Ta’lim psixologiyasi
![Mavzu: Ta’lim
psixologiyasi
Reja:
1.Ta’lim psixologiyasi.
2. O’rganish psixologiyasi.
3. Yoshlar psixologiyasining ahamiyati](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_1.png)
![Pedagogik psixologiya - tarbiya va ta'lim
muammolarini tadqiq qiladigan psixologiya sohasi.
Pedagogik psixologiya shaxsning maqsadga
muvofiq rivojlanishi, bilish faoliyatining va shaxsda
ijtimoiy ijobiy sifatlarni tarbiyalashning psixologik
muammolarini o’rganadi. Pedagogik
psixologiyaning maqsadi- o’qitishning oqilona
rivojlantiruvchi ta'sirini, hart-haroit va boshqa
psixologik faktorlardan kelib chiqqan holda
kuchaytirishdir. Pedagogik psixologiya XIX asrning
ikkinchi yarmida ijtimoiy taraqqiyotning ta'siri
natijasida vujudga kelgan. Eksperimental
psixologiya tadqiqotchilari pedagogik psixologiya
rivojlanishiga katta hissa qo’shganlar.](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_2.png)
![Bundan tashqari, pedagogik psixologiyaning fan
sifatida taraqqiy etishda o’sha davrda yuzaga
kelgan psixologik yo’nalishlar ham o’zining ijobiy
ta'sirini o’tqazgan. Bixevioristik psixologiya
yo’nalishi pedagogik psixologiya uchun asos
qilib tarbiyachi va o’qituvchiga vosita qilib tashqi
muhit ta'sirini oladi. Tashqi muqhit qanchalik
ijobiy ta'sir qiluvchi omil bo’lsa, ya'ni qulay hart-
haroit vujudga kelsa, demak shaxsning
tarbiyalanishi shunchalik ijobiy kechadi.](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_3.png)
![•
Hozirgi zamon pedagogik psixologiya rivojlanishi
natijasida insonning individual psixologik farqlari,
ijtimoiy-tarixiy tajribalar ta'siri hamda boshqa odamlar
o’rtasidagi muloqot, muomala ta'siri borligini,
shuningdek, yana bir qancha faktorlarni hisobga olgan
holda shaxsni rivojlantiruvchi ta'lim orqali o’qitish va
tarbiyalash yotadi. Pedagogik psixologiyani hartli
ravishda bir necha turga ajratish mumkin: a) ta'lim
psixologiyasi; b) tarbiya psixologiyasi; v) o’qituvchi
psixologiyasi; g) oliy maktab psixologiyasi kabilar](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_4.png)
![Insonning tushuncha va aqliy harakatlarni
o‘zlashtirishi uni fikrlashga o‘rgatishni
ham talab qiladi. Insonning butun fikrlash
(aqliy va intellektual) faoliyatining pirovard
maqsadi ishlab chiqarish va ijtimoiy hayot
uning oldiga qo‘ygan turli amaliy
masalalarni hal etishdan iborat. Amaliy
masalalarni hal etish uchun esa zarur
malaka kerak bo‘ladi, ya’ni to‘laqonli
intellektual o‘rganish malaka bilan
boyitiladi.](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_5.png)
![O‘rganish turli darajada o‘tuvchi
murakkab ko‘p pog‘onali: sensorli
(his etish), motorli (harakatli),
kognitivli (bilish) jarayondan iborat.
O‘rganish kuzatish asosida amalga
oshadi. Mashqlarni anglash va o‘z-
o‘zini nazorat qilish ongli ravishda
qo‘yilgan maqsad va vazifalar
tomonidan amalga oshiriladi](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_6.png)
![Ta’lim va o‘qitish psixologiyasi.
O‘rganish stixiyali bo‘lishi, insonning
boshqa odamlar, atrof-muhit bilan
muloqot va o‘zaro harakati natijasida
Yuzaga kelishi mumkin. Lekin, bilim va
malakani tabiiy egallash bilan bir
qatorda, o‘rganish ko‘p hollarda
maqsadga yo‘naltirilgan holda maxsus
tashkil etilgan sharoitlarda amalga
oshadi](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_7.png)
![Bunday maqsadga yo‘naltirilgan
o‘rganishni tashkil etish – ta’lim deb
ataladi. Uning eng keng tarqalgan turi
– maktab ta’limi. Lekin ko‘plab boshqa
muassasalarda ham ta’lim beriladi,
masalan, rasm chizish, musiqa, o‘z-
o‘ziga xizmat qilish ko‘nikmalari va
boshqalarga bolalar bog‘chasida
o‘rgatiladi. Ta’lim elementlari oilaviy
tarbiyada kuzatiladi (jamiyatda o‘zini
to‘g‘ri tutish) va hokazo](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_8.png)
![O‘quv jarayonida bilim, malaka, ko‘nikmalar
passiv emas, balki o‘qituvchi va o‘quvchining
faol ishtirokida beriladi. Ta’limni o‘rganuvchi
va o‘rgatuvchi orasidagi o‘zaro faol harakat
jarayoni, deb tavsiflash mumkin, buning
natijasida o‘rganuvchida ma’lum bir bilim,
malaka va ko‘nikmalar shakllanadi. Bu
jarayonni boshqarib, sifatli qilish, natijada
eng samarali darajaga erishish pedagogika
fanining (nazariya, metodika va amaliyot)
asosiy vazifalaridan biri bo‘lib hisoblanadi.](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_9.png)
![FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
•
Turg ’ unov Q . Psixologiya terminlarining ruscha - o ’ zbekcha izohli lug ’ ati
T ; " O ’ qituvchi " nashriyoti 1975 y
•
Umumiy psixologiya ( A . V . Petrovskiy tahriri ostida ) T ; " O ’ qituvchi "
1992 y
•
G ’ oziev E . G ’ Umumiy psixologiya 1-2 kitob T -2002 y
•
Psixologiya qisqacha izohli lug ’ at T -1998 y
•
Karimova V.M. Psixologiya T-2002 y](/data/documents/a02623c2-c4ed-4b4c-a5f3-58706f57ad0f/page_10.png)
Mavzu: Ta’lim psixologiyasi Reja: 1.Ta’lim psixologiyasi. 2. O’rganish psixologiyasi. 3. Yoshlar psixologiyasining ahamiyati
Pedagogik psixologiya - tarbiya va ta'lim muammolarini tadqiq qiladigan psixologiya sohasi. Pedagogik psixologiya shaxsning maqsadga muvofiq rivojlanishi, bilish faoliyatining va shaxsda ijtimoiy ijobiy sifatlarni tarbiyalashning psixologik muammolarini o’rganadi. Pedagogik psixologiyaning maqsadi- o’qitishning oqilona rivojlantiruvchi ta'sirini, hart-haroit va boshqa psixologik faktorlardan kelib chiqqan holda kuchaytirishdir. Pedagogik psixologiya XIX asrning ikkinchi yarmida ijtimoiy taraqqiyotning ta'siri natijasida vujudga kelgan. Eksperimental psixologiya tadqiqotchilari pedagogik psixologiya rivojlanishiga katta hissa qo’shganlar.
Bundan tashqari, pedagogik psixologiyaning fan sifatida taraqqiy etishda o’sha davrda yuzaga kelgan psixologik yo’nalishlar ham o’zining ijobiy ta'sirini o’tqazgan. Bixevioristik psixologiya yo’nalishi pedagogik psixologiya uchun asos qilib tarbiyachi va o’qituvchiga vosita qilib tashqi muhit ta'sirini oladi. Tashqi muqhit qanchalik ijobiy ta'sir qiluvchi omil bo’lsa, ya'ni qulay hart- haroit vujudga kelsa, demak shaxsning tarbiyalanishi shunchalik ijobiy kechadi.
• Hozirgi zamon pedagogik psixologiya rivojlanishi natijasida insonning individual psixologik farqlari, ijtimoiy-tarixiy tajribalar ta'siri hamda boshqa odamlar o’rtasidagi muloqot, muomala ta'siri borligini, shuningdek, yana bir qancha faktorlarni hisobga olgan holda shaxsni rivojlantiruvchi ta'lim orqali o’qitish va tarbiyalash yotadi. Pedagogik psixologiyani hartli ravishda bir necha turga ajratish mumkin: a) ta'lim psixologiyasi; b) tarbiya psixologiyasi; v) o’qituvchi psixologiyasi; g) oliy maktab psixologiyasi kabilar
Insonning tushuncha va aqliy harakatlarni o‘zlashtirishi uni fikrlashga o‘rgatishni ham talab qiladi. Insonning butun fikrlash (aqliy va intellektual) faoliyatining pirovard maqsadi ishlab chiqarish va ijtimoiy hayot uning oldiga qo‘ygan turli amaliy masalalarni hal etishdan iborat. Amaliy masalalarni hal etish uchun esa zarur malaka kerak bo‘ladi, ya’ni to‘laqonli intellektual o‘rganish malaka bilan boyitiladi.