MTT tarbiyalanuvchilarida tabiatni anglash tuyg’usini tarbiyalash REJA : KIRISH . 1-BOB . 1.1. Nima uchun maktabgacha tashkilot tarbiyachilarida tabiatni tushunish hissi muhim? 1.2. Biologik xilma-xillikning ahamiyati va uni saqlash: Yerda hayotni ta'minlash. Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida tarbiyachilari fasllar almashinuvi to'g'risida tanishtirishning ahamiyati. 2-BOB . 2.1.Maktabgacha ta'lim tashkiloti tarbiyalanuvchilariga fasllar almashinuvi haqida tushunchalarni chuqur yetkaza olish usullarini amalga oshirish tadqiqot jarayonlarini taxlil qilish. 2.2. Maktabgacha yoshdagi bolalarda tabiat haqidagi ongni rivojlantirish: tabiiy dunyo bilan umrbod aloqani rivojlantirish. 2.3. Maktabgacha tashkilot tarbiyalanuvchilarida metodlar orqali mashg'ulotlar o'tish jarayonlari. 3-BOB. 3.1 Fasllar: Bolalarga to'rt fasl (bahor, yoz, kuz, qish) va ularning atrof-muhitga qanday ta'siri, har bir faslda uchraydigan o'simlik va hayvonlar turlari haqida o'rgating. 3.2. Tabiat naqshlari: maktabgacha yoshdagi bolalarga shakllar, ranglar va to'qimalar orqali tabiatdagi naqshlarni o'rgatish. 3.3. Ob-havo,o’simliklar, hayvonlar,hasarotlarning har xil turdagi ob-havo (yomg'ir, qor, shamol va boshqalar) va ularning yil fasllari bilan bog'liq holda rivojlanishini muhokama qiling. Bolalarni turli ob-havo sharoitlariga mos ravishda kiyinishni o'rgating. 3.4. Tog' jinslari va minerallar:- bolalarni turli xil jinslar va minerallar, jumladan ularning xususiyatlari, . Suv:- suvning ahamiyatini va uning turli shakllarini (suyuq, qattiq, gaz) muhokama qilish.

3.5. Tabiatni muhofaza qilish: bolalarga atrof-muhitni muhofaza qilish va muhofaza qilish muhimligini o'rgatish. Energiya sarfini kamaytirish, suvni tejash va yovvoyi tabiatni muhofaza qilish usullarini muhokama qiling. 3.6. Tabiatda vaqt o'tkazishning afzalliklari va u bizning farovonligimizni qanday yaxshilashi mumkin. 3.7. Sutemizuvchilar, qushlar,ormonlar, tog’lar, okeanlarning xususiyatlari va atrof muhit uchun ahamiyatini o’rganish. 3.8. Quyosh tizimi, iqlim o’zgarishi, suv botqoq yerlar, invaziv turlar, va biomlarning xususiyatlari. Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish Mavzuning dolzarbligi. Tabiat va inson, shuningdek, insonning tabiat bilan munosabati uzoq vaqtdan beri davom etib kelmoqda. Ammo hozirgi vaqtda insonning atrof muhitga ta’siri muammosi juda keskin bo’lib, ekologik global muammoga aylandi. Endilikda har bir inson ma’lum darajada ekologik madaniyat va ekologik onglilikka ega bo’lishi kerak. Ushbu tushunchalarning shakllanishi ilk maktabgacha bolalik davridan boshlanadi. Aynan maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda tbiat haqidagi ilk taassurotlar paydo bo’ladi, hayotning turli shakllari haqida g’oyalar to’planadi, ya’ni ekologik tafakkur, ongning dastlabki asoslari shakllanadi, ekologik madaniyat haqida tasavvurlar paydo bo’la boshlaydi. Maktabgacha ta’lim yosh avlodga ta’lim-tarbiya berishning boshlang’ich poydevori bo’lib xizmat qilib kelmoqda. Bolalarni har tomonlama yetuk, barkamol qilib tarbiyalashda, MTTda ta’lim-tarbiya ishlarini olib borishda bolalarga alohida ta’lim turlari bo’yicha tushunchalar berib horiladi. Hozirgi kunda uzluksiz ta’limning birinchi bo’g’ini tushunchalar hisoblangan maktabgacha ta’lim tizimida ham boshqa sohalar qatorida qator o’zgarishlar, islohotlar amalga oshirilmoqda. So’nggi yillarda maktabgacha ta’lim tizimini isloh qilish va rivojlantirishga qaratilgan qonunlar, qarorlar qabul qilinib amaliyotga joriy etilmoqda. Bu borada O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PQ-2707-sonli [1], “Maktabgacha ta’lim tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PQ-3261-sonli Qarorlari [2], “Maktabgacha ta’lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PF-5198-sonli Farmonining qabul qilinishi [3], “O’zbekiston Respublikasi maktabgacha ta’lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to’g’risida”gi 08.05.2019-yildagi PQ-4312-son qarori [4], qarori shuningdek, Maktabgacha ta’lim vazirligi tomonidan “Ilk qadam” davlat o’quv dasturi [5] ishlab chiqilishi bunga yaqqol misol bo’la oladi.

Tadqiqotning maqsadi: Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarni tabiatda ranglar jilosi tushinchasini shakllantirish va shu o’rqali atrof muhitga muhabbat hurmat,qolavirsa bolalarning kognitiv va ijtimoiy rivojlanishida yordam beradi. Tadqiqotning vazifalari: Yuqoridagi bitiruv ishi maqsadidan kelib chiqib quyidagi vazifalar belgilanadi: 1. Mavzuga oid ilmiy uslubiy manbalarni urganish,tahlil qilish,umumlashtirish; 2. Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan pedagogik ishning shakllari va usullari faoliyatini tashkil etishning yo`nalishlarini aniqlash; 3. Maktabgacha tarbiya yoshdagi bolalarda tabiatni anglash tuygusini tarbiyalashda tajriba ishlarini olib borishni aniqlash. Tadqiqotning ob’ekti: MTT tarbiyalanuvchilarida tabiatni anglash tuygusini tarbiyalashda ta`limini amalga oshirishda hamda pedagogik ishning shakllari va usullari faoliyatini amalga oshirishga yo`naltirilgan ta`lim-tarbiya jarayonini aniqlash. Tadqiqotning predmeti: tarbiyalanuvchilarda tabiatni anglash tuygusini tarbiyalashdek vazifalarni tarkib toptirish omillari, pedagogik ishning shakllari va usullari keltirilgan adabiyotlar va mashg`ulotlar hisoblanadi Tadqiqot metodlari: o`rganish, kuzatish, umumlashtirish, suhbat, savol-javob, so`rovnoma, sangveyn, asalari galasi va tahlil qilish. Bitiruv malakaviy ishning metodologik asosi: O`zbekiston Respublikasi prezidentining Qarorlari, Farmoyishlari, Vazirlar mahkamsining maktabgacha ta`lim tuzilishiga oid chiqarilgan qarorlari, ,,Ilk qadam” o`quv dasturi hamda ekologik tarbiya va atrof-olam tushunchasiga oid adabiyotlar. Bitiruv malakaviy ishning tuzilishi: Kirish, mundarija, V bob, 5 paragraf, har bir bob bo`yicha qisqacha xulosa, umumiy xulosalar, foydalanilgan adabiyotlar ro`yxatlari ilovalar.

1-BOB . 1.1. Nima uchun maktabgacha ta’lim tashkiloti tarbiyachilariga tabiatni tushinish hissi muhim? Diplom ishining kirish qismi ikki qismdan iborat bo'lishi kerak: talabalarni tabiat bilan tanishtirishning nazariy va uslubiy yondashuvlari va dars almashinuvi. Birinchi bo‘limda o‘quvchilarni tabiat bilan tanishtirishning nazariy asoslari va mantiqiy asoslari, jumladan, ekologik ta’limning ahamiyati, tabiat bilan bog‘lanishning bolalarning jismoniy, kognitiv va hissiy rivojlanishidagi afzalliklari haqida ma’lumot berilishi kerak. Shuningdek, u tabiatni tarbiyalash bo'yicha turli xil nazariy nuqtai nazarlarni va ularni sinf sharoitida qanday qo'llash mumkinligini o'rganishi kerak. Ikkinchi qism talabalarga tabiatni o'rgatishda amaliy yondashuv sifatida dars almashishga e'tibor qaratish lozim. U ushbu yondashuvning maqsadlari, uning afzalliklari va turli ta'lim sharoitlarida qo'llanilishini qamrab olishi kerak. Bundan tashqari, u tabiat to'g'risidagi saboqlarni almashish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan pedagogik faoliyat va usullarni o'rganishi kerak, jumladan sayohatlar, ochiq havoda mashg'ulotlar va amaliy loyihalar. Umuman olganda, diplom ishining kirish qismida talabalarni tabiat bilan tanishtirish va sinf sharoitida dars almashinuvini amalga oshirishning nazariy va amaliy jihatlari har tomonlama ko'rib chiqilishi kerak. 1.2.Biologik xilma-xillikning ahamiyati va uni saqlash: Yerda hayotni ta'minlash. Biologik xilma-xillikning Yerdagi hayotning asosi sifatidagi ahamiyatini ta'kidlashdan boshlang.