GERMANIYA FEDERATIV RESPUBLIKASI XX ASRNING IKKINCHI YARMIDA
GERMANIYA FEDERATIV RESPUBLIKASI XX ASRNING IKKINCHI YARMIDA MUNDARIJA KIRISH…………………………………………………………… 3-6 betlar I BOB. GERMANIYA FEDERATIV RESPUBLIKASI XX ASRNING IKKINCHI YARMIDA……………………..……………………………........ 1.1- Konrad Adeunaer davrida Germaniya Federativ Respublikas………………………………………………….7-26 betlar 1.2- 1950-yillardagi nemis iqtisodiy mo’jizasi…………………27-35 betlar. 1.3- Germaniya Federativ Respublikasining 1949-1969 yillardagi tashqi siyosati……………………………………………………….36-51 betlar II BOB. GERMANIYA FEDERATIV RESPUBLIKASI XX ASRNING 70-90 YILLAR BOSHIDA……………………………………………………... 2.1 - Sotsial demokratlar hokimiyat tepasida (1969-1982 yillar) …………………......................................................................52-65 betlar 2.2 - Germaniya Federativ Respublikasida ijtimoiy – iqtisodiy va siyosiy hayot………………………………………………………………66-74 betlar 2.3 - Germaniyaning birlashishi………………………………….75-90 betlar XULOSA………………………………………………………… 91-96 betlar FOYDALANGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI……………… 97-98 betlar ILOVA……………………………………………………………………… 1
Kirish Mavzuning dolzarbligi: Germaniya Ikkinchi jahon urushida tor-mor etildi. Uning hududi deyarli kultepaga aylandi. Sanoat ishlab chiqarishi urushdan oldingi daraja- ning uchdan bir qismiga tushib qoldi. Sharqiy Prussiyaning SSSRga berilishi, Polsha chegara- sining Oder va Neyse bo‘ylab o‘tishi oqibatida bu hududlarda yashovchi 9 mln dan ortiq nemislar Germaniya ichkarisiga ko‘chirildi. Bu hol uningsiz ham og‘ir bo‘lgan uy-joy muammosini yanada keskinlashtirib yubordi. Mamlakat sanoat korxonalari g‘olib davlatlar uchun to‘lanishi zarur bo‘lgan tovon hisobiga ko‘chirib ketila boshlandi. Aholi turmush darajasi nihoyatda yomonlashdi. Eng og‘iri, Germaniya davlat mustaqilligini yo‘qotdi. Uning hududi 4 g‘olib buyuk davlat (AQSH, SSSR, Buyuk Britaniya va Fransiya) okkupatsiya zonalariga bo‘lindi. Hokimiyat g‘olib davlatlar harbiy ma’muriyati qo‘liga o‘tdi. Bu ma’muriyatni okkupatsiya qiluvchi qo‘shin bosh qo‘mondoni boshqardi. Butun Germaniyaga taalluqli masalalarni esa to‘rt Bosh qo‘mondondan iborat Nazorat Kengashi hal etardi. Kengash qarori konsensus asosida qabul qilinardi. Dastlab fashistlar qattiq ta’qib etgan ikki siyosiy partiya — Germaniya Kommunistik partiyasi va Germaniya Sotsial-demokratik partiyasi - yashirin sharoitda ishlash holatidan chiqdi. Ayni paytda yangi siyosiy partiyalar ham vujudga keldi. Chunonchi, 1945-yilda Xristian demokratlar ittifoqi (XDI) tuzildi. Unga mashhur siyosiy arbob K. Adenauer rahbarlik qildi. Keyinroq XDI ning Bavariya bo‘limi — Xristian sotsialistlar ittifoqi (XSI) tuzildi. Xristian demokratlar fashizmga qarshi ekanliklarini, Germaniyani qudratli mustaqil davlatga aylantirish bosh maqsadlari ekanligini bayon qildilar. Ayni paytda fuqarolar farovonligini ta’minlash, ishchilarga korxonalarni boshqarishda ishtirok etish imkoniya- tini yaratish haqida va’da berdilar. 2
«Sovuq urush» ning boshlanishi Germaniya taqdiriga ta’sir etmay qolmadi. Potsdam konferensiyasi qarorlari bajarilmadi. Germaniya muammosi AQSH va SSSR manfaatlari keskin to‘qnashgan muammoga aylandi. Bu to‘qnashuv Germaniyaning bo‘linib ketishini muqarrar qilib qo‘ydi. Yangi sharoitda AQSH Germaniyani G‘arbning ishonchli tayanchiga aylantirishga intildi. Shuning uchun ham SSSRning kechagi ittifoqchilari Germaniyaning iqtisodiy qudratini susaytirish maqsadidan voz kechdilar. Bitiruv malakaviy ishning davriy chegarasi. Ikkinchi jahon urushi tugaganidan 1945 yildan to 1990 yillarni o’z ichiga olib, Germaniyaning ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy hayotiga doir chop etilgan ilmiy nashrlar tahlil etiladi. Muammoning o’rganilganlik darajasi. Mavjud ilmiy adabiyotlar shuni ko’rsatmoqdaki, Germaniya Federativ Respublikasiga doir ilmiy ishlar, tarixiy asarlar yozilgan. Xususan, Piter Kolvokoressining “ Мировая политика после 1945 года ” asarida yevropa davlarining Germaniyaga qilingan siyosatlari haqidagi ma’lumotlarni bilib olish mumkin. Unda aniq dalillar va asosida ma’lumotlar keltirib o’tilgan. Petelinning “Gelmut Kol davrida Germaniya” asarida Germaniya rahbarlari ichida germaniyaning birlashishini xoxlagan va buning uchun kurashgan davlat arbobi Gelmut Kol haqida ma’lumotlar yozilgan. G.Kol Germaniyani birlashtirish uchun juda ko’p qiyinchiliklarga uchradi, AQSHning noroziligiga qaramay SSSR davlati bilan bir necha sohalar bo’yicha shartnomalar tuzildi. Hattoki Gorbachovning tashrifi bu ikki davlat o’rtasidagi aqolarni mustahkamlab bo’lajak Germaniyaning birlashishiga zamin yaratdi. Va bu natijaga ham erishildi. Bitiruv malakaviy ishning maqsadi – Germaniya Federativ Respublikasidagi ijtimoi-iqtisodiy va siyosiy faoliyatiga oid amalga oshirilgan ilmiy tadqiqotlarni 3
tarixshunoslik doirasida ularning yo’nalishlari va mohiyatini tahlil etishdan iborat. Shunga ko’ra, ishda quyidagi vazifalar amalga oshiriladi: - Germaniya mavzusi bo’yicha materiallar to’plash va ularni o’rganib chiqish: - Mavzuga tegishli bo’lgan turli soha vakillari tadqiqotlarni umumlashtirish, tizimga solish va yondashuvlarini - ochib berish; - Germaniya Federativ Respublikasining siyosiy hayotidagi imiy nashriyotlar tahlilini amalga oshirish; - Germaniya Federativ Respublikasidagi diplomatik aloqalar Yevropa davlari bilan tuzilgan shartnomalar, Germaniyaning dunyoda tutgan strategik o’rni bo’yicha ma’lumotlar to’plash va ularga xolis baho berish. Bitiruv malakaviy ishning obyekti va predmeti: XXI arsdagi Germaniya to’g’risida amalga oshirilgan tadqiqotlar, manbalar va germanshunos tadqiqotchilarning yangi zamon yillaridagi ilmiy izlanishlarda qayd etilgan fikrlar, qarashlar, yondashuvlar. Bitiruv malakaviy ishning nazariy va metodologik asosi. German tarixchilarining asarlarida german xalqlarining tarixi, madaniyati, ma’naviyatiga oid bildirilgan fikr va mulohazalari, xulosalari, tadqiqotning metodologik asosini belgilashda muhim manba bo’lib xizmat qiladi. Bitiruv malakaviy ishning manbaviy asoslar ini GFR faoliyatiga doir yoritilgan ilmiy tadqiqotlar, risolalar, ilmiy maqolalar to’plami, konferensiya materiallari, matbuot materiallari, boshqa tillardan tarjima qilingan manbalar, ilmiy-ommabop nashrlar tashkil etadi. Bitiruv malakviy ishning ilmiy-amaliy ahamiyati. Bitiruv malakaviy ish materiallaridan oily o’quv yurtlarda o’qiydigan talabalar, germaniya mavzusiga oid tarix va yevropa tarixi va maxsus kurslarda foydalanish mumkin. 4
Bitiruv malakaviy ishning metodlarini tarixiy tadqiqoqlar uchun umumiy qabul qilingan xolislik, tarixiylik, tanqidiylik tamoyillari, muammoviy mushohada, qiyosiy tahlil usullari tashkil etdi. Xususan, jahon tarixning o’ziga xos bo’lgan qiyosiy-tarixiy, muammoli-xronologik metodlardan foydalanildi. Bitiruv malakaviy ishning tuzilishi va hajmi. Bitiruv malakaviy ishi kirish, ikki bob, xulosa , foydalanilgan manba, adabiyotlar ro’yxatidan iborat. 5