“UNVERSTET” predmet sohasi uchun ma’lumotlar bazasini loyihalash. Reja 1. Tanlangan predmet sohani tahlil qilish . 2. Konseptual (infologik) loyihalash. 3. Datalogik loyihalash. 4. Fizik loyihalash. 5. Ma’lumotlar bazasini ilovasini loyihalash va ishlab chiqish . 6. Ma’lumotlar bazasini ishini boshqarish. Xu losa

Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari Ma'lumotlar bazasini loyihalash axborotlarni abstraktsiyalashning bir darajasidan boshqasiga o'tish, ya'ni predmet soha axborot strukturasining tabiiy til (yozma) tavsifidan muayyan model terminlarida formallashtirilgan tavsifiga ketma-ket o'tish hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasini loyihalash jarayonining quyidagi bosqichlarini ajratish mumkin: 1) predmet sohani tizimli tahlil qilish; 2) infologik loyihalash; 3) ma'lumotlar bazasi boshqarish tizimini (MBBT) tanlash; 4) mantiqiy loyihalash; 5) fizik loyihalash. Har bir bosqichlarni batafsil ko'rib chiqamiz. 1. Predmet sohani tizimli tahlil qilish 2. Bu bosqichda quyidagilar amalga oshirilishi lozim: – ma’lumotlar bazasi va avtomatlashtirilgan tizimni ishlab chiqishning dolzarbligini asoslash; – predmet soha va asosiy cheklovlarni batafsil tavsiflash; - ushbu predmet soha asosiy obyektlari, ularning xossalari va o‘zaro aloqalarini aniqlash;

– tizimdan foydalanuvchilar ko‘lami va ularning axborotga bo‘lgan ehtiyojlarini aniqlash; - tizimning hujjat almashinuvini tadqiq etish; - avtomatlashtirilgan muhitda hal qilinadigan vazifalar ko‘lamini aniqlash va hokazo. Masalan: “UNVERSTET” uchun ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish talab etilgan bo‘lsin. Tizim tahlil quyidagicha bo'lishi mumkin: Turistik firmadan mijozlar ko’p foydalanishadi.Mijozlar o’zlariga to’g’ri kelgan xodimga bog’lanib buyurtma beradi.Buyurtma asosida xodimlar qulay marshrut va bilet tanlaydi. Buyutmalar, mijozlar va xodimlar joylashuvi haqidagi axborotlarni yuritish samaradorligini ta’minlash uchun zamonaviy ma’lumotlar bazasiga asoslangan avtomatlashtirilgan tizim zarur hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasi va ma'lumotlar bazasi bilan ishlashning avtomatlashtirilgan tizimdan foydalanish mijozlarga xizmat ko'rsatish va xodimlarning buyurtmalari haqidagi ma'lumotlarni tizimlashtirish, shuningdek, boshqa ko'pgina vazifalarni bajarish vaqtini sezilarli darajada qisqartirish imkonini beradi. Mijozningning toifasini, uning yashash joyini va ish joyini aniqlash uchun mijozlar haqidagi axborotlar to'liq va etarli bo'lishi kerak. Mijozlarning bir xil familiyalilar bo'lishi mumkinligi sababli har bir mijoz noyob abonent raqamiga ega bo'lishi zarur.. UNVERSTET bilan cheklovlar quydagilardan iborat: 1)Talabalar maktabni yoki kolijni bitirgan bo’lish kerak 2)Har bir talaba haqida to’liq malumotlar bo’lish shart va hokazo. Bunday cheklovlar ko'p ham bo'lishi mumkin; ma'lumotlar bazasi ishlab chiqilayotgan turistik firmaga bog‘liq ravishda ular turli tuman yoki umuman bo'lmasligi mumkin. Ushbu tizimning asosiy obyektlarini va ularning xossalarini aniqlaymiz. UNVERSTET - Fakultet - Yo’nalishlar - Kafedra

- O’qituvchilar - Talabalar Fakultet - Id_fak - Fakultet - Fakultet decani - Yo’nalishlar soni Yo’nalishlar - id_yo’nalish - Yo’nalish nomi - Fakultet - Fakultet_id Kafedra - id_kafedra - Kafedra nomi - Kafedra muderi - fakultet - Yo’nalish_id - O’qituvchilar soni O’qituvchilar -id_o’qituvchi - Familiyasi - Ism - Tel raqami - Kafedra nomi - kafedra_id Talabalar - Id_talaba

- Familiyasi - Ism - Sharif - Pasport seryasi - Manzil - Rasm - Oilaviy ahvoli - Guruh rahbari - O’qituvchi_id 2) Konseptual (infalogik) loyihalash. • Infologik loyixalashtirish, MB modelida predmet sohasining semantikasini namoyon qilish bilan bog’liq • Infologik tavsif aniq bir MBBT( СУБД )ga bog’liq bo`lmasligi kerak • Infologik (semantik) model predmet sohasining ixchamlshtirilgan formallashgan tavsifini taqdim etadi ER-modeli asosida quyidagi tayanch tushunchalar mavjud: • Mohiyat • Atributlar • Aloqalar Mohiyat — bu haqiqiy yoki xayoliy ob'ekt bo'lib, u haqida ma'lumot loyihalashtirilgan tizimda saqlanishi kerak • Mohiyat tizim ichida noyob nomga ega • Mohiyat bir xil turdagi ob'ektlarning ma'lum bir sinfiga mos keladi ( berilgan mohiyatning misollari ko'p)