Oʻ ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI TARIX FAKULTETI Mavzu: “Qadimgi Yunoniston madaniyati” Samarqand – 20__

Mundarija: KIRISH.....................................................................................................................3 I BOB. QADIMGI YUNONISTONDA SIYOSIY-IJTIMOIY HAYOT VA MADANIYAT 1.1. Qadimgi Yunonistonda siyosiy-ijtimoiy hayot.......................……………... ….5 1.2. Qadimgi yunonistonda madaniyat.................................................... …………...8 II BOB. QADIMGI YUNONISTON MADANIYATI 2.1. Yunonlarning diniy qarashlari..........................................................................13 2.2. Yunoniston madaniyati va uning rang-barangligi............................................21 XULOSA…………………………………………………………………………31 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………………..33 2

KIRISH Kurs ishining dolzarbligi. Tarix insoniyatning buyuk xotirasidir. Unda ajdodlarning ma naviyati, madaniyati va amalga oshirgan ishlari mujassam.ʼ Tarixsiz kelajakka qadam bosib bo lmaydi. Mamlakatda qaysi bir soha rivojlansa, ʻ demak o sha sohada berilayotgan ta lim sifati yuqori ekanligidan xulosa qilinadi. ʻ ʼ Chunonchi, bugungi kunda xorijiy til va axborot texnologiyalarini o qitish ʻ sohasida rivojlanish ko zga tashlanadi. Bu juda yaxshi. Zero, bugun dunyo shuni ʻ talab qilmoqda. Lekin xorijiy tilni mukammal o rganish shu tildagi xorijiy ʻ ma lumotlardan ham keng foydalanish imkonini beradi. “Hozir barcha bosqichdagi ʼ ta lim tizimida farzandlarimizning o z vatani tarixini puxta o rganishi uchun o quv ʼ ʻ ʻ ʻ reja va dasturlari ishlab chiqilgan, dars soatlari ajratilgan, adabiyotlar, ko rgazmali ʻ ta lim vositalari va malakali kadrlar bilan ta minlangan” ʼ ʼ 1 – deb tarif bergan edilar muhtaram prezidentimiz. Qadimgi yunon shoiri Homer “Iliada” va “Odisseya” poemalarini yozdi. “Iliada” ana shu urushning oxirgi, 10-yili haqida hikoya qiladi. Odisseyning maslahati bilan yunonlar ayyorlikni ishga soladilar: ichi bo‘m-bo‘sh ulkan yog‘och ot yasashadi. Ana shu yog‘och ot ichiga yunon qo‘shinlarining bir qismi yashiringan, qo‘shinning boshqa bir qismi esa yaqindagi orollardan biriga o‘rnashib olgan edi. Troyaliklar yunonlar qamal qilishni to‘xtatishdi va Troya homiysi Afina Palladaga xush kelishi uchun bizga ot sovg‘a qilibdi, degan xulosaga kelib, yog‘och otni shaharga olib kiradilar. Mil. av. 2-ming yillikning 1-yarmiga mansub kichik saroy, podsho villasi, karvonsaroy, 2—3 qavatli turar joylar qazib o rganilgan. Knos, AgiaTriadada ʻ mineral bo yoq bilan ishlangan freska qoldiqlari topilgan, ularda akrobatika ʻ o yinlari, suhbatlashayotgan ayollar, hayvon, o simliklar aks ettirilgan. Ayniqsa, ʻ ʻ Krit vaza rassomligi diqqatga sazovor. Suyak haykalchalar ko p ishlangan. ʻ Maqbaralardan topilgan oltin va kumush bezak buyumlari zargarlik 1 https://president.uz/oz/ Shavkat Mirziyoyev - O'zbekiston Respublikasi Prezidenti . 2021-y. 3

rivojlanganligidan darak beradi. Mil. av. 2-ming yillikning oxirlarida doriy qabilalari hujumi oqibatida Egey madaniyati markazlari vayron qilingan. Egey san ati yunon san atiga samarali ta sir ko rsatgan. ʼ ʼ ʼ ʻ Kurs ishining maqsadi: Gomer dostonlari “Iliada” va “Odisseya” tarixiy manba sifatida, Yunoniston haqida ma’lumotlar berish. Kurs ishining vazifalari: - Egey madaniyati haqida ma’lumot berish; - Gomer davrida, hamda uning asarlari orqali tarixni o’rganish; Kurs ishining tarkibi: Kurs ishi kirish, 2 bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatdan iborat. 4

I BOB. GOMER DAVRIDAGI YUNONISTONI 1.1. Gomer va uning hayoti haqida ma’lumot Gomer (Miloddan avvalgi IX-VIII asrlar) - qadimgi yunon shoiri-hikoyachi, Iliada (Evropa adabiyotining eng qadimiy yodgorligi) va Odisseya epikʼʼ ʼʼ she rlarini yaratuvchisi. Kashf etilgan qadimgi yunon adabiy papiruslarining ʼ taxminan yarmi Gomerdan. Bugungi kunga kelib, Gomerning hayoti haqida ishonchli narsa ma lum ʼ emas. Biograflar hali ham shoirning tu g ʻ ilgan sanasi va joyi t o g ʻ ʻ risida bahslashmoqdalar. Gomer IX-VIII asrlarda tug ilgan deb ishoniladi. Miloddan ʻ avvalgi. Turli tarixchilarning fikriga ko ra, u Salamis, Kolofon, Smirna, Afina, ʻ Argos, Rodos yoki Ios kabi shaharlarda tug ilishi mumkin edi. Gomerning asarlari ʻ dunyodagi eng qadimgi tarixni tasvirlaydi. Ularda zamondoshlari haqida ma lumot ʼ etishmaydi, bu muallifning umrini hisoblashning iloji yo q. Bugungi kunda ʻ Gomerning biografiyasini tavsiflovchi ko plab o rta asr hujjatlari saqlanib qolgan. ʻ ʻ Biroq, zamonaviy tarixchilar ushbu manbalarni xudolar to g ridan-to g ri ʻ ʻ ʻ ʻ rivoyatchi hayotiga ta sir qilgan ko plab epizodlarni eslatib o tishlari sababli ʼ ʻ ʻ shubha ostiga olishadi. Masalan, afsonalardan biriga k o ʻ ra, Gomil Axilles qilichini k o ʻ rgandan keyin k o ʻ rmay qoldi. Uni qandaydir tarzda tasalli berish uchun ma ʼ buda Thetis unga madhiya sov g ʻ asini berdi. 2 Shoirning biografik asarlarida Gomer o ʻ z nomini k o ʻ rlik tufayli olganligi aytiladi. Qadimgi yunon tilidan tarjima qilingan uning ismi s o ʻ zma-s o ʻ z ʼʼ k o ʻ r ʼʼ degan ma ʼ noni anglatadi. Shunisi e tiborga loyiqki, ba zi qadimiy kitoblarda ular ʼ ʼ uni Gomer ko r bo lmasdan chaqira boshladilar, aksincha, ko rishni boshladilar. ʻ ʻ ʻ Bir qator qadimgi biograflarning fikriga ko ra, u Krefeida ismli ayoldan tug ilgan, ʻ ʻ u unga Melesigenes ismini bergan. Voyaga etganida, shoir ko pincha rasmiylarga ʻ va boy odamlardan ziyofatlarga taklifnomalar olgan. Bundan tashqari, u muntazam ravishda shahar yig ilishlarida va bozorlarda paydo bo lgan. Gomer juda ko p ʻ ʻ ʻ sayohat qilgan va jamiyatda katta obro ga ega bo lganligi haqida dalillar mavjud. ʻ ʻ 2 Boynazarov F. A. Kadimgi dun yo tarixi. Toshkent. 2004. B-36 5