Innovatsion pedagogik faoliyat. Uzluksiz ta’lim tizimi informatika o’qituvchisining innovatsion pedagogik faoliyati
![Innovatsion pedagogik faoliyat. Uzluksiz ta’lim tizimi informatika
o’qituvchisining innovatsion pedagogik faoliyati
Reja:
1. Pedagogik innovatsiyalar maqsadi, mazmun-mohiyati va muhim belgilari.
2. Pedagogik innovatsiya imkoniyatlari, vazifalari va rivojlanish jarayoni
bosqichlari.
Tayanch iboralar: innovatsiya, pedagogik innovatsiya, pedagogik innovatsiyaning
muhim belgilari, pedagogik innovatsiya imkoniyatlari, pedagogik innovatsiyaning
rivojlanish jarayoni bosqichlari.](/data/documents/9f3a59e8-8387-438b-99d2-9dcda6df6501/page_1.png)
![Pedagogik innovatsiyalar maqsadi, mazmun-mohiyati va muhim belgilari.
Mamlakatimiz taraqqiyoti va kelajagi ta`lim-tarbiya sohasidagi sifat o’zgarishlari
va yuqori samaradorlikka ularning jahon ta`lim talablari bilan mosligi va amaliy
hayotdagi o’rnini qay darajada topayotganligiga bog’liq. Ta`lim-tarbiyadagi sifat
o’zgarishlari va yuqori samaradorlik esa mazkur sohaga ijobiy yangilik kiritish
bilan belgilanadi. Bunday yangilikni kiritish jarayoni innovatsion jarayon bo’lib,
ilg’or pedpgogik texnologiyalarni joriy qilib, ta`limda sifat va samaradorlikka
erishishdan iborat bo’ladi. Pedagogik innovatsiya - bo’lajak mutaxassislarni
yangicha sharoitlarda ishlashga tayyorlovchi jarayon bo’lib, u oldingi egallangan
bilimlar asosidi ta`limda sifatiy o’zgarishlar qilib, yuqori samadorlikka erishishga
yangicha yondashuv qilishdan iboratdir. Bunday pedagogik innovatsiya deganda
pedagogik tizimning maqsadi, mazmun-mohiyati, belgilarini, imkoniyatlarini,
vazifalarini, rivojlanish bosqichlari va tamoyillarining rivojlanish mexanizmlarini
va ulardan foydalanishga uslubiy tavsiyalar hamda bu borada bo’lajak
mutaxassislarda shakllanadigan xislatlarni hosil qilish jarayonini ifodalovchi
ta`lim-tarbiya jarayonining sifat jihatlarini takomillashtirib, bu sohada yuqori
samaradorlikka erishishni tushunish mumkin. Endi yuqorida ifodalangan ta`lim-
tarbiya tizimini sifat jihatidan takomillashtirib, yuqori darajadagi samaradorlikka
erishtiruvchi holatlar haqida qisqacha ma`lumotlar beramiz. Pedagogik
innovatsiyalar maqsadi, mazmun-mohiyati:
Maqsad: Ta`lim-tarbiya tizimiga sezilarli samaralar beruvchi yangilik kiritish:
yangi kontseptsiyalar Davlat Ta`lim Standarti, alternativ o’quv reja va dasturlari,
o’qitishning axborotli texnologiyalarini joriy etishning davlat dasturlari, jahon
“Internet” tarmog’iga chiqish va masofaviy ta`limni joriy etish bo’yicha davlat
rejasi va dasturi, shuningdek hozirgi zamon talablari asosidagi yangi o’quv
muassasalari va shu kabi yo’nalishlarni yanada jonlashtirish.
Mazmun-mohiyati:
- o’quv materiallaridagi bayon qilinadigan ma`lumotlarni axborot ko’rinishiga
keltirish va ularda uzviylik hamda izchillikni saqlab qolish;](/data/documents/9f3a59e8-8387-438b-99d2-9dcda6df6501/page_2.png)
![- o’quv materiallarini o’zaro bog’liq bo’lgan modul bloklari shaklida ifodalashga
erishish;
- o’quv materiallarini o’rganishga “Kompleks yondashuv” nomli tadqiqot usulidan
foydalanishga erishish va undan muammoli hamda dasturiy ta`lim metodlaridan
foydalanish;
- ta`lim-tarbiya jarayonida axborot muhitini yaratish borasida o’rganilayotgan
sohaning axborotli ta`minotini yaratishga eritish;
- didaktik o’yin(shu jumladan kompyuterli o’yinlar va trenejerlar) orqali turli
voqea va hodisalardagi jarayonlar kechishini ifodalovchi masalalar (muammolar)ni
echish;
- bu yo’nalishdagi ijodiy izlanishlarni olib borishda ”Ta`lim-fan-amaliyot hamda
nazariya bilan amaliyot uyg’unligiga e`tibor berish;
- innovatsion usullar qo’llangan holatdagi yutuq va kamchiliklarni baholab
borishga erishish va kerakli joylarda tegishli tuzatishlar kirita olinishi lozim va shu
kabilar.
Pedagogik innovatsiyaning muhim belgilari:
- ta`lim-tarbiya jarayonini oldindan mavjud manbalarini hisobga olgan holda va
fan-texnikaning eng so’ngi mavzuga(fanga) mos yutuqlarini e`tiborga olib, ta`lim
jarayonini loyihalashtirish va uning natijalarini prognoz(bashorat) qila olish;
- ta`lim-tarbiya jarayoniga “tizimiy yondashuv” tadqiqot usulini qo’llashda,
qaralayotgan tizimining elementlari va qism tizimlari orasidagi bog’lanishlarni
e`tiborga olish va bular asosida talabalarning o’qish-bilish faoliyatini
tasvirlaydigan ta`limtarbiya jarayoni rejasini tuzish;
- ta`lim-tarbiyada maqsad aniq bo’lishi, uning diagnostikasi(tashhisi) va
pronozi(bashorati) hamda talabaning o’zlashtirishi sifatini xolis baholash mezoni
bo’lishi kerak;](/data/documents/9f3a59e8-8387-438b-99d2-9dcda6df6501/page_3.png)
![- ta`lim tizimi tuzilishi, tarkibi, mazmuni bir butun yaxlit bo’lib, ularning o’zaro
bog’liqligi, bir-birini bosqichma-bosqich to’ldirilib borilishi ta`minlangan bo’lishi
kerak;
- ta`lim va tarbiyada olib boriladigan faoliyatning optimal variantlarini ta`minlay
olish lozim;
- ta`lim-tarbiya jarayonining texnik va informatsion ta`minoti etarli bo’lishi lozim;
- yaratilgan pedagogik innovatsiya(PI)ni talabalarning ilmiy-uslubiy salohiyatini
hisobga olgan holda o’qitish;
- ta`lim sifatiga e`tibor bergan holda shakllantiruvchi va yakuniy nazoratlar olish;
- rejalashtirilgan joriy, oraliq va yakuniy nazoratlarni o’tkazish va uning chuqur
tahliliga erishish orqali talabalar o’zlashtirish monitoringi ko’rsatkichini doimo
e`lon qilib borish;
- ta`lim-tarbiya samaradorligini aniqlash mezoni bo’yicha yakuniy nazorat va
amaliyotga joriy etish bo’yicha uslubiy tavsiyalar berish.
1. Pedagogik innovatsiya imkoniyatlari, vazifalari va rivojlanish jarayoni
bosqichlari.
Pedagogik innovatsiya (PI) imkoniyatlari:
- “Fan - ta`lim - amaliyot” uzviyligini ta`minlaydi;
- PI ning maqsadi, mazmun-mohiyati, muhim belgilari, ularning uslubiy va
axborotli ta`minotlari hamda imkoniyatlari bo’yicha batafsil ma`lumot berishga
asoslar etarli bo’ladi;
- PI dan foydalanishda o’rganiladigan manba(mavzu, fan, tarbiya yo’nalishlari va
hakozo)ga qarab uni takomillashtirish yoki keraksiz qismlarini e`tiborga olmaslik
mumkin;](/data/documents/9f3a59e8-8387-438b-99d2-9dcda6df6501/page_4.png)
![- PI dan foydalanishda ozgina o’zgartirishlar kiritish orqali o’xshash manbalarni
o’rganish hamda foydalanish mumkin va shu kabilar. Pedagogik innovatsiyaning
vazifalari:
- talabani “Kadrlar tayyorlash Milliy Dasturi” talablari asosidagi zamonaviy
raqobatbardosh mutaxassis darajasiga etkazishda zamonaviy ko’makchi bo’lish;
- o’qituvchi malakasini oshirish, talaba kasbiy fazilatlarini takomillashtirish
yo’llarini ishlab chiqishdagi ijobiy ishlarini rivojlantirishga erishish;
- reyting, test usullaridan ta`lim-tarbiya jarayonida keng foydalanish;
- ilg’or pedagogik texnologiyalarni tahlil qilish, saralash va joriy etishga erishish
hamda pedagogik samaralarini aniqlash;
- ta`lim dasturlarining invariantlarini, modifikatsiyalarini yaratish, ayniqsa elektron
darsliklar hamda o’quv qo’llanmalari yaratishga erishish va ularni amaliyotga joriy
etish;
- ta`lim-tarbiya jarayonining yangi axborotli va pedagogik texnologiyalarini
qo’llash va unda sifat ko’rsatkichlari hamda samaradorlikni baholab borish;
- o’z mustaqil fikrini bayon qilishga sharoit yaratish va ularda tanqidiy fikrni
bayon qilish imkoniyatlarini yaratish;
- “Ustoz- shogird” tizimidagi erkinliklarni rivojlantirish va shu kabilar.
Pedagogik innovatsiyaning rivojlanish jarayoni bosqichlari:
- ta`lim-tarbiyani yanada rivojlantirish va takomillashtirishning zarurligini
tushunishning paydo bo’lishi va o’zida paydo bo’lgan g’oyalar asosida
ta`limtarbiyadagimuammo echimini rivojlantirish va loyihalashtirish hamda
tajribasinov ishlari modellarini yaratishga kirishish;
- shakllana boshlagan g’oyalar va ular asosidagi loyihalash-rivojlantirish ishlarini
qo’yilgan maqsadlar bo’yicha aniq modellashtirish, yangicha tafakkur va tajriba](/data/documents/9f3a59e8-8387-438b-99d2-9dcda6df6501/page_5.png)
![rejalari qabul qilinib, qo’llab-quvvatlanadi, natijada aniq yangi g’oya paydo bo’lib,
uning rivojlanishi uchun muhit va sinov-tajriba maydonchalaridagi ishlar natijalari
bo’yicha axborot muhiti yaratiladi va joriy etish ko’lami aniqlanadi;
- qo’llanishi kerak bo’lgan pedagogik innovatsiyaning me`yoriy hujjatlari
tayyorlanadi va DTS talablariga tegishli tuzatishlar kiritiladi, keng joriy etishga
tavsiyalar beriladi va shu kabilar.](/data/documents/9f3a59e8-8387-438b-99d2-9dcda6df6501/page_6.png)
![Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Yuldashev U.Yu., Boqiev R.R., Zokirova F.M. Informatika o’qitish metodikasi.
Toshkent, “Talqin”, 2005 y.
2. Saidaxmedov N.S. Pedagogik mahorat va pedagogik texnologiyalar. T., 2003y.
3. Saidaxmedov N.S. Yangi pedagogik texnologiyalar T., “Moliya”, 2003y., 172 b.
4. To’raqulov X.A. Pedagogik tadqiqotlarda axborot tizimlari va texnologiyalari.
T., “Fan”, 2006 y., 240 b.
5. Isoqov I., Qulmamatov S.I. Informatikani o’qitishda innovatsion texnologiyalar
fanidan amaliy mashg’ulotlar ishlanmalari. Guliston, GulDU, 2013 y.
6. Abdukarimov H., Suvonov O. Umumiy pedagogika: Texnologiya va amaliyot.
O`quv-metodik qo’llanma. T., 2012 y., 120 b.](/data/documents/9f3a59e8-8387-438b-99d2-9dcda6df6501/page_7.png)
Innovatsion pedagogik faoliyat. Uzluksiz ta’lim tizimi informatika o’qituvchisining innovatsion pedagogik faoliyati Reja: 1. Pedagogik innovatsiyalar maqsadi, mazmun-mohiyati va muhim belgilari. 2. Pedagogik innovatsiya imkoniyatlari, vazifalari va rivojlanish jarayoni bosqichlari. Tayanch iboralar: innovatsiya, pedagogik innovatsiya, pedagogik innovatsiyaning muhim belgilari, pedagogik innovatsiya imkoniyatlari, pedagogik innovatsiyaning rivojlanish jarayoni bosqichlari.
Pedagogik innovatsiyalar maqsadi, mazmun-mohiyati va muhim belgilari. Mamlakatimiz taraqqiyoti va kelajagi ta`lim-tarbiya sohasidagi sifat o’zgarishlari va yuqori samaradorlikka ularning jahon ta`lim talablari bilan mosligi va amaliy hayotdagi o’rnini qay darajada topayotganligiga bog’liq. Ta`lim-tarbiyadagi sifat o’zgarishlari va yuqori samaradorlik esa mazkur sohaga ijobiy yangilik kiritish bilan belgilanadi. Bunday yangilikni kiritish jarayoni innovatsion jarayon bo’lib, ilg’or pedpgogik texnologiyalarni joriy qilib, ta`limda sifat va samaradorlikka erishishdan iborat bo’ladi. Pedagogik innovatsiya - bo’lajak mutaxassislarni yangicha sharoitlarda ishlashga tayyorlovchi jarayon bo’lib, u oldingi egallangan bilimlar asosidi ta`limda sifatiy o’zgarishlar qilib, yuqori samadorlikka erishishga yangicha yondashuv qilishdan iboratdir. Bunday pedagogik innovatsiya deganda pedagogik tizimning maqsadi, mazmun-mohiyati, belgilarini, imkoniyatlarini, vazifalarini, rivojlanish bosqichlari va tamoyillarining rivojlanish mexanizmlarini va ulardan foydalanishga uslubiy tavsiyalar hamda bu borada bo’lajak mutaxassislarda shakllanadigan xislatlarni hosil qilish jarayonini ifodalovchi ta`lim-tarbiya jarayonining sifat jihatlarini takomillashtirib, bu sohada yuqori samaradorlikka erishishni tushunish mumkin. Endi yuqorida ifodalangan ta`lim- tarbiya tizimini sifat jihatidan takomillashtirib, yuqori darajadagi samaradorlikka erishtiruvchi holatlar haqida qisqacha ma`lumotlar beramiz. Pedagogik innovatsiyalar maqsadi, mazmun-mohiyati: Maqsad: Ta`lim-tarbiya tizimiga sezilarli samaralar beruvchi yangilik kiritish: yangi kontseptsiyalar Davlat Ta`lim Standarti, alternativ o’quv reja va dasturlari, o’qitishning axborotli texnologiyalarini joriy etishning davlat dasturlari, jahon “Internet” tarmog’iga chiqish va masofaviy ta`limni joriy etish bo’yicha davlat rejasi va dasturi, shuningdek hozirgi zamon talablari asosidagi yangi o’quv muassasalari va shu kabi yo’nalishlarni yanada jonlashtirish. Mazmun-mohiyati: - o’quv materiallaridagi bayon qilinadigan ma`lumotlarni axborot ko’rinishiga keltirish va ularda uzviylik hamda izchillikni saqlab qolish;
- o’quv materiallarini o’zaro bog’liq bo’lgan modul bloklari shaklida ifodalashga erishish; - o’quv materiallarini o’rganishga “Kompleks yondashuv” nomli tadqiqot usulidan foydalanishga erishish va undan muammoli hamda dasturiy ta`lim metodlaridan foydalanish; - ta`lim-tarbiya jarayonida axborot muhitini yaratish borasida o’rganilayotgan sohaning axborotli ta`minotini yaratishga eritish; - didaktik o’yin(shu jumladan kompyuterli o’yinlar va trenejerlar) orqali turli voqea va hodisalardagi jarayonlar kechishini ifodalovchi masalalar (muammolar)ni echish; - bu yo’nalishdagi ijodiy izlanishlarni olib borishda ”Ta`lim-fan-amaliyot hamda nazariya bilan amaliyot uyg’unligiga e`tibor berish; - innovatsion usullar qo’llangan holatdagi yutuq va kamchiliklarni baholab borishga erishish va kerakli joylarda tegishli tuzatishlar kirita olinishi lozim va shu kabilar. Pedagogik innovatsiyaning muhim belgilari: - ta`lim-tarbiya jarayonini oldindan mavjud manbalarini hisobga olgan holda va fan-texnikaning eng so’ngi mavzuga(fanga) mos yutuqlarini e`tiborga olib, ta`lim jarayonini loyihalashtirish va uning natijalarini prognoz(bashorat) qila olish; - ta`lim-tarbiya jarayoniga “tizimiy yondashuv” tadqiqot usulini qo’llashda, qaralayotgan tizimining elementlari va qism tizimlari orasidagi bog’lanishlarni e`tiborga olish va bular asosida talabalarning o’qish-bilish faoliyatini tasvirlaydigan ta`limtarbiya jarayoni rejasini tuzish; - ta`lim-tarbiyada maqsad aniq bo’lishi, uning diagnostikasi(tashhisi) va pronozi(bashorati) hamda talabaning o’zlashtirishi sifatini xolis baholash mezoni bo’lishi kerak;
- ta`lim tizimi tuzilishi, tarkibi, mazmuni bir butun yaxlit bo’lib, ularning o’zaro bog’liqligi, bir-birini bosqichma-bosqich to’ldirilib borilishi ta`minlangan bo’lishi kerak; - ta`lim va tarbiyada olib boriladigan faoliyatning optimal variantlarini ta`minlay olish lozim; - ta`lim-tarbiya jarayonining texnik va informatsion ta`minoti etarli bo’lishi lozim; - yaratilgan pedagogik innovatsiya(PI)ni talabalarning ilmiy-uslubiy salohiyatini hisobga olgan holda o’qitish; - ta`lim sifatiga e`tibor bergan holda shakllantiruvchi va yakuniy nazoratlar olish; - rejalashtirilgan joriy, oraliq va yakuniy nazoratlarni o’tkazish va uning chuqur tahliliga erishish orqali talabalar o’zlashtirish monitoringi ko’rsatkichini doimo e`lon qilib borish; - ta`lim-tarbiya samaradorligini aniqlash mezoni bo’yicha yakuniy nazorat va amaliyotga joriy etish bo’yicha uslubiy tavsiyalar berish. 1. Pedagogik innovatsiya imkoniyatlari, vazifalari va rivojlanish jarayoni bosqichlari. Pedagogik innovatsiya (PI) imkoniyatlari: - “Fan - ta`lim - amaliyot” uzviyligini ta`minlaydi; - PI ning maqsadi, mazmun-mohiyati, muhim belgilari, ularning uslubiy va axborotli ta`minotlari hamda imkoniyatlari bo’yicha batafsil ma`lumot berishga asoslar etarli bo’ladi; - PI dan foydalanishda o’rganiladigan manba(mavzu, fan, tarbiya yo’nalishlari va hakozo)ga qarab uni takomillashtirish yoki keraksiz qismlarini e`tiborga olmaslik mumkin;
- PI dan foydalanishda ozgina o’zgartirishlar kiritish orqali o’xshash manbalarni o’rganish hamda foydalanish mumkin va shu kabilar. Pedagogik innovatsiyaning vazifalari: - talabani “Kadrlar tayyorlash Milliy Dasturi” talablari asosidagi zamonaviy raqobatbardosh mutaxassis darajasiga etkazishda zamonaviy ko’makchi bo’lish; - o’qituvchi malakasini oshirish, talaba kasbiy fazilatlarini takomillashtirish yo’llarini ishlab chiqishdagi ijobiy ishlarini rivojlantirishga erishish; - reyting, test usullaridan ta`lim-tarbiya jarayonida keng foydalanish; - ilg’or pedagogik texnologiyalarni tahlil qilish, saralash va joriy etishga erishish hamda pedagogik samaralarini aniqlash; - ta`lim dasturlarining invariantlarini, modifikatsiyalarini yaratish, ayniqsa elektron darsliklar hamda o’quv qo’llanmalari yaratishga erishish va ularni amaliyotga joriy etish; - ta`lim-tarbiya jarayonining yangi axborotli va pedagogik texnologiyalarini qo’llash va unda sifat ko’rsatkichlari hamda samaradorlikni baholab borish; - o’z mustaqil fikrini bayon qilishga sharoit yaratish va ularda tanqidiy fikrni bayon qilish imkoniyatlarini yaratish; - “Ustoz- shogird” tizimidagi erkinliklarni rivojlantirish va shu kabilar. Pedagogik innovatsiyaning rivojlanish jarayoni bosqichlari: - ta`lim-tarbiyani yanada rivojlantirish va takomillashtirishning zarurligini tushunishning paydo bo’lishi va o’zida paydo bo’lgan g’oyalar asosida ta`limtarbiyadagimuammo echimini rivojlantirish va loyihalashtirish hamda tajribasinov ishlari modellarini yaratishga kirishish; - shakllana boshlagan g’oyalar va ular asosidagi loyihalash-rivojlantirish ishlarini qo’yilgan maqsadlar bo’yicha aniq modellashtirish, yangicha tafakkur va tajriba