logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Franklar svilizatsiyasi

Franklar svilizatsiyasi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

765.681640625 KB
Ko'chirib olish
Franklar svilizatsiyasi Reja 1. Rimning qulab borishi va franklar taraqqiyoti 2. Xlodvig sulola asoschisi 3. Franklar imperiyasi. Buyuk Karl Frank davlati — ilk o rta asrlarda G arbiy Yevropadagi davlat (5-asr oxiri —843). 5-asr oxirida G arbiy Rim ʻ ʻ ʻ imperiyasining Galliya viloyatini Xlodvig I rahbarligidagi franklar tomonidan bosib olinishi jarayonida vujudga kelgan. Buyuk Karlning harbiy yurishlari natijasida o z tarkibiga G arbiy Yevropaning deyarli ʻ ʻ butun qismi va Markaziy Yevropaning bir qismini kiritgan. Frank davlatini merovinglar (751 yildan), karolinglar (800 yildan imperatorlar) sulolalari boshqargan. 843 yildagi Verden bitimiga ko ra, Frank ʻ davlati hududi Buyuk Karlning nabiralari tomonidan o zaro taqsimlab olingan, xususan, Lotarga Italiya ʻ hududi, Reyn va Rona daryolari buyidagi yerlar (keyinchalik Lotaringiya) tekkan. Buyuk ko’chishlar boshlanishiga qadar german qabilalariga mansub franklar Reyn daryosi quyi oqimidagi hududlarda yashaganlar. Franklar gotlar va langobardlar kabi hayvon terisidan emas, matodan kiyim- bosh kiyishgan va soch-soqollarini olib yurishgan. Ularda faqat qirol oilasiga mansub kishilar uzun sochda yurishgan.Franklar - Quyi va O rta Reyn bo ylarida milodiy 3-asrda yashagan ʻ ʻ qabilalar ittifoqiga birlashgan german qabilalari guruhi (xamavlar, brukterlar, usibetlar, tenkterlar, sugambrlar va boshqalar). Adabiyotlarda 2 guruhga bo lingan. 1guruh (g arbiy F.)ning negizini sali ʻ ʻ (dengiz bo yi; keltcha sal — dengiz) F. i tashkil etgan. Ular dastlab Eysel daryosi bo ylarida, 4-asr ʻ ʻ o rtalarida esa Reyn daryosi sohillarida yashaganlar. 2guruh (sohil F.) Reyn daryosining yuqori qismi ʻ bo ylab Mayngacha bo lgan hududda yashagan. Sali F.i 4 a. o rtasida rimliklar tomonidan tormor ʻ ʻ ʻ etilgan, biroq federatlar huquqida Toksandriyada krldirilgan; 451 yil gunnlarga qarshi Katolaun jangit qatnashganlar. 5-asr boshida sali F.i Galliyann Sommagacha egallaganlar. Frank davlati (5-asr oxiri — 9-asr o rtalari) tashkil topgan. Maas va Luara daryolari oralig ida yashagan ʻ ʻ F. keyinchalik mahalliy aholi bilan singib ketib, shim. fransuz, shuningdek, vallon elatlari tarkibiga, Luaraning jan. rog ida yashovchi F. esa, jan. fransuz (provansal) elati tarkibiga kirgan. Reyn ʻ daryosining quyi havzasida yashovchi F. gollandlar va flamandlarning etnogenezida katta rol o ynagan. ʻ Reyn daryosining o rta oqimi bo ylab va Maas daryosi havzasida yashovchi F.da o ziga xos etnik ʻ ʻ ʻ xususiyatlar saklanib qolgan. FRANKONIYA (Franken) Germaniyadagi tarixiy viloyat. Ilk o rta asrlarda ʻ franklar istiqomat qilgan hudud, 9-asr oxiri — 939 yilda Germaniya qirolligining qabilaviy gersogliklaridan biri, keyinchalik bir necha feodal mulklarga parchalanib ketgan. F. nomi faqat Sharqiy F. (Mayn daryosi xavzasi) uchun saklanib krlgan. Uning katta qismi 1803-yilda Bavariya tarkibiga kiritilgan. Xlodvig I (Chlodvig) (465 yoki 466-511) — sali franklari qiroli (481 yildan), keyinchalik Frank davlati qiroli. Merovinglar sulolasidan. 486 y. Gallshting kichik bir kismini boshqargan. Rimning sobiq noibi Siagriy qo shinlari ustidan g olib kelib, o z yerini Luaragacha kengaytirib olgan va Frank davlatini barpo etgan. ʻ ʻ ʻ Alemannlar yerining katta kismini egallagan (496 y.). X.I. Galliyadan vestgotlarnch quvib chiqargan va Reyn daryosining o rta oqimi bo yidagi franklarni o ziga bo ysundirgan. 496 y. xristianlikni qabul qilgan. ʻ ʻ ʻ ʻ Parijni o zining qarorgohiga aylantirgan. X.I qirollik hokimiyatini mustahkamlab, uni merosiy hokimiyatga ʻ aylantirgan. Uning davrida Sali haqiqati (franklarning huquqiy normalari to plami) yaratilgan. ʻ Buyuk Karl. Karl sulola asoschisi Franklar qirolligini (800-yildan imperiyasini) 46 yil (768—814) boshqargan. «Buyuk» nomi unga tarixchilar tomonidan ko‘plab harbiy yurishlarga boshchilik qilib, yirik saltanat tuzgani, bu davlatda yangi qonunlar, maorif va madaniyatga asos solgani uchun berilgan. Karl haqida ko‘plab tarixiy asarlar, afsonalar, rivoyatlar va qo‘shiqlar yaratilgan. Uning ismidan «korol», ya’ni «qirol» unvoni kelib chiqqan. Italiya va Ispaniya urushlari. Karl taxtga o‘tirishi bilan istilochilik urushlarini olib borgan. Uning dastlabki harbiy yurishlaridan biri germanlar ning langobard qabilasi Italiyada tuzgan davlatiga qarshi 773-yilda boshlanadi. Urushda g‘olib bo‘lgan Karl Italiya yerlarini grafliklarga bo‘lib, Frank qirolligiga qo‘shib oladi. Buyuk Karl bosqinlari natijasida egallangan hudud Arab xalifaligi istilo qilgan Ispaniyaga qarshi 778-yilda Karlning yurishi muvaffaqiyatsiz tugaydi. Karlning jiyani graf Roland bu urushda halok bo‘ladi. Asrlar o‘tib Roland fransuz xalq og‘zaki ijodi- ning sevimli qahramoniga aylanadi va u haqda «Roland haqida qo‘shiq» dostoni yaratiladi. Keyingi yurishlar davomida Pireneya yarim orolining arablardan tortib olingan hududlarida tuzilgan Ispan markasi franklar davlatining chegara viloyatiga aylantiriladi . Sakslarga qarshi urushlar. Reyn daryosining o‘ng sohilida yashagan saks qabilalariga qarshi urushlar 30 yildan ortiq (772—804) davom etadi. Bu urush Karl uchun ancha murakkab kechgan. Sakslar germanlarning Karlga bo‘ysunmagan so‘nggi yirik qabilasi bo‘lgan. Karl sakslarni har qanday yo‘l bilan xristian diniga o‘tkazishga harakat qilgan. Uzoq kurashdan so‘ng Karl sakslarni yangi dinga o‘tkazishga erishgan. Shu tariqa Saksoniya ham Buyuk Karl davlatiga qo‘shib olingan.Franklar imperiyasi. Buyuk Karl davlati Yevropaning katta qismini egallagan; uning hududini G‘arbiy Rim imperiyasi bilan bemalol taqqoslasa bo‘lar edi. Lekin Karlning hokimiyati so‘nggi Rim imperatorlarinikidan ancha yuksak bo‘lgan. Ayni paytda so‘ngan imperiya haqidagi xotiralar VIII asrda ham G‘arbiy Yevropaning turli xalqlari va qabilalari xotirasida saqlanib qolgan. Karlning maslahatchilarida uni qadimgi rimliklarga taqlid qilib, imperator deb e’lon qi-lish g‘oyasi tug‘ilgan. Bunday imkoniyat 800-yilda Rim mahalliy zodagonlarining papa Lev III ga qarshi isyon ko‘tarishi orqali vujudga kelgan. Karl qo‘shin yuborib isyonni bostirgan. Bu yordam evaziga Rim papasi 800-yilning dekabrida Karlga imperatorlik tojini kiydiradi. Shu tariqa G‘arbda yangidan imperiya paydo bo‘ladi.Buyuk Karl franklar imperiyasining mutlaq hukmdoriga aylanib, uning farmonlari faqat yirik zodagonlar, yer egalarining yilda ikki marta chaqiriladigan yig‘inida qabul qilingan.Buyuk Karlning doimiy poytaxti ham yo‘q edi. U o‘z amaldorlari bilan mamlakat bo‘ylab harakatlanib, turli shaharlardagi saroylarida to‘xtagan, mahalliy aholiga og‘irligi tushmasligi uchun uzoq vaqt o‘tmay yana boshqa shaharga yo‘l olgan.Buyuk Karl davrida franklarda an’anaviy xalq lashkari o‘rnida otliq ritsarlar qo‘shini vujudga kel¬gan. Ritsarlar (nemischa ritter -Ritsar otliq) bo‘linmalarida — faqat boy zamindorlar, ya’ni jangovar ot va qurol-aslahalar sotib olishga imkoniyati bo‘lgan kishilar xizmat qilgan. Hukmdorlar ritsarlarga: ot, qurol-aslahasini tartibda saqlashi, urushlar paytida oilasini ta’minlashi uchun yer-mulk in’om etgan. Bu yer-mulk — feod harbiy xizmat evaziga taqdim etilib, keyinchalik merosiy mulkka aylangan. Feodning egasi feodal deb atalgan. Zamonlar o‘tib harbiy ish faqat feodallar mashg‘uloti bo‘lib qolgan. Yirik feodallar viloyatlarga egalik qilsalar, mayda feodalga ma’lum qishloq yoki uning bir qismi taqdim etilishi ham mumkin edi. Sali haqiqati». Xlodvig davrida franklarning qadimgi urf-odatlari va qirolning yangi farmoyishlari yozib qo’yilgan edi. Shu yozmalardan franklarning dastlabki qonunlar majmuasi – “Sali haqiqati” tuzildi (taxminan 500 yilda). To’plam franklarning asosan dеhqonchilik va chorvachilik bilan shug’ullanganliklaridan dalolat bеradi. Qonunga ko’ra yеr ikki qismga: shaxsiy yerlar va jamoa yerlariga bo’lingan. Yaylov hamda o’rmonlardan esa hamma birgalikda foydalangan. Ayollarga yеr bеrish yoki mеros qoldirish ta'qiqlangan. “Sali haqiqati” odamlar o’rtasida tabaqalanish ro’y bеrganligini tasdiqlaydi. Chunonchi, qirol jangchilarining xuni oddiy erkin frank xunidan uch marta ko’p bo’lgan. Qonunga ko’ra o’ldirilgan urug’ a'zosi uchun o’ldirgan urug’ jamoaviylik asosida xun to’lagan. Foydalanilgan adabiyotlar 1. 7-sinf jahon tarixi 2. Www.farbitis.ru 3. Www.Arxiv.uz 4. kk.convdosg.org

Franklar svilizatsiyasi

Reja 1. Rimning qulab borishi va franklar taraqqiyoti 2. Xlodvig sulola asoschisi 3. Franklar imperiyasi. Buyuk Karl

Frank davlati — ilk o rta asrlarda G arbiy Yevropadagi davlat (5-asr oxiri —843). 5-asr oxirida G arbiy Rim ʻ ʻ ʻ imperiyasining Galliya viloyatini Xlodvig I rahbarligidagi franklar tomonidan bosib olinishi jarayonida vujudga kelgan. Buyuk Karlning harbiy yurishlari natijasida o z tarkibiga G arbiy Yevropaning deyarli ʻ ʻ butun qismi va Markaziy Yevropaning bir qismini kiritgan. Frank davlatini merovinglar (751 yildan), karolinglar (800 yildan imperatorlar) sulolalari boshqargan. 843 yildagi Verden bitimiga ko ra, Frank ʻ davlati hududi Buyuk Karlning nabiralari tomonidan o zaro taqsimlab olingan, xususan, Lotarga Italiya ʻ hududi, Reyn va Rona daryolari buyidagi yerlar (keyinchalik Lotaringiya) tekkan.

Buyuk ko’chishlar boshlanishiga qadar german qabilalariga mansub franklar Reyn daryosi quyi oqimidagi hududlarda yashaganlar. Franklar gotlar va langobardlar kabi hayvon terisidan emas, matodan kiyim- bosh kiyishgan va soch-soqollarini olib yurishgan. Ularda faqat qirol oilasiga mansub kishilar uzun sochda yurishgan.Franklar - Quyi va O rta Reyn bo ylarida milodiy 3-asrda yashagan ʻ ʻ qabilalar ittifoqiga birlashgan german qabilalari guruhi (xamavlar, brukterlar, usibetlar, tenkterlar, sugambrlar va boshqalar). Adabiyotlarda 2 guruhga bo lingan. 1guruh (g arbiy F.)ning negizini sali ʻ ʻ (dengiz bo yi; keltcha sal — dengiz) F. i tashkil etgan. Ular dastlab Eysel daryosi bo ylarida, 4-asr ʻ ʻ o rtalarida esa Reyn daryosi sohillarida yashaganlar. 2guruh (sohil F.) Reyn daryosining yuqori qismi ʻ bo ylab Mayngacha bo lgan hududda yashagan. Sali F.i 4 a. o rtasida rimliklar tomonidan tormor ʻ ʻ ʻ etilgan, biroq federatlar huquqida Toksandriyada krldirilgan; 451 yil gunnlarga qarshi Katolaun jangit qatnashganlar. 5-asr boshida sali F.i Galliyann Sommagacha egallaganlar.

Frank davlati (5-asr oxiri — 9-asr o rtalari) tashkil topgan. Maas va Luara daryolari oralig ida yashagan ʻ ʻ F. keyinchalik mahalliy aholi bilan singib ketib, shim. fransuz, shuningdek, vallon elatlari tarkibiga, Luaraning jan. rog ida yashovchi F. esa, jan. fransuz (provansal) elati tarkibiga kirgan. Reyn ʻ daryosining quyi havzasida yashovchi F. gollandlar va flamandlarning etnogenezida katta rol o ynagan. ʻ Reyn daryosining o rta oqimi bo ylab va Maas daryosi havzasida yashovchi F.da o ziga xos etnik ʻ ʻ ʻ xususiyatlar saklanib qolgan. FRANKONIYA (Franken) Germaniyadagi tarixiy viloyat. Ilk o rta asrlarda ʻ franklar istiqomat qilgan hudud, 9-asr oxiri — 939 yilda Germaniya qirolligining qabilaviy gersogliklaridan biri, keyinchalik bir necha feodal mulklarga parchalanib ketgan. F. nomi faqat Sharqiy F. (Mayn daryosi xavzasi) uchun saklanib krlgan. Uning katta qismi 1803-yilda Bavariya tarkibiga kiritilgan.

O'xshashlar

Jahon svilizatsiyasi
Tojiklar svilizatsiyasi
ISLOM SVILIZATSIYASI
Turk svilizatsiyasi
Aglsakslar svilizatsiyasi