MAVZU: TURKIY TILLARDA KELISHIK, EGALIK VA KO’PLIK KATEGORIYALARI. BAHRIDDINOVA OQILA

◦ RE J A : ◦ 1. KO’PLI K SHA KKLA RI. ◦ 2. KELI SHI K SHA KLLARI ◦ 3. EGA LI K KATEGORI YA SI ..

◦ Ot so’z turkumi qadimgi turkey tilda bu turkumga kiruvchi so’zlar ko’p so’zlar bo’lgan. Qadimgi turkey tilde ot turkumiga mansub so’zlar kishi nomlari – antraponim, zooniym , jism nomlari, qavm-qarindosh nomlarini ifodalaydi. ◦ Ot egalik, ko’plik, kelishik affikslarini oladi, boshqa turkumdagi so’zlardan morfologik va sintaktik usul bilan ot turkumidagi so’zlarni yasaydi.

◦ Ko’plik kategoriyasi – qadimgi turkey tilde ham otlar ko’plik va birlik shakllarida qo’llangan . Otlar birlikda qo’llanganda maxsus ko’rsatkich bo’lmaydi. Otlarda ko’plikni ifodalashning morfologik usuli sermahsuldir. ◦ -lar affiksi : ag”iliqlar “ boyliklar va xazinalar. ◦ Bu shaklda runic yodnomalarida faqat otlarga qo’shilgan bo’lsa , keying davrlarda fe’llarga ham qo’shilib kelgan.

◦ Egalik kategoriyasi. Qadimgi turkey tillardaham ot turkumiga oid so’zlar egalik affiksini olib narsa predmetning uch shaxsdan biriga tegishligi ekanligini bildrgan. Egalikni ifodalashning eng sermahsul usuli morfologik usuldir. ◦ Egalik qo’shimchalari quyidagi ko’rinishlarga ega: