logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Layli va Majnun”dostonida so’zning ulug’lanishi

Layli va Majnun”dostonida so’zning ulug’lanishi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

620.47265625 KB
Ko'chirib olish
M avzu:”Layli va Majnun”dostoni da so’zning ulug’lanishi Reja: 1. ” Layli va Majnun” dostonning yaratilish tarixi. 2. Dostonning g‘oyaviy yo‘nalishi va mavzu ko‘lami. 3. Dostonning badiiy xususiyatlari. “ Layli va Majnun “ haqida ilk bor 1188-yilda ozarbayjon shoiri Nizomiy Ganjaviy doston yaratgan. Nizomiy “Layli va Majnun “ dostonini ham g oyaviy,ʻ ham badiiy jihatdan har tomonlama yuksak darajaga ko tardi ʻ va xamsachilik an analari ʼ qatoriga qo shdi. ʻ Undan so ng ʻ “Layli va Majnun “ dostoniga ko plab ʻ shoirlar murojaat qilishdi. Xu s rav Dehlavi y , Abdurah m on Jo m i y , Fuzuli y , Alisher Navoiy qalamlariga mansub dostonlar mashhur. Garchi ushbu dostonlar bitta nom bilan atalsa va ulardagi voqealar tizimi bir- biriga juda o xshash ʻ bo lsa-da, ʻ har bir muallifning “Layli va Majnun “i o ziga ʻ xos va betakror asardir. Amir Хusrav Dehlavi y AshrafHaydar X o raz m iyA b d u rah mon Jomiy Nizomi y Ganjavi y Amir Husraf Dehlaviy “ Layli va Majnun”dostoni. Kirish - muqaddima 9 bob. 1-bob Hamd 2-bob Munojot 3-bob Rasululloh (s.a.v.) madhi 4-bob Me’roj kechasi ta’rifi 5-bob So‘z ta’rifi. N.Ganjaviy, X.Dehlaviy ta’rifi 6-bob A.Jomiy madhi 7-bob Sulton Husayn Boyqaro madhi 8-bob Badiuzzamon mirzo madhi 9-bob Tun ta’rifi Do s ton n ing y arati l ish tarix i . Alisher Navoiy «Хamsa»sining uchinchi dostoni «Layli va Majnun» an’anaviy mavzuda yozilgan bo‘lib, asar Sharqda mashhur bo‘lgan Layli va Majnun syujeti asosida yuzaga kelgan. “Layli va Majnun” syujeti uzoq tarixga ega bo‘lib, uning ildizlari VII asrning ikkinchi yarmiga borib taqaladi. Manbalarda Majnun haqida xi l m a -xil fikr l ar bo r . A y rim ar a b manbalarida aytilishicha, Majnun tarixiy shaxs bo‘lib, Bani Omir qabilasidan chiqqan, uning asl ismi Qays ibn Mullavah (yoki Qays ibn Muod)dir. Qays o‘z qabiladoshi Laylini sevgan, sevgi va hijron azoblari haqida mungli she’rlar bitgan. Bunday ma’lumotlar ibn Qutayba (889 yilda vafot etgan) ning “Kitob ush- she’r va shuaro” asarida ham keltiriladi. Majnun haqida afsona va rivoyatlar to‘qila boshlagan. Bu rivoyatlar IX asrga kelib keng tarqalgan, Х asrga kelib esa Majnun no m i, u ha q idagi rivo y a t lar Arabistondag i na emas, balki Yaqin va o‘rta Sharqda mashhur bo‘lgan. Majnun nomi bilan bog‘liq she’rlar rivoyatlar yaratilishiga asos bo‘lgan bo‘lsa, shu rivoyatlar asosida yozma adabiyotda Layli va Majnun haqidagi yirik hajmli asarlar paydo bo‘lgan. Majnun - haqiqiy oshiq timsoli. Dostonda qahramonlar ma’naviy-ruhiy olami g‘oyatda ta’sirchan va chuqur tasvirlanadi. Qaysning qalbi tug‘ilishidayoq ishqqa makon edi. Uning vujudi loyi ishq o‘tida pishgan. “ G‘am tufrog‘i suyidin sirishti, Ishq o‘ti-yu yeli sarnavishti”. U “ishq ahlig‘a qiblai murod” bo‘lib dunyoga keldi. Chunki uning “ishq farzandi” ekanligi chaqaloqligidayoq ayon edi. Qaysni o‘qish uchun Hay qabilasidagi maktabga berishadi . Bu paytda Layli betob edi, shuning uchun darsga kelmayotgan edi. U sog‘ayib maktabga qaytgach, Qays bilan uchrashadi. Ular bir- birini ko‘rgach, qalblarga ishq otashi tushadi va shu kundan boshlab hijron azoblari boshlanadi. Shunisi alohida e’tiborga molikki, ularning qalbidagi ishq bir kunda, bir onda, nigohlar bir-biri bilan to‘qnashganda boshlanadi va bu sevgi o‘ti bir umr so‘nmaydigan bo‘lib yonadi. Bu voqea Layli va qizlarning gul sayriga chiqqanlarida sodir bo‘ladi. Dostondagi psixologik tasvir vositalari. Navoiyning bu dostonida qahramonlar ichki olami, psixologik tasvirning g’oyatda ta’sirchan ifodalanganligi bilan alohida ahamiyatga egadir. «Layli va Majnun» dostoni kompozitsiyasida ikki asosiy qahramon - Layli va Majnunning maktublari muhim o‘rin tutadi. Shoir Laylining xatida murojaat usulidan foydalanib, uning qalb tug‘yonlarini quyidagicha ifodalaydi: Ey ishq o‘tida xasim nechuksen, Ey bedilu bekasim nechuksen! Ey bo‘lg‘ali ishqim ichra madxush, Bir jur’ai vasl qilmog‘on no‘sh ! “ Layli va Majnun” dostoni qahramonlari Layli Nav f al Qays Ibn Salom Zayd E’tiboringiz uchun rahmat !

M avzu:”Layli va Majnun”dostoni da so’zning ulug’lanishi

Reja: 1. ” Layli va Majnun” dostonning yaratilish tarixi. 2. Dostonning g‘oyaviy yo‘nalishi va mavzu ko‘lami. 3. Dostonning badiiy xususiyatlari.

“ Layli va Majnun “ haqida ilk bor 1188-yilda ozarbayjon shoiri Nizomiy Ganjaviy doston yaratgan. Nizomiy “Layli va Majnun “ dostonini ham g oyaviy,ʻ ham badiiy jihatdan har tomonlama yuksak darajaga ko tardi ʻ va xamsachilik an analari ʼ qatoriga qo shdi. ʻ Undan so ng ʻ “Layli va Majnun “ dostoniga ko plab ʻ shoirlar murojaat qilishdi. Xu s rav Dehlavi y , Abdurah m on Jo m i y , Fuzuli y , Alisher Navoiy qalamlariga mansub dostonlar mashhur. Garchi ushbu dostonlar bitta nom bilan atalsa va ulardagi voqealar tizimi bir- biriga juda o xshash ʻ bo lsa-da, ʻ har bir muallifning “Layli va Majnun “i o ziga ʻ xos va betakror asardir.

Amir Хusrav Dehlavi y AshrafHaydar X o raz m iyA b d u rah mon Jomiy Nizomi y Ganjavi y Amir Husraf Dehlaviy

O'xshashlar

“Navoiyning “Layli va Majnun” dostonida so’zning ulug’lanishi
Haydar Xorazmiyning «Gul va Navro’z» asari
Alisher Navoiyning “Xamsa” asarida “do‘st” obrazi
Said Ahmad. “Qorako’z majnun”hikoyasi
Fuzuliy hayoti va ijodi