Mavzu: Qadimgi turkiy tilda koʻplik qoʻshimchalari

Turkiy tillarda egalik qoʻshimchalari vasonning koʻplik qoʻshimchasi quyidagi umumiy xususiyatlar bilan ajralib turadi: 1. Birlik sondagi birinchi shaxsda turkiy tillarga egalik qoʻshimchasi mushtarakdir. Shu bilan birga ым -- im shaklidagi unli, ь va у tovushlariga aylanishi mumkin. Koʻplikda esa bu shaxsning -miz shakli koʻogina turkiy tillarda -- быз yoqutlarda-- быт - бит shaklida qoʻllanadi.

2. -shaxs birlik turk, gagauz, ozarbayjon tillarida н , - ин shaklida, ammo chuvash tilida bu shakl qadimgi holatini saqlagan: оғьльғ -- ьнъл -- u ( sening oʻgʻling), koʻplikda asosan -- ъ rur) -- qiz shakli, turk, ozarbayjon tilida - ньз -- низ shakli mavjud. Bu shakllar qadimiy shakllarning oʻzgarishi natijasidir.

3. 3-shaxsning qadimgi variantlari saqlab qolingan. Ammo tuva,xakas, shor tillari si-- zi ga oʻtgan. 4. Turkiy tillarda ham qadimgi, ham hozirgi taraqqiyot bosqichida narsalarning koʻpligi -- lar/ --ler qoʻshimchasi orqali ifodalanadi. Ammo chuvash tilida bunday qoʻshimcha yoʻq. Buning asosi shundaki, qadimgi turkiy qabilalarda koʻplik son tasavvuri boshqacha boʻlgan.

Shunga koʻra, turkiy tillarda grammatik son kategoriyasi shakllarini boshqacha ifodalash ham mumkin. A.N.Kononov shu nuqtayi nazardan turkiy tillarda son nategoriyasi birlik va koʻplik shakllariga ega emas. A.N.Kononov