Mavzu: Ijtimoiy pedagogik faoliyat metodikasi va texnologiyasi REJA: 1 . Metodlar haqida tushuncha 2 .Ijtimooiy pedagog tomonidan qo’llaniladigan asosiy metodlar 3 .Ijtimoiy pedagogikada ishontirish va mashq qilish metodlari

O`z kasbining xususiyatlarini o`rganib chikkan ijtimoiy pedagog oldida bu bilimlarni bolalar ijtimoiylashuvida, ularni deviant xulk-atvorini oldini olishda ularga ularga yordam berish jarayonida amaliy tadbik etish muammosi ko`riladi. Bu muammoni xal qilish uchun ijtimoiy pedagogik faoliyat metodlari va texnologiyalarini bilish zarur. Avvalambor bu tushunchalarning ta’rifini aniklab olish lozim. Olimlarning fikricha ijtimoiy pedagogik amaliyotdagi metodlar- bola ijtimoiylashuvi yoki reabilitatsiyasiga yordam beruvchi ijobiy ijtimoiy tajriba to`planishini ta’minlovchi ijtimoiy pedagogik va bolaning o`zaro boglik faoliyati bo`lganligi uchun ijtimoiy pedagogika metodlari xaqida gapirishga xali erta. Ular xozir shakllanish boskichidalar. SHuning uchun ijtimoiy pedagog o`z amaliy faoliyatida pedagogika, psixologiya va ijtimoiy ishda ko`llanayotgan metodlardan foydalanadi. Metoddan tashkari ijtimoiy pedagogikada “usul” va “vositalar” tushunchalari ko`llaniladi. Usul metodning ifodasi sifatida tushunilib, metodga nisbatan xususiy, bo`ysunuvchan xarakterga ega. Aslida xar bir metod amaliyot tomonidan to`plangan, nazariya tomonidan umumlashtirilgan usullar majmuasi orkali amalga oshiriladi. Ijtimoiy pedagogning u yoki bu usulni ko`llashi anik ijtimoiy pedagogik vaziyatga, bola xulk-atvoriga, zaxiradagi usullarga boglik.Vosita usul va metoddan ko`ra kengrok tushuncha xisoblanadi. CHunki usul va metod faqatgina muayyan xolatlarda vosita vazifasini bajarishlari mumkin. Vositalar-ijtimoiy pedagog tomonidan oldiga ko`yilgan maqsadga erishishi uchun ko`llanadigan moddiy, emotsional, akliy va boshka shartlar majmuasidir. Vositalar o`z moxiyatiga ko`ra faoliyat usullari xisoblanishmaydi, faqatgina biror-bir pedagogik maqsad (masalan, o`yin, suxbat, disput, konferentsiya, trening va boshkalar)ga yetishishi uchun ko`llanilganida faoliyat usuliga aylanishadi. Metodlar- o`rganilayotgan ob’ektning moxiyati va konuniyatlaridan kelib chikib, borlikni amaliy va nazariy o`zlashtirish usullaridir ijtimoiy pedagogika esa pedagogikaning bir soxasi bo`lib, uning metodlari ni pedagogikada ko`llanadigan tarbiyalash va o`kitishning an’anaviy metodlariga tayanamiz, boshka tomondan

ijtimoiy ta’lim va ijtimoiy tarbiyaning ijtimoiy pedagogika va ijtimoiy faoliyat bilan o`zarib bormokda. YAna shuni yodda tutish kerakki , buning dikkat markazimizda bola va uni o`rab turgan ijtimoiy muxit turadi ijtimoiy pedagog esa bolaga muammolarni uni ijtimoiylashish jarayon xal qilishga yordam beradi. Ijtimoiy pedagog bolaga bevosiga yoki bilvosita –oila, do`stlari, bolalar jamoasi orkali ta’sir o`tkazadi. U kandaydir kiska muddatli vazifalarni bajarishi yoki bola bilan uzok vakt davomida ishlashi mumkinligini xisobga olamiz. Ijtimoiy pedagog metodlar orkali bolaning ongi, xulki xis-tuygulariga maqsadga muvofik ta’sir o`tkazishi xamda uni o`rab turgan ijtimoiy muxitga ta’sir o`tkazishi mumkin . Metodlar - bolaning ijtimoiylashishi va uni tiklashda xamkorlik kiluvchi, pozitiv ijtimoiy tajriba to`plashida yordam beruvchi ijtimoiy pedagog va bolaning o`zaro xatti- xarakat usullaridir. Ijtimoiy pedagogika xam pedagogikaning eng yangi soxalaridan biri bo`lib „ijtimoiy - pedagogik faoliyat” yangi shakllanayotgani uchun uning metodlari tizimi xaqida gapirishga xali vakt bor. SHuning uchun ijtimoiy pedagog o`z amaliy faoliyatida pedagogika, psixologiya va ijtimoiy ishdagi metodlardan keng foydalanadi. Bola shakllanishi boskichida u o`z kasbiy faoliyatini bajarishi uchun ijtimoiy pedagogikaning aloxida usullaridan tashkil topgan metodlarni xam egallashi kerak. Metodlar, usullar va vositalar shu tarika bir - birlari bilan boglik. Ijtimoiy pedagogik faoliyatda ishontirish va mashk qilish metodlari xam keng ko`llaniladi. Bu metodni ko`llashning xususiyati shundan iboratki, ijtimoiy pedagog kaysidir sabablarga ko`ra odob - axlokning umum kabul kilgan meyorlari shakllanmagan yoki noto`gri shakllangan bola bilan ish olib borishga majbur buladi. SHu jamiyatda kabul qilingan xayot meyorlari, ular to`grisidagi to`gri va anik tasavvurning yuzaga kelishi,oxir - okibatda shaxsning ishonchini, uning xayotdagi o`rnini shakllantiradi. Bular bilim va ular xaqidagi tasavvurlar bilan boglik.

Ba’zi olimlar ijtimoiy pedagogika metodlarini umumiy pedagogika metodlariga mos qilib tasniflashadi: -ishontirish -talab qilish -xikoya -suxbat va baxs -jazolash va maktash Birok ijtimoiy pedagogika xususiyatlarini kamrab oluvchi metodlar tasnifi quyidagi ko`rinishga ega: Ijtimoiy pedagog tomonidan ko`llaniladigan asosiy metodlar tasnifi Metodlar Ijtimoiy ish Psixologik pedagogik Ijtimoiy diagnostika Metodlari Intervyu Monitoring Ijtimoiy so`rov Ekspertiza Biografik metod Ijtimoiy profilaktika metodlari Preventiv metod Ijtimoiy davolash Sotsiodrama Ko`llab-kuvvatlash Ijtimoiy nazorat metodlari Ijtimoiy nazorat Ijtimoiy vasiylik Ijtimoiy tibbiy Psixotashxisli Intellekt va kobiliyatlar testlari SHaxsiy so`rovnomalar Loixaviy testlar Rasmli testlar Sotsimetriya Psixokorrektsion metodlar O`yin terapiyasi Tajriba ijtimoiy psixologik trening Xulk-atvor treningi Psixologik maslaxat berish metodlari Empatik tinglash SHarxlash Identifikatsiya Fasilitatsiya Tashqiliy Pedagogik eksperiment Pedagogik tashxis metodlari Pedagogik kuzatuv Tabiiy eksperiment Ta’lim metodlari Ogzaki (xikoya, suxbat, baxs, ma’ruza) Ko ` rgazmali ( nam o yish , darslik bilan ishlash ) Amaliy ( mashklar , lab o rat o riya ishlari , didaktik o ` yinlar , ij o diy t o pshiriqlar , muamm o li vaziyatlar ) Tarbiya m e t o dlari Namuna

gamxo`rlik Ijtimoiy xizmat ko`rsatish Ijtimoiy reabilitatsiya metodlari Mexnat terapiyasi Gurux terapiyasi Makom o`zgarishi Inkiroz kelishi Ijtimoiy iktisodiy metodlar Imtiyoz metodlari Kompensatsiya metodlari Ijtimoiy patronaj Tibbiy patronaj Ijtimoiy iktisodiy choralar Tashqiliy metodlar Reglamentlashtirish Normalashtirish Tankid Ijro nazorati Gipotezalarni ilgari surish Psixoterapiya metodlari Suggestil O`z-o`zini ishontirish Ratsionallashuv Psixotaxlil Tranzakt taxlil Gurux terapiyasi Xulk-atvor terapiyasi Oilaviy psixoterapiya Ish o ntirish O ` kitish Jaz o lash Maktash Mashk Istikb o l O ` yin Ish o nch Muvaffakiyat O ` z - o ` zini tarbiyalash Ishontirish metodi jamiyatda kabul qilingan meyorlarni bola xulki va faoliyoti motivlariga ko`chirishga yordam berib, e’tikodni shakllantiradi. E’tikod - bu bolaning ma’naviy bilimlarining xakikiyligi va adolatliliga kat’iy ishonch bo`lib, u shaxsning axlokiy faoliyatga va xarakatga ichki xoxishidir. E’tikod - bu muayyan xarakatning zarurligi va to`griligini tushuntirish va