logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Nepal davlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi

Nepal davlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

438.9873046875 KB
Ko'chirib olish
Nepal davlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi• Poyt axt Katm an du • Rasm iy til(la r) Nep alch a • Huk uma tPrez iden tlik Res pub lika • • Prez iden t Bidh ya D evi Bha nd ari • • Bosh va zir Kha dga Pra sad Oli • Mus taq illik Prith vi N ara yan Sha h b irlas htir gan • • Sana 176 8-yil 21- dek abr • May don • • Butu n 140 ,800 km ² (9 5-) • • Suv (%) 2.8 • Aho li • • 200 2 ro ʻyxa t 27,6 76, 547 (40 - oʻr in) • Zich lik 196 /km ² • Miloddan avvalgi 1-ming yillikning oʻrtalarida togʻ etaklaridagi changalzorlarda videx, shakya, malla, lichchhavlarning qabila birlashmalari yashagan. Mezolit davrida togʻ vodiylariga negr- avstraloid va mongoloid qabilalari (nevar, kirati va boshqa xalqlarning ajdodlari) kelib oʻrnashgan. Milodning dastlabki asrlarida N. (Katmandu) vodiysida Nevar davlati paydo boʻlgan. U hind madaniyati taʼsirida rivojlangan, Tibet va Xitoy bilan aloqa oʻrnatgan. 15-asrda Nevar bir necha mayda davlatlar (Bhadgaon, Patan, Katmandu, Jumla, Palpa va boshqalar)ga boʻlingan. N.ning sharqiy qismida birlashgan kirati va limbu qabilalari joylashgan edi. Hindistondan N.ga koʻplab hind-oriy aholisining koʻchib kelishi (12-asr) va ularning mahalliy magar, gurung va boshqa qabilalar bilan aralashib ketishi natijasida kxas-kura (hozirgi Nepal) tilida soʻzlashuvchi kxas xalqi shakllana boshladi. 15—16- asrlardakxaslar N. hududida eng yirik etnik gu-ruhga aylandi. 16—17-asrlarda kxas-ma-garlarning Gurkh davlati kuchaydi. Shiri Lanka davlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi • Poytaxt Sri Jayevardenepura Kotte • Rasmiy til(lar) Singalcha • Tamilcha • Hukumat Semi-Prezidentlik Davlat • • Prezident Mahinda Rajapakse • Mustaqillik Birlashgan Qirolligidan • • Sana 4 fevral 1948 • Maydon • • Butun 65,610 km² (122-) • • Suv (%) 4.4 • Aholi • • 2002 roʻyxat 20,064,776 (53- oʻrin) • • Zichlik 305/km² • Shri Lanka hududida odam paleolit davridan yashaydi. Mil. av. 5- asrda Hindistondan hindlar koʻchib oʻtishgan. Mil. av. 3-asrda dastlabki yirik davlat uyushmasi paydo boʻldi. 15-asrda 3 yirik davlat (singallarning Kotte va Kandi, tamillarning Jafna davlatlari) vujudga keldi. 16-asrda Portugaliya orol sohilini bosib oldi. 17-asr oʻrtalarida Niderlandiya portugallarni siqib chiqarib, orolning 1/4 qismini egallab oldi. 18-asr oʻrtalaridan Angliya bilan Niderlandiya oʻrtasida orolni egallash uchun kurash avj oldi. 1795—96-yillarda orolni inglizlar bosib oldi. Orol dastlab Angliyaning OstIndiya kompaniyasiga qarashli Madras prezidentligiga qoʻshib yuborildi. 1802-yildan Buyuk Britaniyaning alohida mustamlakasiga aylandi. Seylon aholisining mustamlakachilarga qarshi bir necha marta qoʻzgʻolonlari boʻlib oʻtdi (1796, 1818, 1848). 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida siyosiy tashkilotlar vujudga keldi, milliy ozodlik harakati avj oldi. 1919-yil birinchi yirik siyosiy partiya — Seylon milliy kongressi tuzildi. Ikkinchi jahon urushi-yillari (1939—45) mamlakatdagi demokratik kuchlar milliy mustaqillik uchun kurashni yanada avj oldirdilar. 1948-yil 4 fevralda Buyuk Britaniya Seylonga dominion maqomi asosida mustaqillik berishga majbur boʻldi. Mangoliya davlatining Mavlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi • Poytaxt Ulan-Bator • Rasmiy til(lar) mongolcha • Hukumat Semi-Prezidentlik Davlat • • Prezident Tsakhiagiin Elbegdorj • • Bosh vazir Sükhbaataryn Batbold • Mustaqillik Xitoydan • • Sana 11-iyul 1921 • Maydon • • Butun 1 564 116 km² (19-) • • Suv (%) 0.43 • Aholi • • 2002 roʻyxat 2 791 272 (136- oʻrin) • • Zichlik 1.8/km² • Mongoliya hududida odamlar quyi paleolit oxiridan yashab keladi. Ilk paleolit davrida matriarxal-urugʻchilik, jez davrida patriarxal- urugʻchilik tuzumlari shakllandi. Miloddan avvalgi 4— 3-asrlardan xususiy mulkchilik vujudga keldi, temir buyumlar yasala boshladi, qabilalar ittifoqi yuzaga keldi. Milodiy 4—10-asrlarda Jujan, Turk, Uy-gʻur, Qirgʻiz xoqonliklari vujudga keldi. 10—12-asrlarda M. hududi Kidonlar saltanati tarkibiga kirdi. 13-asr boshida koʻpgina moʻgʻul qabilalari birlashib, Temuchin hukmronligidagi moʻgʻul davlatini tashkil etdi. 1206 yil moʻgʻul noyonlarining qurultoyida Temuchin buyuk xon — Chingizxon deb eʼlon qilindi. 1211 yildan Chingizxon va vorislarining bosqinchilik urushlari boshlandi. 13- asr oʻrtalarida Shimoliy Xitoy, Tangut davlati, Oʻrta Osiyo, Zakavkazye, Eron, Rossiyaning bir kismi Chingizxon qoʻl ostiga oʻtdi. Natijada yirik Moʻgʻullar davlati tashkil topdi. Biroq yagona iqtisodiy bazasi boʻlmagan saltanat bosqinchilik urushlari natijasida vujudga kelgan ichki ziddiyatlar oqibatida parchalanib ketdi. 1368 yil Xitoy, 1380 yilda Rossiya, 14-asrning 2-yarmida Eron, Zakavkazye va Oʻrta Osiyo moʻgʻullar zulmidan ozod boʻldi. • 14-asrning oxirgi choragida Moʻgʻullar davlati batamom barham topdi. 15- asrda Esonxon (1440—55 yillarda xonlik qilgan) va Dayanxon (1479—1543 yillarda xonlik qilgan) kabi hukmdorlar birlashgan Moʻgʻul davlatini tiklashga harakat qildilar. Dayanxonning oʻlimidan keyin mamlakat Janubiy Moʻgʻuliston va Shimoliy Moʻgʻulistonga boʻlinib ketdi. Shimoliy Moʻgʻuliston ham oʻz navbatida Gʻarbiy va Sharqiy qismlarga ajraldi. 16- asrda M.ning uchala qismida jami 200 xonlik boʻlgan. 16-asr oxiriga kelib M.da budda dinining lamaizm yoʻnalishi yoyildi va 17-asr boshida davlat diniga aylandi. 1616 yilda Shimol-Sharqiy Xitoy hududida vujudga kelgan Manjurlar davlati 1634 yil Janubiy Moʻgʻulistonni bosib oldi va uni Ichki Mongoliya deb atadi. 1688 yilda Sharqiy Moʻgʻuliston manjurlar asos solgan Sin sulolasi (1644— 1911) hokimiyatini tan oldi. Shundan keyin Sharqiy Moʻgʻuliston (hozirgi M. xududi) Tashqi Mongoliya deb atala boshladi. • Mongoliyada yagona mustaqil davlat — Oyrot xonligi ham 1758 yilda manjurlar tomonidan tugatildi va uning yarim milliondan ortiq aholisi qirib tashlandi. Oʻz hukmronligini abadiylashtirish maqsadida Sin sulolasi M.ni tashqi dunyodan ajratish choralarini koʻrdi.20-asr boshlarida M. Osiyoningeng qoloq mamlakatlaridan biri edi. M.da 19-asr oxirida boshlangan milliy ozodlik harakati 20-asr boshlarida yanada kuchaydi. 1911 yil aratlarning yirik qoʻzgʻoloni boʻlib oʻtdi. Tayland davlatining Mavlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi • Poytaxt Bangkok • Rasmiy til(lar) taycha • Hukumat Konstitutsiyaviy monarxiya • • Qirol Bhumibol Adulyadej • • Bosh vazir Prayut Chan-Ocha[1] • Konstitutsiyaviy monarxiya 1932 • Maydon • • Butun 514 000 km² (50-) • • Suv (%) 0,4 • Aholi • • 2013 roʻyxat 70 498 494 (20- oʻrin) • • Zichlik 130,5/km² • T. hududida odam paleolit davridan yashaydi. Mil. 1—2-asrlarda monlarning dastlabki davlati vujudga kelgan. 13-asrda shimoldan kelgan tay qabilalari monlar bilan qoʻshilib ketgan; birinchi yirik tai davlati — Sukotai barpo etilgan (1238). 1350 yilda asos solingan Ayutiya (Siyom) qirolligi uning oʻrnini egallagan. 16 va 18-asrlarda Siyom Birma bilan urush olib borgan va biroz vaqt unga tobe boʻlib qolgan. Ozodlik kurashiga 16-asrda Naresuan, 18-asrda Taksin boshchilik qilgan. 19-asr oʻrtalarida Siyom Buyuk Britaniya, Fransiya, AQSH bilan teng huquqli boʻlmagan bitimlar tuzgan. 19- asr Oxiri — 20-asr boshlarida yer islohoti va boshqa islohotlar oʻtkazgan. 1932 yil davlat toʻntarishi natijasida konstitutsiyali monarxiya eʼlon qilingan. 1939 yil mamlakat T. deb yuritila boshladi. 1940 yil T. bilan Yaponiya oʻrtasida doʻstlik va oʻzaro hamkorlik toʻgʻrisida bitim imzolandi. 1942 yil yanvarda T. AQSH va Buyuk Britaniyaga urush eʼlon qildi. 1943 yilga kelib mamlakat amalda Yaponiya tomonidan okkupatsiya qilindi. T.da ozodlik kurashi kuchaydi. "Ozod Tay" ommaviy yashirin harakati tashkil topdi. 1945 yil 19 avgustda T. Yaponiyaga karshi urushayotgan koalitsiya davlatlariga sulh taklif etdi. Vetnam davlatining Mavlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi • Poytaxt Xanoy • Rasmiy til(lar) Vyetnam tili • Hukumat Bitta-partiyalik davlat • • Prezident Tran Duk Luong • • Bosh Vazir Phan Van Khai • Mustaqillik Fransiyadan • • Sana 2-sentabr 1945 • Maydon • • Butun 331 210 km² (66-) • • Suv (%) 6.4 • Aholi • • 2011 roʻyxat 90 549 390 (14- oʻrin) • • Zichlik 273 kishi/km² • Mil. av 1-ming yillikning oʻrtalarida hozorgi Shimoliy Vyetnam hududida vetnamlarning ajdodlari yashagan. Mil. av. 3-asrda Qizil daryo deltasida ularning ilk quldorlik davlati — Aulak tashkil topgan. Shu davr qad. Vetnam xalqi — lakvetlar madaniyatining paydo boʻlishi davri hisoblanadi. Mil. av. 207 yilda Aulak vetlar davlati — Namvet bilan qoʻshilib ketdi. Mil. av. 2—1-asrlarda Namvetga Xitoyning Xan sulolasi hukmron edi. Bu davlat 7- asrgacha Zyaoti, keyin Annam deb nomlanib keldi. Lakvetlar xitoy feodallarining xitoylashtirish siyosati va zulmiga qarshi uzoq vaqt kurashdi va, nihoyat, 939-yilda mustaqillikka erishdi. 968-yilda mamlakat Daykovet (Buyuk Qad. Vet) nomini oldi. Keyinchalik bu davlat Jan-Sharqiy Osiyodagi yirik feodal davlatga aylandi. Li sulolasi davri (1069—1225)da mamlakat Dayvet deb atala boshladi. Poytaxt Tang-Long (hoz. Xanoy)ga koʻchirildi[1]. • 16-asrdan boshlab Hindixitoyga Yevropa savdogarlari kela boshladi. Sekin-asta Portugaliya (1535), Gollandiya (1631), Fransiya (1672) savdo-tijorat idoralari paydo boʻldi. Ular savdogarlar bilann missionerlarga tayanib, yarim orolni mustamlaka qilishga kirishdi. Sengapur davlatining Mavlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi • Poytaxt Singapur • Rasmiy til(lar) Ingliz, Hitoy, Malay va Indonezia tillari • Hukumat Parlamentlik Respublika • • Prezident Halima Yoqub • • Bosh Vazir Lee Hsien Loong • Mustaqillik Malaziyadan • • Sana 9 avgust 1965 • Maydon • • Butun 692.7 km² (190-) • • Suv (%) 1.43 • Aholi • • 2002 roʻyxat 4,425,720 (119- oʻrin) • • Zichlik 6389/km² • Singap urning ilk tar ixi maʼ lum em as. 14 -asrga oid Xi toy va Yava yilnom alarida bu or ol Tum asik (y avacha "mas ek" — dengiz ) deb atalgan . 1275 y il S.ga Yava q iroli Ke rtanag ar qoʻs hinlar i, 1349 yil Siy om ha rbiy kemala ri huju m qilg an. 13 77 yild an oro l Yavag a kara m boʻl gan, 15 -asr boshla rida es a Tan d avlati ning qi roli Su kotan oʻzini S ingapu r, Mal akka v a Malayy a hukm dori deb yu ritgan, soʻng Joxor s ultonl igi kuli ga oʻtg an. 18 19 yil orol inglizl arning Ost-In diya ko mpan iyasiga qaram boʻlib qolga n. 182 6— 1946 y illarda S. — S treytsS etlme nts tar kibida gi ingli z must amlaka si. Ikkinch i jahon urush i vaqti da Sin gapurn i yapo n qoʻs hinlari egalla b turga n (1942— 45). 1959 y ildan H amdo ʻstlik ta rkibid agi "oʻ zini oʻz i bosh qaruvc hi davlat" . 1963 —65 y illarda Malay ziya Fe derats iyasi ta rkibig a kirdi . 1965 yil 9 avgu stda un dan a jrab ch iqib, a lohida musta qil res publika ga ayl andi. 1965 y il sentd an BM T aʼzo si. Oʻz bekisto n Resp ublika si suve renite tini 19 92 yil 2 ya nvarda tan o lgan, 1 997 yil 8 apre lda di plomati ya mu nosab atlarin i oʻrnatg an. M illiy ba yrami — 9 av gust — Milliy kun (1 965). • Siyosiy partiy alari va kasab a uyus hma t ashkilo tlari. S . dem okratik partiy asi, 1980 y il tuzilg an; S. xalq p artiyas i, 1994 yil tas hkil eti lgan; X al k, h arakati partiya si, 195 4 yil a sos sol ingan; Ishchi partiya si, 195 7 yil g uzilgan ; Birlash gan xa lq fron ti. 197 4 yil 5 iartiya ning q ushilish i natij asida t ashkil topgan . Kasab a uyu shmala ri mill iy kong ressi, 1961 ii . asos solinga n.

Nepal davlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi• Poyt axt Katm an du • Rasm iy til(la r) Nep alch a • Huk uma tPrez iden tlik Res pub lika • • Prez iden t Bidh ya D evi Bha nd ari • • Bosh va zir Kha dga Pra sad Oli • Mus taq illik Prith vi N ara yan Sha h b irlas htir gan • • Sana 176 8-yil 21- dek abr • May don • • Butu n 140 ,800 km ² (9 5-) • • Suv (%) 2.8 • Aho li • • 200 2 ro ʻyxa t 27,6 76, 547 (40 - oʻr in) • Zich lik 196 /km ²

• Miloddan avvalgi 1-ming yillikning oʻrtalarida togʻ etaklaridagi changalzorlarda videx, shakya, malla, lichchhavlarning qabila birlashmalari yashagan. Mezolit davrida togʻ vodiylariga negr- avstraloid va mongoloid qabilalari (nevar, kirati va boshqa xalqlarning ajdodlari) kelib oʻrnashgan. Milodning dastlabki asrlarida N. (Katmandu) vodiysida Nevar davlati paydo boʻlgan. U hind madaniyati taʼsirida rivojlangan, Tibet va Xitoy bilan aloqa oʻrnatgan. 15-asrda Nevar bir necha mayda davlatlar (Bhadgaon, Patan, Katmandu, Jumla, Palpa va boshqalar)ga boʻlingan. N.ning sharqiy qismida birlashgan kirati va limbu qabilalari joylashgan edi. Hindistondan N.ga koʻplab hind-oriy aholisining koʻchib kelishi (12-asr) va ularning mahalliy magar, gurung va boshqa qabilalar bilan aralashib ketishi natijasida kxas-kura (hozirgi Nepal) tilida soʻzlashuvchi kxas xalqi shakllana boshladi. 15—16- asrlardakxaslar N. hududida eng yirik etnik gu-ruhga aylandi. 16—17-asrlarda kxas-ma-garlarning Gurkh davlati kuchaydi.

Shiri Lanka davlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi • Poytaxt Sri Jayevardenepura Kotte • Rasmiy til(lar) Singalcha • Tamilcha • Hukumat Semi-Prezidentlik Davlat • • Prezident Mahinda Rajapakse • Mustaqillik Birlashgan Qirolligidan • • Sana 4 fevral 1948 • Maydon • • Butun 65,610 km² (122-) • • Suv (%) 4.4 • Aholi • • 2002 roʻyxat 20,064,776 (53- oʻrin) • • Zichlik 305/km²

• Shri Lanka hududida odam paleolit davridan yashaydi. Mil. av. 5- asrda Hindistondan hindlar koʻchib oʻtishgan. Mil. av. 3-asrda dastlabki yirik davlat uyushmasi paydo boʻldi. 15-asrda 3 yirik davlat (singallarning Kotte va Kandi, tamillarning Jafna davlatlari) vujudga keldi. 16-asrda Portugaliya orol sohilini bosib oldi. 17-asr oʻrtalarida Niderlandiya portugallarni siqib chiqarib, orolning 1/4 qismini egallab oldi. 18-asr oʻrtalaridan Angliya bilan Niderlandiya oʻrtasida orolni egallash uchun kurash avj oldi. 1795—96-yillarda orolni inglizlar bosib oldi. Orol dastlab Angliyaning OstIndiya kompaniyasiga qarashli Madras prezidentligiga qoʻshib yuborildi. 1802-yildan Buyuk Britaniyaning alohida mustamlakasiga aylandi. Seylon aholisining mustamlakachilarga qarshi bir necha marta qoʻzgʻolonlari boʻlib oʻtdi (1796, 1818, 1848). 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida siyosiy tashkilotlar vujudga keldi, milliy ozodlik harakati avj oldi. 1919-yil birinchi yirik siyosiy partiya — Seylon milliy kongressi tuzildi. Ikkinchi jahon urushi-yillari (1939—45) mamlakatdagi demokratik kuchlar milliy mustaqillik uchun kurashni yanada avj oldirdilar. 1948-yil 4 fevralda Buyuk Britaniya Seylonga dominion maqomi asosida mustaqillik berishga majbur boʻldi.

Mangoliya davlatining Mavlati mamuriy hududiy, ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy geografiyasi • Poytaxt Ulan-Bator • Rasmiy til(lar) mongolcha • Hukumat Semi-Prezidentlik Davlat • • Prezident Tsakhiagiin Elbegdorj • • Bosh vazir Sükhbaataryn Batbold • Mustaqillik Xitoydan • • Sana 11-iyul 1921 • Maydon • • Butun 1 564 116 km² (19-) • • Suv (%) 0.43 • Aholi • • 2002 roʻyxat 2 791 272 (136- oʻrin) • • Zichlik 1.8/km²

O'xshashlar

O‘zbekiston iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi
Xalqaro iqtisodiy aloqalar geografiyasi
Xalqaro iqtisodiy aloqalar geografiyasi
Jahon iqtisodiy geografiyasi kursining metodikasi
IQTISODIY IJTIMOIY HUQUQLAR