Nasoyim-ul muhabbat asarida turkiy mutasavvuflar sharhi

Yuklangan vaqt:

20.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2632.931640625 KB

Ko'chirib olish

•
"Nasoyim-ul muhabbat"
asarida turkiy
mutasavvuflar sharhi

Alisher Navoiyning "Nasoyim ul-
muhabbat" asari Abdurahmon
Jomiyning "Nafahot ul-uns min
hazarot ul-quds" asarining ijodiy
tarjimasidir. Asarning tanqidiy
matni muallif yashagan davrda
ko'chirilgan nusxa asosida 1996-yil
Turkiyada Kamol Elarslon
tomonidan yaratilgan.

Asarda milodiy VIII asrning
boshidan XV asrning oxiriga
qadar Yevropa, Afrika va Osiyo
qit'alarida yashab o'tgan
avliyolarning tarjimai holi,
ibratlu hikoyatlar hamda o'git va
hikmatlaridan namunalar
keltirilgan.

•
Asar muqaddima
•
asosiy qism va xotimadan
iborat.

"Nasoyim ul-muhabbat"da tilga
olingan avliyolar orasida islomdagi
to'rt mazhab boshliqlari: Imom A'zam,
Imom Molik, Imom Shofe'iy, Imom
Ahmad ibn Xanbaldan tortib,
Muhammad G'azzoliy, Bahouddin
Valad, o'g'li Jaloliddin Rumiy,
Rumiyning o'g'li Sulton Valadlar
haqida qiziqarli va ibratli hikoyatlar
keltirilgan bo'lib, ushbu ma'lumotlar
ilmiy asosga ega.

Ibrohim Sa'd Alaviy q.s. Bag'dod
ahlidan.Shomga bordi va mutavattin bo'ldi.
Bir ming ikki yuzdan ortiq mashoyix bor edi va
shundan ikkitasi Alaviy edi: Biri Ibrohim Sa'd
Alaviy, yana biri Hamzai Alaviy. Ibrohim Sa'd
Alaviy Abulhoris Avlosiyning ustozi edi. Naql
qilishlaricha, Ibrohim Sa'd Alaviy q.s. suvni
ustidan yursa oyog'i suvga botmas edi. U
shunday darajadagi valiy zot edi.

Dovud Balxiy q.t.s Xurosonning qadimiy
mashoyixidir. U haqida Ibrohim Adham shunday
deydi: Kufa bilan Makka orasida birov bilan
yo'ldosh bo'ldim, shom namozini o'qigandan keyin
uning o'ng qo'li tomonidan bir ko'za suv va bir
ayog' osh paydo bo'ldi, o'zi ham ichdi, menga ham
berdi.U zot haqida bir mashoyix shunday so'zlar
dediki, majlis ahli yig'ladi. U zot menga Ismi
A'zamni o'rgatdi, deydi Ibrohim Adham. U mening
ko'nglimda andin azimroqdirki, tilga keltira
olg'aymen.

Abulqosim Hakim Samarqandiy q. t. s. : Oti Is'hoq Muhammad
Ismoildir. Abubakr Varroq bolan sihbatda bo'lgan. Joshim
Sug'diy q.t.s Samarqandning Sug'didan, Abubakr Varroq
shogirdi edi. G'aylon Samarqandiy mashoyixlarning
kiboridandir, Junayd q.t.s. bilan suhbatda bo'lgan. U maorifda
orifi taqallum bo'lgan. Abulabbos ibn Ato q.t.s. bag'dodlikdir,
asl ismi Muhammad Sahl Ato Odamiy. Mashoyix olimlaridan,
fasih til bilan yaxshi so'zlari bor, Qur'onga tafsir bitgan.
Ibrohim Moristoniyning shogirdidir va Junaydning
yoronlaridandir. Shayx Abu Said Xarroz uni ulug' tutar edi va
tasavvuf ahlidan Junayddan va ibn Atodan o'zgasini
ko''rmadim deydi.

Husayn shayx a.r. Ismoil ota farzandlaridandir. Muomalali
kishi ekan. Olamdan o'tganda olomondan g'oyib bo'lgan
ekan va paydo bo'lganida boshi ustida bir qush qo'ngan
emishki, uning ranggi nihoyatda go'zal ekan, hech kim
bunday naqsh-u ranglik qushni ko'rmagan, elni ko'rgach
u qush uchib ketgan ekan,vallohu a'lam. Bobo sungu q.s.
zamon majzublaridan emish, sohibi botin kishi ekan.
Temurbek Xurosonda yurganda Andxudga borganda
Bobo xizmatiga borgan ekan,Temurbek uning bashorati
ila Xurosonni qo'lga kiritgan ekan.Bobo Sunguning qabri
Andxud shaharchasidadir.

Bobo Hasan turk q.t.s. majzub va sohibi botin kishi
emish. Xaloyiq oldilariga kelsa, ularning ko'nglidagi
xavotirni zohir qilar emish.Qabri Hirot xiyobonidadir.
Shayx Ilyos a.r. Nur tog'ida Movarounnahr mulkida
bo'lar edi va donishmand solik kishi edi. Uning yoniga
har tarafdan toliblar ham o'qigani, ham xizmatiga
borar edilar. Muridlarining aytishicha, xaloyiq
anjumanida saboq aytar va hilvatda jin ahliga ham
saboq aytar edi. Qabri Nur tog'idadir.

Shayx MushrifuddinMuslih Abdulloh Sa'diy
Sheroziy q.s. sufiyaning fozillaridan emish va
odobdan komil nasibi bor emish. Ko'p safar
qilgan va bir necha marotaba hajga yayov
borgan. SHayx Shahobuddin suhbatiga
musharraf bo'lgan va ular bilan bir kemada
daryo safari qilibdurlar.

Mavlono Lutfiy r.t. tahsil ayyomida mavlono
Shahobiddin xizmatiga yetar va odobi tariqat
sulukini andin kasb qilar ekan. Shoirlikda ma'ruf
va mashhur bo'ldi, ammo darveshlik yo'lini ham
qo'lidan qo'ymadi. Faqir borasida ko'p iltifoti
bor edi va duo qilar edi, deydi Navoiy. Mavlono
to'qson to'qqiz yoshida vafot etdi, qabri
Dehikanordadir, o'z maskani edi.

Fotima Nisoburiya r.t. Xuroson nisosining
qudamosidan va orifot kiboridan edi. Abu Yazid
Bistomiy q.s. unga sano aytibdur va Zunnun
Misriy undan savollar olibdur. Gohi Bayt -ul
Muqaddasga borar ekan, gohi Makkaga qaytar
ekan. Abu Yazid q.s. debdurki, umrimda bir er
va bir xotin ko'rganman. U xotin Fotimai
Nisoburiya edi, hech maqomda unga xabar
qilmadimki, u xabar unga ayon emas edi.
Mashoyixdan Zunnundan so'radilarki, bu
toifadan kimni ulug'roq ko'rding? Dediki,
Makkada bir zaifa ediki, uni Fotima Nisoburiya
der edilar.

• "Nasoyim-ul muhabbat" asarida turkiy mutasavvuflar sharhi

Alisher Navoiyning "Nasoyim ul- muhabbat" asari Abdurahmon Jomiyning "Nafahot ul-uns min hazarot ul-quds" asarining ijodiy tarjimasidir. Asarning tanqidiy matni muallif yashagan davrda ko'chirilgan nusxa asosida 1996-yil Turkiyada Kamol Elarslon tomonidan yaratilgan.

Asarda milodiy VIII asrning boshidan XV asrning oxiriga qadar Yevropa, Afrika va Osiyo qit'alarida yashab o'tgan avliyolarning tarjimai holi, ibratlu hikoyatlar hamda o'git va hikmatlaridan namunalar keltirilgan.

• Asar muqaddima • asosiy qism va xotimadan iborat.

"Nasoyim ul-muhabbat"da tilga olingan avliyolar orasida islomdagi to'rt mazhab boshliqlari: Imom A'zam, Imom Molik, Imom Shofe'iy, Imom Ahmad ibn Xanbaldan tortib, Muhammad G'azzoliy, Bahouddin Valad, o'g'li Jaloliddin Rumiy, Rumiyning o'g'li Sulton Valadlar haqida qiziqarli va ibratli hikoyatlar keltirilgan bo'lib, ushbu ma'lumotlar ilmiy asosga ega.

O'xshashlar

“Mahbub ul-qulub” asarida sharqona muomala madaniyati

lutfiy

Boburnoma asarida o’zlashma so’zlar

HIBAT UL-HAQOYIQ”DAGI ONOMASTIKA

Qadimdi turkiy tilning hozirgi turkiy tilga munosabati