logo

Moxenjadaro va Xarappa svilizatsiyasi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5559.4208984375 KB
Mavzu:Moxenjadaro va Xarappa 
svilizatsiyasi                  Xarappa madaniyati
Xarappa madaniyati, Hind vodiysi tamadduni —  jez   davriga  	oid yuksak	 
rivojlangan   shahar   madaniyati  	
( mil.  	av. 2500—1800 yillar).	  Hindistonning  	qad.	 
aholisi  	
—	  dravidlar  	tomonidan yaratilgan deb taxmin etiladi. Hindiston va	 
Pokistonning   Hind   daryosi   vodiysi  	
va unga ko shni	 	ʻ viloyatlardagi  	ulkan hududga 
(300 ming kv. km	
  maydonga ) tarkalgan.	  Xarappa   savdo  	koloniyasi	  manzilgohi ,	 
Shim.   Afg onistonda	
ʻ  	—	  Amudaryoning  	so l	 	ʻ qirg og idagi	ʻ ʻ   Sho rto qay	ʻ ʻ   qishloq
 	
xarobasidan aniklangan. Xarappa madaniyati aholisi	  dengiz  	va	  quruklik  	orqali	 
Mesopotamiya  	
va	  O rta	ʻ   Osiyo  	bilan qizg in savdo	 	ʻ aloqalari  	olib borgan. Xarappa 
madaniyatining iqtisodiy asosini	
  sug orma	ʻ   dehqonchilik , shuningdek,	  uy  
chorvachiligi  	
va	  hunarmandchilik  	tashkil etgan. Bu madaniyatga oid 2 asosiy 
shahar —	
  Mohenjo  Daro  	va Xarappada olib borilgan	  qazishma  	ishlari	 
shaharsozlik   san ati	
ʼ  	yuksak darajada taraqqiy etganidan dalolat beradi.                                                     Bu shaharlarning aholisi 100 ming kishiga yetgan. Shaharlar  reja
 	
asosida	  qurilib ,	  qal a	ʼ  	( ark ) va quyi shahar kismidan iborat bo lgan 	ʻ
shahar ko chalariga pishiq	
 	ʻ g isht	ʻ  	yotqizilgan,	  ariqlar  	o tkazilgan. 	ʻ
Kengligi 10 m ga yetgan ko chalar qat iy	
 	ʻ ʼ to rtburchak	ʻ  	hosil qilib 
o zaro kesishgan. Ko chalarning har 2 tomonida pishiq g ishtdan 	
ʻ ʻ ʻ
ishlangan 2 va hatto 3 qavatli	
  binolar  	qad. ko targan; ularning	 	ʻ suv  
ta minoti	
ʼ  	va	  kanalizatsiyasi  	tizimi puxta ishlab chiqilgan. Badavlat 
shaharliklar uylarida 30 tagacha	
  xona  	bo lgan. Xarappaliklar	 	ʻ
uzunlik  	
va	  og irlik	ʻ   o lchov	ʻ   birliklari  	tizimidan xabardor 
bo lishgan. Xarappa madaniyati aholisining original	
 	ʻ yozuvni  
kashf  	
etgani ushbu madaniyatning yorqin yutuqlaridan biridir                                   Bu yozuv bitilgan mingdan ortiq muxr, shuningdek, 
sopol  	
va	  metall  	buyumlar topilgan, lekin, ularni 
hanuzgacha o qishga muvaffaq bo linmagan. Prof. Yu. 	
ʻ ʻ
Knorozov rahbarligidagi	
  olimlar  	tomonidan matematik 
metodlar qo llanishi natijasida yozuv o ngdan chapga 	
ʻ ʻ
yo nalgani va protodravidlarga mansubligi aniqlangan. 	
ʻ
Xarappa madaniyatining halokatga uchrashi 
(hasidoriylar istilosi,	
  ekologik  	sharoitning o zgarishi,	 	ʻ
bezgak  	
epidemiyasi) sabablari noma lum.	ʼ                                     Mohenjo-Daro tsivilizatsiyasi
Mohenjo-Daro obodlik davrida uning atrofida 
serhosil erlar cho'zilgan va chuqur daryolar transport 
kanallari bo'lib xizmat qilgan. Aholisi dehqonchilik 
bilan shug'ullangan va bug'doy, arpa, kunjut 
urug'lari, xurmo va paxtani etishtirgan. Boy hosil va 
qulay aloqa yo'llari shahar aholisiga o'z 
mahsulotlarini O'rta Osiyo, Afg'oniston, Fors va 
Janubiy Hindiston xomashyosi, metall, qimmatbaho 
toshlar va ziravorlarga almashtirish imkonini berdi .                                      Mohenjo-Daro xarobalari orasida ko'plab erkak va ayol 
terakota figuralari va turli xil hayvonlarning miniatyuralari, 
shuningdek piktografik yozuvlari bo'lgan gil muhrlar 
topilgan.Hind vodiysi shaharlari g'ishtdan qurilgan - 
shumerlar ishlatadigan xom g'isht emas, balki pishgan g'isht. 
Bu haqiqat, shuningdek, shaharlarni suv toshqinlaridan 
himoya qiladigan ulkan to'g'onlarning qoldiqlari va 
kanalizatsiya tarmog'ining zich tarmog'i besh ming yil avval 
Hind vodiysida kuchli yomg'irlar tez-tez sodir bo'lganligini 
va shu sababli suvning ko'pligi shahar binolariga tahdid 
solganligini aniq ko'rsatib berdi                                   O'tkazilgan tadqiqotlardan bir narsa aniq edi: 
Mohenjo-Daro qandaydir ekologik falokat qurboniga 
aylandi, bu to'satdan yuz berdi va uzoq davom etmadi. 
Biroq, uning kuchi shunchalik ediki, u butun 
shaharning to'satdan va qaytarib bo'lmaydigan 
o'limiga olib keldi. Qizig'i shundaki, deyarli bir 
vaqtning o'zida Mohejo-Daro bilan yaqin atrofda 
joylashgan boshqa yirik shaharlar vafot etdi Mohenjo-Daro o'limining sabablar

Mavzu:Moxenjadaro va Xarappa svilizatsiyasi

Xarappa madaniyati Xarappa madaniyati, Hind vodiysi tamadduni — jez davriga oid yuksak rivojlangan shahar madaniyati ( mil. av. 2500—1800 yillar). Hindistonning qad. aholisi — dravidlar tomonidan yaratilgan deb taxmin etiladi. Hindiston va Pokistonning Hind daryosi vodiysi va unga ko shni ʻ viloyatlardagi ulkan hududga (300 ming kv. km maydonga ) tarkalgan. Xarappa savdo koloniyasi manzilgohi , Shim. Afg onistonda ʻ — Amudaryoning so l ʻ qirg og idagi ʻ ʻ Sho rto qay ʻ ʻ qishloq xarobasidan aniklangan. Xarappa madaniyati aholisi dengiz va quruklik orqali Mesopotamiya va O rta ʻ Osiyo bilan qizg in savdo ʻ aloqalari olib borgan. Xarappa madaniyatining iqtisodiy asosini sug orma ʻ dehqonchilik , shuningdek, uy chorvachiligi va hunarmandchilik tashkil etgan. Bu madaniyatga oid 2 asosiy shahar — Mohenjo Daro va Xarappada olib borilgan qazishma ishlari shaharsozlik san ati ʼ yuksak darajada taraqqiy etganidan dalolat beradi.

Bu shaharlarning aholisi 100 ming kishiga yetgan. Shaharlar reja asosida qurilib , qal a ʼ ( ark ) va quyi shahar kismidan iborat bo lgan ʻ shahar ko chalariga pishiq ʻ g isht ʻ yotqizilgan, ariqlar o tkazilgan. ʻ Kengligi 10 m ga yetgan ko chalar qat iy ʻ ʼ to rtburchak ʻ hosil qilib o zaro kesishgan. Ko chalarning har 2 tomonida pishiq g ishtdan ʻ ʻ ʻ ishlangan 2 va hatto 3 qavatli binolar qad. ko targan; ularning ʻ suv ta minoti ʼ va kanalizatsiyasi tizimi puxta ishlab chiqilgan. Badavlat shaharliklar uylarida 30 tagacha xona bo lgan. Xarappaliklar ʻ uzunlik va og irlik ʻ o lchov ʻ birliklari tizimidan xabardor bo lishgan. Xarappa madaniyati aholisining original ʻ yozuvni kashf etgani ushbu madaniyatning yorqin yutuqlaridan biridir