTA 
VA EVGLENOFIT -  
EUGLENOPHYTA 
SUVOTTOIFALAR BO ’ LIMI. RE JA
1. PIROFIT VA EVGLENOFIT SUVO‘TTOIFALARINING TAVSIFI.
2. KRIPTOFITSIMONLAR AJDODI – CRYPTOPSIDA
3. KLASSIFIKATSIYASI 
4. EVGLENOFIT SUVOTTOIFALAR BOLIMI  EUGLENOPHYTA
5. EVGLENANAMOLAR QABILASI - EUGLENALES •
BU BO‘LIM IKKI AJDODIGA: 
KRIPTOFITSIMONLAR (CRYPTOPSIDA) VA 
DINOFITSIMONLAR (DINOPSIDA) GA BO‘LINADI. 
BU BOLIM SUVOTLARI ASOSAN MONAD 
TUZILISHGA EGA BOLIB, KOKKOID, PALMELLOID 
VA IPSIMON SHAKLLI VAKILLARI JUDA KAM 
UCHRAYDI. ULARNING HUJAYRASIDA 
OSIMLIKLAR VA HAYVONLARGA XOS BOLGAN 
BELGILAR MUJASSAMLASHGAN. JUDA KOP 
VAKILLARIDA HUJAYRA POSTI QATTIQ 
XROMATOFORADA, XLOROFILDAN TASHQARI 
KAROTIN, KSANTOFILL, PERIDININ PERMITLARI 
BOLIB, ULAR HUJAYRAGA QONGIR JIGARRANG, 
SARIQ VA BAAN TILLORANG TUS BERADI. 
ASSIMILYATSIYA MAHSULOTI KRAXMAL  •
KRIPTOFITSIMONLAR A JDODI - 
CRYPTOPSIDABULAR HOVUZ, 
IFLOSLANGAN HALQOB SUVLARDA 
KOPROQ TARQALGAN BOLIB, BAZAN 
KATTA SUV HAVZALARIDA VA KOLLARDA 
HAM OSADI. BU AJDOD VAKILLARI-BIR 
HUJAYRALI MONAD SHAKLDA, BAZAN 
KOKKOID PALMELLOID SHAKLLARI HAM 
UCHRAYDI. HUJAYRA DORZOVENTRAL 
TUZILISHDA, PERIPLAST BILAN 
ORALGAN. HUJAYRANI OLD QISMIDA 
BITTA QONGIR SHAKLDA JOYLASHGAN 
CHUQURCHASI BOLADI. BAZILARIDA 
BOGIZ HAM UCHRAYDI.  •
HUJAYRANI OLD QISMIDA IKKITA 
LENTASIMON DEYARLI BIR-BIRIGA TENG 
BOLGAN XIVCHIN BOLADI, IKKALA 
XIVCHINDA MASTIGONEMA BOLIB, 
BITTASIDA IKKI QATOR JOYLASHGAN. 
XROMATOFORALARI BITTA, IKKITA YOKI 
KOP BOLISHI MUMKIN, RANGI HAR XIL, 
CHUNKI XLOROFILLDAN TASHQARI 
TILAKOID ICHIDA XLOROFILL "A" VA "S" 
BOLIB, UNI TARKIBIDA KAROTIN, 
KSANTOFILL BAZILARIDA FIKOBILIN 
(FIKOTSIANIN VA FIKOERITRIN) BOLADI.  BO ’ LIM: PIROFIT SUVOTLARI – 
PIRROPHYTA   AJDOD: 
DINOFITSIMONLAR  DINOPSIDA  
QABILA: PERIDINANAMOLAR – 
RERIDINIALES   TURKUM: PERIDINIUM 
– PERIDINIUM   TURKUM: SERATSIUM  
CERATIUMKLASSIFIKATSIYA:  •
DINOFITSIMONLAR AJDODI - 
DINOPSIDABU A JDODGA KIRADIGAN 
SUVOTLARNI HUJAYRA YADROSI PRIMITIV 
MEZOKARIOTIK TUZILISHGA EGA. BUNDAY 
TUZILISHGA EGA BOLGAN YADRO 
XROMASOMI TARKIBIDA GISTON DEGAN 
MODDA UCHRAMAYDI, BUNDAN 
TASHQARI MITOZ VAQTIDA XROMOSOM 
IPLARI BOSHROQ DIFFERNISIYALANGAN 
BOLIB, UZUNASIGA CHOZILIB MARKAZGA 
TOPLANADI VA DOIMO INTROFAZADA 
SAQLANIB QOLADI. KOPCHILIK VAKILLARI 
MONAD SHAKLDA BOLIB, BAZILARI 
ANCHA MURAKKAB TUZILISHGA EGA. 
MURAKKAB TUZILGAN VAKILLARIDA 
ZOOSPORA HARAKAT QILISH 
XUSUSIYATINI SAQLAB QOLGAN.  •
HUJAYRA DORZOVENTRAL TUZILISHDA, IKKITA 
EGATCHAGA EGA BOLIB, HUJAYRANI AYLANMA YOKI 
SPIRAL SHAKLDA ORAB, BIR-BIRINI KESIB OTGAN 
JOYDA CHIQADI. XIVCHINLARI IKKITA, UZUNLIGI VA 
TUZILISHI HAR XIL (UZUNI MASTIGONEMAGA EGA). 
XIVCHINLARNI TUZILISHI ELEKTRON MIKROSKOPDA 
TEKSHIRILGANDA, ULAR TUZILISHI JIH ATIDAN 
BOSHQA SUVOTLARINI XIVCHINLARIDAN 
CHETLARIDA (9+9+2) VA MARKAZIDA (9+3) 
QUSHIMCHA MIKRONAYCHALARNI BOLISHLIGI 
BILAN FARQ QILADI. BUNDAN TASHQARI XIVCHINNI 
OKSONEMA ATROFIDAN UZUNASIGA OQSIMON 
TORTMA OTGAN BOLIB, HARAKATNI 
TEZLASHTIRADI. SILLIQ XIVCHIN BOYIGA 
CHOZILGAN EGATDA, IKKINCHISI (LENTASIMON VA 
MASTIGONEMAGA) EGA BOLGANI KONDALANG 
EGATDA YOTADI. HUJAYRA, MAXSUS TEKA DEB 
ATALADIGAN QALQON BILAN QOPLANGAN. •
BU GURUH SUVOTLARIDA OZIGA XOS BOLGAN PUZUL DEB ATALADIGAN 
ORGANILLA BOLADI, U VAKUOLAGA OXSHAMAYDI VA INGICHKA KANAL ORQALI 
VAKUOLA SISTEMASI BILAN BOGLANADI. ODATDAGIDEK ULAR XIVCHINLAR 
CHIQKADIGAN YAQIN JOYDA ORNASHADI.BAZI TURLARIDA OTILUVCHI 
TRIXOSISTLAR BOLADI. ULAR SOVUTNI ICHKI MEMBRANASIDA ORNASHGAN 
BOLIB, PORALAR ORQALI OTILIB CHIQADI. HAR QAYSI TRIXOTSIST BOSHCHA VA 
DASTACHAGA EGA.  •
TALLOM TUZILISHIGA ASOSLANIB BOLARNI QOYIDAGI 
QABILAGA BOLISH MUMKIN: PERIDINANAMOLAR 
(PERIDINALES), DINAMEBIDNAMOLAR (DINAMOEBIDIALES), 
GLEODININAMOLAR (GLOEDINALES), DINOKOKKNAMOLAR 
(DINOCOCCALES) VA DINOTRIXNAMOLAR 
(DINOTRICHALES).PIROFIT SUVOTTOIFALARI KISLOROD, 
UGLEROD, FOSFOR, AZOT BIRIKMALARINI ISHLAB 
CHIQARISH DAVRASIDA, ORGANIK MODDALARNI SINTEZ 
ETISHDA HAMDA BALIQ LICHINKALARIGA OZIQ - OVQAT 
SIFATIDA MUHIM AHAMIYATGA EGA.•
ULAR BURALISH VA YOZILISH XUSUSIYATIGA EGA, 
HUJAYRA BEZOVTA QILINSA TRIXOTSISTLAR YOZILIB 
PORA ORQALI UZUN IP BOLIB 
OTILADI.HARAKATCHAN VA HARAKATSIZ VEGETATIV 
ORGANLARNI BOLINISHI, ZOOSPORA YOKI 
APLANOSPORA HOSIL QILISH YOLI BILAN JINSSIZ 
KOPAYADI. BAZAN TURLARIDA JINSIY KOPAYISHI 
IZOGAMIYA VOSITASIDA BORADI. NOQULAY 
SHAROITGA TUSHGAN VAQTDA USTI SELLYULOZALI 
QALIN POST BILAN ORALGAN SISTA HOSIL QILADI. •
PERIDINIUM TURLARI TUZLARGA VA PH-GA NISBATAN 
SEZUVCHAN, SHUNING UCHUN HAM ULARDAN 
BIOINDIKATOR SIFATIDA FOYDALANISH MUMKIN. 
MASALAN, GYMNODINIUM FUCCUM TURLARI ASOSAN 
PH PAST BOLGAN NORDON SUVLARDA OSISHGA 
MOSLASHGAN.BU SUVOTTOIFALARNI BAZI TURLARI 
JUDA HAM ZARARLI: CHUNONCHI, DENGIZ 
SUVOTLARIDA KENG TARQALGAN 
DINOFLAGELLYATLARDAN - GONIAULAX SATANELLA 
INDIVIDLARI BAZAN JUDA HAM KOP TOPLANIB SUVGA 
QIZIL RANG BERADI VA OVQATGA ISTEMOL 
QILINADIGAN MOLLYUSKALARNI CHIGANOGIGA 
ORNASHADI. BUNDAY MOLLYUSKALAR OVQAT SIFATIDA 
ISTEMOL QILINGANDA ODAM ORGANIZIMINI 
ZAHARLAB, OLISHGA SABABCHI BOLADI. BUNDAY 
HODISA PORTUGALIYA, YAPONIYA VA FLORIDA YARIM 
OROLIDA SODIR BOLGAN.PERIDINIUMLARNI 
QOLDIQLARI MEZOZOY ERASINING YURA VA BOR DAVR 
QATLAMLARIDA TOPILGAN.  •
HOZIRGI VAQTDA BU SUVOTLARNI 10.000 YAQIN TURLARI MALUM. KOPCHILIK VAKILLARI 
MONADI SHAKLDA BOLIB, AYRIMLARI - AMYOBOID VA KOKKOID SHAKLDA HAM BOLADI. 
ULAR HARAKATCHAN RANGLI ORGANIZMLAR GURUHIDAN ALOQALARI YOQ. ULARNI 
TUZILISHI, BIOXIMIK TARKIBI VA FIZIOLOGIK FUNKSIYASI SUVOTTOIFALAR HARAKATSIZ 
XIVCHINLARI REDUKSIYALANGAN SPORA UCHUN HAM BOLAR SUVOTLAR SISTEMASIDA 
ALOHIDA ORIN EGALLAYDI. EHTIMOL, EVGLENOFIT SUVOTLAR EVOLYUTSIYA PROTSESSIDA 
RIVOJLANMASDAN QOLGAN VA AYRIM VAKILLARI OLIB KETGAN QANDAYDIR 
ORGANIZMLARNI QOLDIQLARI BOLSA KERAK. •
EVGLENOFITLAR ORGANIK MODDAGA BOY BOLGAN KICHIKROQ OQMAYDIGAN 
CHUCHUK SUV HAVZALARIDA TARQALGAN. BAZAN ULAR SUV HAVZALARINI USTIDA 
TOPLANIB, HARAKAT QILMAYDIGAN YUPQA PARDA HOSIL QILADI VA SUVGA 
SARGISH YOKI QONGIR TUS BERADI. BOLAR AVTOTROF, SAPROFIT VA PARAZITLIK 
BILAN HAYOT KECHIRADI. PARAZITLARI SUVDA YASHOVCHI KICHIK HAYVONLARNI 
ICHAKLARIDA HAMDA QURBAQA VA BALIQLARNI JABRALARIGA ORNASHIB HAYOT 
KECHIRAD   •
KOPCHILIK VAKILLARINI TANASI OVALSIMON, ELLIPSIMON VA 
URCHUQSIMON TUZILISHDA BOLADI, BAZILARI SPIRALSIMON 
BURALGAN BOLADI. HUJAYRA PELLIKULA BILAN QOPLANGAN. BAZI 
TURLARIDA UNI USTI GADUR-BUDUR, TEMIR VA MARGANETS 
TUZLARI BILAN TOYINGAN VA RANGLI BOLISHI MUMKIN. PELLIKULA 
PROTOPLASTI ZICHLASHGAN OQSIL QAVATIDAN TASHKIL TOPGAN; 
YUMSHOQ, ELASTIK VA RANGSIZ, PLAZMOLEMA OSTIDA JOYLASHADI. 
U JUDA KOP BIR BIRI BILAN MUSTAHKAM TUTASHGAN, 
HARAKATCHAN, YOL-YOL TASMA YOKI CHIZIQLARDAN TASHKIL 
TOPGAN BOLIB, BOGIZ ("HALQUM")DAN BOSHLANIB, SPIRAL 
SHAKLDA AYLANIB HUJAYRANI OXIRIGACHA YETADI. YOL-YOL 
TASMALAR ORASIDA UZUNASIGA KETGAN EGATCHALAR BOLIB, 
ULARNI  USTIDA BURTMALAR HOSIL BOLADI VA SHU BURTMALAR 
HISOBIDAN HUJAYRA USTI GADUR-BUDUR BOLADI. YOL-YOL 
CHIZIQLAR OSTIDA SHILIMSHIQ TANACHALAR BOLIB, OZIDAN 
SHILIMSHIQ A JRATIB PORA ORQALI CHIQIB PELLIKULAGA OTADI VA 
UNI ELASTIK HOLGA KELTIRADI. •
BULARNI BAZI TURLARI YORUGLIKKA JUDA SEZGIR. UNI 
HARAKATI YORUGLIK TOMONGA BOLSA IJOBIY FOTOTAKSIS, 
AKSINCHA, YORUGLIKDAN QOCHSA SALBIY FOTOTAKSIS DEB 
ATALADI. ULARNI BU XUSUSIYATI TAJRIBADA ISBOTLANGAN. 
MASALAN, BAZI YASHIL EVGLENALAR SUNIY (GAYRI TABIIY) 
YARATILGAN SHAROITDA OSTIRILSA, QORONGIDA 
RANGSIZLANIB ORGANIK MODDALARNI YUTADI, YORUGDA 
ULAR YANA YASHIL RANGGA KIRADI. AGAR STREPTOMISIN 
YOKI JUDA BALAND YORUGLIK NURI TASIR ETILSA, ULARNI 
XROMOTOFORI BUZILIB, RANGSIZLANADI VA OZOQ 
VAQTGACHA RANGSIZLIK XUSUSIYATINI SAQLAYDI.BU BOLIM 
BITTA EVGLENASIMONLAR A JDODI - EUGLENOPSIDA OZ 
TARKIBIGA OLADI. •
EVGLENOSIMONLAR AJDODI - EUGLENOPSIDABU AJDOD VAKILLARI XIVCHIN 
APPARATINING TUZILISH XUSUSIYATIGA QARAB OLTITA QABILAGA BOLINADI. BIZ 
FAQAT EVGLENANAMOLAR (EUGLENALES) QABILASI VAKILLARI BILAN TANISHAMIZ.
•
EVGLENONAMOLAR, AJDODI MARKAZIY 
QABILA HISOBLANADI. ULAR 
OQMAYDIGAN SUV, CHUCHUK SUV 
HAVZALARIDA, BAZAN ZAX 
TUPROQLARNI USTIDA EVGLENA 
(EVGLENA) TURKUM VAKILLARIDAN 
AYNIQSA YASHIL EVGLENA (EUGLENA 
VIRIDIS) KOPROQ UCHRAYDI. U JUDA 
HAM TEZ HARAKAT QILIB SUZADI VA 
SHAKLINI OZGARTADI. OSONLIK BILAN 
SHILIMSHIQLANIB PALMELLOID 
HOLATGA OTADI, YOKI YUMALOQLASHIB 
QALIN POST BILAN ORALADI. SUVDA 
INDIVIDLARNI SONI KOPAYSA YARIM 
SOPROTROF OZIQLANISHGA OTADI •
TOZA VA TINIQ SUV HAVZALARIDA TURLARI 
UCHRAYDI. U YORUGDA QIZIL RANG BERUVCHI 
PIGMENT - ASTAKSANTIN HOSIL QILADI VA 
YASHI RANG BERUVCHI XROMATOFOR UNI 
OSTIDA YASHIRIN HOLDA SAQLANADI. 
ASTAKSANTINNI YOGDAGI ERITMASI 
(GEMATOXROM) QUYOSH NURINI OTKAZISHDA 
FILTR VAZIFASINI BAJARADI.BOTQOQ VA 
BALCHIQLARDA ASTAZIYA (ASTASIA) TURLARI 
UCHRAYDI. U EVGLENAGA JUDA HAM 
OXSHASH, LEKIN RANGSIZ VA KUZCHASIZLIGI 
BILAN FARQ QILADI. •
TEMIR VA MARGANETS BIRIKMALARIGA 
BOY BOLGAN KICHIK SUV HAVZALARIDA 
TRAXILOMONOS (TRACHELOMONAS) 
TURKUM TURLARI HAM UCHRAYDI. UNI 
HUJAYRASI PISHIQ OVAL SHAKLDAGI 
UYCHA ICHIDA JOYLASHADI. UYCHA 
BOSHDA RANGSIZ BOLIB, KEYIN SARIQ, 
JIGARRANG VA OXIRIDA QORA RANGGA 
KIRADI. BITTA XIVCHINI UYCHADAGI 
TESHIK ORQALI TASHQARIGA CHIQADI. 
KOPAYISHI PROTOPLASTNI UYCHA ICHIDA 
IKKIGA BOLINISH YOLI BILAN BOLADI. 
YOSH QIZ HUJAYRALAR UYCHA 
TESHIKCHASIDAN CHIQIB OSADI VA 
YANGI UYCHA HOSIL QILADI. HUJAYRA 
SHAKLI, NAQSHI, UYCHA •
TESHIGI HAR XIL BOLIB, SISTEMATIK BELGI HISOBLANADI.CHUCHUK 
SUVLARDA FAKUS (PHACUS) TURLARI TARQALGAN. ULARNI 
HUJAYRASI ZICHLASHIB SHAKLI BARG PLASTINKASINI ESLATADI, 
HUJAYRANI ORQA TOMONIDA BITTA UZUN OSIMTA 
BOLADI.EVGLENOFITLAR IFLOSLANGAN SUV HAVZALARINI 
TOZALASHDA FAOL QATNASHIB, BIOLOGIK INDIKATOR VAZIFASINI 
BAJARADI.  •
EVGLENALARNI LABORATORIYA SHAROITIDA OSTIRILIB, BIOLOGIK TAKSONOMIK 
BELGILARNI, SHUNINGDEK FOTOSINTEZ, FOTOTAKSIS, XIVCHINLARNI HARAKATI VA 
XROMOTOFORA TARKIBINI ORGANISHDA MUHIM OBYEKT SIFATIDA QOLLANILADI. 
MEDITSINA SOHASIDA E. GRASILIS GA ANTIBIOTIK GERBITSID, V 12 TASIRI 
ORGANILADI, CHUNKI ULAR BU MODDALARGA NISBATAN SEZUVCHANLIK 
XUSUSIYATIGA EGA.  E'tiboringiz 
uchun 
rahmat

MAVZU: PIROFIT - PYROPHYTA VA EVGLENOFIT - EUGLENOPHYTA SUVOTTOIFALAR BO ’ LIMI.

RE JA 1. PIROFIT VA EVGLENOFIT SUVO‘TTOIFALARINING TAVSIFI. 2. KRIPTOFITSIMONLAR AJDODI – CRYPTOPSIDA 3. KLASSIFIKATSIYASI 4. EVGLENOFIT SUVOTTOIFALAR BOLIMI EUGLENOPHYTA 5. EVGLENANAMOLAR QABILASI - EUGLENALES

• BU BO‘LIM IKKI AJDODIGA: KRIPTOFITSIMONLAR (CRYPTOPSIDA) VA DINOFITSIMONLAR (DINOPSIDA) GA BO‘LINADI. BU BOLIM SUVOTLARI ASOSAN MONAD TUZILISHGA EGA BOLIB, KOKKOID, PALMELLOID VA IPSIMON SHAKLLI VAKILLARI JUDA KAM UCHRAYDI. ULARNING HUJAYRASIDA OSIMLIKLAR VA HAYVONLARGA XOS BOLGAN BELGILAR MUJASSAMLASHGAN. JUDA KOP VAKILLARIDA HUJAYRA POSTI QATTIQ XROMATOFORADA, XLOROFILDAN TASHQARI KAROTIN, KSANTOFILL, PERIDININ PERMITLARI BOLIB, ULAR HUJAYRAGA QONGIR JIGARRANG, SARIQ VA BAAN TILLORANG TUS BERADI. ASSIMILYATSIYA MAHSULOTI KRAXMAL

• KRIPTOFITSIMONLAR A JDODI - CRYPTOPSIDABULAR HOVUZ, IFLOSLANGAN HALQOB SUVLARDA KOPROQ TARQALGAN BOLIB, BAZAN KATTA SUV HAVZALARIDA VA KOLLARDA HAM OSADI. BU AJDOD VAKILLARI-BIR HUJAYRALI MONAD SHAKLDA, BAZAN KOKKOID PALMELLOID SHAKLLARI HAM UCHRAYDI. HUJAYRA DORZOVENTRAL TUZILISHDA, PERIPLAST BILAN ORALGAN. HUJAYRANI OLD QISMIDA BITTA QONGIR SHAKLDA JOYLASHGAN CHUQURCHASI BOLADI. BAZILARIDA BOGIZ HAM UCHRAYDI.

• HUJAYRANI OLD QISMIDA IKKITA LENTASIMON DEYARLI BIR-BIRIGA TENG BOLGAN XIVCHIN BOLADI, IKKALA XIVCHINDA MASTIGONEMA BOLIB, BITTASIDA IKKI QATOR JOYLASHGAN. XROMATOFORALARI BITTA, IKKITA YOKI KOP BOLISHI MUMKIN, RANGI HAR XIL, CHUNKI XLOROFILLDAN TASHQARI TILAKOID ICHIDA XLOROFILL "A" VA "S" BOLIB, UNI TARKIBIDA KAROTIN, KSANTOFILL BAZILARIDA FIKOBILIN (FIKOTSIANIN VA FIKOERITRIN) BOLADI.