logo

Ta’lim psixologiyasi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

52.0166015625 KB
Mavzu: Ta’lim 
psixologiyasi
   Reja:
1.Ta’lim psixologiyasi.
        2. O’rganish psixologiyasi.
                             3. Yoshlar psixologiyasining ahamiyati Pedagogik psixologiya - tarbiya va ta'lim 
muammolarini tadqiq qiladigan psixologiya sohasi. 
Pedagogik psixologiya shaxsning maqsadga 
muvofiq rivojlanishi, bilish faoliyatining va shaxsda 
ijtimoiy ijobiy sifatlarni tarbiyalashning psixologik 
muammolarini o’rganadi. Pedagogik 
psixologiyaning maqsadi- o’qitishning oqilona 
rivojlantiruvchi ta'sirini, hart-haroit va boshqa 
psixologik faktorlardan kelib chiqqan holda 
kuchaytirishdir. Pedagogik psixologiya XIX asrning 
ikkinchi yarmida ijtimoiy taraqqiyotning ta'siri 
natijasida vujudga kelgan. Eksperimental 
psixologiya tadqiqotchilari pedagogik psixologiya 
rivojlanishiga katta hissa qo’shganlar. Bundan tashqari, pedagogik psixologiyaning fan 
sifatida taraqqiy etishda o’sha davrda yuzaga 
kelgan psixologik yo’nalishlar ham o’zining ijobiy 
ta'sirini o’tqazgan. Bixevioristik psixologiya 
yo’nalishi pedagogik psixologiya uchun asos 
qilib tarbiyachi va o’qituvchiga vosita qilib tashqi 
muhit ta'sirini oladi. Tashqi muqhit qanchalik 
ijobiy ta'sir qiluvchi omil bo’lsa, ya'ni qulay hart-
haroit vujudga kelsa, demak shaxsning 
tarbiyalanishi shunchalik ijobiy kechadi. •
Hozirgi zamon pedagogik psixologiya rivojlanishi 
natijasida insonning individual psixologik farqlari, 
ijtimoiy-tarixiy tajribalar ta'siri hamda boshqa odamlar 
o’rtasidagi muloqot, muomala ta'siri borligini, 
shuningdek, yana bir qancha faktorlarni hisobga olgan 
holda shaxsni rivojlantiruvchi ta'lim orqali o’qitish va 
tarbiyalash yotadi. Pedagogik psixologiyani hartli 
ravishda bir necha turga ajratish mumkin: a) ta'lim 
psixologiyasi; b) tarbiya psixologiyasi; v) o’qituvchi 
psixologiyasi; g) oliy maktab psixologiyasi kabilar Insonning tushuncha va aqliy harakatlarni 
o‘zlashtirishi uni fikrlashga o‘rgatishni 
ham talab qiladi. Insonning butun fikrlash 
(aqliy va intellektual) faoliyatining pirovard 
maqsadi ishlab chiqarish va ijtimoiy hayot 
uning oldiga qo‘ygan turli amaliy 
masalalarni hal etishdan iborat. Amaliy 
masalalarni hal etish uchun esa zarur 
malaka kerak bo‘ladi, ya’ni to‘laqonli 
intellektual o‘rganish malaka bilan 
boyitiladi.  O‘rganish turli darajada o‘tuvchi 
murakkab ko‘p pog‘onali: sensorli 
(his etish), motorli (harakatli), 
kognitivli (bilish) jarayondan iborat. 
O‘rganish kuzatish asosida amalga 
oshadi. Mashqlarni anglash va o‘z-
o‘zini nazorat qilish ongli ravishda 
qo‘yilgan maqsad va vazifalar 
tomonidan amalga oshiriladi Ta’lim va o‘qitish psixologiyasi. 
O‘rganish stixiyali bo‘lishi, insonning 
boshqa odamlar, atrof-muhit bilan 
muloqot va o‘zaro harakati natijasida 
Yuzaga kelishi mumkin. Lekin, bilim va 
malakani tabiiy egallash bilan bir 
qatorda, o‘rganish ko‘p hollarda 
maqsadga yo‘naltirilgan holda maxsus 
tashkil etilgan sharoitlarda amalga 
oshadi Bunday maqsadga yo‘naltirilgan 
o‘rganishni tashkil etish – ta’lim deb 
ataladi. Uning eng keng tarqalgan turi 
– maktab ta’limi. Lekin ko‘plab boshqa 
muassasalarda ham ta’lim beriladi, 
masalan, rasm chizish, musiqa, o‘z-
o‘ziga xizmat qilish ko‘nikmalari va 
boshqalarga bolalar bog‘chasida 
o‘rgatiladi. Ta’lim elementlari oilaviy 
tarbiyada kuzatiladi (jamiyatda o‘zini 
to‘g‘ri tutish) va hokazo O‘quv jarayonida bilim, malaka, ko‘nikmalar 
passiv emas, balki o‘qituvchi va o‘quvchining 
faol ishtirokida beriladi. Ta’limni o‘rganuvchi 
va o‘rgatuvchi orasidagi o‘zaro faol harakat 
jarayoni, deb tavsiflash mumkin, buning 
natijasida o‘rganuvchida ma’lum bir bilim, 
malaka va ko‘nikmalar shakllanadi. Bu 
jarayonni boshqarib, sifatli qilish, natijada 
eng samarali darajaga erishish pedagogika 
fanining (nazariya, metodika va amaliyot) 
asosiy vazifalaridan biri bo‘lib hisoblanadi.  FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
•
Turg ’ unov Q .  Psixologiya terminlarining ruscha - o ’ zbekcha izohli lug ’ ati 
T ; " O ’ qituvchi "  nashriyoti  1975  y
•
Umumiy psixologiya  ( A . V . Petrovskiy tahriri ostida )  T ; " O ’ qituvchi " 
1992  y
•
G ’ oziev E . G ’   Umumiy psixologiya  1-2  kitob T -2002  y
•
  Psixologiya qisqacha izohli lug ’ at T -1998  y
•
Karimova V.M. Psixologiya T-2002 y
 

Mavzu: Ta’lim psixologiyasi Reja: 1.Ta’lim psixologiyasi. 2. O’rganish psixologiyasi. 3. Yoshlar psixologiyasining ahamiyati

Pedagogik psixologiya - tarbiya va ta'lim muammolarini tadqiq qiladigan psixologiya sohasi. Pedagogik psixologiya shaxsning maqsadga muvofiq rivojlanishi, bilish faoliyatining va shaxsda ijtimoiy ijobiy sifatlarni tarbiyalashning psixologik muammolarini o’rganadi. Pedagogik psixologiyaning maqsadi- o’qitishning oqilona rivojlantiruvchi ta'sirini, hart-haroit va boshqa psixologik faktorlardan kelib chiqqan holda kuchaytirishdir. Pedagogik psixologiya XIX asrning ikkinchi yarmida ijtimoiy taraqqiyotning ta'siri natijasida vujudga kelgan. Eksperimental psixologiya tadqiqotchilari pedagogik psixologiya rivojlanishiga katta hissa qo’shganlar.

Bundan tashqari, pedagogik psixologiyaning fan sifatida taraqqiy etishda o’sha davrda yuzaga kelgan psixologik yo’nalishlar ham o’zining ijobiy ta'sirini o’tqazgan. Bixevioristik psixologiya yo’nalishi pedagogik psixologiya uchun asos qilib tarbiyachi va o’qituvchiga vosita qilib tashqi muhit ta'sirini oladi. Tashqi muqhit qanchalik ijobiy ta'sir qiluvchi omil bo’lsa, ya'ni qulay hart- haroit vujudga kelsa, demak shaxsning tarbiyalanishi shunchalik ijobiy kechadi.

• Hozirgi zamon pedagogik psixologiya rivojlanishi natijasida insonning individual psixologik farqlari, ijtimoiy-tarixiy tajribalar ta'siri hamda boshqa odamlar o’rtasidagi muloqot, muomala ta'siri borligini, shuningdek, yana bir qancha faktorlarni hisobga olgan holda shaxsni rivojlantiruvchi ta'lim orqali o’qitish va tarbiyalash yotadi. Pedagogik psixologiyani hartli ravishda bir necha turga ajratish mumkin: a) ta'lim psixologiyasi; b) tarbiya psixologiyasi; v) o’qituvchi psixologiyasi; g) oliy maktab psixologiyasi kabilar

Insonning tushuncha va aqliy harakatlarni o‘zlashtirishi uni fikrlashga o‘rgatishni ham talab qiladi. Insonning butun fikrlash (aqliy va intellektual) faoliyatining pirovard maqsadi ishlab chiqarish va ijtimoiy hayot uning oldiga qo‘ygan turli amaliy masalalarni hal etishdan iborat. Amaliy masalalarni hal etish uchun esa zarur malaka kerak bo‘ladi, ya’ni to‘laqonli intellektual o‘rganish malaka bilan boyitiladi.