3d-max dasturida obektlarni yaratish
![Mavzu:3d-max dasturida obektlarni yaratish
Reja:
1.Parallelepiped
2.Faskali slindr
3.Toroidal tugun
4.Materiallarni berish](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_1.png)
![1.1. Ob ’ yektlarni yaratish
Siz bu yerda standart geometrik primitivlarni qurish bilan tanishasiz.
Parallelepiped
Karkasli parallelepiped quramiz:
1. Geometry tugmasiga ChS bilan bosamiz va turli tuman ob’yektlar
ro‘yxatidan – Extended Primitives (murakkab primitivlar) qatorini tanlaymiz.
Object Type (ob’yektlar turi) bo‘lagida standart primitivlar turlariga mos
keluvchi yozuvlar bilan tugmalar chiqadi.
1.2. rasm. Geometry tugmasi belgilangan instrumentlar paneli
2. Chamfer Box (faskalik parallelepiped) tugmasiga, ChS bilan
bosamiz.
Buyruqlar panelining pastki qismida uchta bo‘lak paydo bo‘ladi: Creation
Method (qurish usuli), Keyboard Entry (Klaviaturadan kiritish) va
Parameters (Parametrlar).](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_2.png)
![3. Perspective (Perspektiva) proyeksiya oynasiga ChS bilan bosamiz va
tugmani qo‘yib yubormasdan kursorni diagonal bo‘yicha surib, asosini
cho‘zamiz.
Parameters (Parametrlar) bo‘lagida, Length (uzunlik) va Width (kenglik)
o‘lchamlarining o‘zgarishini kuzatib boramiz.
4. Asosning uzunlik va kengligini belgilash uchun sichqonning
tugmasini qo‘yib yuboramiz.
5. Parallelepiped balandligini berish uchun qo‘yib yuborilgan kursorni
tepaga yoki pastga suramiz.
Parametrlar bo‘lagidan Height (balandlik) parametr qiymatini kuzatib boramiz.
6. Balandlikni belgilagandan keyin ChS tugmani bosamiz. Balandlik
qayd qilingandan keyin kursorni bir oz chetga surib, ChS ni yana birmarta
bosamiz.
Shunda 45 o
qiyalikda parallelepiped qirralarida faskalar paydo bo‘ladi.
Faska balandligi Fillet (Faska) parametri yordamida berilsa ham bo‘ladi.
7. Smooth (Silliqlash) faska sirtini silliqlash rejimini yoqing.
Natijada qurilgan parallelepiped 1.3 rasm shakldagi ko‘rinishga ega
bo‘ladi.
Biz joriy holatda segmentlar miqdori 1 teng prallelepipedga ega bo‘ldik.
Segmentlar sonini o’zgartirish uchun, Lengt Segs (uzunlik bo‘yicha
segmentlar) va Width Segs (kenglik bo‘yicha segmentlar) parametrlarini
moslash kerak. Segmentlar sonini oshirish uchun, ob'yektning to‘rli yuzasini
tahrirlashni amalga oshirish zarur. Faskadagi Segmentlar sonini Fillet Segs
(faska bo‘yicha segmentlar) o‘zgartiruvchisi yordamida amalga oshirsa bo‘ladi.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_3.png)
![1.3 rasm. Faskali parallelepiped.
Faskali silindr
1. Create (yaratish) panelidagi Geometry (Geometriya) tugmasini
bosib, ro‘yxatdagi Extended Primitives (muharrirlangan primitivlar)
variantini tanlang va Chamfer Cyl (faskali silindr) tugmasini bosing.
Shu ketma-ketliklarni bajarib, silindr, silindr sektori va ko‘p qirrali prizmani
qurish mumkin. Aylananing bir chetidan boshqa chetiga diametr bo‘yicha
cho‘zib, silindrning asosini qurish uchun,
2. Creation Metod (qurish usuli) bo‘lagini o‘chirib-yoquvchini Edge
(chetidan) holatiga qo‘ying. Asosini o‘rtasidan, ya’ni radius bo‘yicha qurish
uchun, Center (o‘rtadan) holatiga o‘tish kerak.
3. Proyeksiyalar oynalaridan birortasiga ChS ni bosib, silindr asosining
boshlang‘ich nuqtasini belgilaymiz, tugmani qo‘yib yubormasdan, kursorni
asos bo‘yicha suramiz, asos radiusi kerakli o‘lchamga ega bo‘lgandan keyin,
tugmani qo‘yib yuboramiz. Asos radiusini o‘zgartirish uchun Parameters,
(Parametr ы ) bo‘lagidagi Radius (Radius) parametrining kattaligini o‘zgartirish
kerak.
4. Tugmani qo‘yib yuborgandan keyin, kursorni tepaga ko‘tarib yoki
pastga tushirib, silindrning balandligini o‘rnatamiz. Balandlikni o‘rnatish
uchun ChS ni bosamiz. Sichqon tugmasini bosgandan keyin, kursorni surib,](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_4.png)
![ChS ni bosamiz. Kursorning surilish masofasi 45 O
gradus qiyalikdagi
faskaning kengligiga teng bo‘ladi.
5. Parameters (Parametrlar) bo‘lagidan quyidagi parametrlar qiymatini
bering.
• Height (balandlik) — silindr balandligi;
• Height Segments (balandlik bo‘yicha segmentlar) — balandlik yuzasi
bo‘yicha segmentlari;
• Cap Segments (asosining halqalari) — radius bo‘‘yicha segmentlar soni;
• Fillet (Faska) — faska kattaligi;
• Fillet Segs (faska bo‘yicha Segmentlar) — faska bo‘yicha segmentlar
soni.
Silindrni qurillish natijasi 1.4 rasmda ko‘rsatilgan.
1.4. rasm. faskali silindr
Toroidal tugun
1. Create (yaratish) panelidagi Geometry (Geometriya) tugmasini
bosib, ro‘yxatdagi Extended Primitives (muharrirlangan primitivlar)
variantini tanlang va Torus Knot (Toroidal tugun) tugmasini bosing. Shu
ketmaketliklarni bajarib, trubaning ko‘ndalang kesimida shaklini va
o‘lchamlarini o‘zgartirib, har xil ob’yektlarni qurish mumkin.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_5.png)
![2. Torsimon birikmani qurish uchun Creation Metod (yaratish usuli)
bo‘limida o‘chirib-yoquvchini Diameter (Diametr) holatiga o‘tkazib, diametr
bo‘yicha cho‘zamiz. Toroidal tugun radius bo‘yicha qurish uchun,
o‘chiribyoquvchini Radius (Radius) holatiga o‘tkazish kerak.
3. Bazaviy egri chiziq aylana shaklida bo‘lishi uchun, Base Curve
(Bazaviy aylana) bo‘limidagi Circle (aylana), o‘chirib-yoquvchiga belgi
qo‘yamiz.
4. Warp Count (Siniq chiziqlar soni) parametridagi qiymat 3 ga teng
va Warp Heigh (balandlik bo‘yicha siniq chiziqlar) parametridagi qiymat 0,8
ga teng bo‘lsin.
Bu qiymatlarning kattaligi bazaviy egri chiziq radiusi bo‘laklarida beriladi.
5. Birikmaning boshlanishini chizish uchun Perspective (Perspektiva)
proyeksiyasi oynasining istalgan nuqtasiga sichqonning chap tugmasini bosing,
bazaviy egri chiziqni cho‘zish uchun kursorni suring. Aylana radiusini biror
qiymatda to‘xtatish uchun ChS ni qo‘yib yuboring, kursorni markazga yoki
markazdan ixtiyoriy masofaga surib, CHS ni bosing. Shu bilan tugun
trubasining ko‘ndalang qirqim radiusi beriladi.
Base Curve (Bazoviy egri chiziq) bo‘limida Radius (Radius) parametri
kattaligi bazaviy egri chiziq aylanasining radiusini o‘zgartiradi. Cross Section
(kesim) bo‘limidagi Radius (Radius) parametri, tugun trubkasining ko‘ndalang
qirqim radiusi o‘zgartiriladi.
6. Tugun trubkasining ko‘ndalang qirqimidagi aylanani ellips shakliga
o‘zgartirish. Buning uchun Cross Section bo‘limidagi Ellipsning katta va
kichik yarim o‘qlarini boshqaruvchi Eccentricity (Ekssentrisitet) qiymatini
moslash kerak (1.5 rasm).
Qurilgan toroidal tugun 1.6 rasmda ko‘rsatilgan shaklga ega bo‘ladi.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_6.png)
![Bazaviy egri chiziq uch o‘lchamli tugun shakliga ega bo‘lishi uchun, Base
Curve (Bazaviy egri chiziq) bo‘limidagi, Knot (tugun) o‘chirib-yoquvchini
o‘rnating.
1.5 rasm. Toroidal tugun qirqimidagi parametrlarining jadvali
7. Boshqa konfiguratsiya parametrlari bilan yana bitta tugun quramiz.
Knot
(tugun) o‘chirib-yoquvchidagi parametrlar qiymatini R ==2, Q =3 teng qilamiz.
Hosil bo‘lgan tugun 1.7 rasmda ko‘rsatilgan.
R va Q parametrlari tugun trubkasini o‘ramlar soni, markazi va davom etuvchi
o‘qi bo‘yicha boshqarish imkoniyatini beradi.
Twist (burash), Lump Height (bo‘rtishlar balandligi) va Lump Offset
(bo‘rtish fazasi) parametrlarini o‘zgartirib, tugunlar shaklini har xil qilish
mumkin. Lump Height (bo‘rtishlar balandligi) parametri tugun trubasining
qirqim radiusini bo‘laklarini belgilashda ishlatiladi, Lump Offset (Faza
vistupa) esa, tor aylanasida bo‘rtib chiqish holatini keltiradi. 1.8 rasmda shu
parametrlar tor shakliga ta’siri natijasi namoyish qilingan.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_7.png)
![1.6 rasm. Toroidal tugun
1.7 rasm Toroidal tugun R=2 va Q=3 teng bo‘lganda](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_8.png)
![1.8 rasm. Parametrlar yordamida Toroidal tugun o‘zgartirilganligi.
1.2. Ob’yektlarni qayta shakllantirish
Qurilgan ob’yektlar bilan keyingi ishlarni bajarish uchun, ularni proyeksiyalar
oynasiga, 1.9 rasmda ko‘rsatilganday qilib joylashtiramiz. Buning uchun surish
amalini bajaramiz.
1. Select and Move (belgilash va surish) tugmasiga ChS bilan bosing.
2. Perspective (Perspektiva) oynasida kursorni tugun ustiga qo’yamiz.
ChS bosib va uni qo‘yib yubormasdan toroidal tugunni boshqa joyiga suramiz
(1.9 rasmdagi tasvir bo’yicha). Surishni to‘xtatish uchun tugmani qo‘yib
yuboramiz. Toroidal tugunni joyidan ko‘chirish uchun ishlatilgan buyruq
ob’yektni istalgan yo‘nalish bo‘yicha surishi mumkin. Bundan keyin, surish
uchun, koordinata o‘qlari bo‘yicha erkin harakat qilishni chegaralovchi boshqa
guruh buyruqlaridan ham foydalanamiz (1.10 rasm).](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_9.png)
![3. X (X o‘qi bo‘ylab surish) tugmasiga ChS bilan bosing. Top (Tepa)
oynasida toroidal tugun ustiga kursorni qo‘ying. ChS ni bosib, uni qo‘yib
yubormasdan, uzelni X o‘qi bo‘ylab suring.
4. Y (Y o‘qi bo‘ylab surish) tugmasini ChS bilan bosamiz. Tugunni
boshqa tugun ichiga joylashtiring.
1.9. Rasm. Surish yo’li bilan joylashtirilgan ob’yektlar.
1.10 rasm. Koordinata o‘qlari bo‘yicha chegaralash.
5. Perspective (Perspektiva) oynasida, XY (Erkin surish) tugmasini
ChS bilan bosing va ob’yektni istalgan yo‘nalish bo‘yicha suring. Agar
qurilgan ob’yekt katta yoki aksincha juda kichik bo’lsa ularni
masshtablashtirish kerak.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_10.png)
![6. Select and Scale (belgilash va instrumenlar panelida bir tekis
masshtablash) tugmasini ChS bilan bosing.
7. Kursorni toroidal tugun ustiga olib borib, ChS ni bosib va uni qo‘yib
yubormasdan, kursoni pastga harakatlantiramiz. Shunda, ob’yekt o‘lchami
koordinatalar sistemasining barcha o‘qlari yo‘nalishi bo‘ylab bir tekis
kichiklashadi.
8. Kursorni uzel ustiga qo‘yib, ChS ni bosamiz va uni qo‘yib
yubormasdan, kursorni tepaga suramiz. Shunda, ob’yekt o‘lchami
koordinatalar sistemasining barcha o‘qlari yo‘nalishi bo‘ylab bir tekis
kattalashadi.
Materiallarni berish
Bu bo‘limda, yuqorida qurilgan ob’yektlarni bo‘yash va ularning yuzasiga
talab qilinadigan materiallarni tanlash bilan shug‘ullanamiz. Material Editor
(materialar muharriri) maxsus modul dasturi yordamida tayyor materialni
mavjud bo‘lgan namunalar ichidan tanlab olish yoki mustaqil yaratish mumkin.
1. Materiallar muhariri oynasini chaqirish uchun Rendering
(vizualashtirish) menyusidan Material Editor (materialar muharriri)
buyrug‘ini tanlaymiz.
1.11, Rasmda ko‘rsatilgan materiallar namunasi kataklari, materiallar
muharririni boshqarish instrumentlar tugmalari va parametrlar tizimi,
materiallar muharriri oynasining asosiy elementlari bo’lib hisoblanadi.
Materiallar namunasi kataklari materialni tanlangan ob’yektga berishdan oldin
ko‘rish uchun mo‘ljallangan.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_11.png)
![1.11 rasm. Materiallar muharririning muloqot oynasi
2. Material/Map Browser (material va tekstura kartalarini ko‘‘rish)
muloqot oynasini chaqiring. Buning uchun materillar muharriri oynasida Type
(turi) tugmasini ChS bilan bosamiz. Ko‘rish oynasida 1.12 rasmdagi tasvir
paydo bo‘ladi.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_12.png)
![1.12 rasm. Materiallar va teksturalar ko‘rish oynasi
Ko‘rish oynasini Get Material (material olish) tugmasini bosib ham
chaqirsa bo‘ladi.
3. Browse From (materiallar manbai) guruhdagi Mtl Library
(materiallar kutubxonasi) o‘chirib-yoquvchi tugmasini ChS bilan bosing.
Materiallar kutubxonasi mavjud bo‘lgan materiallarni ko‘rish va tanlash
imkoniyatini beradi.
4. Show (ko‘rsatish) guruhidagi Root Only (faqat natijani)
bayroqchasini ChS bilan bosing. Bu bayroqcha faqat natija beruvchi tarkibiy
materialni tasvirlaydi.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_13.png)
![5. Nomlangan materiallar ro‘yxatidan ChS bilan Wood (yog‘och)
tanlang.
Tanlangan material, tepa chap burchakda joylashgan Material/Map Browser
(material va tekstura kartasi) namunalari ko‘rish oynasida paydo bo‘ladi.
Materialni ob’yektga berish qoldi.
6. Proyeksiya oynasida parallellepiped quring. Material muharriri
namuna kataklaridan biridagi materialni tanlab, Assing Material to Selection
(tanlangan ob’yektga material belgilash) tugmasini bosing.
Bo‘yalgan parallelepiped 1.13 rasmda ko‘rsatilgan. Boshqa ob’yektlarga ham
materiallarni mustaqil tanlab qo‘ying.
1.13 rasm. Materialardan foydalanish namunasi.
Shunday qilib, ob’yektlarga material berishning bitta usuli ko‘rib chiqildi.
Materiallarni yaratish va tahrir qilish imkoniyati juda katta, ijod qilish doirasi
keng.](/data/documents/c0cbfcb7-8425-4440-ad6f-28d32da7e1a7/page_14.png)
Mavzu:3d-max dasturida obektlarni yaratish Reja: 1.Parallelepiped 2.Faskali slindr 3.Toroidal tugun 4.Materiallarni berish
1.1. Ob ’ yektlarni yaratish Siz bu yerda standart geometrik primitivlarni qurish bilan tanishasiz. Parallelepiped Karkasli parallelepiped quramiz: 1. Geometry tugmasiga ChS bilan bosamiz va turli tuman ob’yektlar ro‘yxatidan – Extended Primitives (murakkab primitivlar) qatorini tanlaymiz. Object Type (ob’yektlar turi) bo‘lagida standart primitivlar turlariga mos keluvchi yozuvlar bilan tugmalar chiqadi. 1.2. rasm. Geometry tugmasi belgilangan instrumentlar paneli 2. Chamfer Box (faskalik parallelepiped) tugmasiga, ChS bilan bosamiz. Buyruqlar panelining pastki qismida uchta bo‘lak paydo bo‘ladi: Creation Method (qurish usuli), Keyboard Entry (Klaviaturadan kiritish) va Parameters (Parametrlar).
3. Perspective (Perspektiva) proyeksiya oynasiga ChS bilan bosamiz va tugmani qo‘yib yubormasdan kursorni diagonal bo‘yicha surib, asosini cho‘zamiz. Parameters (Parametrlar) bo‘lagida, Length (uzunlik) va Width (kenglik) o‘lchamlarining o‘zgarishini kuzatib boramiz. 4. Asosning uzunlik va kengligini belgilash uchun sichqonning tugmasini qo‘yib yuboramiz. 5. Parallelepiped balandligini berish uchun qo‘yib yuborilgan kursorni tepaga yoki pastga suramiz. Parametrlar bo‘lagidan Height (balandlik) parametr qiymatini kuzatib boramiz. 6. Balandlikni belgilagandan keyin ChS tugmani bosamiz. Balandlik qayd qilingandan keyin kursorni bir oz chetga surib, ChS ni yana birmarta bosamiz. Shunda 45 o qiyalikda parallelepiped qirralarida faskalar paydo bo‘ladi. Faska balandligi Fillet (Faska) parametri yordamida berilsa ham bo‘ladi. 7. Smooth (Silliqlash) faska sirtini silliqlash rejimini yoqing. Natijada qurilgan parallelepiped 1.3 rasm shakldagi ko‘rinishga ega bo‘ladi. Biz joriy holatda segmentlar miqdori 1 teng prallelepipedga ega bo‘ldik. Segmentlar sonini o’zgartirish uchun, Lengt Segs (uzunlik bo‘yicha segmentlar) va Width Segs (kenglik bo‘yicha segmentlar) parametrlarini moslash kerak. Segmentlar sonini oshirish uchun, ob'yektning to‘rli yuzasini tahrirlashni amalga oshirish zarur. Faskadagi Segmentlar sonini Fillet Segs (faska bo‘yicha segmentlar) o‘zgartiruvchisi yordamida amalga oshirsa bo‘ladi.
1.3 rasm. Faskali parallelepiped. Faskali silindr 1. Create (yaratish) panelidagi Geometry (Geometriya) tugmasini bosib, ro‘yxatdagi Extended Primitives (muharrirlangan primitivlar) variantini tanlang va Chamfer Cyl (faskali silindr) tugmasini bosing. Shu ketma-ketliklarni bajarib, silindr, silindr sektori va ko‘p qirrali prizmani qurish mumkin. Aylananing bir chetidan boshqa chetiga diametr bo‘yicha cho‘zib, silindrning asosini qurish uchun, 2. Creation Metod (qurish usuli) bo‘lagini o‘chirib-yoquvchini Edge (chetidan) holatiga qo‘ying. Asosini o‘rtasidan, ya’ni radius bo‘yicha qurish uchun, Center (o‘rtadan) holatiga o‘tish kerak. 3. Proyeksiyalar oynalaridan birortasiga ChS ni bosib, silindr asosining boshlang‘ich nuqtasini belgilaymiz, tugmani qo‘yib yubormasdan, kursorni asos bo‘yicha suramiz, asos radiusi kerakli o‘lchamga ega bo‘lgandan keyin, tugmani qo‘yib yuboramiz. Asos radiusini o‘zgartirish uchun Parameters, (Parametr ы ) bo‘lagidagi Radius (Radius) parametrining kattaligini o‘zgartirish kerak. 4. Tugmani qo‘yib yuborgandan keyin, kursorni tepaga ko‘tarib yoki pastga tushirib, silindrning balandligini o‘rnatamiz. Balandlikni o‘rnatish uchun ChS ni bosamiz. Sichqon tugmasini bosgandan keyin, kursorni surib,
ChS ni bosamiz. Kursorning surilish masofasi 45 O gradus qiyalikdagi faskaning kengligiga teng bo‘ladi. 5. Parameters (Parametrlar) bo‘lagidan quyidagi parametrlar qiymatini bering. • Height (balandlik) — silindr balandligi; • Height Segments (balandlik bo‘yicha segmentlar) — balandlik yuzasi bo‘yicha segmentlari; • Cap Segments (asosining halqalari) — radius bo‘‘yicha segmentlar soni; • Fillet (Faska) — faska kattaligi; • Fillet Segs (faska bo‘yicha Segmentlar) — faska bo‘yicha segmentlar soni. Silindrni qurillish natijasi 1.4 rasmda ko‘rsatilgan. 1.4. rasm. faskali silindr Toroidal tugun 1. Create (yaratish) panelidagi Geometry (Geometriya) tugmasini bosib, ro‘yxatdagi Extended Primitives (muharrirlangan primitivlar) variantini tanlang va Torus Knot (Toroidal tugun) tugmasini bosing. Shu ketmaketliklarni bajarib, trubaning ko‘ndalang kesimida shaklini va o‘lchamlarini o‘zgartirib, har xil ob’yektlarni qurish mumkin.