Chızıqlı ınshoat trassasını nıvelırlash natıjalarını ıshlab chıqısh va joy bo’ylama profılını chızısh.
• Mavzu; Chızıqlı ınshoat trassasını nıvelırlash natıjalarını ıshlab chıqısh va joy bo’ylama profılını chızısh. • Reja; • 1.Nevelır turları. • 2.Nevelırlashnıng o’zıga xos mohıyatı. • 3.Geometrık nevellırlash.
Topografik kartalarda har bir ob‘yektning planli holati va uning balandligi nivelirlash yo‗li bilan aniqlanadi. Unda bir nuqtaning balandligi ma‘lum bo‗lsa, qolgan nuqtalarning balandligini o‗lchash va hisoblash yo‗llarini aniqlash nivelirlash deyiladi. Nivelirlash ishlatiladigan asboblari va nivelirlanadigan joylar aniqlik natijalari bo‗yicha geometrik, trigonometrik, barometrik va boshqa turlarga bo‗linadi. Nivelirlash ishlari davlatlarning tayanch nuqtalarini aniqlashda, joylarda turli xo‗jalik ishlarini olib borishda (yo‗llar, kanallar, inshootlar qurishda), topografik plan olishda, syomka nuqtalarini belgilashda ishlatiladi, nivelirlash asosida joylarning profillari tuziladi.
Geomet rik niv elirlash Geomet rik niv elirlash – nuqt alar balandligini aniqlashda niv elir asbobi v a rey k alardan foy dalaniladi. Geomet rik niv elirlashda gorizont al v izerlash orqali nuqt alar orasidagi baland-past lik
ularni qurishda zarur bo‗lgan nuqtalar balandligini va farqini aniqlashda bajariladi. Geometrik nivelirlash geodezik asbob — nivelir yordamida hosil qilinadigan gorizontal vizirlash nuri asosida bajariladi. Shuningdek, bunday gorizontal vizirlash nurini trubasida silindrik adilak mavjud bo‗lgan geodezik asboblar — teodolit hamda kiprigel yordamida ham hosil qilish mumkin. Trigonometrik nivelirlash geodezik asbob — teodolittaxeometr yordamida hosil qilinadigan qiya nur asosida bajariladi. Bu nivelirlash ikki nuqta orasidagi chiziqning og‗ish burchagi va masofasini o‗lchash bilan amalga oshiriladi. Fizik nivelirlash gidrostatik, barometrik va aeroradio nivelirlashga bo‗linadi. Gidrostatik nivelirlash o‗zaro ulangan shisha naychalardagi suyuqlik erkin sathining har doim bir xil balandlikni egallash xususiyatidan foydalanib, nuqtalarga o‗rnatilgan shisha naychalar bo‗- yicha o‗lchanadi. Barometrik nivelirlashda nuqtalarga o‗rnatilgan barometrlar ko‗rsatkichi bo‗yicha ulardagi atmosfera bosimining qiymatlari o‗lchanib, bosim farqi orqali nisbiy balandlik hisoblanadi. Aeronivelirlash radiobalandlikni o‗lchash va statoskop bilan uchib ketayotgan samolyotning yer sirtidan balandligini aniqlash orqali bajariladi.