Muloqot psixologiyasi
![Muloqot
psixologiya si](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_1.png)
![Reja:
1. Muloqot va shaxslararo
munosabatlar.
2. Muloqot kishilarning o`zaro
munosabatga kirishish jarayoni
ekani.
3. Muloqot ma’lumot
almashinuvi jaryoni.
4. Muloqotning interaktiv va
perseptiv tomoni.
5. Tadbikiy ishlar va ilmiy
izlanishlarning zarurligi.
6. Yoshlarni yangi demokratik
munosabatlarga tayyorlash](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_2.png)
![Mulo q ot ning t urli shak llari v a
bosqichlari mav jud:
Dastlabki bosqich –
odamning o`z-o`zi bilan
muloqotidir. T.
Shibutani «Ijtimoiy
psixologiya» kitobida
«Agar odam ozgina
bo`lsa ham o`zini
anglasa, demak, o`z-
o`ziga ko`rsatmalar
bera oladi»,-deb
yozgan edi.](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_3.png)
![Ikkinchi bosqichi boshqalar bilan
muloqot
Ikkinchi bosqichi boshqalar
bilan muloqot- muloqotnidir.
Odamning o`z-o`zi bilan
muloqoti aslida uning
boshqalar bilan muloqotining
xarakterini va hajmini
belgilaydi. Agar odam o`z-o`zi
bilan muloqot qilishni odat
qilib olib, doimo jamiyatdan
o`zini chetga tortib yursa,
demak, u boshqalar bilan
suhbatlashishda jiddiy
qiyinchilikni boshidan kechiradi
deyish mumkin.](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_4.png)
![Uchinchi bosqich avlodlar o`rtasidagi muloqot. Bu muloqot tufayli har bir jamiyatning o`z madaniyati,
madaniy boyliklari, qadriyatlari mavjud bo`ladiki, buning ahamiyatini tushungan insoniyatning eng ilgor
vakillari uni doimo keyingi avlodlar uchun saqlab keladilar hamda ta’lim-tarbiya va kundalik muloqot
jarayonida uni avloddan-avlodga uzatadilar
Har qanday muloqot
rasmiy yoki norasmiy bo`ladi.
Odamlarning asl tabiatiga mos bo`lgani uchun
ham norasmiy muloqot doimo odamlarning
hayotida ko`proq vaqtini oladi va bunda ular
charchamaydilar. Lekin bunday muloqotga ham
qobiliyat kerak, ya’ni uning qanchalik sergapligi,
ochiq ko`ngilligi, suhbatlashish yo`llarini bilish, til
topishish qobiliyati, o`zgalarni tushunish va
boshqa shaxsiy sifatlari kundalik muloqotning
samarasiga bevosita ta’sir kursatadi. Norasmiy muloqot odamning shaxsiy
munosabatlariga tayanadi va uning mazmuni
o`sha suhbatdoshlarning fikr-uylari , niyat-
maqsadlari va emotsional munosabatlari
bilan belgilanadi. M: do`stlar suhbati,
poyezdda uzoq safarga chiqqan yo`lovchilar
suhbati, tanaffusda talabalarning sport,
moda, shaxsiy munosabatlar borasidagi
suhbati. Rasmiy muloqot odamlarning
jamiyatda bajaradigan rasmiy
vazifalari va xulq-atvoridan kelib
chiqadi. Masalan, rahbarning
o`z xodimlari bilan,
professorning talaba bilan
muloqoti.](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_5.png)
![Muloqot mavzui va yo`nalishiga
ko`ra:
Ijtimoiy yo`naltirilgan ( keng jamoatchilikka
qaratilgan va jamiyat manfaatlaridan kelib
chiqadigan). Guruhdagi predmetga yo`naltirilgan (mehnat,
ta’lim jarayonidagi yoki biror topshiriq bajarish
jarayonidagi muloqot).](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_6.png)
![Muloqot murakkab jarayondir. Uning
tuzilishi quyidagicha
Muloqotning kommunikativ tomoni ―
muloqotlarga kirishuvchilar o`rtasidagi
ma’lumot almashinuvi jarayoni.
Mulo`qotning interaktiv tomoni ―
muloqotga kirishuvchilarning xulq-
atvoriga ta’siri.
Muloqotning perseptiv tomoni ―
muloqotga kirishuvchilarning bir-
birlarini idrok etishlari va tushunishlari
bilan bog`liq bo`lgan murakkab
psixologik jarayon.
Muloqotning har bir tarkibiy qismi
bilan alohida tanishib chikamiz.](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_7.png)
![Mulokotning kommunikativ tomoni
Mulokotning kommunikativ tomoni
― shaxslararo axborotlar, bilimlar
g`oyalar, fikrlar almashinuvi. Bu
jarayonning asosiy vositasi ― bu til.
Yozma - ogzaki , monologik - dialogik
nutq .
Diologik nutqning mazmuni,
xarakteri, davomiyligi muloqotga
kirishgan shaxslarning shaxsiy
qarashlariga, qizikishlariga, bir-
birlariga bulgan
munosabatlariga,maqsadlariga
bevosita bogliq bo`ladi. O`qituvchi-
o`quvchi, siyosiy rahbarlarning,
diplomatlarning, dugonalarning
suhbati bir-biridan farq qiladi.](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_8.png)
![Muloqotning interaktiv tomoni – kishilarning birgalikdagi f aoliyatda bir – birlariga
amaliy jihatdan ta’sir etishlari. Hamkorlikda ishlash, bir – birlariga yordam
berish, bir – birlaridan o`rganish, harakatlar muvofiqligiga erishish kabi qator
qobiliyatlarni namoyon qilish mumkin.](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_9.png)
![Refleksiya – muloqot jarayonida suhbatdoshning pozitsiyasida turib, o`zini
tasavvur qilishdir, o`ziga birovning ko`zi bilan qarashga intilishdir. Masalan:
guruhdoshingizdan biriga ko`ylagi yarashmaganini aytish mumkin, 2-chisiga
aytsam kuyyapti deb o`ylaydi deysiz.](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_10.png)
![Dolzarb muammolardan biri- yoshlarda yangicha dunyoqarashni shakllantirish, ularni yangicha
demokratik munosabatlarga ruhiy jihatdan tayyorlashdir. Ma’naviyat sohasidagi islohotlar
yoshlarda o’z xalqining madaniyati, Vatanning o’tmishi va buguni, milliy qadriyatlarga to’g’ri
munosabatlarning shakllanishiga sabab bo’ladi va bu- ziyoli, bilimdon kishilar uchun eng zarur
fazilatdir.
Verbal ta’sir - bu so’z va nutqimiz orqali
ko’rsatadigan ta’sirimizdir. Bundagi asosiy
vositalar so’zlardir .
Pa ralingv ist ik t a’sir - bu nutqning
atrofidagi nutqni bezovchi, uni
kuchaytiruvchi yoki susaytiruvchi omillar:
tovushlar, to’xtashlar, duduqlanish, yo’tal,
til bilan amalga oshiriladigan harakatlar,
nidolar kiradi.
N ov erbal t a’sir - Bunga
suhbatdoshlarning fazoda bir-birlariga
nisbatan tutgan o’rinlari, holatlari (yaqin,
uzoq, intim), qiliqlari, mimika,
pantomimika, qarashlar, bir-birini bevosita
his qilishlar, tashqi qiyofa va signallar
kiradi.](/data/documents/a280bee5-82eb-4c05-894c-827e66d0a4e6/page_11.png)
Muloqot psixologiya si
Reja: 1. Muloqot va shaxslararo munosabatlar. 2. Muloqot kishilarning o`zaro munosabatga kirishish jarayoni ekani. 3. Muloqot ma’lumot almashinuvi jaryoni. 4. Muloqotning interaktiv va perseptiv tomoni. 5. Tadbikiy ishlar va ilmiy izlanishlarning zarurligi. 6. Yoshlarni yangi demokratik munosabatlarga tayyorlash
Mulo q ot ning t urli shak llari v a bosqichlari mav jud: Dastlabki bosqich – odamning o`z-o`zi bilan muloqotidir. T. Shibutani «Ijtimoiy psixologiya» kitobida «Agar odam ozgina bo`lsa ham o`zini anglasa, demak, o`z- o`ziga ko`rsatmalar bera oladi»,-deb yozgan edi.
Ikkinchi bosqichi boshqalar bilan muloqot Ikkinchi bosqichi boshqalar bilan muloqot- muloqotnidir. Odamning o`z-o`zi bilan muloqoti aslida uning boshqalar bilan muloqotining xarakterini va hajmini belgilaydi. Agar odam o`z-o`zi bilan muloqot qilishni odat qilib olib, doimo jamiyatdan o`zini chetga tortib yursa, demak, u boshqalar bilan suhbatlashishda jiddiy qiyinchilikni boshidan kechiradi deyish mumkin.
Uchinchi bosqich avlodlar o`rtasidagi muloqot. Bu muloqot tufayli har bir jamiyatning o`z madaniyati, madaniy boyliklari, qadriyatlari mavjud bo`ladiki, buning ahamiyatini tushungan insoniyatning eng ilgor vakillari uni doimo keyingi avlodlar uchun saqlab keladilar hamda ta’lim-tarbiya va kundalik muloqot jarayonida uni avloddan-avlodga uzatadilar Har qanday muloqot rasmiy yoki norasmiy bo`ladi. Odamlarning asl tabiatiga mos bo`lgani uchun ham norasmiy muloqot doimo odamlarning hayotida ko`proq vaqtini oladi va bunda ular charchamaydilar. Lekin bunday muloqotga ham qobiliyat kerak, ya’ni uning qanchalik sergapligi, ochiq ko`ngilligi, suhbatlashish yo`llarini bilish, til topishish qobiliyati, o`zgalarni tushunish va boshqa shaxsiy sifatlari kundalik muloqotning samarasiga bevosita ta’sir kursatadi. Norasmiy muloqot odamning shaxsiy munosabatlariga tayanadi va uning mazmuni o`sha suhbatdoshlarning fikr-uylari , niyat- maqsadlari va emotsional munosabatlari bilan belgilanadi. M: do`stlar suhbati, poyezdda uzoq safarga chiqqan yo`lovchilar suhbati, tanaffusda talabalarning sport, moda, shaxsiy munosabatlar borasidagi suhbati. Rasmiy muloqot odamlarning jamiyatda bajaradigan rasmiy vazifalari va xulq-atvoridan kelib chiqadi. Masalan, rahbarning o`z xodimlari bilan, professorning talaba bilan muloqoti.