M avzu:M asofaviy ta’lim .M asofaviy ta’lim im koniyatlari Reja: 1. H em is tizim iva undan foydalanish.Om m aviy m asofaviy ta’lim kurslari. 2. Elektron hukum atasoslari.

M asofaviy o`qitish tizim ihaqida dastlabkitushunchalar.M a’lum ki,harbir ta’lim m uassasasi o`z ta’lim jarayonini boshqarish uchun zam onaviy texnologiyalardan kelib chiqqan holda,o`zining virtualaxborotta’lim m uhitini yaratishga harakatqiladi.Hozirgivaqtga kelib,virtualaxborotta’lim m uhitini yaratishning hojati qolm agan, chunki W eb m uhitiga m oslashgan har xil turdagi dasturiy m ajm ualar jonkuyar dasturchi va ta’lim sohasida ishlab kelayotgan xodim larning ham korlikda ishlashlari, shuningdek, ta’lim ga yo`naltirilgan fondlar tom onidan qo`llab-quvvatlanishi natijasida, erkin va ochiq kodlidasturiy ta’m inotlaryaratilgan.Bu o`quv m odulim izda m asofaviy ta’lim jarayonini tashkillashtirish im koniyatini beruvchi erkin va ochiq kodli dasturlar m ajm uasining tahlilikeltiriladi.O`quv m odulida keltirilgan dasturiy m ajm ualartahliliko`p yillardavom ida olib borilgan ilm iy-tadqiqotlarnatijasidir. M asofaviy o`qitish – eng yaxshi an’anaviy va innovatsion m etodlar, o`qitish vositalari va form alarini o`z ichiga olgan sirtqi va kunduzgi ta’lim singari axborot va telekom m unikatsiya texnologiyalariga asoslangan ta’lim shaklidir. M asofaviy o`qish – bu yangi axborot texnologiyalari, telekom m unikatsiya texnologiyalariva texnik vositalariga asoslangan ta’lim tizim idir. U ta’lim oluvchiga m a’lum standartlar va ta’lim qonun-qoidalari asosida o`quv shart-sharoitlariva o`qituvchibilan m uloqotnita’m inlab berib, o`quvchidan ko`proq m ustaqilravishda shug`ullanishnitalab qiluvchitizim dir. Bunda o`qish jarayonita’lim oluvchiniqaysivaqtda va qaysijoyda bo`lishiga bog`liq em as. M asofaviy ta’lim – m asofadan turib o`quv axborotlarini alm ashuvchi vositalarga asoslangan, o`qituvchi m axsus axborot m uhit yordam ida,aholining barcha qatlam lariva chetellik ta’lim oluvchilarga ta’lim xizm atlarini ko`rsatuvchi ta’lim m ajm uasidir. M asofaviy o`qitish tizim i – m asofaviy o`qitish shartlariasosida tashkiletiladigan o`qitish tizim i.Barcha ta’lim tizim lari singari m asofaviy o`qitish tizim i o`zining tarkibiy m aqsadi, m azm uni, usullari, vositalari va tashkiliy shakllariga ega. 6 Axborot- kom m unikatsiya texnologiyalarita’lim jarayonida (xususan,m asofaviy ta’lim jarayonini) qo`llash asosan ikki xil ko`rinishda am alga oshiriladi. Birinchi shartibu texnik jihozlarbo`lsa,ikkinchishartiesa m axsus dasturiy ta’m inotlar bilan ta’m inlanganligidir.Texnik jihozlar bilan ta’m inlanganlik:kom pyuterlar, tarm oq qurilm alari,yuqori tezlikdagi internet tarm oqlari,videokonferensiya jihozlariva hokazo.

H em is tizim iva undan foydalanish.Om m aviy m asofaviy ta’lim kurslari. HEM IS axborot tizim i oliy taʼlim m uassasalarining asosiy faoliyatlarini avtom atlashtirish hisobiga m aʼm uriy xodim lar, professor-oʻqituvchilar va talabalarga elektron taʼlim xizm atlarinitaqdim etadi.Axborottizim ioliy taʼlim m uassasalari bilan Oliy va oʻrta m axsus taʼlim vazirligi oʻrtasida axborot koʻprigivazifasinioʻtaydiham da oliy taʼlim m uassasalaridan olinadigan turli xil m aʼlum otlar sonini keskin kam aytirish, ularning qogʻoz shaklidan voz kechish va boshqaruv tizim ini raqam lashtirishga xizm at qiladi Koronavirus pandem iyasisharoitida inson hayotining barcha jabhasida m islikoʻrilm agan oʻzgarishlar sodir boʻlm oqda. Ushbu silsilalar koʻp yillik shakllangan qadriyatlar, anʼanalar va tam oyillarning “darz” ketishiga ham olib keldi. Xususan, nufuzliolim lar,xalqaro tashkilotlar ekspertlaritom onidan yaqin va oʻrta istiqbolda kurrai zam in taraqqiyotiga tahdid soladigan xavf-xatarlar boʻyicha berilgan prognoz koʻrsatkichlarioʻz tasdigʻinitopm adi.Aksincha,ular qaytadan koʻrib chiqilayotir. Am m o shu narsa ayon: dunyo bir butunlikda harakatqilm as ekan,inson oʻta tahlikalivaziyatqurboniga aylanishihech gap em as. Yagona najot yoʻli esa toʻplangan bilim , shakllangan koʻnikm a va orttirilgan xulosalarniyagona m aqsad sariyoʻnaltirish,ilm ham da tajribalarni sam araliuygʻunlashtira olishdir. Bilim va ilm ning shakllanishiesa bevosita taʼlim tizim iga borib taqaladi. Taʼlim tizim i sam aradorligini oʻqituvchi saviyasi, talaba ehtiyoji, oʻquv adabiyotlari m azm uni ham da m ustaqil taʼlim ni shakllantirishga qaratilgan infratuzilm a bevosita taʼm inlab beradi. Dem ak, ilgʻor kadrlarni tayyorlash, ularni m ehnat bozori talablariga m uvofiq raqobatdoshligini oshirish, ijodiy fikrlaydigan m utaxassislarni yetishtirish oʻquv dargohlarida yoʻlga qoʻyilgan taʼlim berish jarayonibilan cham barchas bogʻliq. Elektron hukum atasoslari. Elektron hukum at — Barcha ham „ichki“, ham „tashqi“ aloqalar va jarayonlarm ajm uasibo'lib,tegishliaxborot-kom m unikatsiya texnologiyalari bilan quvvatlanib va taʼm inlanib turadigan hukum at. Kom m unikatsiya tarm oqlari (shu jum ladan Internet) orqali axborotga ishlov berish,uniuzatish va tarqatishni elektron vositalariasosida davlat boshqaruvini tashkil qilishni, davlat hokim iyati organlarini barcha boʻgʻinlaritom onidan fuqarolarning barcha toifalariga elektron vositalarbilan xizm atlar koʻrsatish, oʻsha vositalar yordam ida fuqarolarga davlat organlarining faoliyati haqida axborot berish. „Elektron hukum at“ tushunchasi 1990-yillarning boshida paydo boʻlgan, lekin am aliyotga soʻnggi yilardan boshlab tatbiq qilina boshladi. Elektron hukum atniishlab chiqish bilan birinchigalda AQSh va Angliya,ham da Italiya,

 Norvegiya, Singapur, Avstraliya va ayrim boshqa davlatlar (Fransiya, Germ aniya, Katar, BAA va h.k.) shugʻullandilar. Elektron hukum atning uch asosiy rivojlanishitizim iajratiladi:-hukum at-aholi(G2C);-hukum at — biznes (G2B);- hukum at — hukum at (G2 G).Oʻzbekistonda ham elektron hukum at barpo qilish ishlariboshlab yuborilgan.Jahon tajribasiga m avjud am aliyotga koʻra,u ikkioʻzaro bogʻlangan,lekin funksionaljihatdan m ustaqilqism lardan, Hukum at Intranetidan va tashqi infratuzilm adan tarkib topgan. Hukum at Intraneti axborot tizim ining ichki infratuzilm asini qam rab oladi, u davlat tuzilm alari tom onidan davlat korporativ vazifalarini am alga oshirishdagi oʻzaro m unosabatlarda foydalaniladi.Tashqiinfratuzilm a,davlatnifuqarolar (G2C) va tashkilotlar (G2B) bilan oʻzaro ishlashinitaʼm inlaydigan om m aviy axborotinfratuzilm asiniqam rab oladi. — O‘zbekiston Respublikasi Aloqa, axborotlashtirish va telekom m unikatsiya texnologiyalari davlat qo‘m itasi huzuridagi «Elektron hukum at» tizim inirivojlantirish m arkazi(keyingio‘rinlarda m arkaz)«Elektron hukum at» tizim i borasida jahondagi rivojlanish odim lari ham da xorijiy m am lakatlar tajribasinitahlilqilish va tadqiq etish asosida takom illashtirish va yanada rivojlantirishning strategik yo‘nalishlariniishlab chiqish m aqsadida tashkiletilgan.Bundan tashqari,m arkaz davlat organlarida foydalaniladigan m a’lum otlar bazasiva axborot-resurslariniloyihalashtirish,ishlab chiqish va m ujassam lashtirish m exanizm ini nazarda tutadigan «Elektron hukum at» tizim ini shakllantirishga yagona texnologik yondashuvni ta’m inlashi, loyihalariniam alga oshirishnita’m inlovchim e’yoriy-huquqiy bazaning tashkil etilishiga yordam berishi zarur. M arkazning m uhim vazifalaridan yana biri davlatorganlarifaoliyatining funksionalva operatsiya jarayonlarinitizim li asosda qayta tashkiletish,davlat xizm atlariko‘rsatish bilan bog‘liq biznes jarayonlarini boshqarishning innovatsion m exanizm larini joriy etish, takom illashtirish va optim allashtirish bo‘yicha takliflartayyorlashdan iboratdir. Shuni ham ta’kidlash lozim ki, m arkaz «Elektron hukum at» tizim ining sam arali joriy etilishi uchun am aldagi m e’yoriy-huquqiy bazani takom illashtirish bo‘yicha tahlilva takliflarnitayyorlaydi. M ASOFAVIY TA’LIM VA M ASOFAVIY O‘QITISH TUSHUNCHALARI. Reja: 1.M asofaviy ta’lim tushunchasi. 2.M asofaviy o`qitish usullari.M asofaviy o‘qitish kontseptsiyasi. 3.M asofaviy o`qitishning rivojlantirish bosqichlari. Hozirgi zam on ta’lim jarayoniga ananaviy tushunchalar qatorida yangiyangi tushunchalar kirib kelm oqda. Quyida shu tushunchalardan

asosiylari keltirilib, ularga ta’riflar berib o`tilgan. O`qitish – bu m a’lum bir m aqsadga yo`naltirilgan tizim li bilim va ko`nikm alar bilan qurollangan jarayondir.Ta’lim – bu o`qitishning natijasibo`lib,shaxsiyatnitarbiyalash va rivojlantirishdir. M asofaviy o`qitish – eng yaxshi an’anaviy va innovatsion m etodlar,o`qitish vositalariva form alarinio`z ichiga olgan sirtqiva kunduzgi ta’lim singari axborot va telekom m unikatsiya texnologiyalariga asoslangan ta’lim form asidir. M asofaviy o`qish – bu yangi axborot texnologiyalari, telekom m unikatsiya texnologiyalariva texnik vositalariga asoslangan ta’lim tizim idir. U ta’lim oluvchiga m a’lum standartlar va ta’lim qonun-qoidalari asosida o`quv shartsharoitlariva o`qituvchibilan m uloqotnita’m inlab berib, o`quvchidan ko`proq m ustaqilravishda shug`ullanishnitalab qiluvchitizim dir. Bunda o`qish jarayonita’lim oluvchiniqaysivaqtda va qaysijoyda bo`lishiga bog`liq em as. M asofaviy ta’lim – m asofadan turib o`quv axborotlarini alm ashuvchi vositalarga asoslangan, o`qituvchi m axsus axborot m uhit yordam ida,aholining barcha qatlam lariva chetellik ta’lim oluvchilarga ta’lim xizm atlarini ko`rsatuvchi ta’lim kom pleksidir. Dem ak, m asofaviy o`qitish m asofaviy ta’lim kom pleksidagi jarayon ekan. M asofaviy o`qitishning va m asofaviy ta’lim ning o`ziga xos xususiyatlari,pedagogik tizim i,zarurligiva m aqsadim avjud. M asofaviy ta’lim an’anaviy ta’lim turidan quyidagixarakterlixususiyatlari bilan farqlanadi. M oslashuvchanlik – Ta’lim oluvchiga o`ziga qulay vaqt,joy va tezlikda ta’lim olish im koniyatim avjudligi. M odullilik – Bir biriga bog`liq bo`lm agan m ustaqil o`quv kurslari to`plam idan -m odullardan individualyokiguruh talabiga m os o`quv rejasini tuzish im koniyatim avjudligi. Parallellik – O`quv faoliyatiniish faoliyatibilan birga parellelravishda,ya’ni ishlab chiqarishdan ajralm agan holda olib borish im koniyatim avjudligi. Keng qam rovlilik – Ko`p sonlio`quvchilarning bir vaqtning o`zida katta o`quv (elektron kutubxona, m a’lum otlar va bilim lar bazasi va boshqalar) zahiralariga m urojaat qila olishi. Bu ko`p sonli o`quvchilarning kom m unikatsiya vositalariyordam ida o`zaro va o`qituvchibilan m uloqotda bo`lish im koniyati. Iqtisodiy tejam korlik – O`quv m aydonlari, texnika vositalari, transport vositalariva o`quv m ateriallaridan sam aralifoydalanish,o`quv m ateriallarini birjoyga yig`ish,ularnitartiblangan ko`rinishga keltirish va bu m a’lum otlarga ko`p sonlim urojaatnitashkilqilib bera olish m utaxassislarnitayyorlash uchun ketadigan xarajatlarnikam aytiradi.