Dunyo okeani tubining geologik tuzilishi va relyefi

Dunyo okeani tubining geologik tuzilishi va relyefi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

7543.7841796875 KB

Ko'chirib olish

Duny o ok eani t ubining geologik
t uzilishi v a rely efi

Geologik t uzilishi.
Dunyo okeani tubi yirik litosfera plitalaridan tashkil topgan.
Lekin ular materiklar bilan birga yaxlit litosfera plitalarini
tashkil etgani uchun materiklar nomi bilan ataladi.

Faqat Tinch okean tubi mustaqil litosfera plitasi tariqasida
ajratiladi.
Tinch
ok ean

Okean tublarida daryo, dengiz to‘lqinlari va oqimlari, shamol,
aysberglar keltirgan yotqiziqlar, hatto organizmlar va kosmik
changlar cho‘kindi jinslar qatlamini hosil qiladi.

Terrigen, ya’ni vujudga kelishiga ko‘ra quruqlik bilan
bog‘liq cho‘kindilar qirg‘oq yaqinida bo‘ladi. Terrigen
yotqiziqlar Dunyo okeanining 25% ini qoplaydi.
Terrigen yotqiziqlar

Okean tagi esa nobud bo‘lgan dengiz organizmlari
qoldiqlaridan hosil bo‘lgan cho‘kindilar, ya’ni okean loyqasi
bilan qoplangan.
Okean loyqasi

Okeanning qirg‘oqdan uzoq eng chuqur qismlarida qizil
tusli okean gili to‘plangan. U Dunyo okeani tagining 36%
ini qoplab yotadi.
Okean gili

Okean gili jigarrang gilsimon balchiqdan iborat. U
okeanning 5 000 m dan chuqur qismlarida bo‘ladi.

Ok ean t ubi y ot qiziqlari
Terrigen yotqiziqlar Okean gili Silikat okean
loyqasi Karbonat okean
loyqasi

Ok ean t ubi rely efi .
Dunyo okeani tubi
relyefi juda
murakkab tuzilgan.
Okean tubida
materik sayozligi,
materik yonbag‘ri,
materik etagi, okean
tubi botiqlari, o‘rta
okean tizmalari va
eng chuqur
cho‘kmalar kabi yirik
relyef shakllari
mavjud.

O‘rta okean tog‘ tizimining umumiy uzunligi 60 ming km
dan ortiq bo‘lib, u barcha okeanlarni kesib o‘tgan va bir
qancha tarmoqlarga bo‘lingan (33-rasm).

Atlantika okeanida Shimoliy Afrika, Shimoliy Amerika,
Braziliya, Angola;
1
2
3 4

Tinch okeanda Shimoli-sharqiy, Shimoli-g‘arbiy, Markaziy,
Janubiy va Chili;
32
41
5

Hind okeanida Somali, Markaziy va G‘arbiy Avstraliya
kabi botiqlar bor.
1
2
3

Antarktida qirg‘oqlari yaqinida Afrika-Antarktida, Avstraliya-
Antarktida va Bellinsgauzen botiqlari bor.
1
3 2

Okeanlar tubining relyefi ham murakkab tuzilishga ega.
Materiklarning deyarli 35% i dengiz va okean suvlari tagida
joylashgan.
Ular tekis yuzali materik sayozligi (shelf)ga to‘g‘ri keladi va 200
m chuqurlikka qadar davom etadi.
200 metr

Undan pastda qiyaroq materik yonbag‘ri yoki bat ial
(yunoncha, chuqur) 3 000 m gacha, Abissal (yunoncha,
tubsiz) 6 000 m gacha va okean botiqlari (6 000 m dan
chuqur) mintaqalari joylashgan.

Okean tubi relyefida uzluksiz davom yetadigan (uzunligi 60
ming km) o‘rta okean tizmalari, vulqonli tog‘lar, cho‘kmalar,
tekislik — havza, soylik va platolar mavjud (34-rasm).

Ok ean t ubi rely efi

© Foydalanilgan adabiyotlar:
•
M. T. MIRAKMALOV, SH. M. SHARIPOV, M. M. AVEZOV, M. T.
HOJIYEVA , umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun
darslik, Respublika ta’lim markazi.
•
@ edutrm_uz

Duny o ok eani t ubining geologik t uzilishi v a rely efi

Geologik t uzilishi. Dunyo okeani tubi yirik litosfera plitalaridan tashkil topgan. Lekin ular materiklar bilan birga yaxlit litosfera plitalarini tashkil etgani uchun materiklar nomi bilan ataladi.

Faqat Tinch okean tubi mustaqil litosfera plitasi tariqasida ajratiladi. Tinch ok ean

Okean tublarida daryo, dengiz to‘lqinlari va oqimlari, shamol, aysberglar keltirgan yotqiziqlar, hatto organizmlar va kosmik changlar cho‘kindi jinslar qatlamini hosil qiladi.

O'xshashlar

Geologik tuzilishi, relyefi va foydali qazilmalari

Afrika Geologik tuzilishi, relyefi va foydali qazilmalari

Dunyo okeani

Avstraliyaning Geografik o‘rni, o‘rganilishi, geologik tuzilishi, foydali qazilmalari va relyefi

Antarktidaning Geografik o‘rni, o‘rganilishi, geologik tuzilishi, foydali qazilmalari, relyefi