Buyuk geografik kashfiyotlar va uning fanga ta'siri
![MAVZU: BUYUK
GEOGRAFIK
KASHFIYOTLAR VA UNING
FANGA TA'SIRI](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_1.png)
![BUYUK
GEOGRAFIK
KASHFIYOT -
LAR VA
ULARNING
TARIXIY
AHAMIYATI](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_2.png)
![Buyuk geografik kashfiyotlar
atamasi XV asr oxiri - XVII asr
o'rtalarida yevropalik sayyohlar
tomonidan amalga oshirilgan yirik
geografik kashfiyotlarga nisbatan
ishlatiladi. 1605-yil dekabrda
Janubiy Amerikaning g'arbiy
qirg'oqlaridan
g'arbga qarab ispan ekspeditsiyasi
yo'lga chiqdi, uning maqsadi
afsonaviy janubiy materikni topish
edi. Luis Vaes Torres Yangi
Gebridlar
arxipelagini ochdi, birinchi marta
Marjon dengizini kesib o'tib, Yangi
Gvineyaning janubiy qirg'oqlari
yonidan o'tib ketdi va janub
tomondan
Avstraliyaning shimoliy qirg'oqlarini
ko'rdi.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_3.png)
![Geografik kashfiyotlar esa
odamlar uchun shu
vaqtgacha noma'lum bo'lgan
yangi yerlarning qidirib
topilishidir. Fransuzlar 1608-
yilda Shimoliy Amerikada
Kvebek
qo‘rg‘onini qurib 0‘zlarining
birinchi mustamlakalariga
asos solishdi. XVII asr
oxiriga kelib Yangi Fransiya
yangi Angliyaga qaragan-
da anchagina katta joyni
egallardi, biroq fransuzlar
og'ir xatoga yo'l
qo'yishdi.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_4.png)
![BUY UK GEOGRA F I K KA SHF I YOTLA RNI NG TA SHA BBUSKORLA RI
PORTUGA LI YA VA I SPA NI YA DENGI Z SAY YOHLA RI BO'LI SHDI .
TA BI I Y K I , BUY UK GEOGRA F I K KA SHF I YOTLA RNI DOVY URA K
DENGI ZCHI -SAY YOHLA RGI NA A MA LGA OSHI RA OLA R EDI LA R.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_5.png)
![SHUNDAY DENGI Z
SAY YOHLA RI DA N BI RI
A DMI RA L X RI STOF OR
KOLUMB
(1451-1506) EDI . U O'Z
OLDI GA HI NDI STONGA
ATLA NTI KA OKEA NI
ORQA LI BORA DI GA N
YO'L OCHI SHNI MAQSA D
QI LI B QO'Y DI . X rist ofor Kolumb](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_6.png)
![SHU TA RI QA HI NDI STONGA BORA DI GA N YA NGI YO'L
TOPI SH Y EVROPA LI KLA R UCHUN HAYOTI Y ZA RURATGA
AY LA N GA N I BUY UK GEOGRA F I K KA SHF I YOTLA RN I N G
A MA LGA OSHI RI LI SHI NI MUQA RRA R QI LI B QO'Y DI .](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_7.png)
![NI HOYAT, 1492- Y I LDA
X . KOLUMB I SPA NI YA
QI ROLLI K OI LA SI
BI LA N HI NDI STON
SA RI SUV YO'LI
OCHI SHGA X I ZMAT
QI LUVCHI
EK SPEDI TSI YA NI
BOSHLA SH HAQI DA
SHA RTNOMA
TUZI SHGA MUVA F FAQ
BO'LDI .](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_8.png)
![X .KOLUMB EK SPEDI TSI YA SI 12- OK TA BR KUNI A MERI KA
QI T'A SI DAGI SA N-SA LVA DOR (« MUQA DDA S X A LOSKOR» ) OROLI
(HOZI RGI BAGA MA OROLLA RI DA VLATI HUDUDI DAGI OROL) GA
K ELI B TUSHDI .
Shu t ariqa
Hindist onga olib
boradigan suv yo'li
ochish maqsadida
uyusht irilgan
e k spe dit siy a
A me rik aning k ashf
e t ilishiga olib ke ldi.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_9.png)
![BU DUNYO X A RI TA SI NI TUZGA N X V A SR OLI MLA RI NI NG,
X USUSA N, P. TOSKA NELLI NI NG X ATOSI OQI BATI EDI .
K ey inchalik olimlar bu
xat oni Buy uk k ashfi y ot ga
olib k e lgan buy uk xat o,
de b at adilar. Chunk i P. Tosk ane lli
ye rning e k vat or bo'y lab
uzunligini aniqlashda 12
ming k ilome t rga
adashgan e di.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_10.png)
![1507- Y I LDA
X A RI TA SHUNOS OLI M
M.VA LDZEMY ULLER
KOLUMB K A SHF ETGA N
YA NGI QI T'A NI
A MERI GO VESPUCHCHI
SHA RA F I GA A MERI KA
DEB ATA SHNI TA K LI F
ETGA N. BU NOM
HA MMAGA MA NZUR
BO'LGA N.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_11.png)
![1515- Y I LDA YA NGI DUNYO « A MERI K A » DEB ATA LGA N
BI RI NCHI GLOBUS GERMA NI YA DA YA RATI LDI . 1569- Y I LDA N
ESA BOSHQA X A RI TA LA RDA HA M KOLUMB K A SHF ETGA N
Y ERLA R « A MERI KA » DEB YOZI LA DI GA N BO'LDI .](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_12.png)
![KEY I N GI KASHFI YOTLAR. A t lant ik a ok e ani orqali
Hindist onga boriladigan
de ngiz yo'li 1498- yilda
k ashf e t ildi.
Bu k ashfi y ot ni
port ugaliyalik de ngiz
say y ohi Vask o da Gama
amalga oshirdi.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_13.png)
![1519- Y I LDA YA NA BI R
PORTUGA LI YA LI K
DENGI ZCHI
F. MAGELLA N A MERI K A
QI T'A SI NI AY LA NI B
O' TI B, HI NDI STONGA
BORA DI GA N DENGI Z
YO'LI NI OCHDI .
F. Magellan](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_14.png)
![DUNYONI AY LA NI B SUZI SH 1522- Y I LDA NI HOYA SI GA
Y ETKA ZI LDI . BU EK SPEDI TSI YA Y ERNI NG DUMA LOQLI GI NI ,
UNI NG K ATTA QI SMI SUV BI LA N QOPLA NGA NLI GI NI
I SBOTLA DI . L.V. TORRES BOSHCHI LI GI DAGI EK SPEDI TSI YA
ESA 1605- Y I LDA A VSTRA LI YA NI K A SHF ETDI .](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_15.png)
![BUY UK GEOGRA F I K
K A SHF I YOTLA R I LM-
FA N UCHUN K ATTA
A HA MI YATGA EGA
BO'LDI .
Uning nat ijasida ge ografi ya, t arix, e t nografi ya va
ok e anshunoslik f anlari yangi xulosalar,
ma'lumot lar bilan boy idi.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_16.png)
![BUNDA N TA SHQA RI , BU
KA SHF I YOTLA R TUFAY LI
YA NGI DENGI Z SA VDO
YO'LLA RI OCHI LDI .
BU YO'LLA R O'RTA Y ER
DENGI ZI DA N ATLA NTI KA
OKEA NI GA KO'CHDI . BU ESA ,
O'Z NA VBATI DA , J A HON
SA VDOSI NI VUJ UDGA
KELTI RDI .](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_17.png)
![GLOSSA RI Y
Admiral (arabchadan "amiral -baxr" - "dengiz
xo'jayini") - dengiz flotidagi harbiy unvon.
K arav ella ( oʻrta asrlarda ispan va
portugallarda : uch yoki toʻrt machtali yelkanli
kema )..
Vise - yordamchi, lavozim bo'yicha o'rinbosar.
Ochilish - izlanish, yutuqlar, bilim darajasidagi
tub o'zgarishlar.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_18.png)
![SA VOL VA TOPSHI RI QLA R
1. « Ge ografi k k ashfi yot lar» at amasiga izoh be ring.
2. Qanday omillar Buyuk ge ografi k k ashfi yot larga sabab bo'ldi?
3. De ngiz savdo yo'llarini ochish ishiga boshchilik qilgan
X .K olumb va F. Mage llan haqida nimalarni bilib oldingiz?
4. A vst raliya qit 'asi ne chanchi yilda k ashf e t ildi?
5. Buyuk ge ografi k k ashfi yot larning ilm-f an t araqqiyot ida
t ut gan o'rni haqida nimalarni bilib oldingiz?
6. Dunyo siyosiy xarit asidan de ngiz sayyohlari borgan
hududlarni aniqlang.](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_19.png)
![E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT](/data/documents/c72c64cd-febf-4f6e-91e3-baccd593b583/page_20.png)
MAVZU: BUYUK GEOGRAFIK KASHFIYOTLAR VA UNING FANGA TA'SIRI
BUYUK GEOGRAFIK KASHFIYOT - LAR VA ULARNING TARIXIY AHAMIYATI
Buyuk geografik kashfiyotlar atamasi XV asr oxiri - XVII asr o'rtalarida yevropalik sayyohlar tomonidan amalga oshirilgan yirik geografik kashfiyotlarga nisbatan ishlatiladi. 1605-yil dekabrda Janubiy Amerikaning g'arbiy qirg'oqlaridan g'arbga qarab ispan ekspeditsiyasi yo'lga chiqdi, uning maqsadi afsonaviy janubiy materikni topish edi. Luis Vaes Torres Yangi Gebridlar arxipelagini ochdi, birinchi marta Marjon dengizini kesib o'tib, Yangi Gvineyaning janubiy qirg'oqlari yonidan o'tib ketdi va janub tomondan Avstraliyaning shimoliy qirg'oqlarini ko'rdi.
Geografik kashfiyotlar esa odamlar uchun shu vaqtgacha noma'lum bo'lgan yangi yerlarning qidirib topilishidir. Fransuzlar 1608- yilda Shimoliy Amerikada Kvebek qo‘rg‘onini qurib 0‘zlarining birinchi mustamlakalariga asos solishdi. XVII asr oxiriga kelib Yangi Fransiya yangi Angliyaga qaragan- da anchagina katta joyni egallardi, biroq fransuzlar og'ir xatoga yo'l qo'yishdi.
BUY UK GEOGRA F I K KA SHF I YOTLA RNI NG TA SHA BBUSKORLA RI PORTUGA LI YA VA I SPA NI YA DENGI Z SAY YOHLA RI BO'LI SHDI . TA BI I Y K I , BUY UK GEOGRA F I K KA SHF I YOTLA RNI DOVY URA K DENGI ZCHI -SAY YOHLA RGI NA A MA LGA OSHI RA OLA R EDI LA R.